Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 listopada 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 listopada 2012 r. w Szczecinie

sprawy A. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 21 lipca 2011 r. sygn. akt VI U 280/09

oddala apelację.

SSA Romana Mrotek SSA Zofia Rybicka – Szkibiel SSA Jolanta Hawryszko

Sygn. akt III AUa 681/11

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 stycznia 2007 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., po rozpoznaniu wniosku A. B. z dnia 7 listopada 2006 r., odmówił ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 stycznia 2007 r. Swoje rozstrzygnięcie organ rentowy uzasadnił orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 23 stycznia 2007 roku, w którym stwierdzono, że wnioskodawca nie jest osobą niezdolną do pracy.

Pismem z dnia 27 lutego 2007 r. A. B. wniósł odwołanie od wymienionej wyżej decyzji, domagając się przyznania mu renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wyjaśnił, że stan jego zdrowia od czasu przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy nie uległ poprawie - wnioskodawca ma w dalszym ciągu uszkodzone łękotki, co powoduje zaburzenia narządu ruchu. Do odwołania ubezpieczony nie załączył dokumentacji medycznej.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania w całości. Podtrzymał przy tym argumentację zaprezentowaną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 18 października 2007 roku, w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach rentowych, Sąd Okręgowy w Szczecinie oddalił odwołanie A. B. o rentę.

Pismem z dnia 1 grudnia 2008 r., na podstawie art. 403 § 2 k.p.c., A. B. wywiódł do Sądu Okręgowego w Szczecinie skargę o wznowienie postępowania w sprawie o sygn. akt VII U 908/07. W uzasadnieniu skargi ubezpieczony uskarżał się na dolegliwości stawu kolanowego, przedkładając na tę okoliczność aktualną dokumentację medyczną i wskazując, że istnieją nowe dowody w sprawie, których nie mógł wykorzystać w poprzednim postępowaniu, a które świadczą o braku zdolności ubezpieczonego do pracy.

Postanowieniem z dnia 2 października 2009 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie wznowił postępowanie w przedmiotowej sprawie.

Wyrokiem z dnia 21 lipca 2011 roku Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie A. B. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. z dnia 26 stycznia 2007 roku.

Sąd ustalił, że A. B., urodzony w dniu (...) r., ma wykształcenie wyższe, ukończył studia na Wydziale (...) Politechniki (...) i uzyskał dyplom magistra inżyniera elektryka.

W latach 1975-1977 wnioskodawca pracował jako starszy referent techniczny Zakładach (...), w latach 1977-1980 był kierownikiem oddziału Zakładach (...), w latach 1980-1981 kierownikiem montażu w Zakładzie (...), a w latach 1981-1983 zastępcą kierownika ogólnego do spraw usług i rozwoju oraz zastępcą prezesa i zastępcą kierownika ogólnego do spraw usług rozwoju w (...) Spółdzielni Pracy (...). Następnie, w dziesięcioleciu 1983-1993 ubezpieczony pracował na stanowisku specjalisty do spraw nadzoru inwestycji w Zarządzie (...). Od 1994 r. do 2004 r. ubezpieczony kierował robotami budowlanymi branży elektrycznej w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Jednocześnie, w latach 1984-2003 wnioskodawca prowadził własną działalność gospodarczą - wykonawstwo instalacji elektrycznej. W ramach tej działalności ubezpieczony zajmował się budową i montażem szaf z automatyką pomiarową zabezpieczeń sterowania automatycznego oraz kontrolą montażu i pomiarami związanymi z rozruchem nowych urządzeń. Wnioskodawca nie zatrudniał pracowników, pomagała mu żona i synowie. Działalność prowadzona była przez ubezpieczonego w jego mieszkaniu, w jednym z pokojów, a następnie w garażu i w piwnicy - szafy z automatyką pomiarową nie są duże, mają ok. 150 cm wysokości na 120 cm wysokości i 40 cm głębokości. W latach 2005-2008 ubezpieczony wykonywał usługi akwizycyjne w (...), w związku z odbywanym szkoleniem na akwizytora i specjalistę do spraw inwestycji finansowych.

Wnioskodawca ma kwalifikacje do pracy w charakterze technika elektromechanika, montera urządzeń elektrycznych, specjalisty rozruchu urządzeń, zaopatrzeniowca, kierownika dźwigów, kierownika budowy, kierownika montażu, inspektora nadzoru, specjalisty do spraw inwestycji finansowych.

W dniu 22 grudnia 2001 r. ubezpieczony uczestniczył w wypadku samochodowym, w wyniku którego doznał urazu stawu łokciowego lewego i ogólnych potłuczeń (był leczony ambulatoryjnie). W związku z tym zdarzeniem ustalono 7% długotrwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego.

W listopadzie 2002 r. ubezpieczony uległ natomiast wypadkowi komunikacyjnemu, w wyniku którego doznał urazów wielonarządowych. W okresie od 18 do 20 marca 2003 r. A. B. przebywał w szpitalu na Oddziale(...), gdzie rozpoznano złamanie chrząstki stawowej prawego stawu kolanowego oraz rozmiękczanie – rozwarstwienie chrząstki stawowej wobec naturalnego zużycia. Podczas zabiegu artroskopowego usunięto luźne części chrząstki stawowej w prawnym kolanie i wypisano ubezpieczonego do domu z zaleceniem chodzenia o kulach łokciowych bez obciążania operowanej kończyny i kontroli w (...) za 7 dni od daty wypisu.

Decyzją z dnia 11 stycznia 2005 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w S. przyznał ubezpieczonemu rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy - od dnia 14 sierpnia 2004 roku (tj. od dnia zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego) do dnia 30 listopada 2005 r. Prawo do renty zostało następnie przedłużone ubezpieczonemu na dalszy okres - do dnia 31 grudnia 2006 r. (decyzją z dnia 14 grudnia 2005 r.). Podstawą przyznania ubezpieczonemu renty były schorzenia ortopedyczne - uszkodzenie łękotek w prawym stawie kolanowym.

Wnioskiem z dnia 7 listopada 2006 r. ubezpieczony wystąpił do ZUS o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W dniu 15 grudnia 2006 roku Lekarz Orzecznik ZUS uznał, że wnioskodawca nie jest osobą niezdolną do pracy.

Po złożeniu przez ubezpieczonego sprzeciwu od orzeczenia Lekarza Orzecznika Komisja Lekarska ZUS, w dniu 23 stycznia 2007 r., wydała orzeczenie, w którym podtrzymała opinię Lekarza Orzecznika ZUS, stwierdzając, że A. B. nie jest już niezdolny do pracy.

Po 31 grudnia 2006 r. u A. B. rozpoznano

- w zakresie gastrologicznym: niecharakterystyczne dolegliwości dyspeptyczne i krwawienia z odbytu - w wywiadzie, przebytą kilkakrotnie doszczętną polipektomię endoskopową gruczolaków jelita grubego, przebytą resekcję zgięcia wątrobowego okrężnicy sposobem laparoskopowym z powodu polipa o utkaniu gruczolaka w okolicy zgięcia wątrobowego, żylak odbytu, stłuszczenie wątroby i trzustki w obrazie USG u osoby z otyłością;

- w zakresie schorzeń ortopedycznych: stan po przebytym urazie i artroskopowym częściowym usunięciu łękotki przyśrodkowej kolana prawego w 2008 r., stan po artroskopii stawu-kolanowego prawego w 2008 r., stan po przebytym w 2001 r. urazie stawu łokciowego prawego - obecnie bez następstw, chorobę Forestiera (hiperostozę usztywniającą kręgosłupa) bez bólowego zespołu korzeniowego i bez upośledzenia funkcji kręgosłupa, początkowe zmiany zwyrodnieniowe prawego stawu biodrowego,

- w wywiadzie: przewlekłą niewydolność żylną kończyn dolnych, stan po operacji żylaków, kamicę nerkową obustronną, omdlenie z utratą przytomności w 2010 r.,

- guza tarczycy w trakcie diagnostyki,

- przewlekły stan zapalny zatok szczękowych i czołowej prawej, skrzywienie przegrody nosa.

Występujące u wnioskodawcy schorzenia gastrologiczne i stopień ich nasilenia, jak i przebyte w związku z dolegliwościami gastrologicznymi zabiegi operacyjne, nie powodują po grudniu 2006 r. niezdolności ubezpieczonego do pracy. Podawane przez A. B. dolegliwości i krwawienia nie powodują takiego naruszenia funkcji organizmu, które ograniczałoby zdolność ubezpieczonego do pracy (ostatnia kolonoskopia, wykonana w październiku 2009 r., nie wykazała zmian poza szwem chirurgicznym w zespoleniu). Podobna ocena dotyczy rozpoznanego ultrasonograficznie stłuszczenia wątroby i trzustki, bez objawów klinicznych uszkodzenia funkcji narządów, wynikającego najprawdopodobniej z otyłości, oraz żylaków odbytu.

Ubezpieczony nie jest także niezdolny do pracy w związku ze schorzeniami narządu u kończyn i kręgosłupa. W badaniu neurologicznym nie stwierdzono niedowładów ani odruchów patologicznych, objaw szczytowy jest ujemny, brak jest zaników mięśniowych i objawów rozciągowych, próba Romberga okazała się ujemna, a siła mięśniowa symetryczna.

Jednocześnie w badaniu ortopedycznym ubezpieczony prezentuje pełne ruchy kończyn górnych, stawów kolanowych i stóp. W prawym stawie biodrowym występuje ograniczenie rotacji wewnętrznej do 15°, pozostałe ruchy w stawach biodrowych występują w pełnym zakresie. Chód prawidłowy. Hiperostoza usztywniająca kręgosłupa (w chorobie Forestiera) wymaga unikania obciążeń narządu ruchu i stawów, co powoduje przeciwwskazanie do pracy operatora dźwigów i wind szybowych, jednakże nie ogranicza ubezpieczonemu w żadnym zakresie zdolności do pracy umysłowej, czy do prowadzenia własnej działalności gospodarczej.

Po wypadku komunikacyjnym w 2002 r., w wyniku którego ubezpieczony doznał urazu kolana prawego i po leczeniu operacyjnym metodą artroskopową, badany otrzymał na okres niezbędny do zakończenia leczenia i rehabilitacji (2 lata) rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Po grudniu 2006 r. nie stwierdza się natomiast tak znacznego upośledzenia funkcji kolana prawego, która kwalifikowałaby wnioskodawcę do orzekania długotrwałej niezdolności do pracy, a efekt przeprowadzonych zabiegów operacyjnych uznano za dobry.

Wszystkie pozostałe schorzenia badanego także nie kwalifikują się do orzeczenia długotrwałej niezdolności do pracy; wymagają one jedynie obserwacji ambulatoryjnej, ewentualnie krótkotrwałego zwolnienia lekarskiego.

Bez znaczenia dla możliwości wykonywania pracy zawodowej pozostają przy tym te dolegliwości, na które ubezpieczony wskazuje jedynie w wywiadzie, a które nie znajdują potwierdzenia w dokumentacji medycznej wnioskodawcy i w obrazie klinicznym stanu zdrowia ubezpieczonego.

Wnioskodawca może pracować w zawodzie inżyniera elektryka oraz wykonywać wszelkie prace umysłowe zgodne z zakresem jego kwalifikacji, może także prowadzić działalność gospodarczą.

Mając na uwadze powyższe ustalenia faktyczne Sąd Okręgowy po przytoczeniu treści art. 57 oraz art. 58 ust. 1 pkt. 5 i ust. 2 ustawy z dnia 17 grud 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że w sprawie istotnym było, czy po dniu 31 grudnia 2006 r. wnioskodawca był w dalszym ciągu osobą niezdolną do pracy i ewentualnie w jakim stopniu oraz czy była to niezdolność trwała czy okresowa. Ustalić należało zatem, czy stan zdrowia badanego uległ poprawie po dniu zakończenia okresu pobierania przez niego renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Sąd Okręgowy wskazał, że ustalenia w przedmiocie stanu zdrowia ubezpieczonego zostały poczynione przez Sąd Okręgowy w oparciu o analizę dokumentacji medycznej A. B., w szczególności dokumentacji pozostającej w dyspozycji organu rentowego oraz przedłożonej przez wnioskodawcę w toku sprawy, a także na podstawie przeprowadzonych w toku postępowania mego dowodów z opinii biegłych sądowych lekarzy specjalistów z zakresu ortopedii – A. K. (I zespół) i H. M. (II zespół), neurologii - M. M. ( I zespół) i B. M. (II zespół), reumatologii - A. Z. (II zespół), gastrologii - Z. S. oraz medycyny pracy – R. D..

Sąd Okręgowy wskazał, że z przeprowadzonych w sprawie opinii wynika, że od czasu przyznania ubezpieczonemu renty nastąpiła poprawa w stanie narządu ruchu wnioskodawcy na tyle, że ubezpieczony nie jest już niezdolny do pracy. W tym zakresie wypowiedziało się aż pięcioro wysokiej klasy lekarzy specjalistów - dwóch ortopedów, dwie biegłe z zakresu neurologii oraz biegła reumatolog. Lekarze ci stwierdzili, że obecnie stan kolana ubezpieczonego - stanowiący uprzednio podstawę do przyznania wnioskodawcy renty z tytułu niezdolności do pracy - znacząco poprawił się po odbyciu przez A. B. leczenia i rehabilitacji. Biegli podkreślili w szczególności, że nie stwierdza się niedowładów, odruchów patologicznych, zaników mięśniowych i objawów rozciągowych. Ujemne są przy tym objaw szczytowy i próba Romberga, a siła mięśniowa jest symetryczna i prawidłowa. Jednocześnie w badaniu ortopedycznym ubezpieczony prezentuje pełne ruchy kończyn górnych i dolnych (poza ograniczeniem rotacji wewnętrznej do 15° w prawym stawie biodrowym, co nie wpływu sprawność narządu ruchu). Powyższe świadczy o dobrym efekcie przeprowadzonego wnioskodawcy leczenia – w tym operacyjnego - oraz o takiej sprawności narządu ruchu, która nie daje obecnie (po grudniu 2006 r.) podstaw do stwierdzenia długotrwałej niezdolności do pracy, a podkreślić w tym miejscu należy, że tylko taka niezdolność kwalifikować może do renty.

Krótkotrwała - w rozumieniu przepisów emerytalno - rentowych - niezdolność do pracy spowodowana w szczególności przebyciem zabiegu operacyjnego (w 2008 r.) i odpowiadająca okresowi rekonwalescencji, nie daje natomiast podstaw do przyznania prawa do świadczeń rentowych.

W ocenie Sądu pierwszej instancji, o ile przy tym opinie pierwszego zespołu biegłych (ortopedy i neurologa - A. K. i M. M.) uznać zależy za zbyt pobieżne, bowiem biegli nie odnieśli się w szczególności do schorzeń kręgosłupa wnioskodawcy (nie stawiając na ich podstawie konkretnego rozpoznania — choroby Forestiera), o tyle w zakresie dotyczącym stanu narządu ruchu, a w szczególności stanu prawej kończyny dolnej, opinie wszystkich pięciorga biegłych są ze sobą zbieżne. Drugi zespół biegłych (B. M., H. M. i A. Z.), stawiając konkretne, jednoznaczne i kategoryczne rozpoznanie w zakresie wszystkich schorzeń ortopedyczno-neurologicznych badanego, wnikliwie rozważył przy tym wpływ- rozpoznanych jednostek chorobowych na zdolność ubezpieczonego do pracy. Biegli ci wskazali, że hiperostoza usztywniająca kręgosłupa (w chorobie Forestiera) wymaga unikania obciążeń narządu ruchu i stawów, co powoduje przeciwwskazanie do pracy operatora dźwigów i wind szybowych, jednakże nie ogranicza ubezpieczonemu w żadnym zakresie zdolności do pracy umysłowej, czy do prowadzenia własnej działalności gospodarczej.

Tym samym opinie wymienionych wyżej biegłych, w zakresie w jakim biegli ci stwierdzili poprawę stanu zdrowia badanego po 31 grudnia 2006 r., a w konsekwencji brak podstaw do utrzymania renty z tytułu niezdolności do pracy. Sąd Okręgowy w pełni podzielił, uznając je za wiarygodne źródło ustaleń w przedmiotowej sprawie.

Sąd pierwszej instancji podkreślił, że na powyższe nie mogły wpłynąć zarzuty ubezpieczonego, prezentowane szeroko w pismach procesowych, w których autor powoływał się na różnorodne specjalistyczne publikacje dotyczące postępowania leczniczego i rehabilitacji w uszkodzeniu łękotki. Przedmiotem niniejszej sprawy była ocena zdolności A. B. do pracy nie zaś ocena postępowania lekarzy prowadzących ubezpieczonego w aspekcie zasadności i prawidłowości podjętych interwencji medycznych, czy nazewnictwa rozpoznawanych u ubezpieczonego schorzeń. Sąd Okręgowy podkreślił, że o niezdolności do pracy nie decyduje sam fakt występowania schorzeń, lecz ocena czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami. O niezdolności do pracy nie świadczy także samo subiektywne odczucie wnioskodawcy, bez potwierdzenia obrazu choroby w badaniu klinicznym. Skoro natomiast udowodniony klinicznie obraz stanu zdrowia ubezpieczonego nie daje podstaw do u niego niezdolności do pracy po dniu 31 grudnia 2006 r., zarzuty biegłego w zakresie używanej przez biegłych terminologii czy też pominięcia przez nich w treści opinii niektórych nieistotnych obecnie, w aspekcie zdolności ubezpieczonego do pracy, faktów odnośnie sposobu leczenia i rehabilitacji A. B., uznać należy za chybione.

Z przyczyn wskazanych powyżej za nietrafny Sąd uznał także zarzut ubezpieczonego, że o wadliwości wydanych opinii świadczy fakt, że biegli nie uwzględnili, że ubezpieczony w 2008 roku poddał się reoperacji łąkotki - wbrew twierdzeniom wnioskodawcy fakt ten został przez biegłych potraktowany marginalnie nie dlatego, że jak podkreślał A. B., ich zdaniem „ubezpieczony zaraz po zejściu ze stołu operacyjnego był zdolny do pracy”, ale dlatego, że takiej „pozabiegowej” niedyspozycji nie można uznać za trwałą niezdolność do pracy.

Z tego samego powodu nie można podzielić zarzutów ubezpieczonego odnoszących się do opinii biegłego z zakresu gastrologii. Bez znaczenia w przedmiotowej sprawie pozostaje etiologia krwawień z dolnego odcinka przewodu pokarmowego ubezpieczonego (czy dzieje się tak z powodu żylaków odbytu, czy z innych przyczyn), skoro krwawienia te nie powodują niezdolności ubezpieczonego do pracy. Niezdolności takiej nie powodują również, zdaniem biegłego S., przebyte zabiegi resekcji odcinka jelit czy też stłuszczenie narządów wewnętrznych. Wszystkie zarzuty wnioskodawcy w zakresie dotyczącym powodów zastosowanych interwencji medycznych oraz przyczyn stłuszczenia wątroby i trzustki należy zatem uznać za nic nie wnoszące do sprawy.

Podzielając opinie biegłych z zakresu gastrologii, ortopedii, neurologii i reumatologii w zakresie dotyczącym stanu zdrowia ubezpieczonego, Sąd uznał za trafną także opinię biegłej z zakresu medycyny pracy R. D.. W swojej opinii biegła ta, odnosząc się do przebiegu kariery zawodowej wnioskodawcy oraz posiadanych przez ubezpieczonego wykształcenia i kwalifikacji, wyjaśniła, że A. B. ma szerokie możliwości zarobkowania, w szczególności nie musi wykonywać pracy fizycznej, do wykonywania której przeszkodą mogłyby być dolegliwości ze strony kręgosłupa, jak wskazano na wstępie rozważań, całkowicie niezdolna pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, zaś za częściowo niezdolną do pracy należy uznać osobę, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Kwalifikacje zaś ubezpieczony posiada bardzo szerokie.

A. B. ma wykształcenie wyższe techniczne - ukończył studia magisterskie na Wydziale Elektrycznym Politechniki (...). Posiada także dodatkowe kwalifikacje i uprawnienia związane z budownictwem (kierownik budowy, inspektor nadzoru), zarządzaniem dużymi inwestycjami (Zarząd (...)) i inwestycjami finansowymi. Jednocześnie ubezpieczony ma doświadczenie zarówno na stanowiskach kierowniczych w dużych firmach, jak i w prowadzeniu własnej działalności gospodarczej. Przy takim wykształceniu, kwalifikacjach i doświadczeniu zawodowym A. B., w ocenie Sądu Okręgowego trudno uznać, aby przeciwwskazania do pracy, związane z rozpoznawaną u ubezpieczonego chorobą Forestiera (konieczność unikania obciążeń narządu ruchu i stawów) powodowały w znacznym stopniu utratę zdolności do pracy. Niewątpliwie ubezpieczony nie musi - na gruncie posiadanych kwalifikacji i wykształcenia technicznego uzupełnionego o kompetencje w zakresie dotyczącym inwestycji finansowych - pracować fizycznie, natomiast rozpoznawane u niego schorzenia w żaden sposób nie ograniczają mu możliwości pracy umysłowej, czy też prowadzenia własnej działalności gospodarczej, która ostatnio sprowadzała się do wykonywania przez ubezpieczonego prac polegających na budowie i montażu szaf z automatyką pomiarową zabezpieczeń sterowania automatycznego. Podkreślić należy, że niezbędne w tym zakresie czynności ubezpieczony wykonywał we własnym domu, a nadto nie wskazywał on w toku procesu na związany z tą działalnością jakikolwiek nadmierny wysiłek fizyczny (np. konieczność dźwigania).

Reasumując, zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S., z przyczyn powyżej wskazanych, Sąd uznał za prawidłową i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie ubezpieczonego.

Apelację od powyższego wyroku złożył ubezpieczony oraz pełnomocnik ubezpieczonego.

A. B. w wywiedzionej apelacji wskazał, że wyrok Sądu pierwszej instancji zawiera błędy w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, że dokumentacja ZUS nie zawiera błędów i jest spójna z dokumentacją z leczeń szpitalnych, nie ustalenie faktycznej nazwy choroby, na którą choruje ubezpieczony, nie ustalenie skali według której przysługuje okres rehabilitacji po operacji i reoperacji, nie ustalenie braku pamięci przez chorego w czasie badań przez ortopedów.

Ponadto apelujący zarzucił dokonanie przez Sąd pierwszej instancji błędnej oceny dokumentów poprzez przyjęcie, że wyniki badań wykonanych przez biegłych w terminach 30 marca 2010 roku, 29 czerwca 2010 roku, 27 września 2010 roku, 26 stycznia 2011 roku stanowią dowody na okoliczność jego dobrego stanu zdrowia w terminie od 31 grudnia 2006 roku do 27 października 2008 roku.

W uzupełnieniu apelacji ubezpieczony zawarł rozwinięcie zarzutów stawianych zaskarżonemu rozstrzygnięciu.

Pełnomocnik ubezpieczonego zaskarżył wyrok Sądu Okręgowego w całości, zarzucając mu:

- sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego materiału poprzez przyjęcie:

a) że podczas zabiegu artroskopowego usunięto luźnie części chrząstki stawowej w prawym kolanie, podczas gdy zapis ten jest niezgody z obrazem klinicznym i niezgodnym z treścią karty leczenia szpitalnego;

b) że „schorzenia ortopedyczne - to uszkodzenia łękotek w prawym stawie kolanowym” podczas gdy z kart leczenia szpitalnego wynika, że stwierdzono „głębokie połamanie chrząstki stawowej prawego stawu kolanowego i rozwarstwienie - rozmiękczenie chrząstki stawowej na skutek naturalnego zużycia

c) że orzeczenie Lekarza Orzecznika z dnia 15 grudnia 2006 r. - zgodne jest z rozpoznaniem z karty leczenia szpitalnego - jw.

d) że powód ma „stłuszczenie wątroby i trzustki w obrazie USG u osoby z otyłością”, podczas gdy biegły gastrolog stwierdził, iż „stłuszczenie wątroby i trzustki bez objawów klinicznych uszkodzenia funkcji narządów, wynikających najprawdopodobniej z otyłości”;

e) że w opinii z dnia 30 marca 2010 roku biegli A. K. i M. M. stwierdzili „częściowe uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej stawu kolanowego prawego”, podczas gdy rozpoznanie szpitalne z kart leczenia szpitalnego z dna 27 października 2008 roku jako rozpoznanie podaje „chondromalacja kłykcia przyśrodkowej kości udowej i piszczelowej III i IV stopnia”;

f) że uszkodzenie funkcji narządów, wynikających najprawdopodobniej z otyłości, podczas z załączonych, że jego wątroba nie jest otłuszczona pracuje normalnie, a nadto, że udało się ją wyleczyć ze skutków wypadków;

g) że w myśl opinii lekarskiej biegłej R. D. powód nie pracował również fizycznie w okresie do 2002 roku, natomiast obecnie nie musi wykonywać pracy fizycznej, (nie może) a do pracy umysłowej jest zdolny, mimo że powód przedstawił dokumenty potwierdzające przebyty udar mózgu, a dodatkowo od miesiąca sierpnia 2011 r. podjął leczenie w związku ze stwardzoną padaczką; ponadto poprzez przyjęcie, że powód może utrzymywać się z wykonywania usług akwizycyjnych w (...);

- naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. poprzez zbiorczą ocenę dowodów w postaci opinii, nie zaś ocenę indywidualną tych opinii w odniesieniu do poszczególnych dokumentów określających diagnozy i sposób leczenia powoda w okresie od 2003 roku do chwili obecnej.

W oparciu o powyższe zarzuty pełnomocnik ubezpieczonego wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Ponadto pełnomocnik ubezpieczonego wniósł o dopuszczenie dowodu z zaświadczenia lekarza neurologa na okoliczność zdiagnozowanych schorzeń i prowadzonym sposobie leczenia u powoda, które zostanie przedłożone po skończeniu badań oraz załączonego wyniku badania USG jamy brzusznej z 26 lutego 2011 roku.

W uzupełnieniu apelacji pełnomocnik ubezpieczonego zawarł rozwinięcie zarzutów stawianych zaskarżonemu rozstrzygnięciu.

W odpowiedzi na apelację organ rentowy wniósł o jej oddalenie w całości.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego nie zasługiwała na uwzględnienie, ponieważ nie zawierała żadnych argumentów, które mogłyby podważyć prawidłowe rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji w zaskarżonym zakresie.

W istniejącym systemie apelacyjnym postępowanie prowadzone przez sąd drugiej instancji - pozostając postępowaniem odwoławczym i kontrolnym - zachowuje walor postępowania rozpoznawczego, co oznacza, że sąd ten ma z jednej strony pełną, ograniczoną jedynie granicami zaskarżenia, swobodę jurysdykcyjną, z drugiej natomiast ciąży na nim obowiązek rozważenia wszystkich podniesionych w apelacji zarzutów i wniosków.

Wynikający z art. 378 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. obowiązek rozpoznania sprawy w granicach apelacji oznacza zatem zarówno bezwzględny zakaz wykraczania przez sąd drugiej instancji poza te granice, jak i nakaz wzięcia pod uwagę i rozważenia wszystkich podniesionych w apelacji zarzutów i wniosków.

W konsekwencji, sąd drugiej instancji może - a jeżeli je dostrzeże - powinien naprawić wszystkie stwierdzone naruszenia prawa materialnego przez sąd pierwszej instancji, niezależnie od tego, czy zostały wytknięte w apelacji, pod warunkiem, że mieszczą się w granicach zaskarżenia.

Ponowna analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a także zarzutów podniesionych w apelacji prowadzi zdaniem Sądu Apelacyjnego do wniosku, iż zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego jest prawidłowy.

Przystępując do rozważań w przedmiocie zasadności zarzutów podniesionych przez apelującego przypomnieć należy, że kwestią sporną w niniejszej sprawie było ustalenie, czy ubezpieczony po dniu 31 grudnia 2006 r. spełniał warunki do ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W tym miejscu Sąd Apelacyjny zauważa, że badał stan sprawy, jak również stan zdrowia ubezpieczonego na dzień wydania zaskarżonej decyzji organu rentowego z dnia 26 stycznia 2007 roku, natomiast nowe okoliczności dotyczące stanu zdrowia ubezpieczonego, które wystąpiły po dniu wydania zaskarżonej decyzji, nie wchodziły w zakres rozpoznania niniejszego postępowania.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 lutego 2009 r. I UK 193/08, LEX nr 725014) wskazał, że warunki nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy określone w art. 57 ustawy z dnia o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych muszą być spełnione łącznie w chwili wydania decyzji przez organ rentowy. W postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do tej renty sąd ubezpieczeń społecznych ocenia legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania. Taki pogląd jest utrwalony w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. wyroki z dnia 20 maja 2004 r., II UK 395/03, OSNAPiUS 2005 nr 3, poz. 43, z dnia 20 maja 2004 r., II UK 395/03, OSNP 2005 nr 3, poz. 43). W tak przedstawianym stanowisku podkreśla się, że postępowanie sądowe w sprawach dotyczących ubezpieczenia rentowego wszczynane jest w rezultacie odwołania wniesionego przez ubezpieczonego od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ma więc ono charakter odwoławczy. Jego przedmiotem jest ocena zgodności z prawem - w aspekcie formalnym i materialnym - decyzji wydanej przez organ rentowy na wniosek ubezpieczonego lub z urzędu. Jest zatem postępowaniem kontrolnym. Badanie owej legalności decyzji i orzekanie o niej jest możliwe tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili wydawania decyzji. Mówiąc inaczej - o zasadności przyznania lub odmowy przyznania świadczenia decydują okoliczności istniejące w chwili ustalania do niego prawa. Postępowanie dowodowe przed sądem jest postępowaniem sprawdzającym, weryfikującym ustalenia dokonane przez organ rentowy. Biegli sądowi nie zastępują lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z posiadaną wiedzą specjalistyczną poddają ocenie merytorycznej trafność wydanego przez niego orzeczenia o zdolności wnioskodawcy do pracy lub jej braku. Dlatego też późniejsza zmiana stanu zdrowia ubezpieczonego nie może stanowić podstawy do uznania decyzji za wadliwą i jej zmiany. Zmiana decyzji wskutek spełnienia warunków nabycia prawa do renty w czasie postępowania odwoławczego prowadziłaby do zmiany charakteru postępowania rentowego z administracyjno-sądowego na wyłącznie sądowy.

W postępowaniu odwoławczym sąd weryfikuje ustalenia dokonane przez ten organ; w sprawach o stwierdzenie niezdolności do pracy na podstawie opinii biegłych, która nie zastępuje orzeczenia lekarskiego wydanego w postępowaniu rentowym, lecz poddaje je ocenie. Sąd może zmienić decyzję ZUS tylko wówczas, gdy jest wadliwa. Nie może natomiast zastępować organu kompetentnego do jej wydania i we własnym zakresie ustalać prawa do świadczenia, dlatego ujawniona w trakcie postępowania sądowego zmiana w ramach stanu zdrowia ubezpieczonego, jako przesłanka niezdolności do pracy warunkująca prawo do renty, nie może prowadzić do uznania kontrolowanej decyzji za wadliwą i do jej zmiany. Potwierdzając to ustawodawca w art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. zakazał sądowi orzeczenie co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy, które powstały po dniu złożenia odwołania od decyzji organu rentowego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 września 2005 r. I UK 382/04, Lex nr 276245).

Podstawę prawną rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie stanowią przepisy art. 107 oraz art. 12 i art. 13 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodnie z treścią art. 12 ustawy o emeryturach i rentach z FUS niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Z brzmienia przepisu art. 13 przywołanej ustawy wynika, że przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne. Przepisy z art. 13 ust. 2 i ust. 3 stanowią, że trwałą niezdolność do pracy orzeka się, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy, zaś okresową niezdolność do pracy orzeka się, jeżeli według wiedzy medycznej istnieją rokowania odzyskania zdolności do pracy.

Natomiast zgodnie z treścią art. 13 ust. 3a ustawy o emeryturach i rentach z FUS jeżeli osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy przez okres co najmniej ostatnich 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust. 1, w przypadku dalszego stwierdzenia niezdolności do pracy orzeka się niezdolność do pracy na okres do dnia osiągnięcia tego wieku.

Podstawa prawna rozstrzygnięcia wymaga nadto uzupełnienia o dyspozycję normy z przepisu art. 107 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, na podstawie którego prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub ponowne jej powstanie.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego częściowa niezdolność do pracy polega na utracie w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Doniosłe znaczenie w konstrukcji częściowej niezdolności do pracy (której definicję zawiera art. 12 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) ma podkreślenie, że chodzi o ocenę zachowania zdolności do wykonywania nie jakiejkolwiek pracy, lecz pracy „zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji”. Ubezpieczony może być uznany za częściowo niezdolnego do pracy, gdy zachował zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (na przykład pracy wymagającej niższych albo niewymagającej w ogóle jakichkolwiek kwalifikacji), lecz jednocześnie utracił w znacznym stopniu zdolność do pracy, do której posiada kwalifikacje. Wyjaśnienie treści pojęcia „pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji” wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego). Przy ocenie niezdolności do pracy dla celów rentowych bardziej istotne są kwalifikacje rzeczywiste, gdyż ocena ta sprowadza się do stwierdzenia, w jakim stopniu wiedza i umiejętności, którymi dysponuje ubezpieczony, mogą być wykorzystane przez niego w pracy pomimo zaistniałych ograniczeń sprawności organizmu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2006 r. I UK 103/06, OSNP 2007/17-18/261).

W wyroku z dnia 24 sierpnia 2010 r. (I UK 64/10, Lex nr 653663) Sąd Najwyższy wskazał, że przy ocenie niezdolności do pracy w myśl art. 12 ustawy emerytalnej o tej niezdolności nie przesądza wyłącznie ocena medyczna stwierdzająca występowanie określonych jednostek chorobowych i ich wpływ na funkcjonowanie organizmu człowieka, tylko decydujące znaczenie ma ocena prawna dokonana w oparciu o okoliczności natury medycznej i okoliczności innej natury, w tym zwłaszcza poziom kwalifikacji ubezpieczonego, możliwości zarobkowania w zakresie tych kwalifikacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne. Tym samym składająca się z powyższych elementów ocena stanowiąca subsumcję stanu faktycznego do norm prawnych, należąca do wyłącznej kompetencji sądu, pozwala uznać osobę za niezdolną w świetle powołanej wyżej ustawy i pozwala określić stopień tej niezdolności. Samo naruszenie sprawności organizmu ustalone na podstawie wiadomości specjalnych przez biegłych sądowych nie daje możliwości stwierdzenia niezdolności do pracy.

Sąd pierwszej instancji na podstawie przedstawionego przez strony materiału dowodowego w sposób prawidłowy ustalił stan faktyczny w sprawie i chronologię wydarzeń istotnych w płaszczyźnie podstawy faktycznej powództwa. Ustalenia te Sąd Odwoławczy w pełni akceptuje i czyni integralną częścią uzasadnienia swojego rozstrzygnięcia, stąd nie ma potrzeby ich powtarzania oraz ponownej oceny zgromadzonych w sprawie dowodów.

Jakkolwiek Sąd Apelacyjny podziela i przyjmuje za własne ustalenia dokonane przez Sąd Okręgowy, jednakże dostrzegł potrzebę ich uzupełnienia na podstawie biegłych sądowych z zakresu: ortopedii - traumatologii, medycyny pracy, neurologii i gastrologii na okoliczność czy ubezpieczony, po dniu 31 grudnia 2006 r. był nadal niezdolny do pracy częściowo lub całkowicie, jeżeli tak - to jakie schorzenia powodowały niezdolność do pracy w ramach kwalifikacji ubezpieczonego oraz czy niezdolność była okresowa (do kiedy) czy trwała, czy też po dniu 31 grudnia 2006 r. ubezpieczony nie był niezdolny do pracy co najmniej częściowo, jeżeli tak - to na czym polegała poprawa stanu zdrowia ubezpieczonego po dniu 31 grudnia 2006 r.; w opinii biegli powinni uwzględnić dokumentację znajdującą się w aktach, dotychczasowe opinie biegłych (k. 112-113, 124-125, 155, 206-210, 242, 248, 326-328) oraz ustosunkować się do wniosków i dokumentów złożonych przez ubezpieczonego (k. 2-17, 21-22, 31, 73-74, 84-85, 91, 94-95, 97-100, 103, 117-120, 132-152, 158-162, 164-177, 181-188, 192-194,198-205, 218-221, 270-276, 300-312, 344-347, 377-387, 390-395, 422-440,464-490).

Z przeprowadzonej w sprawie opinii z dnia 26 marca 2012 roku biegłego neurologa A. G., biegłego ortopedy J. N. oraz biegłego gastrologa H. K. wynika, że stan zdrowia ubezpieczonego nie czyni go niezdolnym do pracy po dniu 31 grudnia 2006 r.

Biegli sądowi z zakresu neurologii, ortopedii i gastrologii rozpoznali u ubezpieczonego: umiarkowany zanik korowy, stłuczenie głowy ze wstrząśnieniem mózgu, stłuczenie kręgosłupa szyjnego i tułowia, stłuczenie przedramienia prawego (05.05.2007 r.), małe zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa, mała skolioza idiopatyczna piersiowa w prawo, przebyta choroba S., wysepka kostna w masie bocznej prawej kości krzyżowej, zmiany zwyrodnieniowe obu stawów łokciowych, stłuczenie lewego stawu łokciowego (22.12.2001 r.), zmiany zwyrodnieniowe stawu kolanowego prawego. C. kłykcia przyśrodkowego i chonodromalacja prawego uda (2002 r.), małe płaskostopie obustronne, zakażenie paliczka dystalnego palucha stopy prawej operowany (2008 r), obrzęk i wylew krwawy prawego stawu skokowego bez przyczyny urazowej (11.08.2008r), chorobę Forestiere - Rotes - deQuerol w wywiadzie, stan po resekcji odcinkowej jelita grubego bez istotnych następstw.

Biegli neurolog, ortopeda i gastrolog wyjaśnili, że badanie ubezpieczonego wykazało dobrą, ogólną sprawność ruchową. Umiarkowany zanik korowy widoczny w badaniu MR nie ogranicza sprawności organizmu ubezpieczonego. Przebyte stłuczenie głowy ze wstrząśnieniem mózgu nie pozostawiło po sobie uchwytnych zmian brak niezdolności do pracy. Ruchomość kręgosłupa prawidłowa. Brak objawów korzeniowych. Mała skolioza idiopatyczna nie ogranicza sprawności ruchowej, zatem nie powoduje niezdolności do pracy. Przebyta w czasie dojrzewania choroba Scheuermana pozostawiła po sobie jedynie pogłębienie kifozy piersiowej charakterystyczne zmiany radiologiczne (guzki S.). Według biegłych nie ogranicza to ruchomości kręgosłupa i nie powoduje niezdolności do pracy ubezpieczonego. Biegli wskazali, że przebyte urazy kręgosłupa bez pourazowych następstw nie skutkują niezdolnością do pracy. Przebyte urazy kończyn górnych oraz małe zmiany zwyrodnieniowe stawów łokciowych ograniczają sprawność ruchową ubezpieczonego w niedużym stopniu. Według biegłych nie powoduje to niezdolności do pracy ubezpieczonego. Zmiany zwyrodnieniowe kolana prawego nie ograniczają sprawności kończyny. Przebyty uraz stawu oraz leczenie operacyjne przyczyniło się do poprawy jego funkcji. Według biegłych nie powoduje to niezdolności do pracy ubezpieczonego. Przebyte zakażenie palucha prawego oraz krwawy wylew okolicy stawu skokowego prawego i ograniczają sprawności ruchowej. Stwierdzane płaskostopie obu stóp nie powoduje niezdolności pracy ubezpieczonego. Stan ten wymaga jedynie dopasowania fizjologicznego obuwia. Rozpoznanie choroby Forestiere - Rotes - deQuerol nie skutkuje w chwili obecnej ograniczeniem sprawności ruchowej ubezpieczonego i nie powoduje jego niezdolności do pracy z tego powodu.

Biegli w opinii 26 marca 2012 roku wyjaśnili, że w KT kręgosłupa widoczne są zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne oraz wysepka kostna w kości krzyżowej. Zmiany te nie ograniczają sprawności ruchowej i nie powodują niezdolności pracy ubezpieczonego.

Według biegłych neurologa, ortopedy i gastrologa stan zdrowia A. B. uległ poprawie w stosunku do stanu z 2005 r., kiedy orzekano częściową niezdolność do pracy ubezpieczonego. Poprawa stanu zdrowia ubezpieczonego wyraża się ustąpieniem zespołu bólowego kolana lewego i ograniczenia jego funkcji. Zgłaszane dolegliwości wymagają jedynie okresowego leczenia ambulatoryjnego u odpowiedniego specjalisty w miejscu zamieszkania oraz ewentualnego leczenia rehabilitacyjnego w ramach porad lub sanatorium, szczególnie w okresach zaostrzeń. Biegli stwierdzili, że leczenie może być prowadzone w ramach czasowej niezdolności do pracy. Ponadto biegli wskazali, że leczenie operacyjne polipa z odtworzeniem ciągłości przewodu pokarmowego przez zespolenie koniec do końca, nie ma istotnego wpływu na stan funkcjonalny przewodu pokarmowego, stan ogólny i funkcje trawienne. Według biegłych ubezpieczony wymaga nadzoru, w ciągu kilku lat kontrolnej kolonoskopii, jednakże aktualny stan nie daje podstaw do stwierdzenia u A. B. niezdolności do pracy częściowej lub całkowitej zarówno obecnie, jak i w przeszłości.

W opinii uzupełniającej z dnia 12 maja 2012 roku biegły neurolog, ortopeda i gastrolog, po zapoznaniu z dokumentacją medyczną ubezpieczonego z leczenia w Klinice Klinice (...) w S. w październiku 2008 r. rozpoznali u ubezpieczonego uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej stawu kolanowego prawego, chonodromalację kłykcia przyśrodkowego kości udowej i piszczelowej prawej III i IV stopnia. Biegli wyjaśnili, że w trakcie pobytu w Klinice wykonano u ubezpieczonego artroskopową, częściową, przyśrodkową meniscektomię, ,,shaving” kłykcia przyśrodkowego, mikrozłamania i synowektomię.

Po przeanalizowaniu dokumentacji leczniczej biegli stwierdzili, że nie wnosi ona niczego nowego do opinii głównej, którą biegli podtrzymali, uznając, że aktualny stan nie daje podstaw do stwierdzenia u ubezpieczonego niezdolności do pracy częściowej lub całkowitej zarówno obecnie, jak i w przeszłości.

Również biegła sądowa z zakresu medycyny pracy R. G. w opinii z dnia 20 kwietnia 2012 roku na podstawie zebranego wywiadu, badania przedmiotowego i podmiotowego, analizy dokumentacji medycznej, pism badanego, zaświadczeń o stanie zdrowia i opinii biegłych, potwierdziła, że rozpoznane u ubezpieczonego schorzenia: umiarkowany zanik korowy, stan po stłuczeniu głowy ze wstrząśnieniem mózgu, stłuczeniu kręgosłupa szyjnego i tułowia, stłuczeniu przedramienia prawego, zmiany zwyrodnieniowe stawu kolanowego prawego, chondrofraktura kłykcia przyśrodkowego i chonodromalacja prawego uda, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa bez bólowego zespołu korzeniowego bez upośledzenia funkcji kręgosłupa, mała skolioza idiopatyczna piersiowa w prawo, przebyta choroba Scheuermana, zmiany zwyrodnieniowe obu stawów łokciowych, stłuczenie lewego stawu łokciowego, stan po zakażeniu paliczka dystalnego palucha stopy prawej operowany, obrzęk i wylew krwawy prawego stawu skokowego bez przyczyny urazowej w wywiadzie, choroba Forestiera, przebyta kilkakrotnie doszczętna polipektomia endoskopowa gruczolaków jelita grubego, przebyta resekcja zagięcia wątrobowego okrężnicy laparoskopowo z powodu polipa o utkaniu gruczolaka okolicy zagięcia wątrobowego, stłuszczenie wątroby i trzustki, żylaki odbytu, przewlekła niewydolność żylna kończyn dolnych, stan po operacji żylaków kończyn dolnych, kamica nerkowa obustronna w wywiadzie, przewlekły stan zapalny zatok szczękowych i czołowej prawej, skrzywienie przegrody nosa, stan po usunięciu lewego płata tarczycy oraz wada wzroku korygowana okularami, w żaden sposób nie powodują u A. B. – osoby z wykształceniem wyższym, z wysokimi kwalifikacjami zawodowymi niezdolności do pracy po dniu 31 grudnia 2006 roku. Biegła medycyny pracy odniosła się do zastrzeżeń badanego co do możliwości podjęcia pracy. Biegła wyjaśniła, że u ubezpieczonego nie obserwuje się istotnej dysfunkcji ruchowej, patologii w zakresie układu nerwowego, objawów korzeniowych i ubytkowych, rehabilitacja spowodowała poprawę sprawności ruchowej. Biegła podkreśliła, że omdlenie miało miejsce w związku z biegunką, nie można tej sytuacji traktować jako p/wskazania do pracy. Według biegłej Stłuszczenie wątroby i trzustki u osoby z otyłością nie jest powodem orzekania o długotrwałej niezdolności do pracy. Biegła zauważyła, że badany w jednym piśmie procesowym twierdzi, iż jego BMI powinno być rozpatrywane w kontekście osoby wysportowanej, w innym opisuje niesprawne „bicepsy” uniemożliwiające wspinanie po drabinie.

Biegła z zakresu medycyny pracy nie stwierdziła u ubezpieczonego przeciwwskazań do pracy w związku z operacją jelit, operacją usunięcia płata tarczycy, operacją żylaków. Również skrzywienie przegrody nosowej nie jest przeciwwskazaniem do pracy, którą wykonywał badany. Biegła wyjaśniła, że wywiad zawodowy z firmy (...) określa stanowisko kierownika robót budowlanych jako pracę ciężką, wymagającą wysiłku głosowego, co świadczy o braku znajomości narażeń na tym stanowisku, gdyż praca kierownika budowy nie jest pracą fizyczną, ja również nie jest pracą fizyczną ciężką. Znaczny wysiłek głosowy dotyczy np. adwokatów, nauczycieli, ale bez wątpienia nie dotyczy kierownika budowy. Według biegłych badany może wykonywać pracę umysłową, może pracować w wyuczonym zawodzie. W przypadku A. B., z uwagi na jego stan zdrowia, przeciwwskazana jest natomiast praca wymagająca chodzenia. Biegła nie stwierdziła również u ubezpieczonego żadnych zastrzeżeń co do jego pamięci, o czym świadczą pisma procesowe przez niego pisane oraz wywiad przeprowadzony przez biegłą.

Biegła sądowa z zakresu medycyny pracy wyjaśniła, że budowa i montaż szaf z automatyką pomiarową nie jest pracą ciężką oraz podkreśliła, że A. B. jako osoba z wykształceniem wyższym wykazał się dużą elastycznością zawodową, stan zdrowia pozwala mu na wykonywanie dotychczasowej pracy. Ponadto biegła wskazała, że ubezpieczony nie był leczony psychiatrycznie, jak również nie korzystał z poradni psychologicznej.

Według bieglej z zakresu medycyny pracy pozostałe schorzenia ubezpieczonego zawarte w rozpoznaniu nie wpływają na jego zdolność do pracy. Biegła potwierdziła wnioski z opinii biegłych sądowych orzekających w sprawie na przestrzeni lat oraz z decyzjami lekarza orzecznika i komisji lekarskiej ZUS o braku niezdolności ubezpieczonego do pracy w jakimkolwiek stopniu po 31 grudnia 2006 roku jak i obecnie.

Ponadto biegła R. G. wskazała, że dodatkowo nadesłana dokumentacja nie wnosi nic istotnego do opinii lekarskiej, gdyż występujące zmiany w stanie zdrowia ubezpieczonego należy leczyć w ramach zwolnień lekarskich, natomiast nie są one podstawą do zmian orzeczniczych.

Z powyższych opinii biegłych sądowych z zakresu ortopedii - traumatologii, neurologii, gastrologii oraz medycyny pracy, w sposób jednoznaczny wynika, że ubezpieczony jest zdolny do pracy umysłowej oraz, że stan zdrowia pozwala mu na wykonywanie dotychczasowej pracy, zgodnej z posiadanymi wykształceniem o kwalifikacjami, w tym na prowadzenie dotychczasowej działalności gospodarczej polegającej na budowie i montażu szaf z automatyką pomiarową zabezpieczeń sterowania automatycznego.

Sąd Apelacyjny podkreśla, że opinie biegłych sądowych z zakresu ortopedii - traumatologii, neurologii i gastrologii oraz medycyny pracy, zostały sporządzone przez kompetentne osoby dysponujące odpowiednią wiedzą specjalistyczną i doświadczeniem zawodowym. Opinie są logiczne, spójne i zdecydowane. Opinie te należało również określić jako rzetelne, albowiem oparto je na dokumentacji lekarskiej, na wynikach specjalistycznych badań, którym ubezpieczona została poddana w ostatnim okresie. Opinie uwzględniały ponadto wszystkie uwagi ubezpieczonej. Za miarodajnością opinii przemawiał i ten fakt, że pozostawały one w pełnej zgodności ze sobą, wzajemnie się uzupełniając. W ocenie Sądu Apelacyjnego, wymienione opinie mogły więc stanowić podstawę do stanowczego rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, pozwoliły one na nie budzące wątpliwości przyjęcie, że A. B. w badanym okresie, nie był osobą choćby częściowo niezdolną do pracy. Rodzaj dolegliwości charakterystycznych dla ubezpieczonego oraz ich stopień zaawansowania nie jest na tyle istotny, aby powodował niezdolność do pracy ubezpieczonego zgodnej z posiadanymi szerokimi kwalifikacjami oraz wykształceniem technicznym, uzupełnionym o kompetencje w zakresie dotyczącym inwestycji finansowych.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 kwietnia 2005 r. II CK 572/04 wskazał, że specyfika oceny dowodu z opinii biegłego wyraża się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych, w istocie tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej. Odwołanie się przez Sąd do tych kryteriów oceny stanowi więc wystarczające i należyte uzasadnienia przyczyn uznania opinii biegłego za nieprzekonującą.

Stwierdzając, że stan zdrowia ubezpieczonego A. B., w chwili ustalania prawa do świadczenia rentowego zaskarżoną decyzją, nie powodował niezdolności do pracy, Sąd Apelacyjny nie podzielił wątpliwości apelującego co do miarodajności wniosków zawartych w opiniach biegłych.

Postępowanie dowodowe przeprowadzone przed Sądem Apelacyjnym potwierdziło ustalenia dokonane przed Sądem pierwszej instancji, z których wynika, że ubezpieczony jest zdolny do wykonywania pracy umysłowej oraz pracy fizycznej lekkiej, a więc takiej którą wykonywał w przeszłości. Nie ma również przeciwwskazań by A. B. w dalszym ciągu prowadził działalność gospodarczą w zakresie budowy i montażu szaf z automatyką pomiarową zabezpieczeń sterowania automatycznego

W ocenie Sądu Apelacyjnego z przeprowadzonych w sprawie opinii sądowo – lekarskich jednoznacznie wynika brak spełnienia przez ubezpieczonego podstawowej przesłanki umożliwiającej mu skuteczne ubieganie się o przyznanie świadczenia, tj. brak niezdolności do pracy w rozumieniu art. 12 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Na podstawie całokształtu ustaleń faktycznych Sąd Apelacyjny doszedł do przekonania – w ślad za Sądem pierwszej instancji, że zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, że występujące u A. B. schorzenia powodowały jego niezdolność do pracy oraz uniemożliwiały mu wykonywanie pracy zgodnej z posiadanym wykształceniem, kwalifikacjami oraz umiejętnościami nabytymi w dotychczasowej drodze zawodowej.

Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu Okręgowego, że samo subiektywne przekonanie ubezpieczonego, że jest niezdolny do pracy nie oznacza, że rzeczywiście występuje u niego niezdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Z poczynionych ustaleń wynika, że stan zdrowia A. B. uległ poprawie po dniu 31 grudnia 2006 roku nie daje podstaw do stwierdzenia u niego niezdolności do pracy częściowej lub całkowitej. W odniesieniu do zgłaszanych przez ubezpieczonego licznych dolegliwości, biegli stwierdzili, że wymagają one jedynie okresowego leczenia ambulatoryjnego u odpowiedniego specjalisty w miejscu zamieszkania oraz ewentualnego leczenia rehabilitacyjnego w ramach porad lub sanatorium, które może być prowadzone w ramach czasowej niezdolności do pracy.

W przeciwieństwie do stanowiska skarżącej, nie stwierdzono, że uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej stawu kolanowego prawego, chonodromalacja kłykcia przyśrodkowego kości udowej i piszczelowej prawej III i IV stopnia oraz leczenie operacyjne polipa z odtworzeniem ciągłości przewodu pokarmowego powoduje u A. B. chociażby częściową niezdolność do pracy, co zgodnie wynika z opinii biegłych ortopedy, neurologa jak biegłej z zakresu medycyny pracy.

Co do argumentacji apelującego, że nie może pracować w wyuczonym zawodzie magister inżynier elektryk, gdyż nie jest to praca lekka, ponieważ wymaga połączenia pracy umysłowej z fizyczną, wskazać należy, że z analizy akt sprawy wynika, że wbrew twierdzeniom ubezpieczonego występujące u niego dolegliwości nie powodują przeciwwskazań do wykonywania pracy zgodnej z posiadanym wykształceniem i kwalifikacjami.

Jak już wcześniej wspomniano podstawę ustaleń w przedmiocie stanu zdrowia A. B. i jego zdolności do pracy stanowiły opinie wydane przez kilkunastu biegłych lekarzy, którym nie można zasadnie zarzucić braku rzetelności czy fachowości. Biegli uwzględnili w swoich opiniach aktualny stan zdrowia ubezpieczonego i przekonująco wywiedli, że skarżący nie jest niezdolny do wykonywania jakiejkolwiek pracy, może bowiem wykonywać pracę umysłową oraz lekkie prace fizyczne.

Uwzględniając, że ubezpieczony ma wykształcenie wyższe techniczne, posiada dodatkowe kwalifikacje i uprawnienia związane z budownictwem (kierownik budowy, inspektor nadzoru), zarządzaniem dużymi inwestycjami (Zarząd (...)) i inwestycjami finansowymi i przez okres swej aktywności zawodowej pracował zarówno na stanowiskach kierowniczych oraz prowadził własną działalność gospodarczą, zgodnie z wnioskami opinii biegłych kardiologa oraz medycyny pracy, stwierdzić należy, że A. B. nie jest osobą niezdolną do pracy, gdyż nie utracił zdolności do wykonywania pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami.

W realiach rozpoznawanej sprawy Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do uwzględnienia zarzutów ubezpieczonego wskazujących na dowolną interpretację zebranego materiału dowodowego. Zarzuty tak sformułowane są bezzasadne w badanej sprawie. Nie można bowiem mówić o przekroczeniu przez Sąd Okręgowy zasady swobodnej oceny dowodów określonej w art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy starannie zebrał i szczegółowo rozważył wszystkie dowody oraz ocenił je w sposób nie naruszający swobodnej oceny dowodów, uwzględniając w ramach tejże oceny zasady logiki i wskazania doświadczenia życiowego. Wobec tego nie sposób jest podważać adekwatności dokonanych przez Sąd Okręgowy ustaleń do treści przeprowadzonych dowodów.

Argumentacja skarżącego, że Sąd Okręgowy nienależycie wyjaśnił istotne okoliczności faktyczne, jest polemiczna i jako taka w żaden sposób nie może zmienić zaprezentowanej oceny Sądu Apelacyjnego. Wbrew twierdzeniom apelującego Sąd pierwszej instancji dokonał wnikliwej i wszechstronnej analizy zebranych w sprawie dowodów oraz ich prawidłowej oceny. Z twierdzeń zawartych w apelacji wynika natomiast, że ubezpieczony wyciągnął zupełnie odmienne wnioski z przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego.

Wobec uznania przez Sąd Apelacyjny prawidłowości ustaleń faktycznych Sądu pierwszej instancji i oceny prawnej nie można zatem mówić o naruszeniu przepisów art. 57, art. 58, art. 12 i art. 13 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Sąd Odwoławczy oddalił wniosek ubezpieczonego o przeprowadzenie dowodu z opinii psychologa, psychiatry i neurologa, z tej przyczyny, że ubezpieczony nie leczył się psychiatrycznie ani psychologicznie. Jeżeli w tym zakresie u ubezpieczonego pojawiły się dolegliwości zdrowotne, to stanowią one nowe schorzenia, które mogą być podstawą do złożenia nowego wniosku o rentę. Natomiast kwestia dotycząca oceny stanu zdrowia ubezpieczonego pod względem neurologicznym była już przedmiotem dowodzenia i została dostatecznie wyjaśniona.

Mając na względzie wszystkie wskazane wyżej motywy, Sąd Apelacyjny stanął zatem na stanowisku, iż zaskarżony w niniejszej sprawie wyrok w pełni odpowiada prawu, a wniesiona od niego apelacja jest bezzasadna.

SSA Romana Mrotek SSA Zofia Rybicka – Szkibiel SSA Jolanta Hawryszko