Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Dnia 7 lutego 2017 r. powód – (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wystąpił do Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie z pozwem o zapłatę, złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczym, wnosząc o zasądzenie solidarnie od pozwanych P. W. i M. W. kwoty 1162,05 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów sądowych w kwocie 30 zł i kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że w dniu 14 lipca 2008 r. pomiędzy stronami została zawarta umowa o świadczenie usług medycznych w zakresie preparatyki i przechowywania komórek macierzystych z krwi pępowinowej. Na mocy powyższej umowy zostały stronie pozwanej wystawione dwie faktury VAT obejmujące opłaty roczne z tytułu przechowywania komórek macierzystych – pierwsza na kwotę 485,85 zł z terminem płatności do dnia 13 sierpnia 2015 r., druga również na kwotę 485,85 zł z terminem płatności do 25 lipca 2016 r. Mimo skierowanych do pozwanych wezwań przedmiotowe faktury nie zostały przez pozwanych zapłacone. Do kwoty wynikającej z faktur została doliczona kwota 120 zł tytułem wysłania wezwań do zapłaty oraz kwota 70,35 zł tytułem skapitalizowanych odsetek liczonych od dnia następującego po dniu upływu terminu płatności każdej z faktur do dnia 4 lutego 2017 r. tj. dzień wniesienia pozwu (pozew k. 1-6).

W dniu 13 lutego 2017 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie w sprawie o sygn. akt VI Nc-e 188297/17 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, orzekając zgodnie z żądaniem pozwu (nakaz zapłaty, k. 7).

Pozwani P. W. i M. W. w dniu 2 marca 2017 r. (data nadania przesyłek, k.14 i k.19) wnieśli sprzeciwy od ww. nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości i domagając się oddalenia powództwa. W uzasadnieniu sprzeciwów pozwani podali, że kwoty żądane przez powoda nie znajdują żadnego potwierdzenia w treści umowy jaka łączyła strony. Wynagrodzenie należne powodowi powinno obejmować kwotę 395 zł brutto – zgodnie z postanowieniami umowy. Z uwagi na wystawienie faktur na kwoty, które nie znajdowały potwierdzenia w umowie, pozwani nie uregulowali wobec powoda ww. należności. Ponadto z uwagi na nieprawidłowe wystawienie faktur przez powoda, nie było podstaw do kapitalizacji odsetek za opóźnienie, bowiem roszczenie nie było wymagalne. Pozwani zanegowali także koszty wezwań do zapłaty w wysokości 120 zł (sprzeciwy od nakazu zapłaty k. 10-13 i k. 15-17).

W dalszych pismach procesowych (z dnia 06 kwietnia 2018 r. – data stempla pocztowego) pozwani wskazywali, że powód niezasadnie podwyższył kwotę opłaty z tytułu przechowywania komórek macierzystych o podatek VAT. Wynagrodzenie powoda było regulowane treścią załącznika nr 1 do umowy, który stanowił jej integralną część. Tymczasem zgodnie z umową wszelkie jej zmiany wymagały formy pisemnej pod rygorem nieważności, dlatego też powód nie miał prawa dokonywać jednostronnej zmiany umowy bez porozumienia z pozwanymi (pismo k.117-120, k.122-125).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 14 lipca 2008 r. w W. pomiędzy (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K., a P. W. i M. W. (zwanymi w umowie Rodzicami) została zawarta "umowa o świadczenie usług medycznych w zakresie preparatyki i przechowywania komórek macierzystych z krwi pępowinowej Nr (...)". W myśl § 1 pkt 5 umowy rodzice byli odpowiedzialni solidarnie za zobowiązania wynikające z umowy. Zgodnie z § 6 umowy Rodzice zobowiązali się do zapłaty wynagrodzenia za usługi określone w umowie według obowiązującego cennika, który stanowił załącznik nr 1 do umowy. Umowa została zawarta na czas oznaczony 30 lat od dnia pobrania krwi dziecka. Rodzice mogli wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym w przypadku śmierci dziecka lub przypadku wykorzystania wszystkich komórek macierzystych w trybie określonym w § 4 pkt 3 umowy, w pozostałych zaś przypadkach Rodzice mogli wypowiedzieć umowę za jednomiesięcznym wypowiedzeniem, nie wcześniej jednak niż po roku od daty zawarcia umowy (§ 8 ust. 1 i 3 umowy).

Zgodnie z § 9 ust. 1 umowy, zmiany postanowień umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności. Z kolei ust. 2 umowy przewidywał, że wszelkie oświadczenia w związku z umową pod rygorem ich nieważności musiały mieć formę pisemną i powinny być doręczone osobiście lub listem poleconym na ostatni adres podany przez stronę umowy. Strony zgodnie ustaliły w ust. 3 umowy, że korespondencja wysyłana dwukrotnie listem poleconym na ostatnio podany adres do korespondencji uznana zostaje jako doręczona ( okoliczności bezsporne; umowa k. 82-85).

Załącznik nr 1 do umowy o świadczenie usług medycznych w zakresie preparatyki i przechowywania komórek macierzystych z krwi pępowinowej stanowił cennik. Zgodnie z pkt 3 cennika: z tytułu zawarcia umowy Rodzice zobowiązali się do wnoszenia opłaty wstępnej – 500 zł, podstawowej – 2.450 zł oraz z tytułu przechowywania komórek macierzystych – 395 zł rocznie. Opłata z tytułu przechowywania komórek macierzystych w zależności od decyzji (...) płatna była w formie: rocznych opłat abonamentowych – wnoszonych corocznie od drugiego roku przechowywania do 7 dni od dnia otrzymania faktury VAT lub za okres 5, 10 lub 17 lat, płatnej do 90 dni po porodzie na podstawie otrzymanej faktury VAT. Powód zastrzegł sobie prawo waloryzacji rocznych opłat z tytułu przechowywania raz w roku, według wskaźnika cen towarów i usług ogłaszanego przez prezesa GUS.

Zgodnie z pkt 4 usługi objęte umową zwolnione są z podatku VAT wobec czego pobrane kwoty nie podlegają powiększeniu o stawkę podatku VAT. W pkt 5 strony zastrzegły, że w przypadku zmiany przepisów podatkowych o których mowa w pkt 4 w czasie trwania umowy firmie (...) służy prawo do powiększenia opłat wynikających z umowy o obowiązującą stawkę podatku VAT. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zastrzegł sobie prawo do obciążenia (...) kosztami wynikającymi z opóźnień w realizowaniu powyższych płatności w wysokości odsetek ustawowych oraz kwoty 30 zł netto za każde wystosowane wezwanie do zapłaty (pkt 6 cennika).

P. W. i M. W. wyrazili wolę skorzystania z opcji przechowywania preparatu w jednej kasecie, jako formę wnoszenia opłaty z tytułu przechowywania komórek macierzystych wybierając opcję opłaty rocznej w wysokości 395 zł( okoliczności bezsporne; załącznik nr 1 do umowy – cennik k. 86-88).

Pismem nadanym dnia 16 października 2014 r. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością poinformował P. i M. W., że zmiana ustawy o podatku od towarów i usług (VAT) wprowadziła z dniem 1 stycznia 2011 r. nową opisową definicję usług medycznych, która zastąpiła obowiązujące precyzyjne przepisy, w ramach których usługi świadczone przez bank krwi pępowinowej zwolnione były z podatku VAT. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wskazał dalej, że Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyrok niekorzystny dla P., co zmusza firmę do obciążenia usług przechowywania krwi pępowinowej stawką VAT w wysokości 23 % i dokonania korekt faktur wystawionych po 1 stycznia 2011 r. Biorąc pod uwagę powyższe oraz wiążące zapisy umowy, P. poinformował P. i M. W. o konieczności skorygowania wystawionych im od 1 stycznia 2011 r. rocznych faktur za przechowywanie komórek macierzystych o 23% podatek VAT. Wiąże się to z koniecznością dopłaty około 90 zł za każdy rok przechowywania (dokładne kwoty podane w fakturach korygujących). P. zaproponował wydłużony do 60 dni termin płatności korygowanych faktur. W treści pisma wskazano, że wraz z owym pismem (...) Sp. z o.o. przesyła P. i M. W. aneks do umowy wprowadzający podatek VAT w wysokości 23%, korekty faktur za przechowywanie roczne od 1 stycznia 2011 r. uwzględniające nowe stawki podatku VAT z terminem płatności 60 dni od daty wystawienia. Wskazano także, że akceptując zaproponowane warunki cenowe należy wypełnić i podpisać dwa egzemplarze aneksu i wysłać je do P. korzystając z załączonej do pisma zaadresowanej i opłaconej koperty ( pismo k. 99-100; dowód nadania k. 101).

(...) Sp. z o.o. w W. wystawił na rzecz nabywcy M. W. faktury VAT:

⚫

dnia 30 lipca 2015 r. nr (...), za usługi medyczne – przechowywanie krwi pępowinowej – 1 rok w okresie od dnia 23 lipca 2015 r. do 22 lipca 2016 r. na kwotę 485,85 zł brutto (395 zł netto);

⚫

dnia 11 lipca 2016 r. nr (...), za usługi medyczne – przechowywanie krwi pępowinowej – 1 rok w okresie od dnia 23 lipca 2016 r. do 22 lipca 2017 r. na kwotę 485,85 zł brutto - 395 zł netto ( faktury VAT k. 89 i k. 90).

(...) Sp. z o.o. w W. wystosował do M. i P. W. wezwania do zapłaty:

⚫

w dniu 30 września 2015 r. – tytułem faktury VAT nr (...) wraz z odsetkami ustawowymi i kosztami wezwania w kwocie 30 zł;

⚫

w dniu 4 grudnia 2015 r. - tytułem faktury VAT nr (...) wraz z odsetkami ustawowymi i kosztami wezwania w kwocie 30 zł;

⚫

dnia 21 września 2016 r. – tytułem faktury VAT nr (...) i tytułem faktury VAT nr (...) wraz z odsetkami ustawowymi i kosztami wezwania w kwocie 30 zł;

⚫

dnia 24 listopada 2016 r. – tytułem faktury VAT nr (...) i tytułem faktury VAT nr (...) wraz z odsetkami ustawowymi i kosztami wezwania w kwocie 30 zł ( wezwania do zapłaty wraz z potwierdzeniami nadania k. 91-98).

P. W. i M. W. nie zapłacili należności wynikających z wystawionych przez (...) Sp. z o.o. faktur ( okoliczność bezsporna).

Przedstawiony stan faktyczny Sąd ustalił w zakresie faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.), w oparciu o zgromadzony w sprawie i wyżej wymieniony materiał dowodowy m.in. w postaci przedłożonych przez strony dokumentów, których prawdziwość i treść nie była kwestionowana przez żadną ze stron, jak również nie budziła wątpliwości Sądu. W zakresie okoliczności bezspornych, Sąd poczynił ustalenia w oparciu o art. 229 i 230 k.p.c.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. dochodzone roszczenia wywodził z zawartej z pozwanymi P. i M. W. umowy o świadczenie usług medycznych w zakresie preparatyki i przechowywania komórek macierzystych z krwi pępowinowej z dnia 14 lipca 2008 r.

Na żądaną pozwem kwotę 1162,05 zł składały się należności z tytułu opłat rocznych za usługi medyczne – przechowywanie krwi pępowinowej – 1 rok w okresie od dnia 23 lipca 2015 r. do 22 lipca 2016 r. (faktura VAT nr (...)) w wysokości 485,85 zł brutto (395 zł netto) oraz w okresie od dnia 23 lipca 2016 r. do 22 lipca 2017 r. (faktura VAT nr (...)) na kwotę 485,85 zł brutto (395 zł netto), kwota 120 zł za 4 wystosowane do pozwanych wezwania do zapłaty oraz kwota 70,35 zł tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie.

W niniejszej sprawie stan faktyczny był w zasadzie między stronami bezsporny, albowiem pozwani nie kwestionowali ani faktu zawarcia umowy z powodem w dniu 14 lipca 2008 r., ani wystawienia przez niego faktur VAT, ani braku zapłaty kwot wynikających z tychże faktur. Pozwani nie zgadzali się jednakże z wysokością kwot żądanych przez powoda i wskazywali, że z uwagi na wystawienie faktur VAT na kwoty niewynikające z umowy roszczenie powoda jest całkowicie bezzasadne.

Odnosząc się zatem do zgłoszonego przez powoda żądania zapłaty kwot należnych z tytułu powiększenia o podatek VAT opłat rocznych za świadczenie omawianych usług medycznych, tj. świadczeń objętych umową zawartą przez strony sporu dnia 14 lipca 2008 r., stwierdzić należy, że w łączącej strony umowie postanowiono, że pozwani zobowiązani są do zapłaty wynagrodzenia za usługi określone w umowie według obowiązującego cennika, który stanowił załącznik nr 1 do umowy (§ 6 umowy). Z kolei, w przedmiotowym załączniku nr 1 do umowy cenniku postanowiono przede wszystkim, że z tytułu zawarcia umowy pozwani zobowiązani są do wnoszenia m.in. opłaty z tytułu przechowywania komórek macierzystych, która z uwagi na decyzję pozwanych, płatna była w formie rocznych opłat abonamentowych – wnoszonych corocznie od drugiego roku przechowywania do 7 dni od dnia otrzymania faktury VAT. Przy czym, strony zgodnie z pkt 4 załącznika nr 1 do umowy ustaliły, że usługi powoda zwolnione są z podatku VAT, wobec czego pobrane kwoty nie podlegają powiększeniu o stawkę podatku VAT.

Co prawda, powód zastrzegł sobie w załączniku nr 1, że w przypadku zmiany przepisów podatkowych (stwierdzenie: "o których mowa w ust. 4" uznać należy za oczywistą niedokładność, w ustępie 4 cennika nie ma bowiem mowy o przepisach podatkowych) w czasie trwania umowy, ma on prawo do powiększenia opłat wynikających z umowy o obowiązującą stawkę podatku VAT (pkt 5 cennika). Jednakże w ocenie Sądu takie brzmienie klauzuli nie dawało powodowi uprawnienia do jednostronnego określenia innej wysokości opłaty z tytułu przechowywania komórek macierzystych ustalonej z pozwanymi, poprzez doliczenie ewentualnej stawki podatku VAT.

Taka interpretacja, która byłaby zgodna ze stanowiskiem strony powodowej, pozostawałaby sprzeczna z treścią samej umowy. Zgodnie z § 9 ust. 1 umowy z dnia 14 lipca 2008 r. zmiany postanowień umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności. Z kolei ust. 2 umowy przewidywał, że wszelkie oświadczenia w związku z umową pod rygorem ich nieważności musiały mieć formę pisemną i powinny być doręczone osobiście lub listem poleconym na ostatni adres podany przez stronę umowy. Strony zgodnie ustaliły w ust. 3 umowy, że korespondencja wysyłana dwukrotnie listem poleconym na ostatnio podany adres do korespondencji uznana zostaje jako doręczona.

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że powód w zakresie skorzystania z zastrzeżonej dla siebie w pkt 5 cennika możliwości, powoływał się w toku postępowania dowodowego na skierowanie do pozwanych pisma informacyjnego dnia 16 lipca 2014 r., w którym informował ich o konieczności obciążenia świadczonych przez niego usług stawką podatku VAT w wysokości 23% z uwagi na zmiany przepisów prawa i skorygowanie wystawionych od dnia 1 stycznia 2011 r. rocznych faktur o podatek VAT. Powoływał się nadto na przesłanie równocześnie z tym pismem także aneksu do umowy wprowadzającego podatek VAT w wysokości 23%.

Jednakże wspomniane oświadczenie nie było wystarczające do skutecznego zmodyfikowania oświadczeń stron zawartych w umowie z dnia 14 lipca 2008 r., a w szczególności w pkt 4 załącznika nr 1 w zw. z § 6 umowy. Zaznaczyć trzeba, że strony w umowie nie zastrzegły dla powoda uprawnienia do jednostronnej zmiany umowy w zakresie wysokości opłat. Wobec tego do dokonania tej zmiany konieczna była zgoda obu stron umowy wyrażona poprzez zawarcie aneksu zmieniającego umowę.

Stosownie bowiem do art. 78 § 1 k.c. do zachowania pisemnej formy czynności prawnej (a taka była zastrzeżona w § 9 ust. 1 umowy) wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. Do zawarcia umowy wystarcza wymiana dokumentów obejmujących treść oświadczeń woli, z których każdy jest podpisany przez jedną ze stron, lub dokumentów, z których każdy obejmuje treść oświadczenia woli jednej ze stron i jest przez nią podpisany. Przy czym, stosownie do art. 77 § 1 k.c. uzupełnienie lub zmiana umowy wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia.

Powód nie wykazał, aby doszło do zmiany postanowień umowy w opisany wyżej sposób.

Wobec powyższych ustaleń, należało uznać, że nie doszło między stronami do wymiany dokumentów obejmujących treść oświadczeń woli w trybie art. 78 § 1 zd. 2 k.c. w zw. z art. 77 k.c. i § 9 ust. 1 umowy, a w konsekwencji nie doszło do zmiany umowy.

Odnośnie niejasnego zapisu pkt 5 załącznika nr 1 do umowy trzeba zaznaczyć, że na gruncie prawa polskiego, i to nie tylko w zakresie stosunków z udziałem konsumentów (zob. art. 385 § 2 k.c., zgodnie z którym wzorzec umowy powinien być sformułowany jednoznacznie i w sposób zrozumiały. Postanowienia niejednoznaczne tłumaczy się na korzyść konsumenta), wątpliwości należy tłumaczyć na niekorzyść strony, która zredagowała umowę. Ryzyko wątpliwości wynikających z niejasnych postanowień umowy, nie dających usunąć się w drodze wykładni, powinna bowiem ponieść strona, która zredagowała umowę (tak m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2016 r., I CSK 327/15). Powyższy pogląd jest tym bardziej uzasadniony, gdy stroną redagującą umowę jest profesjonalista, tak jak to ma miejsce w sprawie niniejszej. Wobec powyższego niejasną treść pkt 5 cennika należy tłumaczyć na niekorzyść (...) Sp. z o.o., uznając, że powód nie był uprawniony do jednostronnej zmiany umowy w zakresie wysokości opłat. W rozpoznawanej sprawie niewątpliwym jest zaś, że pozwani nie podpisali aneksu do umowy uprawniającego powoda do powiększenia opłat rocznych o podatek VAT.

Wobec powyższego, obciążenie pozwanych podatkiem VAT od należnego powodowi wynagrodzenia z tytułu przechowywania komórek macierzystych należało uznać za bezpodstawne. Pozwani na mocy umowy byli bowiem zobowiązani do zapłaty za okres od dnia 23 lipca 2015 r. do 22 lipca 2016 r. kwotę 395 zł oraz za okres od dnia 23 lipca 2016 r. do 22 lipca 2017 r. również 395 zł. W tym zakresie wskazać należy, że pozwani niezasadnie wywodzili, że błędne wskazanie kwoty w fakturze powoduje, że pozwani nie są w ogóle zobowiązani do zapłaty na rzecz powoda kwoty z tytułu wynagrodzenia za przechowywanie komórek macierzystych za okresy wskazane w fakturach. W ocenie Sądu błędne podwyższenie należnego na mocy umowy wynagrodzenia o podatek VAT, nie powoduje że kwota netto, która powinna zostać uiszczona nie jest wymagalna. W konsekwencji pozwani byli zobowiązani do zapłaty na rzecz powoda kwoty 790 zł tytułem wynagrodzenia powoda z tytułu przechowywania komórek macierzystych za okres 2 lat (395 PLN × 2).

Jako niezasadne ocenić należało żądanie zapłaty kwoty 120 zł za wystosowanie do pozwanych czterech wezwań do zapłaty. Zawarte w pkt 6 cennika zapisy łączącej strony umowy przewidujące obowiązek uiszczenia przez pozwanych kwoty 30 zł za każde wezwanie do zapłaty, w ocenie Sądu stanowią niedozwoloną klauzulę umowną.

Klauzulą niedozwoloną jest postanowienie umowy (lub wzorca umownego) zawartej z konsumentem, które spełnia łącznie wszystkie przesłanki określone w przepisie art. 385 ¹ k.c., to jest: nie jest postanowieniem uzgodnionym indywidualnie; nie jest postanowieniem w sposób jednoznaczny określającym główne świadczenia stron; kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Nie ulega wątpliwości, że pozwani zawarli przedmiotową umowę jako konsumenci w rozumieniu art. 22 ¹ k.c., z powodem jako przedsiębiorcą (art. 43 ¹ k.c.). W związku z tym pozwani korzystają z ochrony przewidzianej w art. 385 ¹ i nast. k.c. Umowa została zawarta na wzorcu przedłożonym przez powoda i nie zostało w żaden sposób wykazane przez powoda, na którym w tej mierze spoczywał ciężar dowodu (art. 385 ¹ § 4 k.c.), że powyższe postanowienia cennika zostały z pozwanymi uzgodnione indywidualnie. Nadto przedmiotowy zapis cennika nie określa głównych świadczeń stron.

Przewidziany w pkt 6 cennika obowiązek zapłaty przez pozwanych kwoty 30 zł netto za każde wystosowane wezwanie do zapłaty dotyczy jedynie jednej stron umowy – konsumenta. Nie zostały wprowadzone zapisy o opłatach w sytuacji, gdy to konsument będzie musiał kierować pisma do powoda na przykład w sprawie nieprawidłowego wyliczenia wysokości opłat, czy też w razie rozwiązania umowy przez pozwanych z przyczyn leżących po stronie powoda. Wprowadzenie tej opłaty odrywa sprawę ewentualnej szkody od rzeczywiście poniesionych kosztów. Nie został podany w umowie (cenniku) sposób ustalenia wysokości tej opłaty, a nie jest to opłata urzędowa, czy też opłata na zasadzie równości dotycząca obu stron umowy na wypadek niewykonywania przez nich należycie swoich zobowiązań. Powód arbitralnie przyjął wysokość kosztów należnych mu za wystosowanie wezwania do zapłaty, w oderwaniu od jakichkolwiek kryteriów dotyczących kosztów korespondencji lub kosztów przygotowania wezwania do zapłaty. Opłata taka staje się zatem de facto karą umowną za nieterminowe spełnienie świadczenia pieniężnego, ustanowioną z naruszeniem art. 483 § 1 k.c. Przepis ten stanowi, że można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie utrwalony jest pogląd, że kara umowna może dotyczyć tylko niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego. Judykatura stoi przy tym na stanowisku, że przy kwalifikowaniu zobowiązania niepieniężnego w rozumieniu art. 483 § 1 k.c. bierze się pod uwagę charakter prawny tych zobowiązań, które należą do essentialia negotii, a nie obowiązki pochodne, dodatkowe (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2000 r., V CKN 171/00, LEX nr 52662). Zasadnicze zobowiązanie strony powodowej polegało na świadczeniu na rzecz pozwanych usług medycznych, za które pozwani byli zobowiązani uiścić określone w cenniku opłaty. Zobowiązanie pozwanych miało zatem charakter pieniężny. Przepis art. 483 k.c. ma charakter przepisu iuris cogentis (bezwzględnie obowiązującego), stąd zastrzeżenie kary umownej w związku ze zobowiązaniem pieniężnym jest – jako sprzeczne z przepisami prawa – nieważne co do zasady (tak Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 28 lipca 2005 r., I ACa 368/05, OSAB 2005, nr 3, poz. 3). Zapis zawarty w pkt 6 cennika odpowiada zatem definicji kary umownej wyrażonej w przepisie art. 483 § 1 k.c., zaś dochodzona pozwem kwota 120 zł stanowi w istocie karę umowną zastrzeżoną na wypadek niewykonania przez pozwanych świadczenia pieniężnego. Powyższy zapis uznać więc należy za sprzeczny z ustawą i jako taki nieważny – stosownie do art. 58 § 1 k.c. Dodatkowo wskazać trzeba, że przedmiotowy zapis cennika rażąco narusza interes ekonomiczny pozwanych konsumentów, którzy na jego podstawie mogą zostać obciążani opłatami nie mającymi odzwierciedlenia w świadczeniu wzajemnym – to jest w wydatkach towarzyszących czynności, za które jest pobierana opłata. Omawiany zapis cennika, stanowiący podstawę dochodzonego przez powoda roszczenia o zapłatę kwoty 120 zł tytułem zwrotu kosztów wezwań do zapłaty, dodatkowo uznać należy za niewiążący powodów na mocy art. 385 ¹ § 1 k.c. Tym samym żądanie zapłaty powyższej kwoty podlegało oddaleniu.

Jako zasadne ocenić natomiast należało żądanie zapłaty przez pozwanych należności z tytułu rocznych opłat abonamentowych za przechowywanie komórek macierzystych od dnia 23 lipca 2015 r. do 22 lipca 2016 r. (faktura VAT nr (...)) w wysokości 395 zł netto oraz w okresie od dnia 23 lipca 2016 r. do 22 lipca 2017 r. (faktura VAT nr (...)) na kwotę 395 zł netto. Wysokość opłat należnych od pozwanych na rzecz powoda na podstawie wskazanych faktur VAT została określona w kwocie netto, bez powiększenia o stawkę podatku VAT, jako że zgodnie z postanowieniami łączącej strony umowy powód nie był uprawniony do dokonania takowego powiększenia, o czym szerzej we wcześniejszej niniejszego uzasadnienia. Pozwani nie kwestionowali, że nie uiścili na rzecz powoda tychże opłat, mimo że obowiązek taki na nich spoczywał (§ 6 umowy).

Powód dochodził ponadto od pozwanych zapłaty kwoty 70,35 zł tytułem skapitalizowanych odsetek liczonych od dnia następującego po dniu upływu terminu płatności każdej z faktur do dnia 4 lutego 2017 r. tj. 3 dni przed wniesieniem pozwu. Podstawę tegoż roszczenia stanowił pkt 6 cennika oraz art. 481 k.c., z uwzględnieniem nowelizacji art. 481 § 2 k.c. dokonanej z dniem 1 stycznia 2016 r. ustawą z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1830). Żądanie to zasługiwało na uwzględnienie, ale jedynie co do kwoty 42,50 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od nieterminowej płatności kwoty 395 zł objętej fakturą VAT nr (...) oraz co do kwoty 14,70 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od nieterminowej płatności kwoty 395 zł objętej fakturą VAT nr (...). Termin płatności strony ustaliły w pkt 6 cennika na 7 dni od dnia otrzymania faktury VAT, lecz w ww. dokumentach księgowych powód wskazał termin płatności faktury VAT nr (...) na dzień 13 sierpnia 2015 r., natomiast faktury VAT nr (...) na dzień 25 lipca 2016 r. Zasadnym było zatem zasądzenie powyższych kwot skapitalizowanych odsetek od dnia 13 sierpnia 2015 r. i od dnia 25 lipca 2016 r. od kwot przeterminowanych należności w wysokości 395 zł. Terminy płatności nie były zresztą kwestionowane przez pozwanych.

Łącznie żądanie pozwu podlegało zatem uwzględnieniu co do kwoty 847,20 PLN (2x395 zł+57,20 zł). W pozostałym zaś zakresie podlegało oddaleniu jako niezasadne.

Zgodnie z art. 481 § 1 oraz art. 482 § 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy. Powyższe przepisy stanowiły podstawę zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od zasądzonej na rzecz powoda kwoty 847,20 PLN za okres od dnia wniesienia pozwu, to jest od 07 lutego 2017 r. do dnia zapłaty.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Szczegółowe rozstrzygnięcie w zakresie kosztów postępowania pozostawiono do wyliczenia referendarzowi sądowemu na podstawie art. 108 § 1 zd. 2 k.p.c., ustalając, że powód wygrał sprawę w 73%.

W tym stanie rzeczy orzeczono jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

(...)