Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 sierpnia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych, II Oddział
w Ł., odmówił H. F., prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.
W uzasadnieniu, organ rentowy wskazał, że orzeczeniem z dnia 26 lipca 2017 roku, Komisja Lekarska ZUS, uznała wnioskodawcę za osobę zdolną do pracy. Z uwagi na fakt nie spełnienia wszystkich przesłanek wymienionych w art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówiono wnioskodawcy przyznania świadczenia.

(decyzja – k. 119 akta ZUS)

W dniu 13 września 2017 roku, do organu rentowego wpłynęło odwołanie H. F., działającego przez pełnomocnika, od wyżej wymienionej decyzji. Wnioskodawca wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, jak również o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego lekarza psychiatry.

( odwołanie – k. 2 – 3)

W dniu 5 października 2017 roku wpłynęła odpowiedź organu rentowego na odwołanie. W uzasadnieniu, organ rentowy przytoczył argumentację, jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie – k. 7)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

H. F. urodził się (...). Ma wykształcenie zawodowe; z zawodu jest tokarzem. Ostatnio zajmowane stanowisko to pracownik fizyczny na stacji benzynowej. Wnioskodawca posiada wszystkie wymagane okresy składkowe i nieskładkowe.

(okoliczności bezsporne)

W okresie od 12 lipca 1998 roku do 31 marca 2004 roku, wnioskodawca pobierał rentę
z tytułu częściowej niezdolności do pracy. W okresie od 1 kwietnia 2004 roku do 31 maja 2017 roku wnioskodawca pobierał rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

(decyzje – k. 23, 41, 47, 61, 83, 89, 95, 100, 105 akta ZUS)

W dniu 25 kwietnia 2017 roku H. F. złożył wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

(wniosek – k. 113 akta ZUS)

Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 5 czerwca 2017 roku H. F. został uznany za zdolnego do pracy zarobkowej. W opinii lekarskiej rozpoznano
u wnioskodawcy organiczne zaburzenia urojeniowe w wywiadzie i w osobowości, nadciśnienie tętnicze oraz zaćmę po obustronnej operacji. W ocenie lekarza orzecznika stwierdzone obecnie objawy psychopatologiczne, głównie w zakresie osobowości,
nie uzasadniają orzeczenia o długotrwałej niezdolności do pracy.

(orzeczenie lekarza orzecznika – k. 115 akta ZUS, opinia lekarska – k. 63 – 64 dokumentacji medycznej)

Na skutek wniesionego sprzeciwu, od powyższej decyzji, orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS z dnia 26 lipca 2017 roku podtrzymano decyzję lekarza orzecznika ZUS. Komisja Lekarska, po analizie dokumentacji medycznej i badaniu własnym, nie stwierdziła takiego naruszenia sprawności organizmu, które powodowałoby długotrwałą niezdolność do pracy na poziomie posiadanych kompetencji zawodowych. W zakresie rozpoznania
u wnioskodawcy stwierdzono organiczne zaburzenia osobowości, zespół (...) w wywiadzie, nadciśnienie tętnicze oraz rzekomosoczewkowość obu oczu. W badaniu przedmiotowym nie stwierdzono objawów psychotycznych. Ponadto, wnioskodawca mieszka sam oraz prawidłowo funkcjonuje w środowisku. Ubezpieczony ujawnia cechy zaburzonej osobowości z dyskretnymi objawami organicznej uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego bez upośledzenia funkcji poznawczych oraz jest wydolny krążeniowo. W ocenie komisji lekarskiej badany odzyskał zdolność do pracy.

(sprzeciw – k. 65 dokumentacji medycznej, orzeczenie komisji lekarskiej ZUS –
k. 118 akta ZUS, opinia lekarska – k. 66 – 68 dokumentacji medycznej)

Sąd Okręgowy przeprowadził postępowanie dowodowe, dopuszczając dowód z opinii biegłego psychiatry, powołanego z uwagi na udokumentowane schorzenia wnioskodawcy.

Biegły psychiatra, rozpoznał u wnioskodawcy, organiczne zaburzenia osobowości z przewagą zaburzeń obsesyjno – kompulsywnych i paranoicznych
a także zespół urojeń zazdrości w wywiadzie.

W uzasadnieniu opinii, biegły sądowy wskazał, że z dostępnej dokumentacji medycznej wynika, iż badany zaczął leczyć się ambulatoryjnie od 1997 roku z rozpoznaniem psychozy alkoholowej. W 1998 roku wnioskodawca był hospitalizowany, z rozpoznaniem zespołu paranoicznego o obrazie zespołu (...). Zmiana rozpoznania, z wyżej wymienionych schorzeń, na schizofrenie paranoidalną, nastąpiła od 2007 roku. Wnioskodawca był ponownie hospitalizowany w 2009 roku. U badanego, przede wszystkim, występowały urojenia zazdrości, natomiast nie występowały objawy takie, jak halucynacje. U wnioskodawcy obserwuje się obecnie bardziej nastawienie nieufne, podejrzliwe, które może wynikać z zaburzonej osobowości. W badaniu psychologicznym z 19 lutego 2015 roku, potwierdzono dyskretne zmiany w tkance mózgowej mogące mieć wpływ na poznawcze i emocjonalne funkcjonowanie badanego. Obecnie w badaniu psychiatrycznym nie stwierdza się objawów psychotycznych, depresyjnych oraz otępiennych. W obrazie klinicznym, zaznaczają się organiczne zaburzenia osobowości z przewagą cech obsesyjno – kompulsywnych (nadmiar wątpliwości, sztywność w zachowaniu, pojawianie się natrętnych myśli), paranoicznych (podejrzliwość, nieufność) z niestabilnością emocjonalną. Nadmierna podejrzliwość, nieufność, trudność w nawiązywaniu kontaktów w otoczeniu oraz nieradzenie sobie z sytuacjami stresowymi, powoduje problemy w życiu codziennym, a zatem również w pracy. Nasilenie tych zaburzeń jest dość znaczne. Badany wymaga nadal opieki psychiatrycznej. Wskazana byłaby również opieka psychologiczna. Wnioskodawca posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe w zawodzie tokarza jednak aktualnie jest zatrudniony na stacji benzynowej, gdzie wykonuje proste prace porządkowe, a zatem jest to praca poniżej jego kwalifikacji zawodowych.

Stopień naruszenia sprawności organizmu wnioskodawcy, na skutek zaburzeń, psychicznych, występujących u badanego, powoduje znaczne ograniczenie zdolności do pracy. W związku z powyższym, z punktu widzenia psychiatry, wnioskodawca jest częściowo oraz okresowo niezdolny do pracy, tj. do 31 maja 2019 roku. Trudno ustalić początek tej niezdolności, ale można przyjąć, iż istnieje ona od daty złożenia wniosku
o świadczenie rentowe. Brak jest podstaw do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy.

(pisemna opinia biegłego sądowego psychiatry, lek. H. K. – k. 13 – 18, pisemna uzupełniająca opinia biegłego sądowego psychiatry, lek. H. K. –
k. 40, pisemna uzupełniająca opinia biegłego sądowego psychiatry, lek. H. K. – k. 58)

Sąd Okręgowy dokonał powyższych ustaleń w oparciu o załączone akta organu rentowego, dokumenty oraz opinie biegłego psychiatry.

W ocenie Sądu opinie biegłego są w pełni wiarygodne. Zostały sporządzone przez biegłego o specjalności właściwej z punktu widzenia schorzeń wnioskodawcy.
Biegły zapoznał się, szczegółowo, z całą przedłożoną dokumentacją lekarską z przebiegu chorób i leczenia wnioskodawcy i, na podstawie tej dokumentacji, oraz badania bezpośredniego, wydał opinie, które są wewnętrznie spójne, logiczne i kompletne. Opinie
w sposób jednoznaczny i przejrzysty, obrazują stan zdrowia odwołującego i, w oparciu
o aktualne wskazania wiedzy medycznej, kategorycznie rozstrzygają kwestię wpływu, stwierdzonych u niego schorzeń, na zdolność do pracy, przy uwzględnieniu kwalifikacji zawodowych wnioskodawcy.

W toku postępowania, wobec zgłoszonych przez organ rentowy zarzutów co do opinii biegłego, Sąd przeprowadził także opinie uzupełniające. Sąd uznał, że biegły z zakresu psychiatrii w swojej opinii wyjaśnił w sposób wyczerpujący wszelkie wątpliwości odnośnie częściowej niezdolności do pracy zarobkowej ubezpieczonego zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami zawodowymi. Ponadto wszelkie wątpliwości, w ocenie Sądu zostały wyjaśnione w sposób nie budzący wątpliwości interpretacyjnych. Z opinii psychiatrycznej wynika jednoznacznie, że występujące u wnioskodawcy, schorzenia, czynią go osobą częściowo niezdolną do pracy. Z tych też powodów, Sąd Okręgowy w pełni podzielił wnioski wynikające z opinii sądowo – lekarskiej i uznając je za pełnowartościowe dowody, oparł na nich, ustalenia faktyczne w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie i skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Stosownie do art. 107 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1383) prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie,
jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie.

Zgodnie z treścią art. 57 ust. 1 ustawy emerytalnej renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1)jest niezdolny do pracy;

2)ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3)niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

2. Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

W oparciu o art. 12 ust. 1 ustawy emerytalnej niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej
z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

2. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

3. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Na mocy art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

1)stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;

2)możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia daty powstania niezdolności do pracy, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy, związku przyczynowego niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do samodzielnej egzystencji, celowości przekwalifikowania zawodowego dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik Zakładu (art. 14 ust. 1 ustawy emerytalnej).

Orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości, albo orzeczenie komisji lekarskiej, stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie,
do których prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji (art. 14 ust.3 ustawy emerytalnej).

Warunki wskazane w art. 57 w/w ustawy muszą być spełnione łącznie by istniały podstawy do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12 ust. 3 ustawy emerytalnej). Należy mieć przy tym na uwadze, że na pojęcie niezdolności do pracy składają się pozostające w koniunkcji dwa elementy, a mianowicie element biologiczny oraz element ekonomiczny, rozumiany, jako obiektywna utrata zdolności do zarobkowania. Zdolność do pracy, a zatem potencjalną możliwość wykonywania zatrudnienia ocenia się przy uwzględnieniu stopnia naruszenia sprawności organizmu, możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji oraz celowości przekwalifikowania zawodowego z uwagi na rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (por. wyrok Sądu Apelacyjnego
w S. - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 września 2015 r. III AUa 610/14, Legalis nr 1360894).

W przedmiotowej sprawie orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS wnioskodawca został uznany za osobę zdolną do pracy zarobkowej. Wskazać w tym miejscu należy,
że w przedmiotowej sprawie wnioskodawca zakwestionował powyższe orzeczenie, wobec czego została powołana Komisja Lekarska ZUS, która wydała orzeczenie także ustalając,
że jest on zdolny do pracy zarobkowej.

Wobec zakwestionowania przez wnioskodawcę orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS, Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące opinie biegłego psychiatry.

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności opinii biegłego specjalisty z zakresu psychiatrii Sąd ustalił, że występujące u wnioskodawcy schorzenia powodują jego częściową niezdolność do pracy od 1 czerwca 2017 roku do dnia 31 maja 2019 roku.

Biegły sądowy psychiatra stwierdził , że stopień naruszenia sprawności organizmów wnioskodawcy, powoduje częściową niezdolności do pracy. Wskazał, że u wnioskodawcy rozpoznano organiczne zaburzenia osobowości z przewagą zaburzeń obsesyjno – kompulsywnych i paranoicznych a także zespół urojeń zazdrości w wywiadzie. Opinie biegłego zostały doręczone zarówno organowi rentowemu, jak i wnioskodawcy
z zobowiązaniem do ustosunkowania się do nich i złożenia ewentualnych pytań do biegłych. Na skutek złożonych przez organ rentowy, pytań do opinii biegłego sądowego psychiatry,
w postępowaniu przed Sądem, zostały dopuszczone dowody
z pisemnych opinii uzupełniających. Wnioski orzecznicze , uznające wnioskodawcę za częściowo niezdolnego do pracy znalazły, również, potwierdzenie w opiniach uzupełniających.

Sąd podzielił opinie biegłego specjalisty z zakresu psychiatrii, uznając, że są one wyczerpujące, jasne i nie prowadzą do sprzecznych wniosków. Wskazać należy, że biegły sądowy odniósł się w pisemnych opiniach uzupełniających do spornych kwestii i w sposób nie budzący wątpliwości wyjaśnił wszystkie okoliczności sprawy. Wnioski z powyższych opinii sprowadzały się do stwierdzenia, że wnioskodawca jest częściowo niezdolny do wykonywania pracy zarobkowej oraz, że niezdolność ta ma charakter czasowy.

Opinia biegłego może być oceniona przez Sąd i podważona dowodem z innej opinii. Każda strona w procesie, w myśl art. 6 k.c. winna dowodzić swoich racji, a nie tylko przedstawiać swoje poglądy. W konsekwencji w sprawie nie pojawiły się argumenty,
które mogłyby budzić jego wątpliwość, co do jednoznaczności wskazanych opinii.

W ocenie Sądu nie budzi wątpliwości opinia biegłego sądowego z zakresu psychiatrii, który po przeprowadzonym badaniu stwierdził, że wnioskodawca jest częściowo niezdolny do wykonywania pracy, a stwierdzona częściowa niezdolność ma charakter czasowy, argumentując swoje stanowisko tym, że z psychiatrycznego punktu widzenia w obrazie klinicznym zaznaczają się organiczne zaburzenia osobowości z przewagą cech obsesyjno – kompulsywnych (nadmiar wątpliwości, sztywność w zachowaniu, pojawianie się natrętnych myśli), paranoicznych (podejrzliwość, nieufność) z niestabilnością emocjonalną. Nadmierna podejrzliwość, nieufność, trudność w nawiązywaniu kontaktów w otoczeniu oraz nieradzenie sobie z sytuacjami stresowymi powoduje problemy w życiu codziennym, a zatem również
w pracy. Nasilenie tych zaburzeń jest dość znaczne. Badany wymaga nadal opieki psychiatrycznej.

Zatem wbrew twierdzeniom organu rentowego, mając na uwadze przeprowadzone,
w niniejszym postępowaniu, dowody z opinii biegłego, trafne jest stanowisko co do tego,
że wnioskodawca jest niezdolny częściowo do wykonywania pracy. W ocenie Sądu Okręgowego, przeprowadzone postępowanie dowodowe, pozwala na nie budzące wątpliwości ustalenie, iż stan zdrowia ubezpieczonego najpóźniej w dacie wydawania spornej decyzji, pozwalał na przyjęcie jego częściowej niezdolności do pracy.

Z dokonanych ustaleń wynika, że H. F. ma 57 lat. Ma wykształcenie zawodowe; z zawodu jest tokarzem. Ostatnio zajmowane stanowisko to pracownik fizyczny na stacji benzynowej. Mając na uwadze poziom posiadanych kwalifikacji , teoretycznych i praktycznych, szanse na znalezienie nowej pracy w warunkach aktualnego rynku pracy i oczekiwań pracodawcy – przy, występujących u wnioskodawcy, dolegliwościach , powodujących ograniczenie, w znacznym stopniu, sprawności organizmu, w znanych Sądowi realiach gospodarczych, zwłaszcza w środowisku (...) - nie są łatwe . Wnioskodawca, nie dysponuje potencjałem doświadczenia zawodowego , umożliwiającym ewentualne przekwalifikowanie, lub podjęcie aktywności, którą, ze względu na stan zdrowia, będzie mógł wykonywać, bezpiecznie.

Sąd przeanalizował sytuację wnioskodawcy, w aspekcie przesłanek art. 13 ust.1 cyt. ustawy.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k. p. c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał H. F. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 czerwca 2017 roku do dnia 31 maja 2019 roku.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego wraz
z aktami rentowymi.

K. J.