Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2018r.

Sąd Rejonowy w Ciechanowie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący - SSR Lidia Kopczyńska

Protokolant - protokolant Milena Kołpak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 maja 2018 roku w Ciechanowie

sprawy z powództwa C. K.

przeciwko (...) Bank (...) S.A. w W.

o zapłatę

orzeka:

I.  oddala powództwo;

II.  nie obciąża powoda C. K. kosztami procesu na rzecz pozwanego (...) Bank (...) S.A. w W.;

III.  odstępuje od obciążenia powoda C. K. opłatą sądową, od uiszczenia której dotychczas był zwolniony.

Sygn. akt I C 530/16

UZASADNIENIE

Powód C. K., w pozwie ostatecznie sprecyzowanym na rozprawie w dniu 28 listopada 2017 r., wnosił o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. kwot: 10 000 zł tytułem odszkodowania i 10 000 zł tytułem zadośćuczynienia. Ponadto powód wnosił o zwolnienie go od kosztów sądowych.

Uzasadniając pozew powód wskazał, że zawierał z pozwanym umowę o korzystanie z karty kredytowej. Bank wypowiedział umowę i skierował sprawę do Komornika, w celu wyegzekwowania spłaty należności wynikających z tej umowy. W następstwie czynności podjętych przez Komornika doszło do zajęcia emerytury powoda, co jego zdaniem jest dla niego krzywdzące i stanowi podstawę dochodzonego pozwem roszczenia (protokół k. 104-105 akt, pismo precyzujące pozew k. 110-122 akt).

Postanowieniem z dnia 27 kwietnia 2017 r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Ciechanowie zwolnił powoda C. K. od ponoszenia kosztów sadowych w sprawie (postanowienie k. 80 akt).

Pozwany (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W., reprezentowany przez pełnomocnika adwokata M. O., wnosił o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany wskazał, że zawarł z powodem w dniu 8 czerwca 2011 r. umowę o kredyt , na podstawie której udzielił powodowi kredytu w wysokości 10 000 zł na okres 24 miesięcy. Na podstawie umowy kredytu Bank udostępnił powodowi środki w ramach odnawialnego kredytu i wraz z kredytem udostępnił powodowi kartę płatniczą. Powód korzystał ze środków na podstawie umowy kredytu, jednak zobowiązań wynikających z umowy kredytowej nie spłacił. W związku z tym Bank wypowiedział umowę, która uległa rozwiązaniu z dniem 6 września 2013 r. Na podstawie §8 umowy kredytu pozwany wystawił bankowy tytuł egzekucyjny, który następnie został opatrzony klauzulą wykonalności i skierowany do egzekucji. Zdaniem pozwanego powyższe działania były zgodne z prawem i w żaden sposób nie naruszały interesów powoda. Ponadto pełnomocnik pozwanego podniósł, że powód nie wskazał podstawy prawnej dochodzonego roszczenia. Jednakże niezależnie od tego czy roszczenie oparte jest na art. 415 k.c. czy też art. 471 k.c., to powództwo jest niezasadne, gdyż nie spełnia przesłanek określonych w tych przepisach. Powód nie wykazał powstania szkody, jej zakresu i związku przyczynowego pomiędzy działaniem pozwanego a ewentualną szkodą powoda.. Działania pozwanego nie miały cech bezprawności i dlatego roszczenie powoda jest niezasadne (odpowiedź na pozew k. 137-140 akt).

Na podstawie zgromadzonego materiału dowodowegoSąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 8 czerwca 2011 r. C. K. zawarł z (...) S.A. Oddział w Polsce oraz (...) S.A. z siedzibą w W., którego następcą prawnym jest (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W., umowę o kredyt, na podstawie której Bank udzielił powodowi kredytu w wysokości 10 000 zł na okres 24 miesięcy. Na podstawie tej umowy Bank udostępnił powodowi środki w ramach odnawialnego kredytu i wraz z kredytem udostępnił powodowi kartę płatniczą. Powód korzystał ze środków na podstawie umowy kredytu, jednak zobowiązań z kredytu nie spłacił. W związku z tym Bank wypowiedział umowę, która uległa rozwiązaniu z dniem 6 września 2013 r. .(dowód: kserokopia umowy k. 157-158 akt, rozliczenie k. 160-166 akt, odpis KRS k. 143-156 akt).

Na podstawie §8 umowy kredytu pozwany wystawił bankowy tytuł egzekucyjny, który następnie został opatrzony klauzulą wykonalności i skierowany do egzekucji. Postanowieniem z dnia 30 czerwca 2015 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Nowym Dworze Maz. umorzył częściowo postępowanie egzekucyjne. Ze względu na niemożność wyegzekwowania należności od C. K., Bank sprzedał wierzytelność (...) S.A. (dowód: kserokopia tytułu k. 188 akt, kserokopia postanowienia komornika k. 189 akt, zawiadomienie o cesji k. 190 akt).

Powód C. K. fakt prowadzenia egzekucji przez Komornika Sądowego uznał za naruszenie jego praw i powód do dochodzenia niniejszego roszczenia. Wielkość swojego żądania powód podał szacunkowo nie wskazując na konkretny sposób jego wyliczenia (dowód: wyjaśnienia powoda k. 104-105 akt).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dołączonych dokumentów.

Sąd uwzględnił dołączone do akt dokumenty. Autentyczność i treść dokumentów nie była kwestionowana przez strony i nie budziła również wątpliwości Sądu. Przedłożone dokumenty rzeczywiście były sporządzone, w ich treść nie ingerowano, nie były przerabiane.

Sąd zważył co następuje:

W niniejszej sprawie powód wnosił o zasądzenie kwoty 10 000 zł zadośćuczynienia i 10 000 zł odszkodowania z powodu prowadzenia egzekucji przez Komornika Sądowego na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego, nie podając podstawy prawnej swojego roszczenia.

Zdaniem Sądu żądanie powoda nie ma podstaw prawnych.

W myśl art. 415 kodeksu cywilnego kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Zgodnie z art. 361 § 1 i 2 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Jak wskazuje się w orzecznictwie i literaturze przesłankami odpowiedzialności jest zaistnienie szkody, wystąpienie faktu, z którym ustawa czyni odpowiedzialnym określony podmiot oraz związek przyczynowy pomiędzy czynem niedozwolonym, a szkodą przy czym szkoda winna być jego zwykłym następstwem. Nadto podnosi się w literaturze, że ogólną zasadą odpowiedzialności deliktowej jest wystąpienie winy. Przy czym za wystąpienie szkody można odpowiadać bez winy, na zasadach ryzyka lub słuszności. Wina polega bowiem na działaniu bądź zaniechaniu określonego działania. Postać i stopień winy nie mają znaczenia dla przypisania odpowiedzialności, gdyż wina może być przypisana choćby w przypadku najmniejszego zawinienia. Wskazać również należy na przepis art. 361 § 1 k.c., który wprowadza dodatkową przesłankę odpowiedzialności, a mianowicie zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Przesłankami odpowiedzialności jest łączne wykazanie trzech przesłanek: zachowanie sprawcy szkody, powstanie szkody w majątku poszkodowanego oraz adekwatny związek przyczynowy pomiędzy zachowaniem a szkodą. Ciężar dowodu spoczywał w toku procesu, na podstawie art. 6 k.c., na powodzie.

Powód C. K. nie wykazał już pierwszej przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej. Zawinienie pozwanego polegać miało na złożeniu do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Nowym Dworze Mazowieckim A. L. wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego opatrzonego klauzulą wykonalności.

(...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. składając wniosek o wszczęcie egzekucji dysponował tytułem wykonawczym - jakim był bankowy tytuł egzekucyjny opatrzony klauzulą wykonalności. Dokument ten, po przeprowadzeniu postępowania klauzulowego, stanowił pełnoprawną podstawę egzekucji, którą wierzyciel wszczął realizując swoje uprawnienia procesowe. W tej sytuacji chybionym jest stanowisko zgodnie z którym niecelowym i nieprawidłowym jest wszczynanie egzekucji w oparciu o bankowy tytuł egzekucyjny. To bowiem negowałoby w istocie całą instytucję bankowego tytułu egzekucyjnego, która jest przewidziana w art. 95 i 97 prawa bankowego. To czy istnieją podstawy do wydania bankowego tytułu egzekucyjnego, który opatrywany jest w klauzulę wykonalności, należy nie do powoda, a do Sądu rozstrzygającego sprawę na etapie postępowania klauzulowego.

C. K. nie złożył zażalenia na postanowienie Sądu nadające klauzulę wykonalności ani skargi na czynności komornika, natomiast dochodzi w niniejszej sprawie naprawienia szkody polegającej na podjęciu czynności przez komornika.

Za szkodę wyrządzoną czynnościami komornika, wierzyciel nie ponosi odpowiedzialności na podstawie art. 415 k.c., chyba że złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji i jego popieranie było zachowaniem zawinionym (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2009 r., III CZP 68/09, OSNC 2010, nr 4, poz. 52).

W zasadzie podstawą dochodzonego roszczenia pozostaje odwołanie się do wyrażonej w art. 415 k.c. ogólnej zasady odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę. Warunkiem odpowiedzialności na podstawie tego przepisu jest wykazanie winy sprawcy szkody; przyjmuje się, że postawienie zarzutu winy usprawiedliwione jest w razie spełnienia się trzech przesłanek - bezprawności zachowania, umyślności lub nieumyślności oraz poczytalności sprawcy. Orzeczenie sądu podlegające wykonaniu jest z reguły orzeczeniem zgodnym z prawem, może jednak być inaczej, co ustawodawca przewidział w art. 417 ¹ § 2 k.c. Wykonywania orzeczenia - prawomocnego, a nawet nieprawomocnego, ale natychmiast wykonalnego - nie można kwalifikować jako działania bezprawnego; wierzyciel, korzystając z przyznanej przepisami prawa możliwości wszczęcia egzekucji świadczenia zasądzonego na postawie wspomnianych orzeczeń, działa w granicach prawa. Wszczęcie i popieranie przez wierzyciela egzekucji przeciwko dłużnikowi na podstawie tytułu wykonawczego w postaci zarówno prawomocnego, jak i nieprawomocnego, lecz natychmiast wykonalnego orzeczenia nie może więc być uznane za czyn niedozwolony uzasadniający odpowiedzialność odszkodowawczą na podstawie art. 415 k.c. Nie można jednak wykluczyć, że działanie wierzyciela polegające na spowodowaniu wszczęcia egzekucji na podstawie orzeczenia sądu (nakazu zapłaty) nieprawomocnego natychmiast wykonalnego, będzie zachowaniem zawinionym. Jako przykład takiego zachowania można wskazać popieranie egzekucji, której podstawę stanowi natychmiast wykonalny nieprawomocny nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla, co do którego wierzyciel ma świadomość, że jest nieważny lub został sfałszowany. Przyjęcie takiego stanowiska jest zgodne z wyrażonym w judykaturze Sądu Najwyższego poglądem, że możliwe jest uznanie za bezprawne i pozostające w normalnym związku przyczynowym ze szkodą wszczęcie egzekucji na podstawie tytułu egzekucyjnego w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego lub aktu notarialnego, w którym dłużnik poddał się dobrowolnie egzekucji, gdy nie było podstaw do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, lub żądania nadania klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 1997 r., I CKN 60/97, OSNC 1997, nr 11, poz. 173, z dnia 9 marca 2007 r., V CSK 452/06, "Prawo Bankowe" 2007, nr 9, s. 15 oraz z dnia 22 czerwca 2006 r., V CSK 139/06, nie publ.). W obu grupach spraw tylko zawinione wszczęcie przez wierzyciela egzekucji ocenione zostało jako postępowanie, które uzasadnia odpowiedzialność deliktową wierzyciela za szkodę wyrządzoną dłużnikowi egzekwowanemu. Z tych względów należy stwierdzić, że za szkodę wyrządzoną wykonaniem nieprawomocnego wyroku zaocznego (nakazu zapłaty) zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, następnie uchylonego, wierzyciel nie ponosi odpowiedzialności na podstawie art. 415 k.c., chyba że złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji i jego popieranie było zachowaniem zawinionym. Okoliczność zawinionego działania wierzyciela powinna być jednak wykazana zgodnie z ogólnymi zasadami dowodzenia – art. 6 k.c. Ciężar udowodnienia powyższego ciążył na powodzie. Należy zważyć, iż zgodnie z zasadami obowiązującymi w procedurze cywilnej ciężar gromadzenia materiału procesowego spoczywa na stronach (art. 232 k.p.c., art. 3 k.p.c., art. 6 k.c.). Art. 6 k.c. określa reguły dowodzenia, to jest przedmiot dowodu oraz osobę, na której spoczywa ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Przy czym Sąd nie ma obowiązku dążenia do wszechstronnego zbadania wszystkich okoliczności sprawy. Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1996 r., sygn. akt I CKU 45/96, OSNC 1997, nr 6-7 poz. 76).

W wyniku przeprowadzonego postępowania dowodowego w niniejszej sprawie nie można ustalić związku przyczynowego pomiędzy kwotą dochodzoną przez C. K. a działaniem pozwanego, który złożył wniosek o wszczęcie egzekucji na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego. Powyższe skutkowało oddaleniem powództwa.

O kosztach Sąd orzekł w oparciu o art. 102 k.p.c. uznając, iż w niniejszej sprawie zachodzi szczególna okoliczność uzasadniająca odstąpienie od obciążenia strony powodowej kosztami procesu ze względu na trudną sytuację majątkową powoda oraz jego przekonaniu o słuszności roszczenia.

Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 8 stycznia 2013 r. ( I ACa 697/12, LEX nr 1281107) wskazał, że do kręgu "wypadków szczególnie uzasadnionych" należą okoliczności zarówno związane z samym przebiegiem procesu, jak i leżące na zewnątrz. Do pierwszych zalicza się np. charakter żądania poddanego rozstrzygnięciu, jego znaczenie dla strony, subiektywne przekonanie strony o zasadności roszczeń, przedawnienie, do drugich - sytuację majątkową i życiową strony, z zastrzeżeniem, że nie jest wystarczające powołanie się jedynie na trudną sytuację majątkową.

W niniejszej sprawie powód utrzymuje się z niskiej emerytury. Ponadto był głęboko przekonany o zasadności roszczenia oraz pozostawał w poczuciu krzywdy. Mając na uwadze powyższe Sąd odstąpił od obciążania powoda kosztami procesu na rzecz strony wygrywającej proces. Z tych również powodów Sąd odstąpił od obciążenia powoda opłatą sądową od uiszczenia której dotychczas był zwolniony, na podstawie art. 113 ust 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Z tych względów Sąd orzekł jak w wyroku.

(...)