Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód M. T., prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Kancelaria (...) domagał się zasądzenia od pozwanego (...) kwoty 11.311 zł wraz odsetkami liczonymi:

- od kwoty 8.752 zł w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 01.01.2016 r.

- od kwoty 700 zł w wysokości odsetek ustawowych od dnia 13.02.2014 r. do 31.12.2015 r. oraz z odsetkami ustawowymi z tytułu opóźnienia od dnia 01.01.2016 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1.858 zł wraz z odsetkami ustawowymi z tytułu opóźnienia od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że nabył od Ł. N. (1) wierzytelność z tytułu szkody komunikacyjnej z dnia 20.11.2013r. przysługującą zbywcy wierzytelności w stosunku do pozwanego tytułem odpowiedzialności ubezpieczyciela z umowy OC, za szkodę związaną z uszkodzeniem samochodu marki (...) nr (...).

Powód podniósł, że pozwany uznał swoją odpowiedzialność, co do zasady i wypłacił poszkodowanemu odszkodowanie w kwocie 6.382,47 zł.

Poszkodowany nie zgodził się z decyzją pozwanego, gdyż rzeczywisty koszt naprawy oszacowany przez rzeczoznawcę wynosił 15.135,17 zł. Powód wskazał, że zgłosił szkodę w dniu 21.11.2013r., wobec czego od dnia 22.12.2013 r. pozwany pozostawał w zwłoce z zapłatą odszkodowania. Powód wskazał, że na dochodzone roszczenie składa się kwota 8.752 zł tytułem dopłaty odszkodowania, 700 zł tytułem kosztów sporządzenia kalkulacji naprawy i 1.858 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od kwoty 8.752 zł za okres od dnia 22.12.2013 r. do dnia 31.12.2015 r.

W dniu 29 listopada 2016 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wydał w tej sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, orzekając zgodnie z żądaniem pozwu.

Od tego nakazu pozwany wniósł sprzeciw, w którym zażądał oddalenia powództwa w całości i zasądzenia kosztów według norm przepisanych.

Pozwany wskazał, że prawidłowo wyliczono wysokość szkody, gdyż możliwe było dokonanie naprawy przy użyciu nowych alternatywnych części zamiennych oraz przy zastosowaniu stawki za roboczogodzinę wynoszącej 60 zł. Pozwany podniósł, że powód nie wykazał, iżby poniósł wyższe koszty naprawy pojazdu, a w szczególności, aby dokonał naprawy przy użyciu części oryginalnych. Pozwany zakwestionował również zasadność poniesienia przez powoda kosztów prywatnej kalkulacji. Wskazał, że koszt ten nie pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą. Nadto wierzytelność dotycząca kosztów tej opinii nie była przedmiotem cesji. Nadto podkreślił, że wydatek ten był niecelowy.

W toku dalszego postępowania strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 2.10.2017 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 11.055,50 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, oddalił powództwo w pozostałej części i orzekł o kosztach procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 20 listopada 2013 r. w wyniku zdarzenia komunikacyjnego został uszkodzony samochód marki (...) o nr rej. (...) należący do poszkodowanego Ł. N. (1). Właściciel pojazdu, którym kierował sprawca szkody był ubezpieczony w pozwanej spółce od odpowiedzialności cywilnej.

Poszkodowany zgłosił zaistnienie szkody pozwanemu w dniu 21.11.2013r. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, pozwany ustalił wysokość kosztów naprawy na kwotę 6.382,47 zł i odszkodowanie w tej wysokości wypłacił poszkodowanemu.

W dniu 27.12.2013 r. poszkodowany Ł. N. (1) zbył swoją wierzytelność wobec pozwanego na rzecz powoda. Tego samego dnia zawiadomił pozwanego o zbyciu wierzytelności.

Powód zlecił rzeczoznawcy wyliczenie kosztu naprawy pojazdu (...) z uwzględnieniem średnich stawek za roboczogodzinę z uwzględnieniem zakresu uszkodzeń określonego przez ubezpieczyciela. Rzeczoznawca J. S. wycenił koszt naprawy na 15.135,17 zł brutto.

W dniu 10.01.2014r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 8.752,70 zł tytułem dopłaty do odszkodowania oraz 700 zł tytułem zwrotu kosztów pozyskania opinii prywatnej wraz z ustawowymi odsetkami. Pismo doręczono pozwanemu w dniu 13.01.2014r.

W piśmie z dnia 31.01.2014 r. pozwany podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko odmówił dokonania wypłaty dalszej części odszkodowania.

Pojazd poszkodowanego w chwili zdarzenia miał 10 lat. Przed wypadkiem samochód nie uczestniczył w żadnych kolizjach, nie był naprawiany. Poszkodowany naprawił pojazd za kwotę około 15.000 zł. Nie zachował rachunków wystawionych mu w związku z naprawą. Naprawa odbyła się przy użyciu części oryginalnych.

Sąd Rejonowy wskazał też, że z treści opinii biegłego S. G. wydanej w tej sprawie wynikało, że naprawa pojazdu M. B. wykonana przy użyciu części oryginalnych kosztowałaby szacunkowo 15.424,82 zł. Biegły wskazał, że do naprawy można było użyć zamienników o jakości „Q”. Naprawa z użyciem tych zamienników w ocenie biegłego przywróciłaby pojazd do stanu poprzedniego. Koszt takiej naprawy wyniósłby 14.929,32 zł brutto.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o dowody z dokumentów prywatnych, których prawdziwość, autentyczność i moc dowodowa nie budziły jego wątpliwości.

Sąd Rejonowy dał też wiarę zeznaniom świadka Ł. N. (1), uznając je za jasne, dokładne i szczere. Sąd nie znalazł żadnych podstaw, aby kwestionować te zeznania. Sąd wskazał przy tym, że świadek nie był w stanie określić dokładnego kosztu dokonanej naprawy. Podał jedynie, że zapłacił za nią około 15.000 zł. W tej sytuacji sąd dopuścił dowód z opinii biegłego celem ustalenia, ile szacunkowo mogły wynieść koszty naprawy pojazdu poszkodowanego.

Biegły S. G. w treści swojej opinii stwierdził, że w zakresie potrzebnym do dokonania naprawy na rynku występowały zamienniki o jakości Q. Biegły wskazał, że naprawa dokonana przy użyciu takich zamienników przywróciłaby pojazd do stanu poprzedniego a jej koszt wyniósłby szacunkowo 14.929,32 zł.

Sąd Rejonowy nie miał żadnych zastrzeżeń do opinii wydanej przez biegłego S. G..

W dalszej kolejności Sąd Rejonowy zważył, że w niniejszej sprawie pozwany nie kwestionował legitymacji powoda do występowania z powództwem w tej sprawie ani swojej odpowiedzialności za wskazane zdarzenie. Powód na dowód nabycia wierzytelności przysługującej poszkodowanemu od pozwanego przedłożył umowę cesji zawartą z Ł. N. (1).

W niniejszej sprawie, pozwany kwestionował natomiast wysokość kosztów naprawy ustalonych w kalkulacji powoda.

Sąd Rejonowy wskazał, że stosownie do treści art. 822 § 1 k.c., w wykonaniu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pozwany przyjął odpowiedzialność za szkody wyrządzone osobom trzecim przez ubezpieczonego. Świadczenie ubezpieczyciela obejmuje zapłatę sumy pieniężnej odpowiadającej wysokości poniesionej przez poszkodowanego szkody (art. 805 § 1 i 2 k.c.). Przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej są: zaistnienie zdarzenia, z którym przepis prawny łączy odpowiedzialność odszkodowawczą, powstanie szkody oraz adekwatny związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem i szkodą (art. 361 k.c.). W przypadku wystąpienia wymienionych przesłanek naprawienie szkody przez podmiot do tego zobowiązany, powinno polegać na przywróceniu w majątku poszkodowanego stanu rzeczy naruszonego zdarzeniem wyrządzającym szkodę, nie może przewyższać jednak wysokości faktycznie poniesionej szkody.

Sąd Rejonowy podniósł również, że obowiązek odszkodowawczy ubezpieczyciela aktualizuje się z chwilą wyrządzenia poszkodowanemu szkody i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy samochodu i czy w ogóle zamierza go naprawić (por. uchwałę SN z dnia 15 listopada 2001 r., III CZP 68/01, OSNC 2002, nr 6, poz. 74), jednak fakt, iż naprawa faktycznie została wykonana ma znaczenie dla ustalenia wysokości odszkodowania o tyle, że nie może ono przewyższać faktycznie poniesionych przez poszkodowanego kosztów naprawy. Odszkodowanie nie może bowiem skutkować wzbogaceniem po stronie poszkodowanego, ma jedynie wyrównać mu uszczerbek związany z zaistnieniem szkody.

W wypadku uszkodzenia rzeczy w stopniu umożliwiającym przywrócenie jej do stanu poprzedniego, osoba odpowiedzialna za szkodę obowiązana jest zwrócić poszkodowanemu "wszelkie celowe, ekonomicznie uzasadnione wydatki, poniesione w celu przywrócenia stanu poprzedniego, do których wydatków należy zaliczyć także koszt nowych części i innych materiałów, jeżeli ich użycie było niezbędne do naprawienia uszkodzonej rzeczy"(wyrok SN z dnia 20 listopada 1970 r., II CR 425/72 (OSNCP 1973. nr 6, poz. 111).

Odszkodowanie przysługujące od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej za uszkodzenie pojazdu mechanicznego obejmuje zatem wszelkie niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy pojazdu, dzięki którym samochód doprowadzony zostaje do stanu technicznej używalności odpowiadającej stanowi przed uszkodzeniem.

Za „niezbędne” koszty naprawy należy uznać takie koszty, które obejmują przywrócenie uszkodzonego pojazdu do stanu jego technicznej używalności istniejącej przed wyrządzeniem szkody przy zastosowaniu technologicznej metody odpowiadającej rodzajowi uszkodzeń pojazdu mechanicznego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2003 r., III CZP 32/2003, Lex Polonica nr 361525, Biuletyn Sądu Najwyższego 2003/6 str. 4, Gazeta Prawna 2003/122 str. 26, Jurysta 2003/9-10 str. 54, OSNC 2004/4 poz. 51).

Sad Rejonowy podkreślił, że w przedmiotowej sprawie poszkodowany zeznał, iż dokonał naprawy pojazdu. Wskazał też, że zapłacił za tę naprawę około 15.000 zł. Nie potrafił jednak podać dokładnej kwoty. Sąd na podstawie opinii biegłego ustalił, że możliwym było dokonanie naprawy przy pomocy części oryginalnych i zamienników o jakości Q. Koszt takiej naprawy wyniósłby szacunkowo 14.929,32 zł. Kwota ta pozostaje w korelacji z zeznaniami poszkodowanego, który podał, że naprawa kosztowała go około 15.000 zł. Sąd Rejonowy uznał zatem, że powód udowodnił, iż celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy wyniosły 14.929,32 zł. Tymczasem powód wypłacił już poszkodowanemu odszkodowanie wysokości 6.382,47 zł Różnica pomiędzy kosztami naprawy ustalonymi przez biegłego a wypłaconym odszkodowaniem wynosiła 8.546,85 zł. Sąd zasądził zatem na rzecz powoda wskazaną kwotę a także odsetki za opóźnienie naliczone od tej kwoty od dnia 01.01.2016r.

Sąd zasądził również skapitalizowane odsetki ustawowe od kwoty 8.546,85 zł w wysokości 1.808,65 za okres od 22.12.2013 r. do 31.12.2015 r.

Orzeczenie w przedmiocie odsetek sąd oparł na treści art. 481 k.c.

Sąd oddalił powództwo w zakresie, w jakim powód domagał się odszkodowania tytułem zwrotu kosztów naprawy ponad kwotę 8.546.85 zł oraz odsetek ustawowych od tej nadwyżki.

Sąd Rejonowy uwzględnił też roszczenie powoda w zakresie kosztów sporządzenia opinii prywatnej w kwocie 700,00 złotych - uznając, że sporządzenie opinii było dla powoda konieczne dla oszacowania rzeczywiście poniesionej szkody. Niewątpliwie do prawidłowego ustalenia wysokości należnego odszkodowania i oceny działań pozwanego w tym zakresie potrzebna była wiedza specjalisty.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 kpc.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego złożył pozwany zaskarżając go w części tj. w zakresie punktu I wyroku co do kwoty 700 zł oraz w zakresie pkt-u I b w całości, zarzucając sądowi I instancji;

1.  naruszenie art. 232 zd. 1 k.p.c w zw. z art. 6 k.c mające wpływ na wynik sprawy, poprzez bezpodstawne przyjęcie, że powód udowodnił zasadność zlecenia prywatnej kalkulacji naprawy oraz zasadność poniesienia kosztu w kwocie 700 zł z tego tytułu, podczas gdy świadek Ł. N. (1) – poszkodowany w zdarzeniu z dnia 20.11.2013 r. zeznał, iż dysponował fakturą za naprawę uszkodzonego pojazdu, na podstawie której mógł dochodzić wypłaty odszkodowania;

2.  naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c mające wpływ na wynik sprawy, polegające na przekroczeniu przez sąd I instancji granic swobodnej oceny dowodów, wyrażające się w braku wszechstronnej oceny materiału dowodowego, polegającym na pominięciu zeznań świadka Ł. N. (1) w zakresie, w jakim zeznał on, że posiadał fakturę za naprawę pojazdu, ale jej nie zachował, podczas gdy stanowiła ona dostateczny dowód rzeczywiście poniesionej szkody;

3.  naruszenie art. 361 § 1 k.c w zw. z art. 361 § 1 k.c polegające na błędnym uznaniu, iż koszt wynikający z rachunku nr (...), ustalony na kwotę 700 zł, pozostaje w normalnym związku przyczynowym ze szkodą z dn. 20.11.2013 r., podczas gdy stanowi on koszt własny powoda związany z prowadzoną działalnością gospodarczą;

4.  naruszenie art. 5 k.c polegające na wydaniu orzeczenia naruszającego zasady współżycia społecznego, w szczególności zasadę słuszności oraz sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa do odszkodowania, skutkujące przyznaniem powodowi odszkodowania w kwocie przekraczającej wartość rzeczywiście poniesionej przez poszkodowanego szkody, prowadzące do bezpodstawnego wzbogacenia powoda.

Wskazując na powyższe zarzuty, pozwany wniósł o:

- zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa co do kwoty 700 zł wraz z odsetkami od dnia 13.02.2014 r. do dnia zapłaty,

- zmianę rozstrzygnięcia sądu I instancji co do kosztów procesu oraz obciążenie stron kosztami proporcjonalnie do wygranej,

- zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania i zastępstwa procesowego wedle norm przepisanych za postępowanie apelacyjne.

Powód w odpowiedzi na apelację pozwanego wniósł o jej oddalenie w całości i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja pozwanego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Zdaniem skarżącego sąd I instancji błędnie uznał, iż powodowi należy się zwrot odszkodowania w kwocie 700 zł z tytułu prywatnej kalkulacji naprawy.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął, iż koszt wykonania prywatnej ekspertyzy, w której ustalono wysokość kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu należało wliczyć do zasądzonego powodowi odszkodowania. Na tle stanu faktycznego przedmiotowej sprawy, zgodzić należy się bowiem z istnieniem adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem - kolizją drogową - a szkodą w postaci nie tylko wydatków związanych bezpośrednio z naprawą uszkodzonego pojazdu ale i kosztów prywatnej ekspertyzy rzeczoznawcy zleconej przez powoda. W sytuacji, gdy zakład ubezpieczeń zaprzecza swojemu obowiązkowi wypłaty pełnej wysokości odszkodowania, podważając jego zasadę, strona poszkodowana niejako zmuszona zostaje do poparcia swoich roszczeń ich oceną dokonaną przez rzeczoznawcę. W ocenie Sądu Okręgowego, w stanie faktycznym niniejszej sprawy koniecznym było więc przed wystąpieniem z powództwem zwrócenie się do osoby posiadającej wiedzę fachową, o wydanie odpowiedniej ekspertyzy, w oparciu o którą powód był w stanie określić wysokość wierzytelności, a w konsekwencji oznaczyć wysokość żądania pozwu. Koszt przedmiotowej ekspertyzy stanowi obecnie stratę w majątku powoda, która pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z działaniem sprawcy polegającym na spowodowaniu kolizji drogowej i odmowie zakładu ubezpieczeń wypłacenia pełnej wysokości odszkodowania poszkodowanemu. W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowany jest na dzień dzisiejszy pogląd, zgodnie z którym koszty ekspertyzy sporządzonej na zlecenie poszkodowanego w postępowaniu przedsądowym mogą być objęte odszkodowaniem przysługującym od ubezpieczyciela z umowy odpowiedzialności cywilnej (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2004 r., III CZP 24/04; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 2002 r., V CKN 908/00; glosa E. Tomaszewskiej do uchwały SN z dn. 18.05.2004 r., sygn.. akt III CZP 24/04). Tym samym, za niezasadny uznać należy zarzut pozwanego, iż koszt takiej ekspertyzy powinien być traktowany jako „prywatny koszt powoda, niezwiązany ze szkodą, będący kosztem jego działalności gospodarczej”.

Koszt sporządzenia prywatnej ekspertyzy, w której na żądanie powoda ustalono koszty naprawy uszkodzonego pojazdu, uznać należało zatem za ekonomicznie uzasadniony wydatek, poniesiony w celu przywrócenia pojazdu do stanu sprzed zdarzenia. Odszkodowanie z umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody za szkody spowodowane ruchem pojazdu mechanicznego powinno tym samym obejmować także i ten wydatek poniesiony przez powoda.

Podkreślić przy tym należy, że wydatek poniesiony przez powoda, należało uznać za celowy i wystarczająco uzasadniony tak dla poszkodowanego, jak i dla powoda, który wstąpił we wszystkie prawa i obowiązki zbywców wierzytelności, co wynikało z rodzaju zawartej przez poszkodowanego z powodem umowy – przelewu wierzytelności uregulowanej w art. 509 i nast. k.c.

Należy podzielić stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 28 listopada 2006 r. (IV CSK 224/06), zgodnie z którym z braku odmiennego zastrzeżenia stron, na podstawie art. 509 § 2 k.c, oprócz wyraźnie wymienionego roszczenia o odsetki, przechodzą z cedenta na cesjonariusza np. roszczenie o zaległe odsetki, roszczenie o odszkodowanie za nienależyte wykonanie zobowiązania, roszczenie o zapłatę kar umownych, roszczenie o uzyskanie surogatów przedmiotu świadczenia (art. 477 § 2 k.c), roszczenie o udzielenie przez dłużnika informacji o przedmiocie świadczenia (art. 546 i art. 354 § 1 k.c), uprawnienie wierzyciela do wyboru świadczenia w zobowiązaniu przemiennym, uprawnienie wierzyciela do wezwania dłużnika do wykonania (art. 455 k.c) lub możność zaskarżenia czynności zdziałanych z pokrzywdzeniem wierzyciela, roszczenie z tytułu poręczenia i inne. Przelew wierzytelności powoduje zatem nie tylko sukcesję samej wierzytelności lecz również obejmuje inne elementy składające się na sytuację wierzyciela. Celem i skutkiem przelewu wierzytelności jest przejście na nabywcę ogółu uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie a zmienia się osoba uczestnicząca w nim po stronie wierzyciela (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dn. 6 grudnia 2006 r., IV CSK 232/06).

Za chybiony należy też uznać podniesiony w apelacji zarzut naruszenia art. 232 k.p.c w zw. z art. 6 k.c poprzez nieuwzględnienie, iż poszkodowany zeznał, że dysponował fakturą za naprawę uszkodzonego pojazdu, a tym samym posiłkowanie się prywatną ekspertyzą było ze strony powoda działaniem zamierzonym, zmierzającym do uzyskania nienależnego świadczenia. Świadek Ł. N. zeznał bowiem, że fakturę za naprawę samochodu wyrzucił albo przekazał nabywcy samochodu (k-83). Ostatecznie zatem powód takiej faktury od świadka nie otrzymał, a więc chcąc wystąpić na drogę sądową, miał prawo zlecić sporządzenie prywatnej ekspertyzy celem określenia wysokości dochodzonej wierzytelności. Pozwany zaś nie wykazał, że poszkodowany dysponował fakturą w chwili zawierania umowy cesji wierzytelności z powodem.

Zdaniem Sądu Okręgowego, zachowanie powoda, polegające w szczególności na posiłkowaniu się prywatną ekspertyzą w przygotowaniu się do procesu sądowego nie naruszyło też zasad współżycia społecznego, w tym wskazanej przez pozwanego zasady słuszności, co skutkuje uznaniem za niezasadny zarzut naruszenia art. 5 k.c.

Tym samym Sąd Okręgowy nie znalazł żadnych podstaw do podważenia prawidłowego orzeczenia Sądu pierwszej instancji. Apelację pozwanego należało oddalić na podstawie przepisu art. 385 kpc.

O kosztach instancji odwoławczej Sąd Okręgowy rozstrzygnął w oparciu o wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c. zasadę odpowiedzialności za wynik postępowania. Na należne powodowi od pozwanego koszty złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w postępowaniu apelacyjnym –135 zł, tj. według stawki określonej w § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1804)

Elżbieta Kala Marek Tauer Beata Sadowska