Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 kwietnia 2018 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa G. M.

przeciwko (...) Bank (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie

z dnia 22 września 2017 r., sygn. akt X C 3849/16,

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.800,-zł (jeden tysiąc osiemset) tytułem kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Jacek Barczewski Mirosław Wieczorkiewicz Agnieszka Żegarska

Sygn. akt IX Ca 1311/17

UZASADNIENIE

Powódka domagała się zasądzenia od pozwanego kwoty 12.279,09,-zł z odsetkami ustawowymi od dnia 2 września 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty i z kosztami postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powódka podała, że na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 18 grudnia 2013r. w sprawie o sygnaturze akt X Ns 808/13, nabyła w ¼ spadek po H. M.. Według powódki w skład spadku, wchodzą wierzytelności znajdujące się na rachunku w pozwanym banku w kwocie 51.316,36,-zł. Po śmierci spadkodawcy, z tytułu kosztów pogrzebu wypłacona 2.200,-zł, wobec czego na rachunku bankowym pozostało 49.116,36,-zł. Powódka wystąpiła do pozwanego o wypłatę kwoty 12.279,09,-zł, która odpowiada jej udziałowi w spadku, ponieważ pozwany nie zareagował na wezwanie do zapłaty.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenia od powódki na swoją rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany podał, że w sprawie nie został przeprowadzony dział spadku po H. M., dlatego nie można ustalić, w jakim zakresie ułamkowym bank jest dłużnikiem do poszczególnych spadkobierców. W ocenie strony pozwanej, wypłaty środków z rachunku bankowego spadkodawcy, nie można było dokonać jedynie na podstawie przedłożenia przez jednego ze spadkobierców postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Prowadziłoby to do ominięcia przepisów o dziale spadku, a tym samym zagrażałoby interesom pozostałych spadkodawców.

Wyrokiem z dnia 22 września 2017r. Sąd Rejonowy w Olsztynie zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 12.279,09,-zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 2 września 2015r. do dnia zapłaty oraz zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 5.431,-zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd ten ustalił, że powódka jest córką H. M.. Postanowieniem z dnia 18 grudnia 2013r. w sprawie o sygnaturze akt X Ns 808/13, Sąd Rejonowy w Olsztynie stwierdził, że powódka nabyła spadek po swym ojcu w ¼ części. Spadkodawca H. M. posiadał w pozwanym banku rachunki bankowe następujące rachunki bankowe: superkonto (6.276,22,-zł w chwili otwarcia spadku), lokata terminowa progresja 10.000,-zł w chwili otwarcia spadku), lokata terminowa progresja (10.000,-zł w chwili otwarcia spadku), lokata terminowa progresja (25.000,-zł w chwili otwarcia spadku), a także książeczkę obiegową oszczędnościową o nr (...) (40,14,-zł w chwili otwarcia spadku).

Według ustaleń Sądu I instancji wynika, że z rachunku S. w dniu 2 października 2014r. została wypłacona powódce kwota 2.200,-zł tytułem kosztów pogrzebu, związanych z wystawieniem nagrobka. W dniu 27 lipca 2015r. powódka wystąpiła do pozwanego o wypłatę środków pieniężnych po zmarłym z rachunków bankowych i lokat. Pismem z dnia 21 sierpnia 2015r., powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 12.829,09,-zł w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania, tytułem udziału w pozostawionych przez spadkodawcę na rachunkach bankowych środkach pieniężnych. Pozwany odebrał wezwanie w dniu 25 sierpnia 2015r.

Sąd I instancji ustalił, że brak jest jakichkolwiek informacji na temat zobowiązań spadkodawcy.

Mając to na uwadze Sąd Rejonowy wskazał, że w niniejszej sprawie koniecznym było rozstrzygnięcie, czy domaganie się wypłaty zdeponowanych środków wymaga uprzedniego przeprowadzenia działu spadku, ewentualnie - łącznego współuczestnictwa wszystkich spadkobierców.

W tym zakresie Sąd ten odniósł się do regulacji przepisu art. 1035 kc, który wskazuje, że jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadki stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów o wspólności majątku spadkowego i dziele spadku.

W ocenie Sądu I instancji, w niniejszej sprawie odpowiednie zastosowanie znajduje przepis art. 209 kc, pozwalający współwłaścicielom na wykonywanie wszelkich czynności i dochodzenie wszelkich roszczeń, które zmierzają do zachowania wspólnego prawa.

Według Sądu Rejonowego dochodzenie od dłużnika w całości zobowiązania pozwalała przykładowo na zapobieżenie upływowi terminu przedawnienia.

Zdaniem Sądu I instancji, przyjęcie poglądu o konieczności stosowania do wierzytelności pieniężnych przepisów o współwłasności w częściach ułamkowych nie oznacza zatem, że dłużnik ma prawo odmówić spełnienia świadczenia do rąk jednego ze współspadkobierców. Ponadto, według tego Sądu, dopuszczenie możliwości stosowania w omawianej sytuacji przepisu art. 209 kc zakłada, że współspadkobierca może dochodzić od dłużnika całej wierzytelności.

W konsekwencji Sąd Rejonowy przyjął, że pozwany bank ma obowiązek wypłacić powódce należące do spadku środki, co najmniej w wysokości odpowiadającej wielkości jej udziału w spadku.

W tych okolicznościach, Sąd I instancji uznał, że roszczenie powódki należało uwzględnione w całości.

Apelację od powyższego wyroku złożył pozwany, zaskarżając rozstrzygnięcie Sądu I instancji w całości.

Pozwany zarzucił zaskarżonemu orzeczeniu naruszenie następujących przepisów prawa materialnego i procesowego:

1.  art. 209 kc poprzez uznanie, że przepis ten ma zastosowanie w tej sprawie i pozwala na zaspokojenie roszczenia przez jednego z czterech spadkobierców tylko w zakresie swojego udziału spadkowego z naruszeniem całości masy spadkowej, naruszając wspólne prawa spadkobierców do spadku,

2.  art. 725 kc, art. 844 kc i art. 845 kc w zw. z art. 59a prawa bankowego w wyniku uznania, że po śmierci posiadacza rachunku bank ma obowiązek wypłaty środków znajdujących się na tym rachunku bankowym w każdym czasie i w wysokości (ułamku) wynikającej z postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku bez konieczności dokonywania działu spadku oraz bez uzyskania zgody pozostałych spadkobierców,

3.  art. 1035 kc poprzez uznanie, że możliwy jest dział spadku z jednego składnika majątku spadkowego (wydzielenie przedmiotów wchodzących w skład masy spadkowej) na wniosek jednego ze spadkobierców w wysokości stosownej do jego udziału w spadku, a bank prowadzący rachunek, na którym znajdują się środki finansowe pozostawione po spadkodawcy może dokonać wypłaty środków na rzecz jednego ze spadkobierców bez ryzyka pokrzywdzenia pozostałych spadkobierców,

4.  art. 1037 § 1 kc poprzez uznanie, że dział spadku może nastąpić nie tylko na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców, ale także bez umowy lub orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców, w okoliczności, gdy z chwilą otwarcia spadku (przed jego działem) nabyła ona jedynie określony ułamkowo udział w spadku, który jest niewystarczający do dokonywania fizycznego wydzielenia poszczególnych przedmiotów wchodzących w skład masy spadkowej, a w konsekwencji prowadzi to do stwierdzenia, iż przepis ten nie ma zastosowania w przypadku, kiedy w skład masy spadkowej wchodzą choćby częściowo wierzytelności pieniężne,

5.  art. 1038 kc poprzez uznanie, iż dział spadku ograniczony do części spadku może nastąpić bez umowy o dział spadku lub orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców,

6.  art. 98 kpc w zw. z art. 328 § 2 kpc poprzez zasądzenie zwrotu kosztów procesu w wyższej wysokości nie wyjaśniając przy tym zasadności i sposobu ich wyliczenia oraz jakie składniki wchodzą w skład tych kosztów,

7.  art. 195 § 2 kpc w wyniku uznania, iż nie zachodziła konieczność zawiadomienia pozostałych spadkobierców o toczącym się postępowaniu.

Mając to na uwadze pozwany wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie

2.  uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi powódka wniosła o oddalenie apelacji oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania odwoławczego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Kontrola instancyjna doprowadziła Sąd II instancji do przekonania, że ustalenia faktyczne i przyjęte rozstrzygnięcie prawne dokonane przez Sąd Rejonowy jest prawidłowe i odpowiada prawu. Wskazane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku ustalenia i wywody zostały przeprowadzone na podstawie poprawnej analizy dowodów oraz podanej tam podstawy prawnej, których ocena nie wykazała błędów natury faktycznej, czy logicznej, jak również jurydycznej. Sąd I instancji wskazał, jakie fakty uznał za potrzebne do ukierunkowanego we wniosku i żądanego rozstrzygnięcia oraz na jakich przesłankach oparł swoją decyzję.

W konsekwencji ustalenia te i oceny Sąd Okręgowy przyjmuje za własne, zwracając uwagę, że nie ma wobec tego potrzeby procesowej przeprowadzania na nowo w uzasadnieniu tego orzeczenia oceny każdego ze wskazanych wywodów, a wystarczy odnieść się do tych ustaleń i ocen, które zostały zakwestionowane w apelacji (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 października 1998r., III CKN 650/98, OSNC 1999/3/60, wyrok Sądu Najwyższego z 27 listopada 2003r., II UK 156/03, Lex nr 390069, wyrok Sądu Najwyższego z 9 lutego 2012r., III CSK 179/11 , Lex nr 1165079).

W niniejszej sprawie, powódka jako spadkobierczyni H. M., domagała się od pozwanego banku, wypłaty środków zgromadzonych przez spadkodawcę na rachunkach bankowych prowadzonych u pozwanego, w kwocie 12.279,09,-zł - tj. sumie odpowiadającej udziałowi powódki w spadku (1/4).

Sąd I instancji uwzględnił roszczenie powódki wskazując, że w rozpoznawanym przypadku - poprzez odesłanie z art. 1035 kc - zastosowanie znajduje art. 209 kc, pozwalający spadkodawcom na wykonywanie wszelkich czynności i dochodzenia wszelkich roszczeń, które zmierzają do zachowania wspólnego prawa.

Z takim rozstrzygnięciem nie zgodziła się strona pozwana, która w apelacji przedstawiła twierdzenia, które w zasadzie są zbieżne z argumentacją prezentowaną w postępowaniu pierwszoinstancyjnym.

Otóż według pozwanego banku, w sprawie nie powinien znaleźć zastosowania przepis art. 209 kc, ponieważ narusza wspólne prawa spadkobierców do spadku.

Zgodnie z przepisem art. 1035 kc, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów o dziale spadku.

Sąd Okręgowy pragnie zasygnalizować, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego nie ma zgodności poglądów dotyczących stosowania przepisów o współwłasności ułamkowej (w szczególności art. 209 kc) do wchodzących w skład spadku wierzytelności, których przedmiotem jest świadczenie podzielne (np. wierzytelności pieniężne).

W starszym orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmowano, że wierzytelności spadkowe są zgodnie z przepisem art. 379 § 1 kc podzielne, co oznacza, że każdy ze spadkobierców posiada legitymację do żądania tylko tej części, która odpowiada udziałowi w spadku. Według omawianej linii orzeczniczej, przepis art. 1035 kc nakazuje stosować do wspólności majątku spadkowego odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych (art. 196 i nast. kc). Jednakże przedmiotowe przepisy dotyczą sytuacji, gdy własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom, nie mają zaś zastosowania do wypadku, gdy kilku osobom przysługuje uprawnienie nie do jednej rzeczy, lecz do jednej wierzytelności. Stosunki powstające na tle przysługiwania kilku osobom jednej wierzytelności regulują z kolei przepisy tytułu II księgi trzeciej kodeksu cywilnego o wielości dłużników albo wierzycieli (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 1967r., I CZ 97/67, Legalis nr 13270, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2 stycznia 1975r., III CZP 82/74, Legalis nr 18477).

Sąd Okręgowy w niniejszym składzie, przychyla się natomiast do aktualnego orzecznictwa Sądu Najwyższego zgodnie, z którym, spadkobierca - przed działem spadku - na podstawie przepisu art. 209 kc, ma legitymację do żądania od dłużnika, zapłaty nawet całej wierzytelności wchodzącej w skład masy spadkowej.

Przedstawiony pogląd, został wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 czerwca 2017 r. (II CSK 15/17, Legalis nr 1682040).

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu powyższego orzeczenia wskazał, że przepis art. 1035 kc i wyrażona w nim zasada, zgodnie z którą do wspólności majątku spadkowego stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności, odnosi się do całego majątku spadkowego, bez żadnych wyjątków. Gdyby wierzytelność spadkowa z mocy prawa miała ulec podziałowi, wówczas część przypadająca danemu spadkobiercy weszłaby do jego majątku osobistego, w konsekwencji jego wierzyciel osobisty mógłby z niej się zaspokoić bez potrzeby uzyskania tytułu egzekucyjnego przeciwko wszystkim spadkobiercom, to zaś pozostawałoby w sprzeczności z art. 779 § 1 kpc. Ponadto w sytuacji, gdy spadek stanowią wyłącznie wierzytelności, zbędny byłby dział spadku i nie wiadomo jak wówczas miałaby przedstawiać się odpowiedzialność współspadkobierców za długi spadkowe, której charakter zmienia się z działem spadku. Przeciwko tezie o podzielności z mocy prawa wierzytelności spadkowych przemawiają przepisy dotyczące zarządcy i wykonawcy testamentu, zakładające funkcjonowanie spadku, jako pewnej wyodrębnionej całości.

Zdaniem Sądu Najwyższego, powyższe argumenty przemawiają za stosowaniem przepisu art. 209 kc, przy dochodzeniu przez spadkobiercę wierzytelności wchodzących w skład spadku.

Sąd Okręgowy w całości akceptuje zaprezentowane stanowisko Sądu Najwyższego, a tym samym twierdzenia apelacji mówiące o bezzasadności zastosowania w niniejszej sprawie przepisu art. 209 kc, nie mogły odnieść oczekiwanego przez stronę skarżącą skutku.

Przy czym dla rozstrzygnięcia tej kwestii nie ma znaczenia rodzaj podmiotu, który jest zobowiązany do spełnienia świadczeń wynikających z rozliczenia roszczeń dotyczących masy spadkowej.

W tej sytuacji, obojętnie, czy dysponentem spadku (wierzytelności wchodzących w skład spadku), która utraciła tytuł prawny do tej rzeczy (na skutek rozwiązania umowy po śmierci spadkodawcy) jest osoba fizyczna, czy też osoba prawna, np. bank.

Niemniej jednak zauważyć należy, że orzecznictwo Sądu Najwyższego - pomimo zaprezentowanych rozbieżności - dopuszcza dochodzenie przez jednego spadkobiercę, co najmniej swojej części w wierzytelności należącej do spadku, przed przeprowadzeniem umownego bądź sądowego działu spadku.

Dokonując oceny apelacji, Sąd II instancji zwraca również uwagę, iż żadne racje nie przemawiają za tym, aby upoważniać bank do przetrzymywania środków zgromadzonych na rachunku zmarłego posiadacza do czasu dokonania działu spadku w sytuacji, gdy krąg spadkobierców jest znany i wynika z postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Należy mieć również na uwadze, że nie zawsze będzie możliwe szybkie przeprowadzenie działu spadku. Znalezienie współspadkobierców czasami bywa wręcz niemożliwe lub sprawia znaczne trudności. Uzależnienie przez bank wypłaty części środków z rachunku od złożenia postanowienia o dziale spadku lub zgody wszystkich spadkobierców doprowadzić mogłoby do sytuacji, w której środki te nie zostałyby nigdy wypłacone osobom uprawnionym.

Aprobaty Sądu II odwoławczego, nie znalazły również zarzuty naruszenia art. 725 kc, art. 844 kc i art. 845 kc w związku z art. 59a ustawy Prawo bankowe.

Zgodnie z przepisem art. 50 ust. 1 Prawa bankowego, posiadacz rachunku bankowego dysponuje swobodnie środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku. Stosownie zaś do art. 726 kc bank jest zobowiązany do zwrotu środków zdeponowanych na rachunku w całości lub w części na każde żądanie jego posiadacza. Spadkobierczyni posiadacza rachunku nie stała się wprawdzie posiadaczem rachunku w miejsce spadkodawcy, z uwagi na właściwości tego stosunku prawnego (rozwiązanie umowy z chwilą śmierci spadkodawcy), jednakże wstąpiła ona w prawa zmarłego posiadacza, który miał zapewniony swobodny dostęp do zgromadzonych środków.

Zgodnie z przepisem art. 1027 kc, względem osoby trzeciej - która nie rości sobie praw do spadku z tytułu dziedziczenia (tak jak w niniejszej sprawie bank) - spadkobierca może udowodnić swoje prawa wynikające z dziedziczenia tylko stwierdzeniem nabycia spadku albo zarejestrowanym aktem poświadczenia dziedziczenia.

Z zaprezentowanych rozważań wynika, że spadkobierca może żądać od banku wypłaty całości środków zgromadzonych na rachunku bankowym spadkodawcy. Postanowienie sądu lub notarialny akt poświadczenia dziedziczenia, są dla banku wiążące i wyczerpująco wykazują uprawnienia spadkobiercy do otrzymania przynajmniej ułamkowej części środków pieniężnych zmarłego posiadacza.

Wbrew twierdzeniom apelacji, Sąd Rejonowy nie dopuścił się naruszenia art. 1037 § 1 kc oraz art. 1038 kc, ponieważ w żadnym miejscu uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie wskazał, że dział spadku może zostać przeprowadzony na podstawie żądania jednego ze spadkobierców.

Z ustaleń Sądu I instancji wynika, że spadek po H. M. - na podstawie ustawy - nabyli w częściach równych (1/4) D. M., M. M., J. M. oraz powódka.

Zgodnie z przepisem art. 1039 § 1 kc, jeżeli w razie dziedziczenia ustawowego dział spadku następuje między zstępnymi (tak jak w niniejszej sprawie) albo między zstępnymi i małżonkiem, spadkobiercy ci są wzajemnie zobowiązani do zaliczenia na schedę spadkową otrzymanych od spadkodawcy darowizn oraz zapisów windykacyjnych, chyba że z oświadczenia spadkodawcy lub z okoliczności wynika, że darowizna lub zapis windykacyjny zostały dokonane ze zwolnieniem od obowiązku zaliczenia.

Z powyższego wynika, że w postępowaniu o dział spadku po H. M. mogłoby się okazać, że powódka - jako osoba obowiązana do zaliczenia ewentualnej darowizny na schedę spadkową - nie otrzymałaby żadnej kwoty ze środków zgromadzonych na rachunkach bankowych spadkodawcy (49.116,36,-zł), otrzymałaby kwotę mniejszą niż wynika to z jej udziału spadkowego (12.279,09,-zł), czy wręcz zostałaby zobowiązana do zapłaty pewnej sumy pieniężnej za rzecz pozostałych spadkobierców.

Jednakże żadne z powyższych rozwiązań, nie ma żadnego wpływu na sytuację pozwanego banku, ponieważ są to rozstrzygnięcia dotyczące stosunków istniejących tylko i wyłącznie pomiędzy spadkobiercami.

Nawet gdyby powódka otrzymała całość środków znajdujących się na rachunkach bankowych spadkodawcy (49.116,36,-zł), to pozostali spadkobiercy wystąpiliby o zapłatę kwot wynikających ze swoich udziałów w spadku, nie do banku, lecz do powódki. Takie rozliczenie mogłoby nastąpić w postępowaniu o dział spadku lub w odrębnej sprawie opartej na przepisach o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Wobec powyższych uwag, bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, pozostaje - wyrażona przy zarzucie naruszenia art. 1035 kc - obawa banku o możliwość pokrzywdzenia pozostałych spadkobierców H. M..

W niniejszej sprawie Sąd I instancji zawiadomił pozostałych spadkobierców w trybie art. 84 kpc o toczącym się postępowaniu, nie przystąpili oni do niniejszej sprawy w charakterze interwenienta ubocznego, nie zajęli również żadnego stanowiska w sprawie.

W tej sprawie nie zachodzi współuczestnictwo konieczne, co wynika z wcześniej przedstawionego stanowiska, dlatego Sąd Rejonowy nie dopuścił się obrazy procedury w zakresie art. 195 § 2 kpc.

Reasumując wskazać należy, że w świetle obowiązujących przepisów prawa, Sąd Okręgowy nie znalazł przeszkód do uwzględnienia roszczenia powódki, zaś przedstawiona przez pozwanego argumentacja prawna nie zasługuje na uwzględnienie.

Nie jest zasadny zarzut związany z zasądzeniem od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu w wysokości 5.431,-zł.

Pozwany pominął okoliczność, że pozew wpłynął w dniu 23 sierpnia 2016r., a wówczas obowiązujące minimalne stawki wynagrodzenia radcy prawnego przy wartości przedmiotu sprawy powyżej 10.000,-zł wynosiły 4.800,-zł (rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz. U. 2015.1804).

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 385 kpc.

O kosztach postępowania apelacyjnego, orzeczono na podstawie art. 98 § kpc w zw. z art. 391 § 1 kpc.

Jacek Barczewski Mirosław Wieczorkiewicz Agnieszka Żegarska