Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 23 września 2016 roku M. W. wniosła o zasądzenie od S. U. Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. (obecnie: V. L. Towarzystwo (...) z siedzibą w W.) kwoty 7.055,04 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 24 sierpnia 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 roku.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że w dniu 26 lipca 2007 roku zawarła z pozwanym umowę ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym ”M. M. (...). Do jej obowiązków należało m.in. opłacanie składki regularnej w wysokości 250 zł miesięcznie. W sierpniu 2013 roku umowa została rozwiązana. Powódka wskazała, że na podstawie zapisów Ogólnych Warunków Ubezpieczenia (OWU) pozwany potrącił ze środków zgromadzonych na rachunku powoda tzw. świadczenie likwidacyjne. W przypadku powoda pozwany pobrał opłatę stanowiącą ok. 60% wartości środków zgromadzonych na rachunku polisowym. Powód wywodził, że postanowienia OWU, na podstawie których pozwany określił wartość wykupu polisy, stanowią niedozwolone postanowienia umowne w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c., które nie są wiążące wobec niego jako konsumenta ( pozew k. 1-4).

W dniu 29 grudnia 2016 roku pozwana złożyła odpowiedź na pozew, w której wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwana w pierwszej kolejności podniosła zarzut przedawnienia roszczenia powoda. Wskazała, że od dnia rozwiązania umowy ubezpieczenia do dnia wniesienia pozwu upłynął okres ponad trzech lat, a więc zgodnie z art. 819 § 1 kc roszczenie uległo przedawnieniu. Pozwana w dalszej kolejności podniosła, że powód nie udowodnił swojego roszczenia, w szczególności nie wykazał on, że kwestionowane przez niego postanowienia OWU nie dotyczą sformułowanych w sposób jednoznaczny głównych świadczeń stron. Pozwana wskazała, iż kwestionowane postanowienia dotyczą głównych świadczeń stron i zostały sformułowane w sposób jednoznaczny i nie kształtują praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąca naruszając jego interesy ( odpowiedź na pozew k. 55-68).

Na rozprawie w dniu 9 lutego 2018 roku pełnomocnik pozwanej podtrzymał stanowisko w sprawie i wniósł o rozważenie zawieszenia postępowania do czas rozstrzygnięcia postępowania w przedmiocie zagadnienia prawnego przedstawionego Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia przez Sąd Okręgowy w W. ( protokół rozprawy k. 149).

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 177 § 1 pkt 1 kpc Sąd może zawiesić postępowanie z urzędu jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się postępowania cywilnego. Sytuacja objęta dyspozycją wymienionego przepisu zachodzi wtedy, gdy orzeczenie, które zapadnie w tym drugim postępowaniu, będzie stanowić podstawę rozstrzygnięcia zawieszonego postępowania. Wynik zatem innego postępowania musi być objęty podstawą rozstrzygnięcia zawieszonego postępowania. Chodzi tutaj o sytuację, w której rozstrzygnięcie wydane w innej toczącej się sprawie dotyczyć będzie kwestii o charakterze prejudycjalnym dla toczącego się postępowania (podobnie uznał Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 27 maja 2010 roku, V ACa 597/09, LEX nr 686895).

W ocenie Sądu pomiędzy niniejszą sprawą, a sprawą sygn. V C 1630/17 zachodzi związek w rozumieniu art. 177 § 1 pkt 1 kpc. W powyższej sprawie Sąd Okręgowy przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne o treści: „Czy na skutek uznania za klauzule abuzywne postanowień umownych dotyczących opłaty za wykup z umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, roszczenie z tego tytułu przedawnia się z upływem lat trzech na podstawie art. 819 § 1 k.c. czy też z upływem lat dziesięciu pochodzące z umowy o charakterze mieszanym (nienazwanej z elementami ubezpieczenia), czy też na podstawie art. 118 k.c. w związku z art. 405 k.c. i nast.?”.

W niniejszej sprawie powód powołuje się na abuzywność postanowień zawartej przez strony umowy, na podstawie których ubezpieczyciel był uprawniony do pobrania opłaty likwidacyjnej w związku z rozwiązaniem umowy ubezpieczenia. Powód dochodzi zapłaty kwoty, która w rozliczeniu umowy zawartej z pozwanym została pobrana z rachunku jego polisy. Pozwany, niezależnie od kwestionowania niedozwolonego charakteru postanowień umowy, podniósł zarzut przedawnienia. Ocena zasadności tego zarzutu w realiach rozpatrywanej tu sprawy będzie miała znaczenie kluczowe dla oceny zasadności powództwa. W razie uznania roszczenia powoda za przedawnione, powództwo podlegać będzie oddaleniu bez konieczności badania dalszych merytorycznych przesłanek warunkujących stwierdzenie abuzywności postanowień umowy.

Obecnie istnieje rozbieżność w orzecznictwie, zarówno tutejszego Sądu jak i innych sądów powszechnych, w tym Sądu Okręgowego w Warszawie, odnośnie oceny zasadności zarzutów przedawnienia zgłaszanych w sprawach analogicznych do niniejszej. W efekcie część konsumentów uzyskuje korzystne dla siebie rozstrzygnięcia i otrzymuje zwrot kwot pobranych przez ubezpieczycieli tytułem rozliczenia przedwcześnie rozwiązanych umów ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, choćby umowy zostały rozwiązane na ponad trzy lata wstecz w stosunku do daty złożenia pozwu. Inni zaś nie uzyskują żadnej ochrony – ich powództwa są oddalane, mimo że zawarli umowy w oparciu o te same wzorce umowne, a przy tym niejednokrotnie w niemal identycznych okolicznościach. Zajęcie stanowiska przez Sąd Najwyższy w zakresie wynikającym z treści pytania prawnego przedstawionego w sprawie V Ca 1630/17, jakkolwiek nie będzie w świetle art. 390 § 2 k.p.c. wiążące dla Sądu orzekającego w sprawie niniejszej, to jednak trudno odmówić znaczenia takiemu ewentualnemu orzeczeniu. Rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego przez Sąd Najwyższy z uwagi na autorytet Sądu Najwyższego i jego rolę w zakresie ujednolicania orzecznictwa sądów powszechnych, niewątpliwie będzie mieć wpływ na treść przyszłych orzeczeń w sprawach o zbliżonym stanie faktycznym.

Wypowiedzenie się przez Sąd Najwyższy co do okresu przedawnienia roszczeń o zwrot opłat pobieranych przez towarzystwa ubezpieczeń na podstawie abuzywnych postanowień umownych stosowanych w umowach ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym pozwoli ujednolicić orzecznictwo sądów powszechnych w tego rodzaju sprawach. Dotychczasowy stan, w którym w tożsamych lub zbliżonych stanach faktycznych różne składy orzekające wydawały sprzeczne ze sobą orzeczenia z uwagi na odmienne zapatrywania prawne członków składów orzekających godzi w poczucie sprawiedliwości i równości wobec prawa. Sprawiedliwość i równość wobec prawa jest w polskim porządku prawnym są wartościmi o randze konstytucyjnej. Art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) gwarantuje prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. Zasadę równości wobec prawa i równego traktowania przez władze publiczne statuuje art. 32 ust 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Wydawanie przez sądy sprzecznych wyroków w sprawach o tożsamych lub zbliżonych stanach faktycznych godzi w te konstytucyjne wartości.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie zawieszając postępowanie do czasu rozstrzygnięcia kluczowego w tej sprawie zagadnienia prawnego przez Sąd Najwyższy, miał na uwadze wskazane wyżej względy aksjologiczne. Zawieszenie postępowania jest, w ocenie Sądu, konieczne dla uniknięcia rozbieżności orzecznictwa, sprzecznej z konstytucyjnymi wartościami. Z uwagi na powyższe wartości o randze konstytucyjnej, przepis art. 177 § 1 pkt 1 kpc należy zdaniem Sadu wykładać rozszerzająco, w sposób umożliwiający zawieszenie postępowania cywilnego do czasu podjęcia przez Sąd Najwyższy uchwały w sprawie zagadnienia prawnego kluczowego dla rozstrzygnięcia danej sprawy.

Niewątpliwie przepis art. 177 § 1 pkt 1 kpc nie obliguje Sądu, lecz stwarza mu możliwość zawieszenia postępowania w określonych przypadkach. Nie oznacza to pozostawienia kwestii zawieszenia do dowolnego uznania, lecz nakłada na sąd obowiązek rozważenia wszystkich okoliczności i wydania decyzji w danej sytuacji celowej (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 25 stycznia 2007 roku, I ACa 819/06, LEX nr 516527 wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2002 roku, II CKN 826/00, LEX nr 146172).

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd uznał, iż celowe będzie zawieszenie niniejszego postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 kpc. Podjęcie niniejszego postępowania nastąpi najpóźniej z chwilą rozstrzygnięcia przez Sąd Najwyższy w/w pytania prawnego zadanego w sprawie sygn. V Ca 1630/17. Z uwagi na powyższe należało orzec jak w sentencji postanowienia.

Zarządzenie: odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powódki.