Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 31 stycznia 2018 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi, X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zasądził od pozwanego P. R. na rzecz powoda A. J. kwotę 6.000 złotych tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 31 stycznia 2018 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 221,40 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt I i II wyroku); nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Kasy Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi kwotę 300,00 złotych tytułem kosztów sądowych (pkt III) oraz nadał wyrokowi w punkcie I. (pierwszym) rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 2.000,00 złotych (pktIV).

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł pełnomocnik pozwanego zarzucając:

1. naruszenie przepisów prawa procesowego tj. sprzeczność ustaleń Sądu ze stanem faktycznym i prawnym wynikającym z ujawnienia okoliczności faktycznych i środków dowodowych w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Łodzi X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych sygn. akt X U 1459/17 z dnia 28 lutego 2018 roku oraz oświadczenia pracodawcy z dnia 9 marca 2018 roku o uchyleniu się od skutków swego oświadczenia woli, które ujawniły się po wydaniu zaskarżonego wyroku, a które mają wpływ na treść zaskarżonego wyroku i w konsekwencji naruszenie przepisów;

2. naruszenie prawa materialnego tj. art. 39 k.p. i art. 45 § 3 k.p. poprzez ich zastosowanie.

Mając powyższe na uwadze skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa oraz obciążenie powoda kosztami postępowania za I i II instancję, w tym wynagrodzeniem adwokackim wg norm przepisanych oraz opłatą skarbową od pełnomocnictwa. Ponadto skarżący wniósł o zawieszenie w trybie zabezpieczenia wykonania pkt IV zaskarżonego wyroku o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności w zakresie kwoty 2.000,- zł, z uwagi na odpadnięcie podstawy nadania wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności.

Pełnomocnik strony skarżącej dodatkowo wniósł o dopuszczenie dowodów tj. wyroku Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 28 lutego 2018 roku znajdującego się w aktach sygn. akt X U 1459/17 na okoliczność przyznania powodowi od dnia 23 maja 2017 roku na okres 1roku świadczenia rehabilitacyjnego i załączenie do akt niniejszej sprawy akt X U 1459/17 oraz oświadczenia pozwanego z dnia 9 marca 2018 roku o uchyleniu się pozwanego od skutków swego oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy o pracę z powodu błędu, na okoliczność trwania stosunku pracy powoda, bowiem obydwa dowody ujawniły się po wydaniu zaskarżonego wyroku, a ich treść ma istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 4 czerwca 2018 roku powód cofnął swoje powództwo ze zrzeczeniem się roszczenia. Wskazał, że otrzymał od pozwanego oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli o rozwiązaniu z nim umowy o pracę za wypowiedzeniem z uwagi na błąd pracodawcy, który nie wiedział, że pobierał on świadczenie rehabilitacyjne. Podał, że w dniu 4 maja 2018 roku uzyskał zaświadczenie o zdolności do pracy i w dniu 7 maja 2018 roku stawił się do pracy, ale nie został do niej dopuszczony, a poinformowano go, że w dniu 16 marca 2018 roku zostało dokonane rozwiązanie umowy o pracę w związku z pobieraniem świadczenie rehabilitacyjnego. Od tego rozwiązania skarżący odwołał się do sądu.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 386 § 3 k.p.c. jeżeli pozew ulega odrzuceniu albo zachodzi podstawa do umorzenia postępowania, sąd drugiej instancji uchyla wyrok oraz odrzuca pozew lub umarza postępowanie.

W myśl zaś art. 203 § 1 i 4 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego jeżeli jest połączony ze zrzeczeniem się roszczenia, aż do wydania wyroku, jeżeli nie jest to sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego ani nie zmierza do obejścia prawa.

Z kolei przepis art. 355 § 1 i 2 k.p.c. stanowi, że sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne. Postanowienie o umorzeniu postępowania może zapaść na posiedzeniu niejawnym, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew w piśmie procesowym albo gdy strony zawarły ugodę przed mediatorem, którą zatwierdził sąd.

Wedle zaś art. 469 k.p.c. sąd uzna zawarcie ugody, cofnięcie pozwu, sprzeciwu lub środka odwoławczego oraz zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia za niedopuszczalne także wówczas, gdyby czynność ta naruszała słuszny interes pracownika lub ubezpieczonego.

W przedmiotowej sprawie powód A. J. na rozprawie apelacyjnej w dniu 4 czerwca 2018 roku cofnął pozew wraz ze zrzeczeniem się roszczenia. Oznacza to, że cofnięcie powództwa nastąpiło po wydaniu wyroku przez Sąd pierwszej instancji (31 stycznia 2018 roku) i po jego zaskarżeniu przez stronę pozwaną (12 marca 2018 roku). Analizując okoliczności niniejszej sprawy Sąd Okręgowy uznał, że cofnięcie powództwa w przedmiocie odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę nie jest sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego, ani też nie zmierza do obejścia prawa (art. 203 § 4 k.p.c.). Cofnięcie powództwa w tym stanie sprawy jest nadto dopuszczalne i nie narusza słusznego interesu strony pracownika (art. 469 k.p.c.).

Należy podkreślić, że pozwany dokonał powodowi spornego wypowiedzenia umowy o pracę, zaś powód nie poinformował go, że korzysta ze świadczenia rehabilitacyjnego. Po uzyskaniu takiej informacji, już po wydaniu przez Sąd I instancji orzeczenia, pozwany złożył powodowi oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli o rozwiązaniu z nim umowy o pracę za wypowiedzeniem z uwagi na błąd pracodawcy. W związku z powyższym powód w dniu 7 maja 2018 roku, po uzyskaniu zaświadczenia o zdolności do pracy w dniu 4 maja 2018 roku, stawił się do pracy. Nie został do niej dopuszczony, a poinformowano go, że w dniu 16 marca 2018 roku zostało dokonane rozwiązanie umowy o pracę w związku z pobieraniem świadczenie rehabilitacyjnego. Od tego rozwiązania skarżący odwołał się do sądu, gdzie sprawa pozostaje w toku.

W tym stanie faktycznym należało uznać, że cofnięcie pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia w niniejszej sprawie nie narusza słusznego interesu pracownika, a zatem jest dopuszczalne.

Zauważyć przy tym należy, że pozew jest niezbędną przesłanką do kontynuowania procesu. Cofnięcie powództwa ze zrzeczeniem się roszczenia jest de facto cofnięciem wniosku o udzielenie ochrony prawnej roszczeniu procesowemu. Stanowi ono wyraz prawa strony do dysponowania przedmiotem procesu oraz przejawem odwołalności czynności procesowych. Jeżeli powództwo zostanie cofnięte, jego brak sprawia, że udzielenie ochrony prawnej w postaci wydania wyroku staje się bezprzedmiotowe i niedopuszczalne. Podkreślić w tym miejscu należy, że skutki cofnięcia powództwa już na etapie postępowania apelacyjnego, określa art. 386 § 3 k.p.c. zgodnie, z treścią którego, jeżeli zachodzi podstawa do umorzenia postępowania sąd drugiej instancji uchyla zaskarżony wyrok.

Z tych też względów w zaistniałej sytuacji rozpoznanie apelacji strony pozwanej stało się bezprzedmiotowe, natomiast zaskarżony wyrok Sądu pierwszej instancji z dnia 31 stycznia 2018 roku, na podstawie art. 386 § 3 k.p.c. w związku z art. 355 § 1 k.p.c., należało uchylić, a postępowanie w sprawie umorzyć.

Sąd Okręgowy nie obciążył powoda kosztami procesu za I instancję i II instancje.

Zgodnie z treścią art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

W ocenie Sądu Okręgowego powyższe oznacza, iż sądy mają swobodę przy rozstrzyganiu o zwrocie kosztów procesu, gdy stosowania zasady wyrażonej w art. 98 k.p.c. nie można pogodzić z zasadą słuszności. Jednakże art. 102 k.p.c. jako przepis szczególny nie może być wykładany rozszerzająco i wyklucza uogólnienie (postanowienie SN z 1981-02-16 IV PZ 11/81 L.). Jego zastosowanie przez sąd musi być więc oceniane w całokształcie okoliczności, które uzasadniałyby odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Do kręgu tych okoliczności należą zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu (lojalność i racjonalność strony w zakresie podejmowanych czynności procesowych), jak i fakty leżące na zewnątrz procesu, zwłaszcza dotyczące stanu majątkowego (sytuacji życiowej). Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (zob. post. SN z 14.1.1974 r., II CZ 223/73, niepubl.).

W ocenie Sądu Okręgowego powód pomimo, że w efekcie końcowym przegrał proces, powinien skorzystać z dobrodziejstwa tego przepisu. Spór w przedmiotowej sprawie dotyczył odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę i powództwo zostało uwzględnione przez Sąd I instancji. Jednak na etapie postępowania apelacyjnego ujawniła się okoliczność, że powód od 23 maja 2017 roku na rok miał przyznane prawo do świadczenia rehabilitacyjnego. W związku z tym pozwany złożył odwołującemu oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli o rozwiązaniu z nim umowy o pracę za wypowiedzeniem z uwagi na błąd pracodawcy, który nie wiedział, że powód pobierał on świadczenie rehabilitacyjne. W dniu 4 maja 2018 roku powód uzyskał zaświadczenie o zdolności do pracy i w dniu 7 maja 2018 roku stawił się do pracy, ale nie został do niej dopuszczony, a poinformowano go, że w dniu 16 marca 2018 roku zostało dokonane rozwiązanie umowy o pracę w związku z pobieraniem świadczenie rehabilitacyjnego. Od tego rozwiązania skarżący odwołał się do sądu. Powyższe w konsekwencji spowodowało cofnięcie powództwa. Oznacza to, że niewątpliwe powód miał uzasadnione podstawy do odwołania się do sądu od spornego wypowiedzenia z uwagi na problemy ze zrozumieniem zagadnienia będącego istotą sporu po otrzymaniu wypowiedzenia. Dopiero na etapie postępowania apelacyjnego, w związku z zaistniałymi okolicznościami, skarżący cofnął powództwo ze zrzeczeniem się roszczenia. Zatem brak świadomości co do zaistniałego stanu prawnego uzasadnia nie obciążanie strony powodowej kosztami procesu strony przeciwnej. Ponadto z akt sprawy wynika, że powód poza świadczeniem w wysokości 854 zł miesięcznie z tytułu renty rodzinnej, nie posiada innych źródeł dochodu. Zatem z zaistniałych okolicznościach - w przekonaniu Sądu Okręgowego w Łodzi – brak było podstaw do obciążenia powoda kosztami procesu.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu za I i II instancję Sąd Okręgowy orzekł na podstawie na podstawie § 2, § 4 ust 3 oraz § 16 ust 1 pkt 1 w zw. z § 15 ust 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 roku, poz. 1714), uwzględniając zgodnie z § 4 ust. 3 powołanego rozporządzenia stawkę należnego podatku od towarów i usług w wysokości 23%. Sąd przyznał i nakazał wypłacić z funduszu Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi na rzecz adwokat R. T. kwotę 295,20 złotych obejmującą 23 % podatku VAT tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu za obie instancje (w tym 221,40 zł za I instancję i 73,80 zł za II instancję).

Przewodniczący: Sędziowie:

E.W.