Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 04 kwietnia 2016 r. (data prezentaty biura podawczego Sądu) A. K. i J. K. (1) wnieśli o solidarne zasądzenie od pozwanego (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 1.215,13 euro wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od kwoty:

-

92,86 euro od dnia 05.03.2015 r. do dnia zapłaty;

-

92,86 euro od dnia 05.05.2015 r. do dnia zapłaty;

-

94,09 euro od dnia 05.05.2015 r. do dnia zapłaty;

-

94,09 euro od dnia 05.06.2015 r. do dnia zapłaty;

-

94,09 euro od dnia 05.07.2015 r. do dnia zapłaty;

-

93,78 euro od dnia 05.08.2015 r. do dnia zapłaty;

-

93,78 euro od dnia 05.09.2015 r. do dnia zapłaty;

-

93,78 euro od dnia 05.10.2015 r. do dnia zapłaty;

-

93,50 euro od dnia 05.11.2015 r. do dnia zapłaty;

-

93,50 euro od dnia 05.12.2015 r. do dnia zapłaty;

-

93,50 euro od dnia 05.01.2016 r. do dnia zapłaty;

-

92,65 euro od dnia 05.02.2016 r. do dnia zapłaty;

-

92,65 euro od dnia 05.03.2016 r. do dnia zapłaty.

Powodowie wnieśli ponadto o ustalenie, że w odniesieniu do umowy o kredyt budowlano-hipoteczny nr (...) z dnia 29 września 2011 r., jaka została zawarta pomiędzy powodami a pozwanym, nie zachodziły przesłanki do skorzystania przez pozwanego z uprawnienia do zastosowania podwyższonego oprocentowania kredytu, tj. podwyższenia marży do wysokości 2,7%, a w związku z tym domagali się ustalenia, że do oprocentowania kredytu powinna mieć zastosowanie marża w wysokości 1,33%, zgodnie z Z. promocji cenowej produktów hipotecznych pn. „Promocja Bezpieczne 0%”. Powodowie wnieśli również o zasądzenie na ich rzecz solidarnie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych oraz kwoty 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że strony zawarły w dniu 29 września 2011 r. umowę o kredyt budowlano-hipoteczny o nr (...). Kredyt został udzielony powodom na warunkach objętych promocją, określoną w Z. promocji cenowej produktów hipotecznych pn. „Promocja Bezpieczne 0%”. Powodowie przez cały okres obowiązywania umowy spełniali warunki promocji poprzez comiesięczne zasilanie konta osobistego i konta walutowego sumą kwot w wysokości 5.000 zł. Na początku stycznia 2015 r. powodowie otrzymali pismo pozwanego, w którym pozwany informował., że przeprowadzony przez niego monitoring warunków promocyjnych wykazał niewypełnianie przez powodów zobowiązania wynikającego z warunków promocji. Pozwany poinformował w związku z tym powodów o prawie przywrócenia marży oprocentowania kredytu hipotecznego do poziomu określonego w umowie kredytu, tj. do wysokości 2.7%, w sytuacji gdy zgodnie z warunkami promocji marża oprocentowania powinna wynosić 1,33%. Powodowie uzyskali informację podczas rozmowy telefonicznej z pracownikiem pozwanego, że naruszenie warunków promocji polegało na zasilaniu rachunku osobistego powodów prowadzonego w banku zasileniami wewnętrznymi, podczas gdy warunki promocji wymagały zasilania z rachunków zewnętrznych, tj. prowadzonych w innych bankach lub z rachunków osób trzecich. Powodowie złożyli do pozwanego reklamację, której ten jednak nie uwzględnił. W konsekwencji pozwany zmienił warunki udzielenia kredytu, podnosząc marżę oprocentowania z 1,33% do 2,7%, począwszy od 05 marca 2015 r.

Powodowie wskazali, że warunki promocji nie były precyzyjne bowiem nie określały jasno czy zasilanie kont powodów mogło nastąpić za pomocą tzw. zasileń wewnętrznych, tj. zasileń z innych rachunków należących do powodów, prowadzonych pozwanym banku czy też zasileń zewnętrznych. Powodowie wskazali, że na początku obowiązywania umowy kredytu pracownik banku udzielił im informacji, że każde zasilenie rachunku, w tym zasilenie wewnętrzne spełnia wymogi warunków promocji. Powodowie wskazali, że zostali wprowadzeni w błąd przez pozwanego na skutek stosowania przez niego niejednoznacznych i nieprecyzyjnych postanowień umowy kredytu i warunków promocji oraz przekazania im nieprawdziwych informacji przez pracownika pozwanego. Powodowie powołali się przy tym na normę art. 385 § 2 k.c., zgodnie z którą wzorzec umowny powinien być sformułowany jednoznacznie i w sposób zrozumiały, a postanowienia niejednoznaczne należy tłumaczyć na korzyść konsumenta. Zdaniem powodów przepis ten znajdzie zastosowanie w niniejszej sprawie gdyż zawarli oni umowę z pozwanym jako konsumenci, a umowa kredytu i warunki promocji stanowią wzorzec umowny. W szczególności powodowie wskazali, że nieprecyzyjne jest sformułowanie „zasilenie konta” zawarte w ww. wzorcach umownych, które ich zdaniem, przy zastosowaniu ww. metod wykładni oznaczać może również tzw. zasilanie wewnętrzne. Pozwani powołali się nadto na okoliczność, że średnia zasileń miesięcznych z przelewów zewnętrznych w całym okresie kredytowania jest wyższa niż 5.000 zł. Pozwany w sposób nieuprawniony pobiera od powodów raty kredytu w wyższej wysokości, wynikającej ze zmiany oprocentowania kredytu, których powodowie domagają się zwrotu.

Powodowie nadto powołali się na argument, że uzależnienie warunków kredytu (wysokości oprocentowania) od dodatkowych zobowiązań, niezwiązanych ze spełnieniem świadczenia głównego, pozostaje w sprzeczności z naturą umową kredytu. W konsekwencji powodowie nie powinni ponosić konsekwencji niedopełnienia warunków udzielenia finansowania wynikających z warunków promocji w sytuacji gdy te warunki nie są przedmiotem świadczenia głównego lub nie są związane ze świadczeniem głównym, zaś świadczenie to, tj. spłata raty kredytu jest wykonywanie prawidłowo.

Niezależnie od wcześniej wskazanych argumentów powodowie podnieśli zarzut nadużycia przez pozwanego prawa podmiotowego mającego polegać na nałożeniu na nich swoistej „kary” w postaci zwiększenia wysokości świadczenia głównego kredytu, w sytuacji gdy powodowie spełniają swoje świadczenia na rzecz banku, postanowienia warunków promocji są niejednoznaczne, a pozwany poinformował ich o naruszeniu regulaminu po upływie znacznego czasu od dokonania przez nich naruszenia.

Odnośnie żądania ustalenia wysokości stopy marży kredytu powodowie wskazali, że posiadają interes prawny w ustaleniu, że do oprocentowania kredytu udzielonego powodom przez pozwanego ma zastosowanie marża 1,33 %, polegający na potrzebie ochrony prawnej również na okres po zakończeniu postępowania o zapłatę. Powodowie wskazali, że nieuwzględnienie ich roszczenia o ustalenie treści stosunku prawnego naraziłoby ich na konieczność każdorazowego dochodzenia kolejnych kwot wynikających z błędnego naliczenia raty kredytu.

(pozew – k. 1-12)

W odpowiedzi na pozew (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na swoją rzecz od powodów kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Ustosunkowując się do wywiedzionego roszczenia, pozwany w pierwszej kolejności przyznał, iż strony procesu łączyła umowa kredytu wskazana w pozwie, do której zastosowanie miały zasady (...) o nazwie „Promocja Bezpieczne 0%”. Pozwany przyznał również, iż wskutek naruszenia przez powodów zasad (...), które polegało na braku comiesięcznego zasilania rachunku bankowego, przywrócił powodom marżę oprocentowania kredytu do poziomu pierwotnego określonego w umowie kredytu, tj. do 2,7% o czym także ich poinformował, zastrzegając, że mogą oni wykazać, że do naruszenia zasad (...) faktycznie nie doszło. O powyższych okolicznościach pozwany poinformował powodów w piśmie z dnia 02 stycznia 2015 r. W ocenie pozwanego powodowie naruszyli warunki promocji poprzez niedokonanie zasileń rachunku bankowego w miesiącach: kwiecień 2012 r. - sierpień 2012 r., listopad 2012 r., styczeń-kwiecień i czerwiec- grudzień 2013 r. styczeń 2014 r., kwiecień - sierpień 2014 r. Pozwany wskazał również, że w powodowie mają nieograniczony dostęp do bankowości internetowej, w ramach której pozwany udostępnia na bieżąco historię wykonywanych przez nich transakcji. Zdaniem pozwanego w dacie otrzymania jego pisma z dnia 02 stycznia 2015 r. powodowie mieli możliwość ustalenia, w którym miesiącu nie wykonali zasad (...), co potwierdza złożony przez nich wydruk z bankowości internetowej, z których wynika, że w ww. miesiącach nie wykonano wystarczającej liczby transakcji, które dawałyby łączne zasilenie rachunku bankowego na kwotę minimum 5.000 zł. Pozwany zarzucił, że warunki przywrócenia marży z umowy kredytu zostały jasno i klarownie opisane w zasadach (...). Przywrócenie to zostało uzależnione wyłącznie od powodów i sposobu w jaki wykonywali oni swe obowiązki opisane w zasadach (...). Powodowie nie przedstawili również żadnych nowych informacji czy też wyjaśnień, które uzasadniałyby twierdzenie, że nie naruszyli oni zasad promocji. Pozwany wskazał, że z natury promocji cenowej wynika, że obie strony mają odnosić korzyści. Korzyścią taką po stronie powodów była niższe koszty kredytu, a korzyścią dla banku było zagwarantowanie wpływu środków pieniężnych, z których bank mógł następnie udzielić kredytu innym podmiotom. Powyżej wskazana natura umowy promocyjnej wskazuje na to, że jedynie zasilenia zewnętrzne dawały bankowi korzyść i ich dokonywanie było uważane za wykonywanie warunków promocji.

( odpowiedź na pozew – k. 106-110)

Podczas rozprawy w dniu 12 kwietnia 2017 r. pełnomocnik powodów wskazał, że podstawą prawną ich roszczeń jest - obok art. 5 k.c. - art. 471 k.c.

( protokół rozprawy z 12.04.2017 r. – k. 201-202)

Sąd uznał za ustalone następujące okoliczności:

W dniu 29 września 2011 r. powodowie J. K. (1) i A. K. jako kredytobiorcy i pozwany Bank (...) S.A. zawarli umowę o kredyt budowlano – hipoteczny nr (...). Na podstawie tej umowy Bank udzielił kredytobiorcom kredytu w wysokości 557.642,53 zł indeksowanego do euro na budowę lokalu mieszkalnego przez inwestora zastępczego. Strony w umowie kredytu uzgodniły, że marża kredytu wynosi 2,7% w stosunku rocznym i jest stała w całym okresie kredytowania, który wynosił 480 miesięcy.

( dowody : umowa - k. 24-30, zeznanie powoda k. 201-201 verte.

Załącznikiem do umowy kredytu były Z. (...) Cenowej Produktów H. pod nazwą „Promocja Bezpieczne 0%”. Promocja trwała od 8 lipca 2011 r. do dnia 30 listopada 2011 r., przy czym pierwsze uruchomienie produktu hipotecznego objętego promocją musiało nastąpić w terminie do dnia 31 grudnia 2011 r. włącznie. Jednocześnie pozwany zastrzegł sobie prawo do zmiany zasad promocji w trakcie jej trwania oraz do zakończenia promocji przed ww. terminem bez podobania przyczyny, z zachowaniem praw nabytych przez uczestnika – tj. powodów. W myśl § 2 załącznika Promocja dotyczyła osób fizycznych, które w okresie (...) złożyły wnioski m.in. o kredyt budowlano – hipoteczny oferowany przez pozwanego i uruchomiły Produkt H. w całości w walucie złotego polskiego przy czym minimalna wysokość Produktu H. wynosiła – w wypadku Produktu H. w złotym polskim – 500.000 zł oraz w wypadku Produktu H. w złotym polskim indeksowanym do euro – 150.000 zł. Warunkami obligatoryjnymi skorzystania z zasad (...) było złożenie wniosku o udzielenie Produktu H. oraz skorzystania z pakietu (...) lub (...). Powodowie skorzystali z pakietu (...). W celu skorzystania z (...), po uruchomieniu produktu hipotecznego, powodowie obowiązani byli zasilać swój rachunek bankowy kwotą minimum 5.000 zł albo utrzymywać w pozwanym Banku poziom aktywów w wysokości minimum 50.000 zł przez minimalnie 5 lat od daty pierwszego uruchomienia Produktu H.. Pierwsze zasilenie miało nastąpić w okresie 30 dni od daty pierwszego uruchomienia Produktu H.. Podane kwoty oraz wysokości aktywów dotyczyły okresów miesięcznych i aktywów łącznie zgromadzonych na wszystkich rachunkach prowadzonych w ramach Pakietu lub produktów dystrybuowanych / oferowanych przez pozwany Bank. Aktywa te mogły być również zgromadzone jako równowartość podanych kwot w walucie obcej. Ponadto wymagane było od powodów złożenie dyspozycji uruchomienia Produktu H. jednorazowo lub w transzach – w złotych polskich. Jednorazowe uruchomienie Produktu H. lub każdej transzy w przypadku uruchomienia w transzach musiało nastąpić w walucie polskiego złotego

( dowód : Z. (...) Bezpieczne 0% - k. 38-38v, zeznanie powoda k. 201-201 verte)

Zgodnie z postanowieniami umowy, pod pojęciem „miesiąc” użytym w umowie kredytu budowlano – hipoteczny nr (...), rozumieć należało miesiąc kalendarzowy (§ 2 ust. 1 umowy).

( dowód : umowa - k. 24-30)

Powodowie nabyli prawo do marży i prowizji określonych w Tabeli Załącznika Z. (...) Cenowej Produktów H. „Promocja Bezpieczne 0%” (wysokość marży i prowizji określonych w umowie produktu hipotecznego zostaje obniżona w całym okresie kredytowania, przy czym obniżka nie wymaga sporządzenia aneksu do umowy produktu hipotecznego). Wysokość marży obowiązująca powodów na podstawie Z. (...) wynosiła 0% w pierwszym okresie oraz 1,40% w pozostałym okresie. O wystąpieniu naruszenia przez powodów któregokolwiek z warunków korzystania z Z. (...) wskazanych w § 2 Załącznika Z. (...) Cenowej Produktów H. „Promocja Bezpieczne 0%”, pozwany Bank miał zawiadomić powodów, przesyłając jednocześnie harmonogram spłat uwzględniający aktualną wysokość marży (§ 3 ust. 3 Z. (...)). Reklamacje związane z Promocją powodowie mogli składać na piśmie w placówce pozwanego Banku osobiście lub za pośrednictwem poczty i winna ona zawierać imię, nazwisko, adres do korespondencji jak również opis podstaw reklamacji (§ 3 ust. 4 Z. (...)). O wyniku postępowania reklamacyjnego powodowie mieli zostać powiadomieniu pisemnie w ciągu 14 dni od daty wpłynięcia reklamacji do pozwanego Banku. Decyzja pozwanego Banku w tym przedmiocie miała być ostateczna, co nie wyłączało praw powodów do dochodzenia swoich roszczeń na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów prawa.

( dowód : Z. (...) Bezpieczne 0% - k. 38-38v).

Pod treścią Z. (...) Cenowej Produktów H. „Promocja Bezpieczne 0%” powodowie złożyli swe oświadczenia, zgodnie z którymi byli świadomi i godzili się na to, że w przypadku naruszenia chociażby jednego warunku Z. (...), tracili oni prawa wynikające z (...), w wyniku czego pozwany Bank był uprawniony do podwyższenia marży produktu hipotecznego do poziomu wynikającego z umowy o kredyt budowlano – hipoteczny. Oświadczenie zostało podpisane własnoręcznie przez powodów.

( dowód : Z. (...) k. 38-38v)

Powodowie nie wypełnili warunku promocji, polegającego na obowiązku comiesięcznego zasilania ich rachunku bankowego (rachunków) w pozwanym banku kwotą minimum 5.000 zł pochodzących z zewnątrz - w miesiącach: kwiecień 2012 r. - sierpień 2012 r., listopad 2012 r., styczeń-kwiecień i czerwiec- grudzień 2013 r. styczeń 2014 r., kwiecień - sierpień 2014 r. Powodowie nie utrzymywali również w pozwanym Banku aktywów w wysokości minimum 50.000 zł przez minimalnie 5 lat od daty pierwszego uruchomienia Produktu H.. We wskazanych miesiącach wynagrodzenie powoda J. K. (1) nie wpływało na rachunki prowadzone przez pozwanego. W miesiącach tych powodowie dokonywali wpłat pochodzących z rachunków należących do powodów w pozwanym Banku (oznaczone na wyciągu z rachunku bankowego jako przelew wewnętrzny przychodzący), w tym z konta oszczędnościowego. We wskazanych miesiącach wysokość wpłat pochodzących ze źródeł innych niż rachunek prowadzony w pozwanym banku nie sięgała kwoty 5.000 zł.

( okoliczność bezsporna; nadto dowody : podsumowanie zasileń na konto osobiste oraz walutowe w okresie od października 2011 do maja 2015 – k. 41, wyciągi i historie rachunków powodów nr (...) i nr (...) – k. 42-155v, zeznania powoda J. K. (1) złożone na rozprawie w dniu 11.01.2017 r. – k. 201-202 oraz płyta DVD – k. 203)

Powodowie posiadali w pozwanym Banku trzy rachunki: konto osobiste o numerze (...), rachunek walutowy o numerze (...) oraz konto oszczędnościowe o numerze (...). Wszystkie te rachunki otwarto w ramach jednego pakietu przy zawieraniu przedmiotowej umowy kredytowej.

( okoliczność bezsporna; nadto dowód: zeznania powoda J. K. (1) złożone na rozprawie w dniu 11.01.2017 r. – k. 201-202 oraz płyta DVD – k. 203)

Pismem z dnia 02 stycznia 2015 r. pozwany Bank poinformował powodów o niewypełnieniu przez nich warunku Z. (...) polegającego na comiesięcznym zasilaniu ich rachunku bankowego albo utrzymania aktywów zgodnie z Z. (...) oraz o skutku tego zaniechania polegającym na możliwości podwyższenie marży przez pozwany Bank do poziomu 2,7%. a także wezwał powodów do przedstawienia dokumentów wykazujących spełnienie warunków (...) w nieprzekraczalnym terminie do dnia 26 stycznia 2015 r. Nadto poinformował, że brak kontaktu lub brak dostarczenia dokumentów potwierdzających spełnienie ww. warunków (...) we wskazanym terminie skutkować będzie przywróceniem przez pozwany Bank marży oprocentowania kredytu powodów do poziomu zgodnego z umową oraz przesłaniem nowego harmonogramu spłat wraz z informacją o bieżącej wysokości raty.

( dowód : pismo pozwanego z dnia 02.01.2015 r. – k. 156)

Pismami z dnia 16 stycznia 2015 r., 11 lutego 2015 r., 04 marca 2015 r. i 01 września 2015 r. powód J. K. (1) informował pozwany bank, że powodowie dopełnili warunków promocji i wnosił o obniżenie marży do poziomu wynikającego z zasad promocji.

( dowód : pisma powoda J. K. (2) z dnia 16.01.2015 r., 11.02.2015 r., 04.03.2015 r. i 01.09.2015 – k. 158-160,162,164-165)

Pozwany wiadomością e-mail z dnia 23 stycznia 2015 r. oraz pismami z dnia 18 lutego 2015 r., 17 marca 2015 r. i 07 września 2015 r. informował powodów, że w ocenie pozwanego powodowie nie dopełnili zasad promocji ze względu na braku zasilenia rachunku odpowiednią kwotą w miesiącach kwiecień 2012 r. - sierpień 2012 r., listopad 2012 r., styczeń-kwiecień i czerwiec- grudzień 2013 r. styczeń 2014 r., kwiecień - sierpień 2014 r.. Pozwany wyjaśnił, że przez zasilenie rachunku rozumieć należy jako zwiększenie salda środków jakie klient posiada w Banku, niezależnie od liczby posiadanych rachunków. W związku z tym przelewy wewnętrzne pomiędzy rachunkami należącymi do powodów nie zostały uwzględnione przy ocenie, czy powodowie wypełnili warunki promocji.

( dowód : wiadomość e-mail z dnia 18.02.2015 r. – k. 157, pisma pozwanego z dnia: 18.02.2015 r., 17.03.2015 r., 07.09.2015 r. – k. 161,163,166)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dokumentów znajdujących się w aktach sprawy. Dokumenty te nie były kwestionowane przez żadną ze stron, a w ocenie Sądu nie było podstaw, by poddawać w wątpliwość okoliczności faktyczne wynikające z ich treści. Z uwagi na powyższe Sąd uznał, że dowody z tych dokumentów tworzą spójny, nie budzący wątpliwości w świetle wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a przez to w pełni zasługujący na wiarę materiał dowodowy.

Na podstawie zeznań powoda J. K. (1) Sąd ustalił jedynie, że w okresach, które bank wskazał jako te, w których nie dokonano wymaganych wpłat, powód otrzymywał wynagrodzenie za pracę na inny rachunek niż prowadzony u pozwanego oraz, że rachunki powodów prowadzone przez pozwany Bank zostały założone w ramach jednego pakietu. Sąd nie poczynił innych ustaleń faktycznych na podstawie tego źródła dowodowego, gdyż albo wynikały one z dokumentów (dotyczy to treści stosunku prawnego łączącego strony) lub nie zostały poparte żadnymi innymi obiektywnymi dowodami, a zatem – zgodnie z przyjętymi regułami – pozostały gołosłowne. Ta ostatnia uwaga dotyczy przede wszystkim okoliczności uzyskania przez powodów informacji od pracownika banku (o nieznanym nazwisku), że dokonywanie przelewów wewnętrznych kwalifikuje się jako wypełnianie warunków promocji. Podkreślić należy, że powód nie wskazał danych pracownika banku, z którym rzekomo rozmawiał na ten temat, ani nie wniósł o zobowiązanie pozwanego do przedstawienia tych danych. Tym samym twierdzenia powoda w tym zakresie nie zostały niczym poparte. Powód zeznał bowiem o tym co powiedziała inna osoba. Dowód taki powinien być traktowany z ostrożnością, gdyż nie zawsze powtórzone przez inną osobę słowa oddają rzeczywisty sens wypowiedzi osoby, która te słowa pierwotnie wypowiedziała, stąd wątpliwości Sądu co do prawdziwości zeznań powoda w tym zakresie. Powód powinien oprócz swoich twierdzeń przedstawić również inne dowody mogące potwierdzić jego tezę, czego jednak nie uczynił. W rezultacie Sąd doszedł do przekonania, że strona powodowa nie sprostała w tym zakresie obciążającemu ją ciężarowi dowodu (art. 6 k.c.).

Sąd ostatecznie nie poczynił ustaleń faktycznych na podstawie złożonego przez pozwanego na wniosek powodów wyliczenia wysokości rat kredytu powodów przy założeniu, że miałoby zastosowanie do nich oprocentowanie wynikające z Z. (...) (k. 196v), gdyż okazało się, iż z innych przyczyn (szczegółowo omówionych poniżej) powództwo nie mogło zostać uwzględnione.

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszym postępowaniu powodowie wnosili o zasądzenie od pozwanego kwot stanowiących różnicę pomiędzy wysokością rat kredytu z marżą promocyjną oraz marzą wynikającą z umowy oraz o ustalenie, że oprocentowanie kredytu powinno być oparte o marżę promocyjną.

Po rozważeniu całokształtu materiału dowodowego sąd uznał, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powodowie ostatecznie wywodzili swoje powództwo z nienależytego wykonania zobowiązania ze strony pozwanego, tj. w oparciu o normę art. 471 k.c. W myśl tego przepisu dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Norma ta stanowi o tzw. odpowiedzialności kontraktowej dłużnika albowiem źródłem odpowiedzialności odszkodowawczej dłużnika w tym przypadku jest zobowiązanie umowne.

Przesłankami odpowiedzialności kontraktowej w ogólności są: niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, będące następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność; szkoda po stronie wierzyciela oraz związek przyczynowy między zdarzeniem w postaci niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania a szkodą.

Powodowie argumentowali, że pozwany nienależycie wykonał swoje zobowiązanie, gdyż bezpodstawnie pobierał od nich marżę określoną w umowie w wysokości 2,7% zamiast marży preferencyjnej w wysokości 1,33% wynikającej z promocji. Argument ten jednak okazał się niezasadny, gdyż Sąd – po analizie dostarczonych dowodów - doszedł do przekonania, że pozwany Bank zgodnie z umową i Z. (...) uznał, że powodowie nie wypełnili warunków promocji i w związku z tym oprocentował kredyt przy zastosowaniu wyższej marży.

Zawiązany pomiędzy stronami procesu stosunek prawny stanowi konglomerat obowiązków wynikających zarówno z umowy kredytu jak i Z. (...) stanowiących załącznik do umowy kredytu. Taka treść stosunku prawnego łączącego strony wynika z § 2 i § 3 ust. 3 Z. (...). Strony nie kwestionowały tego powiązania i jego skutków, wyrażających się tym, że w razie spełnienia warunku (...), po stronie powodów uprawnieniem do zapłaty marży w wysokości 1,33% a w razie braku jego spełnienia uprawnieniem pozwanego do pobierania marży zgodnie z umową kredytu w wysokości 2,7% w stosunku rocznym. Powyższa treść stosunku nakazuje przyjąć, że strony zastrzegły, że skutki danej czynności uzależnione zostaną od zdarzenia przyszłego niepewnego, a zatem doszło do zastrzeżenia warunku w znaczeniu prawnym. W sprawie strony określiły, że niższa od generalnie określonej w umowie marża uzależniona będzie m.in. od miesięcznego zasilania przez powodów ich rachunku bankowego kwotą minimum 5.000 zł albo utrzymywania przez nich w pozwanym Banku aktywów w wysokości minimum 50.000 zł przez minimalnie 5 lat od daty pierwszego uruchomienia kredytu hipotecznego. Pierwsze zasilenie miało nastąpić w okresie 30 dni od daty pierwszego uruchomienia kredytu hipotecznego. Podane kwoty oraz wysokości aktywów dotyczyły okresów miesięcznych i aktywów łącznie zgromadzonych na wszystkich rachunkach prowadzonych w ramach Pakietu lub produktów dystrybuowanych bądź oferowanych przez pozwanego, co wprost precyzował zapis znajdujący się tuż obok - w prawej kolumnie Z. (...) (sąd nie dopatrzył się w redakcji tego zapisu niejasności, tym bardziej, że pan pozwany w trakcie swojego przesłuchania potwierdził, iż wszystkie 3 rachunki u pozwanego były założone właśnie wtedy w okresie uruchomienia kredytu, co nie sposób interpretować zdaniem sądu inaczej, niż jako (...) w rozumieniu zapisu z Z. (...)). Nie było podstaw do uznania, że – przyjmując wzorzec normalnego przeciętnego klienta banku - można to wykładać inaczej, niż że owo zasilenie miało dotyczyć nie jednego rachunku, ale wszystkich łącznie – co oznaczało konieczność comiesięcznego „doładowania” tego całego pakietu rachunkówsumą właśnie 5000 zł miesięcznie, a nie jednego rachunku kosztem innego z tego samego pakietu. Przecież na tym zazwyczaj polega promocja, że korzyści muszą być po obu stronach umowy, bank czyni ustępstwo klientowi w zakresie marży, ale w zamian za to, chce mieć pewność, iż dostarczona mu będzie co miesiąc do obracania określona kwota pieniężna. Zdaniem sądu nie można tych warunków promocji uznać za krzywdzące klienta. Skutek prawny, w postaci obniżenia wartości marży uzależniony był zatem od zachowania powodów, spełniał więc kryteria warunku potestatywnego. Ustanie zatem skutków promocji wynikało z braku określonego zachowania po stronie powodów (nieziszczenia się warunku). Immanentną cechą warunku jest to, że jego zajście przekształca samoistnie dotychczasową treść istniejącego stosunku w inną, przewidzianą przez strony. Warunki promocji określały, że zmiana wysokości marży w razie niedochowania wymogów promocji następowało bez zmiany umowy, niejako automatycznie. Zastrzeżeniu tego warunku nie sprzeciwiała się właściwość umowy kredytu.

Z materiału dowodowego jednoznacznie wynika, iż powodowie nie wywiązali się z Z. (...), a zatem ustanie skutków promocji wywołane było wyłącznie ich zachowaniem (zaniechaniem), a nie działaniem/zaniechaniem, za które ponosi odpowiedzialność pozwany. Powodowie nie wypełnili warunku promocji, polegającego na obowiązku comiesięcznego zasilania ich rachunków bankowych u pozwanego kwotą minimum 5.000 zł w miesiącach: kwiecień 2012 r. - sierpień 2012 r., listopad 2012 r., styczeń-kwiecień i czerwiec- grudzień 2013 r. styczeń 2014 r., kwiecień - sierpień 2014 r. Powodowie nie utrzymywali również w pozwanym Banku aktywów w wysokości minimum 50.000 zł przez minimalnie 5 lat od daty pierwszego uruchomienia Produktu H.. Niedopełnienie tego warunku zagrożone było rygorem ustania skutków prawnych porozumienia promocyjnego w zakresie obniżenia marży.

Po zapoznaniu się regułami wynikającymi z Z. (...), które w takim a nie innym brzmieniu zostały zaakceptowane przez powodów poprzez złożenie własnoręcznych podpisów (k. 38-38 v) sąd stwierdził, że w celu spełnienia warunku przewidzianego w promocji nie były istotne przesunięcia środków pieniężnych pomiędzy rachunkami należącymi do tego samego klienta w pozwanym Banku, prowadzonymi w ramach jednego pakietu (oznaczone na wyciągu z rachunku bankowego jako przelew wewnętrzny przychodzący). Takie właśnie zasilenia ( i tylko takie) miały miejsce w sprawie we wspomnianym okresie. Jak zostało to już przytoczone w ustaleniach faktycznych sprawy, powodowie uchybili ww. warunkowi w miesiącach: kwiecień 2012 r. - sierpień 2012 r., listopad 2012 r., styczeń-kwiecień i czerwiec- grudzień 2013 r. styczeń 2014 r., kwiecień - sierpień 2014 r., o czym świadczy przedłożona przez nich historia transakcji finansowych na rachunku bankowym prowadzonym przez pozwanego. Powyższe zachowanie powodów wywołało skutek prawny, w postaci ustania warunków (...) i samoistnego przekształcenia dotychczasowej treści istniejącego stosunku w inną, przewidzianą przez strony w umowie kredytu, tj. z obciążeniem powodów stawką marży w wysokości 2,7% w skali roku.

Rozumienie pojęcia „zasilenie rachunku” jako zasilenie zewnętrzne, tj. następujące z rachunków innych niż należące do powodów i prowadzone przez pozwanego wynika – jak już wskazywano powyżej - wprost z treści Z. (...). W dokumencie tym wskazano bowiem, że „Podane kwoty/wysokość aktywów dotyczą okresów miesięcznych i aktywów zgromadzonych na wszystkich rachunkach prowadzonych w ramach Pakietu lub produktów dystrybuowanych/oferowanych przez Bank”. Zdaniem sądu trudno się tu dopatrzyć niejednoznaczności w rozumieniu art. 385 par. 2 k.c., na który powoływała się strona powodowa w pozwie (przed wskazaniem art. 471 k.c. jako podstawy roszczeń). Tak sformułowane postanowienie umowne oznacza, że do oceny czy powodowie wypełnili warunki promocji przyjmowano wartość wszystkich rachunków należących do powodów i prowadzonych przez pozwany bank. Spełnienie warunku zasilenia rachunku określoną kwotą oceniać należy globalnie, biorąc pod uwagę wszystkie rachunki powodów. Tym samym przelewy pomiędzy rachunkami należącymi do powodów i prowadzonych przez pozwany bank (przelewy wewnętrzne) nie sprawiały, że łączna suma zgromadzona na rachunkach prowadzonych u pozwanego rosła. Przelew z jednego rachunku na drugi powodował bowiem wzrost ilości środków zgromadzonych na jednym rachunku i jednocześnie równy mu co do wysokości spadek ilości środków na drugim. W niniejszej sprawie było bezspornym, że w niektórych miesiącach powodowie nie zasilali swoich rachunków wymaganą kwotą, pochodzącą ze źródeł zewnętrznych.

Niezasadny okazał się również argument powodów, że średnia kwota, którą zasili rachunki istotne dla oceny czy dopełnili warunków promocji przekraczała kwotę 5.000 zł wymaganą warunkami promocji. Zauważyć bowiem należy, że zasady promocji przewidują, że wskazana kwota dotyczy okresów miesięcznych. Oznacza to, że dla zachowania warunków promocji powodowie powinni co miesiąc zasilać swoje rachunki kwotą 5.000 zł. Fakt, że okresowo zasilali swoje rachunki kwotami wyższymi nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy wobec okoliczności, że w niektórych miesiącach zasilali rachunki kwotą mniejszą.

Nie można jeszcze raz nie zaakcentować idei tego rodzaju promocji. Bank prowadzi działalność gospodarczą nakierowaną na przynoszenie zysku. Niezrozumiałym działaniem z jego strony byłoby udzielanie powodom korzyści w postaci obniżenia marży, jeśli sam nie miałby z tego odnosić korzyści. Korzyścią banku w zorganizowaniu promocji było zagwarantowanie stałego wpływu środków pieniężnych, z których bank mógł następnie udzielić kredytu innym podmiotom. Promocja miała na celu zachęcenie klientów banku by ci, w zamian za korzyść w postaci obniżenia marży kredytu, deponowali środki pieniężne właśnie w tym banku. Jasnym jest zatem, że zasilenia wewnętrzne nie stanowiłyby żadnej korzyści dla banku. Postanowienia Z. (...) (stanowiących element zawieranej umowy) należy więc wykładać – w myśl art. 65 par.2 k.c. – badając jaki był zamiar obu stron i cel umowy, a nie jednostronnie tłumaczyć tylko na korzyść jednej strony. Wykładnia tych postanowień z perspektywy interesów obu stron umowy prowadzi do wniosku, że tylko zasilenia zewnętrzne zapewniały korzyść bankowi (za co powodowie zyskiwali obniżoną marżę), a więc tylko takie stanowiły wykonanie postanowień Z. (...).

W tym stanie rzeczy zarzut powodów, jakoby pozwany bezpodstawnie zwiększając wysokość marży nienależycie wykonał zobowiązanie, okazał się bezzasadny.

Za nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy należało uznać fakt, że wezwanie wraz z informacją o naruszeniach warunku (...) miało miejsce w dniu 02 stycznia 2015 r., a więc przeszło trzy lata od pierwszego naruszenia. Z terminem informacji o naruszeniu warunku promocji nie wiązał się żaden skutek, chociażby w postaci wygaśnięcia możliwości powoływania się przez bank na naruszenie promocji. Skutek prawny, w postaci obniżenia wartości marży uzależniony był wyłącznie od zachowania powodów - stanowiącego zaniechanie określonego zachowania po ich stronie - a nie od faktu terminowego poinformowania ich o naruszeniach. Należy przyznać rację pozwanemu, że takie opóźnienie nie wywołało również żadnych negatywnych skutków prawnych dla powodów, za wyjątkiem głównego skutku zastrzeżonego na wypadek nieziszczenia się warunku. Pozwany już w dniu 02 stycznia 2015 r. wraz z wezwaniem mógł wysłać powodom nowy harmonogram i dzięki temu otrzymywać już wcześniej wynagrodzenie w wysokości określonej warunkami kredytu, a nie nadal w wysokości określonej warunkami (...). W związku z tym, pomimo tego, że nie wynikało to bezpośrednio z zasad (...), wyznaczenie dodatkowego terminu dla powodów na przedstawienie wyjaśnień pozostawało w istocie w ich interesie. Skutkiem zaś udzielenia tego dodatkowego terminu był brak żądania przez pozwanego zapłaty podwyższonej marży już od stycznia 2015 r. lecz od zakończenia postępowania wyjaśniającego.

Niezasadny okazał się również argument powodów jakoby pracownik banku poinformował ich o możliwości spełnienia warunków promocji również poprzez zasilanie rachunków przelewami wewnętrznymi, albowiem - jak wskazano w części uzasadnienia dotyczącej oceny stanu faktycznego - Sąd nie miał podstaw, aby uznać te twierdzenia za udowodnione, wobec zaniechania inicjatywy dowodowej ze strony powodowej (art. 6 k.c.).

Z tych względów sąd nie miał podstaw, aby uznać, iż rzeczywiście doszło do nienależytego wykonania zobowiązania przez pozwanego, co czyniło niezasadnym roszczenie o zapłatę wywiedzione przez powodów w oparciu o normę art. 471 k.c.

Powodowie wskazywali również, że pozwany podnosząc marżę ich kredytu nadużył przysługującego mu prawa podmiotowego. Argument ten oparty jest na normie art. 5 k.c., w myśl którego nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Powodowie argumentowali, że swoje zobowiązanie główne wykonywali rzetelnie, tj. regularnie i w pełnej wysokości opłacali raty kredytu, a pozwany dokonał podwyżki marży do poziomu określonego w umowie na podstawie niejasnych i niejednoznacznych postanowień regulaminu promocji.

Nie powtarzając wcześniejszych rozważań należy wskazać, że w ocenie Sądu postanowienia umowne stanowiące o zasadach promocji były jasne i jednoznaczne. Było w ocenie sądu zrozumiałe dla zwykłego, przeciętnego klienta, nie posiadającego np. wiedzy z dziedziny bankowości. Powodowie powinni mieć zatem świadomość, że niedokonanie wymaganych zasileń rachunku będzie skutkować oprocentowaniem kredytu według pierwotnie ustalonej, wyższej stawki procentowej marży. Niewykonanie zasad promocji obciąża wyłącznie powodów i Sąd nie dopatrzył się w zachowaniu pozwanego naruszenia zasad współżycia społecznego.

Nadto wskazać należy, że stosownie do art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2015 r., poz. 128 ze zm.) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Jak wskazuje wyżej przeprowadzona analiza zastrzeżenie, zgodnie z którym wartość marży pozwanego Banku wynosiła 1,33% o ile powodowie spełnią określone w Z. (...) zastrzeżenie dotyczące sposobu zasilania ich rachunku bankowego kwotą minimum 5.000 zł miesięcznie albo utrzymywania przez nich w Banku aktywów w wysokości minimum 50.000 zł przez minimum 5 lat od daty pierwszego uruchomienia produktu hipotecznego, stanowiło warunek, którego nieziszczenie się wpływało bezpośrednio i samoistnie na wysokość oprocentowania kredytu, według marży o wysokości 2,7%. Treść warunku, którego skutkiem nieziszczenia się jest zmiana wysokości oprocentowania stanowiącego świadczenie główne stron umowy kredytu jest postanowieniem określającym główne świadczenia stron tej umowy. Nie można zatem się zgodzić z argumentem powodów, że rzetelnie wykonywali główne świadczenie na rzecz pozwanego, jeżeli nie dotrzymali oni warunków promocji. Brak jest podstaw aby stawiać zarzut pozwanemu, iż ten bezpodstawne i w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego „nakazał” powodom spłatę kredytu w wysokości ustalonej umową o kredyt. Żadna klauzula (...) nie przewidywała zobowiązywała pozwanego do wcześniejszego wezwania powodów do uiszczenia odpowiednich kwot w razie zaistnienia naruszenia warunków (...). W świetle powyższych wywodów argumentacja powodów przedstawiona na uzasadnienie zarzutu nadużycia prawa podmiotowego przez powoda okazała się niezasadna.

Odnośnie roszczenia powodów o ustalenia istnienie stosunku prawnego o określonej treści łączącego ich z pozwanym, to również to roszczenie nie zasługiwało na uwzględnienie. Jak już wskazano wcześniej strony zgodnie z postanowieniami umowy kredytowej i zasadami promocji łączy stosunek prawny, którego elementem jest aktualnie wysokość marży w wysokości 2,7% rocznie i nie ma podstaw by ustalić, że strony łączy stosunek prawny o innej treści. Roszczenie o ustalenie podlegało więc oddaleniu na podstawie art. 189 k.p.c. a contrario.

Zważywszy na powyższe, Sąd orzekł jak w punkcie 1. sentencji wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. (punkt 2. sentencji wyroku). Powodowie przegrali proces, zobowiązani zatem byli do zwrotu pozwanemu kosztów wydatkowanych na jego przeprowadzenie. Na koszty te składało się wynagrodzenie pełnomocnika określone według stawki wymienionej w § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. poz. 1804.) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa – łącznie 2.417 zł.

Ze względu na powyższe motywy orzeczono jak w sentencji.

Zarządzenie: (...) .