Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 kwietnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Beata Łapińska

Protokolant st. sekr. sądowy Karolina Rudecka

po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku A. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania A. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 28 kwietnia 2017 r. sygn. (...)

1. zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje A. M. prawo do emerytury poczynając od dnia (...) roku,

2. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz A. M. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego.

Sygn. akt V U 711/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 kwietnia 2017 roku, znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił A. M. przyznania prawa do emerytury, ponieważ wnioskodawca nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Do pracy w szczególnych warunkach ZUS nie zaliczył następujących okresów:

- od dnia 17 listopada 1978 roku do 14 grudnia 1986 roku w Przedsiębiorstwie (...) ( oddział (...)) w B.” na stanowisku kierowcy, ponieważ z analizy dołączonych do akt dokumentów nie można potwierdzić charakteru wykonywanej pracy tj., czy była to praca w szczególnych warunkach oraz czy byłą ona wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W odwołaniu z dnia 16 maja 2017 roku A. M. wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do emerytury. W uzasadnieniu wskazał, że w okresie od 17 listopada 1978 roku do 14 lipca 1986 roku pracował w warunkach szczególnych wykonując pracę kierowcy samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony i w związku z powyższym wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do emerytury.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny w sprawie:

A. M. urodzony w dniu (...), złożył w dniu 11 kwietnia 2017 roku wniosek o emeryturę. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę, k. 1 – 4 akt emerytalnych)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy łącznie wynoszący 28 lat, 1 miesiąc i 28 dni, w tym 26 lat, 1 miesiąc i 4 dni okresów składkowych oraz 24 dni okresów nieskładkowych. ZUS zaliczył do stażu pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych okres wynoszący 12 lat 3 miesiące i 28 dni( z wyłączeniem 24 dni okresów nieskładkowych) , to jest okres zatrudnienia w Zakładzie (...) S..A. ww R. od dnia 11 sierpnia 1986 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

(dowód: świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 30 listopada 2006 roku, k. 10, świadectwo pracy k.4 akt przedemerytalnych)

W okresie od dnia 17 listopada 1978 roku do dnia 14 lipca 1986 roku ubezpieczony był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) Oddział (...) (...) w B. na stanowisku kierowcy. W tym okresie wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał obowiązki kierowcy samochodów ciężarowych. Przedmiotem działalności przedsiębiorstwa było świadczenie usług transportowych na rzecz przedsiębiorstwa. W spornym okresie (...) zajmował się m.in. obsługą tzw. „budowlanki” tj obsługą firmy budujące bloki/domy wielorodzinne na terenie B., R. oraz P. Firma w spornym okresie zatrudniała około 300 kierowców z uprawnieniami do prowadzenia samochodów ciężarowych; samochodów osobowych nie posiadała. Przez cały okres zatrudnienia w firmie (...)” wnioskodawca kierował wyłącznie pojazdami o ciężarze całkowitym przekraczającym 3,5 tony. tj. K. (10 ton), Z. (5,5 tony) czy M. ( 10 ton)tj. po terenie całego kraju przewoził materiały budowlane, takie jak piach, żwir, druty, cement . Wnioskodawca pracował w ten sposób w pełnym wymiarze czasu pracy. Innych obowiązków nie wykonywał, do innych prac nie był delegowany. Jego pracodawca nie wystawiał świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych i nie wskazywał dokładnie stanowiska pracy .

(dowód: świadectwo pracy z dnia 11 lipca 1986 roku k.15, zeznania świadków Z. A. od 10.32-13.49-k.22 oraz J. B. k.22-23 od 13.49-16.43, zeznania wnioskodawcy A. M. od 16.53-17.32 k.23 - protokół rozprawy z dnia 18 kwietnia 2018 roku wraz z nagraniem k.24 akt, informacja dotycząca okresów składkowych i nieskładkowych k.5-6, zaświadczenie o zatrudnieniu o wynagrodzeniu k.7, 8 zaświadczenie k.9, - akt emerytalnych I, świadectwo pracy z dnia 11 lipca 1986 roku k.7, 8, karta wynagrodzeń k.15-18akt kapitałowych)

Wnioskodawca posiada uprawnienia do prowadzenia pojazdów ciężarowych z przyczepami (tj. kategorii A,B,C,E) , które uzyskał w październiku 1978 roku.

( dowód: kserokopia dokumentu k.16, prawo jazdy okazane przez wnioskodawcę na rozprawi w dniu 18 kwietnia 2018 roku k.21-22 od 01.52-09.41 akt

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1383 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.

Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami początkowo było to, czy wnioskodawca legitymuje się 15 – letnim okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i nie jest członkiem OFE.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, to jest ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Natomiast brak takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Okoliczność niedysponowania przez skarżącego świadectwem pracy w szczególnych warunkach, nie przesądza, że wnioskodawca pracy w szczególnych warunkach nie wykonywał.

Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

W tym miejscu zaznaczyć należy, że sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...) Oddział (...) (...) w B. również w spornym okresie od dnia 17 listopada 1978 roku do dnia 14 lipca 1986 roku był niesporny między stronami w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach ubezpieczeniowych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę, to jest czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. W dokumentacji pracowniczej pracodawca ubezpieczonego nieprecyzyjnie bowiem określał jego stanowisko pracy wskazując, że jest on „kierowcą” i nie podając jednocześnie jakimi pojazdami kierował.

Mając na uwadze powyższe, Sąd dopuścił i przeprowadził dowód z zeznań świadków na okoliczność pracy faktycznie wykonywanej przez wnioskodawcę w spornym okresie. Wszyscy przesłuchani w przedmiotowej sprawie świadkowie zgodnie zeznali, że w całym okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) Oddział (...) (...) w B. tj. w spornym okresie od dnia 17 listopada 1978 roku do dnia 14 lipca 1986 roku wnioskodawca był kierowcą pojazdów o ciężarze całkowitym przekraczającym 3,5 ton, marki K., Z. i M. . Przedsiębiorstwo wnioskodawcy realizowało usługi transportowe na rzecz realizujących duże przedsięwzięcia kontrahentów, takich jak kopalnie i elektrownie, budownictwo mieszkaniowe. Przedmiotem działalności oddziału (...) zatrudniającego go przedsiębiorstwa było świadczenie usług transportowych na budownictwa. Oddział zatrudniający A. M.” zajmował się obsługa tzw.” budowlanki” tj obsługą firm prowadzących budowy domów wielorodzinnych tj. bloki z terenu B., R. raz P. W ramach wykonywanej pracy wnioskodawca samochodem ciężarowym o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony przewoził na rzecz takich firm materiały budowlane m.in.: piach, żwir, druty, cement i in. Pracował tak w pełnym wymiarze czasu pracy i nie wykonywał innych obowiązków. Sąd Okręgowy poddał zeznania świadkom ocenie w myśl dyrektywy przewidzianej w art. 233 § 1 k.p.c. i uznał je za wiarygodne i przekonujące, bo spójne i logiczne. Istotną dla Sądu była ta okoliczność, że przesłuchani świadkowie byli bliskimi współpracownikami skarżącego i dysponowali bezpośrednią i szczegółową wiedzą co do codziennych obowiązków pracowniczych ubezpieczonego. Zarówno Z. A. jak i J. B. pracowali razem z wnioskodawcą również jako kierowcy samochodów ciężarowych i dobrze zapamiętali wnioskodawcę z tego okresu , jak również rodzaj wykonywanej przez niego pracy.

Sąd uwzględnił także zeznania samego wnioskodawcy, albowiem były one logiczne , jasne , pełne i spójne ze zgromadzonym materiałem dowodowym.

Reasumując, z materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że wnioskodawca w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) Oddział (...) (...) w B. od dnia 17 listopada 1978 roku do dnia 14 lipca 1986 roku pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wyłącznie jako kierowca samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym znacznie przekraczającym 3,5 tony, którymi przewoził materiały budowlane. Biorąc pod uwagę przedmiot działalności zatrudniającego ubezpieczonego zakładu pracy logicznym wnioskiem jest, że to właśnie pojazdami ciężarowymi wnioskodawca jeździł stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W świetle przeprowadzonego postępowania dowodowego nie budzi zatem żadnych wątpliwości, że wnioskodawca w spornych okresach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony. Ubezpieczony nie był w tym czasie kierowany do innych prac.

Organ rentowy w toku postępowania nie przedstawił jednocześnie jakiegokolwiek dowodu podważającego dowody zgłoszone przez wnioskodawcę i nie zakwestionował wskazanych w dowodach okoliczności faktycznych.

Prace na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony są pracami zaliczonymi przez ustawodawcę do prac w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A, działem VIII pkt 2 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Biorąc pod uwagę, iż wnioskodawca spełnił jednocześnie pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki, to jest ukończył 60 lat, jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł ponad 25 lat, należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Z uwagi na to, że skarżący osiągnął 60 lat po złożeniu wniosku o emeryturę, prawo do emerytury nabył z dniem osiągnięcia wieku emerytalnego, czyli z dniem (...).

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.).