Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 kwietnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2018 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa B. C.

przeciwko (...) S.A. V. (...) w W.

o zapłatę, rentę, ustalenie

I zasądza od pozwanego (...) S.A. V. (...) w W. na rzecz powódki B. C. kwotę 85.000 (osiemdziesiąt pięć tysięcy) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

- od kwoty 110.000 zł od dnia 30 grudnia 2016 r. do dnia 18 sierpnia 2017 r.,

- od kwoty 85.000 zł od dnia 19 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty,

II zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 4.282,19 (cztery tysiące dwieście osiemdziesiąt dwa 19/100) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

- od kwoty 1.069,99 zł od dnia 30 grudnia 2016 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 121,92 zł od dnia 30 grudnia 2016 r. do dnia 18 sierpnia 2017 r.,

- od kwoty 3.212,20 zł od dnia 08 września 2017 r. do dnia zapłaty,

III zasądza od pozwanego na rzecz powódki rentę w kwocie po 200 (dwieście) zł miesięcznie, płatną do 10 dnia każdego miesiąca, poczynając od miesiąca maja 2017 r., z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w płatności którejkolwiek z rat,

IV ustala odpowiedzialność pozwanego za skutki wypadku jakiemu uległa powódka w dniu 16 czerwca 2016 r. mogące powstać w przyszłości,

V oddala powództwo w pozostałym zakresie,

VI zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 4.715,24 (cztery tysiące siedemset piętnaście 24/100) zł tytułem kosztów procesu,

VII nie obciąża powódki kosztami sądowymi,

VIII nakazuje ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sąd Okręgowy w Olsztynie kwotę 2.039,50 zł tytułem kosztów sądowych.

SSO Ewa Oknińska

Sygn. akt I C 244/17

UZASADNIENIE

Powódka B. C. domagała się od pozwanego (...) S.A. V. (...) w W.:

- zasądzenia kwoty 200.000 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 30 grudnia 2016 r. do dnia zapłaty,

- zasądzenia kwoty 500 zł miesięcznie tytułem renty za zwiększone potrzeby, płatnej z góry do 10 dnia każdego miesiąca,

- zasądzenia kwoty 28.838,27 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie: od kwoty 26.902 zł od dnia następnego po doręczeniu pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty, od kwoty 1.279,95 zł od dnia 30 grudnia 2016 r. do dnia zapłaty, od kwoty 656,32 zł od dnia następnego po doręczeniu pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty,

- ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość za skutki wypadku któremu uległa powódka w dniu 16 czerwca 2016 r.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że w dniu 16 czerwca 2016 r. uczestniczyła w wypadku komunikacyjnym. Powyższe zdarzenie zostało zakwalifikowane jako wypadek przy pracy. Kwota 200.000 zł dochodzona tytułem zadośćuczynienia ma na celu zrekompensowanie cierpienia fizycznego i psychicznego, jakie odczuwa powódka. W wyniku zdarzenia powódka doznała obrażeń ciała w postaci złamania kręgów (...)oraz żeber III i IV po lewej stronie ciała. Ponadto po przeprowadzeniu rtg stwierdzono dyskopatię (...) a także zmiany zwyrodnieniowe kręgu szyjnego. Nasilające się u powódki dolegliwości somatyczne powodują konieczność dalszego leczenia w poradni neurologicznej. Ból kręgosłupa towarzyszący jej każdego dnia, uniemożliwia jej prawidłowe funkcjonowanie i wykonywanie zwykłych czynności życia codziennego. Obecnie powódka nie jest w stanie wykonywać jakiejkolwiek pracy zarobkowej. Trwający proces leczenia i rehabilitacji wpłynął na poprawę jej stanu zdrowia, a także funkcjonowanie w życiu codziennym. Jednakże występujące nadal dolegliwości somatyczne i psychiczne ujemnie wpływają na jej egzystencję. Powódka pozostaje pod opieką (...) w N. z powodu zdiagnozowanych w 2016 r. zaburzeń adaptacyjnych. Powódka boi się kierować samochodem, ma trudności z zasypianiem. Stan psychiczny powódki ujemnie rzutuje na możliwość dalszego świadczenia pracy przez powódkę na dotychczas zajmowanym stanowisku.

Odnosząc do żądania 28.838,27 zł powódka wskazała, że na powyższą kwotę składa się:

1) kwota 26.902 zł tytułem odszkodowania za sprawowanie opieki przez jej męża, którą wyliczyła w następujący sposób:

a) okres ustalony przez (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności jako znaczny stopień niepełnosprawności u powódki:

- od dnia 20 czerwca 2016 r. do dnia 23 stycznia 2017 r. - 218 dni x 8 h x 11 zł = 19.184 zł,

- od dnia 24 stycznia 2017 r. do dnia 28 lutego 2017 r. - 36 dni x 8 h x 17 zł = 4.896 zł,

b) okres ustalony przez (...) (...)jako umiarkowany stopień niepełnosprawności u powódki: od dnia 1 marca 2017 r. do dnia 24 kwietnia 2017 r. – 55 dni x 4 h x 17 zł = 3.740 zł;

łączna suma wynosi 27.820 zł, powódka pomniejszyła powyższą kwotę o 918 zł z tytułu wypłaconego zasiłku pielęgnacyjnego, koszt jednej godziny opieki ustaliła na podstawie uchwał (...)w N. za lata 2016 – 2017;

2) kwota 321,05 zł tytułem zwrotu wydatków na zakup paliwa na dojazdy do ośrodków badań i zabiegów,

3) kwota 700 zł tytułem zwrotu wydatków na zakup specjalistycznego łóżka,

4) kwota 914,77 zł tytułem zwrotu wydatków na zakup medykamentów.

Uzasadniając żądanie renty w kwocie 500 zł powódka wskazała, że oprócz zwiększonych potrzeb w zakresie pomocy osób najbliższych, zmuszona jest do ponoszenia dodatkowych wydatków, które są przeznaczane m.in. na niezbędne medykamenty, przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, paliwo na dojazdy do miejsca specjalistycznych badań i zabiegów. W ocenie powódki określenie wysokości renty powinno nastąpić na podstawie wiedzy o kosztach leczenia, opieki i zabiegów bez potrzeby drobiazgowego określania wysokości (k. 3-17, pismo z dnia 16 lutego 2018 r. – k. 373 – 377).

Pozwany (...) S.A. V. (...) w W. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa.

W uzasadnieniu podniósł zarzut przyczynienia się powódki do wypadku na poziomie co najmniej 50 % poprzez podróżowanie w dniu zdarzenia bez zapiętych pasów bezpieczeństwa. W ocenia pozwanego żądana kwota zadośćuczynienia jest nadmierna w stosunku do doznanych przez powódkę cierpień. Wskazał, że powódka nie zgłosiła żadnych wniosków dowodowych na okoliczność wysokości żądanej renty. Zakwestionował również zasadność i wysokość odszkodowania z tytułu kosztów opieki oraz kosztów zakupu leków, łóżka i paliwa (k. 145 – 150).

Pismem z dnia 24 sierpnia 2017 r. powódka cofnęła pozew o zapłatę 25.000 zł w zakresie zadośćuczynienia, kwoty 1.422,66 zł z tytułu kosztów opieki, 121,92 zł tytułem kosztów i wydatków związanych z procesem leczenia (k. 136-139).

Postanowieniem z dnia 06 września 2017 r. Sąd Okręgowy w Olsztynie umorzył postępowanie w zakresie żądania zapłaty 26.544,58 zł (k. 172).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka w dniu 16 czerwca 2016 r. uległa wypadkowi. Kierująca pojazdem marki O. (...) o nr rej. (...) N. P. nieumyślnie naruszyła zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że kierowała samochodem na drodze publicznej wyposażonym w różnego rodzaju opony oraz nie dostosowała prędkości do panujących warunków na drodze, w wyniku czego na łuku drogi straciła panowanie nad pojazdem, zjechała na prace pobocze, uderzając pojazdem w skarpę oraz w drzewo.

Na skutek wypadku pasażerka pojazdu B. C. doznała obrażeń ciała w postaci złamania kręgów (...) oraz żeber III i IV po lewej stronie ciała.

Sąd Rejonowy w. O. wyrokiem z dnia 15 grudnia 2016 r. skazał N. P. za winną popełnienia czynu z art. 177 par. 1 k.k.

(dowód: wyrok - k. 84 akt sprawy (...))

Sprawca wypadku ubezpieczony był w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego (bezsporne)

Po wypadku powódka została przewieziona do (...) Szpitala (...) P. w O., gdzie na Oddziale (...) (...)przybywała do 19 czerwca 2016 r. Rozpoznano u niej złamanie kręgów (...) oraz żeber III i IV po lewej stronie ciała. Zastosowano leczenie: leki przeciwbólowe i płyny infuzyjne. Powódka została wypisana do domu z zaleceniem kontroli w poradni ortopedycznej, oszczędzającego trybu życia przez 3 miesiące, przez 1 miesiąc tryb fotelowo – łóżkowy, zakazu ciężkiej pracy fizycznej do czasu całkowitego wygojenia złamań, W razie bólu zalecono P..

Ponadto zalecono powódce noszenie gorsetu J., który powódka nosiła przez 6 miesięcy.

(dowód: karta informacyjna – k. 24, dokumentacja medyczna – k. 28-29, zlecenie – k. 59)

W 18 października 2016 r. wykonano u powódki badanie rtg, na podstawie którego stwierdzono zniesienie lordozy szyjnej, dyskopatię (...), zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego.

(dowód: wynik badania rtg – k. 26)

Powódka kontynuowała leczenie w poradni neurologicznej.

W dniu 22 października 2016 r. powódka zgłosiła się do (...) w N., rozpoznano u niej zaburzenia adaptacyjne. Zgodnie z zapisem wizyty z dnia 03 grudnia 2016 r. po lekach u powódki nastąpiła poprawa, dobrze sypia, dolegliwości nie zgłasza.

(dowód: zaświadczenie – k. 36, historia choroby – k. 207- 2010, dokumentacja z wizyt u psychologa – k. 211-219)

W okresie od 04 maja 2017 r. do 27 maja 2017 r. powódka przebywała w sanatorium celem leczenia rehabilitacyjnego w ramach prewencji rentowej ZUS. Do dnia wypisu nie uzyskano widocznej poprawy stanu funkcjonalnego – dolegliwości bólowe okolicy odc. C, Th i L-S utrzymują się.

(dowód: dokumentacja medyczna – k. 89 – 92)

Na skutek zdarzenia rozpoznano u powódki:

- złamanie trzonów kręgów (...), (...), (...), ograniczenie ruchomości kręgosłupa w odcinku piersiowym w zakresie rotacji i zginania – 15 %.

- złamanie wyrostków poprzecznych (...), (...), (...), (...) – 4 %,

- złamania żeber I i II po stronie prawej oraz III, IV i V po stronie lewej, klatka piersiowa bez zniekształceń, bez zmniejszenia pojemności życiowej płuc – 5 % .

U powódki występuje ograniczenie ruchomości kręgosłupa szyjnego (zgięcie 25 ^o, prostowanie 20 ^o, rotacja w prawo i w lewo po 20 ^o), ograniczenie ruchomości kręgosłupa piersiowego i L/3 (rotacja w prawo i lewo po 30 ^o, nachylenie boczne w prawo i lewo po 30 ^o), chód prawidłowy.

Przebyty uraz kręgosłupa spowodował u powódki dysfunkcję odcinka piersiowego, zastosowane leczenie usprawniające i rehabilitacyjne nie przyniosło widocznej poprawy, utrzymują się dolegliwości bólowe oraz ograniczenie ruchomości kręgosłupa piersiowego. Rokowania na przyszłość co do wyleczenia są niepomyślne, skutki wypadku mają charakter utrwalony. Powódka wymaga dalszego leczenia i rehabilitacji.

Powódka po wypadku do dnia 31 sierpnia 2016 r. potrzebowała pomocy osób trzecich przy wykonywaniu czynności życia codziennego.

(dowód: opinia biegłego z zakresu ortopedii A. M. – k. 278 – 281, opinie uzupełniające biegłego A. M. – k. 342-343, k. 393, k. 423 -424, zeznania świadka D. B. – k. 175 v. – 176, dokumentacja medyczna – k. 24 v., częściowo zeznania świadka Z. C. – k. 176, zeznania powódki – k. 473 v. – k. 474, k. 174 v.)

W wyniku wypadku nie doszło u powódki do uszkodzenia lub długotrwałej dysfunkcji ani odśrodkowego, ani obwodowego układu nerwowego w stopniu powodującym uszczerbek na zdrowiu

(dowód: opinia biegłego z zakresu neurologii W. N. – k. 230- 232)

U powódki nie stwierdzono utrzymywania się zaburzeń zdrowia psychicznego na skutek wypadku. W związku z wypadkiem wystąpiły u powódki problemy natury emocjonalnej (co potwierdzono na wizycie u psychiatry i psychologa), nie spowodowały one trwałego uszczerbku na stanie zdrowia psychicznego. Stan zdrowia psychicznego powódki pozwala jej na powrót do pracy. Brak jest w tym zakresie również przeciwskazań w sferze psychologicznej.

(dowód: opinia biegłego O. P. – k. 235-240, opinia biegłego J. O. – k. 320-331, opinia uzupełniająca biegłego J. O. – k. 403-406)

Powódka przed wypadkiem była osobą zdrową. Pracowała w (...).(...). Oddział N. na stanowisku doradca – kasjer.

(dowód: akta osobowe powódki)

Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w O. orzeczeniem z dnia 10 września 2016 r. zaliczył powódkę do znacznego stopnia niepełnosprawności wskazując, że niepełnosprawność istnieje od dnia 16 czerwca 2016 r., tj. od dnia wypadku. Orzeczono, że powódka wymaga stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, wymaga zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie, wymaga korzystania ze świadczeń rehabilitacyjnych. Orzeczeniem Miejskiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w O. z dnia 11 marca 2017 r, zaliczono powódkę do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Wskazano, że powódka wymaga korzystania z usług rehabilitacyjnych, wymaga czasowej lub częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych. Orzeczeniami lekarza orzecznika ZUS z dnia 2 stycznia 2017 r. i 30 maja 2017 r. ustalono, że powódka jest niezdolna do pracy. Stwierdzono, ze w związku z rokowaniem odzyskania zdolności do pracy, istnieją okoliczności uzasadniające ustalenie uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego.

Po wypadku powódka przebywała na zwolnieniu lekarskim, następnie na zasiłku rehabilitacyjnym. Obecnie wróciła do pracy, przebywa na urlopie wypoczynkowym. Nie może wykonywać wszystkich dotychczas podejmowanych czynności: siedzieć dłuższy czas w jednej pozycji, uprawiać ogródka.

(dowód: orzeczenia o stopniu niepełnosprawności – k. 30 – 33, orzeczenia lekarza orzecznika ZUS – k. 33, 93, przesłuchanie powódki – k. 473 v. - 474, opinia biegłego A. M. – k. 342-343)

Powódka poniosła wydatki na zakup paliwa w kwocie 321,05 zł, które zostało przeznaczone na dojazdy na badanie do lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Zakupiła łóżko specjalistyczne za cenę 700 zł. Ponadto poniosła koszty leków w łącznej kwocie 479,72 zł.

(dowód: faktury – k. 44-46, rachunek – k. 47, faktury – k. 48-51, 54,58, przesłuchanie powódki – k. 473 v. – k. 474)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłacił powódce odszkodowanie za wypadek w pracy w kwocie 6.800 zł. Otrzymane środki powódka zamierza przeznaczyć na koszty pobytu w sanatorium.

(dowód: przesłuchanie powódki – k. 473 v. – 474 v.)

Powódka pismem z dnia 21 listopada 2016 r. (doręczonym pozwanemu w dniu 29 listopada 2016 r.) domagała się przyznania zadośćuczynienia w kwocie 200.000 zł, kwoty 1.000 zł miesięcznie, poczynając od 19 czerwca 2016 r. tytułem renty za utratę zdolności zarobkowej oraz zwiększonych potrzeb życia codziennego, kwoty 1.279,95 zł (w tym 321,05 zł tytułem zakupu paliwa, 700 zł tytułem zwrotu wydatków na zakup specjalistycznego łóżka, 258,45 zł tytułem zwrotu wydatków na medykamenty).

(dowód: pismo z dnia 21 listopada 2016 r. – k. 60-64, akta szkody – k. 158, wydruk z akt szkody – k. 463)

Po wniesieniu pozwu, w dniu 18 sierpnia 2017 r. pozwany wypłacił powódce:

- kwotę 25.000 zł tytułem zadośćuczynienia,

- kwotę 1.422,66 zł odszkodowania z tytułu kosztów opieki,

- kwotę 121,92 zł odszkodowania z tytułu zwrotu kosztów leczenia.

(dowód: potwierdzenia przelewu – k. 140,141, decyzja pozwanego z dnia 18 sierpnia 2017 r. – k. 142- 143)

Sąd zważył, co następuje:

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego powództwo zasługuje na uwzględnienie w części.

Dokonując powyższego rozstrzygnięcia Sąd oparł się na dokumentach przedłożonych przez strony oraz dokumentach z akt szkody, których prawdziwości nie kwestionowano.

Sąd uwzględnił zeznania przesłuchanych w sprawie świadka N. P. i D. S., uznając je za wiarygodne i konsekwentne. Z zeznań wymienionych osób wynika, że powódka w chwili zdarzenia miała zapięte pasy bezpieczeństwa. Pozwany żadnymi dowodami nie podważył powyższej okoliczności, ostatecznie cofnął wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych z zakresu medycyny sądowej i rekonstrukcji wypadków m.in. na okoliczność czy powódka miała zapięte pasy bezpieczeństwa.

Ponadto Sąd uwzględnił zeznania świadków D. B.. Zeznania odnosiły się do cierpień fizycznych i psychicznych powódki po wypadku, okoliczności związanych z potrzebą pomocy ze strony osób trzecich. Za wiarygodne w części uznano również zeznania świadka Z. C. i powódki – tj. w tym zakresie, w którym znajdują potwierdzenie w zebranym materiale dowodowym. Wskazać bowiem należy, że w zakresie potrzeby pomocy osób trzecich Sąd w głównej mierze oparł się na opinii biegłego A. M. oraz zgromadzonej dokumentacji medycznej.

Sąd dopuścił dowód z pisemnych opinii biegłych z zakresu chirurgii ortopedii w osobie A. M., psychiatrii w osobie O. P., psychologii w osobie J. O., neurologii w osobie W. N..

W ocenie Sądu opinie są rzetelne, jasne, nie zawierają sprzeczności ani luk. Biegli w sposób przekonywujący uzasadnili wnioski zawarte w opinii.

Ponadto biegli A. M. i J. O. ustosunkowali się do podniesionych przez strony zastrzeżeń.

Sąd pominął wniosek dowodowy powódki o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu psychologii. W świetle art. 286 k.p.c. Sąd może zażądać ustnego wyjaśnienia opinii złożonej na piśmie, może też w razie potrzeby zażądać dodatkowej opinii od tych samych lub innych biegłych. W przedmiotowej sprawie nie zachodzi potrzeba powołania drugiego biegłego z zakresu psychologii celem wydania następnej opinii. Niezasadnym byłoby przyjąć, że Sąd obowiązany jest dopuścić dowód z opinii kolejnego biegłego w każdym wypadku, gdy opinia złożona jest niekorzystna dla strony.

Biegły J. O. szczegółowo i przekonywująco uzasadnił przyjęte wnioski w opinii. Wziął pod uwagę całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w tym uwzględnił opinię biegłego psychiatry. Złożył również uzupełniającą opinię. Z tych przyczyn Sąd poprzestał na tej opinii. Podnieść również należy, że to Sąd ocenia rozmiar krzywdy doznanej przez powódkę na skutek zdarzenia, opinia biegłego ma znaczenie pomocnicze.

Analizując zasadność roszczenia należy wskazać, że zgodnie z postanowieniami art. 822 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

W rozpoznawanej sprawie nie było sporu miedzy stronami w zakresie odpowiedzialności pozwanego za zdarzenie z dnia 16 czerwca 2016 r. Sąd uznał za bezzasadny zarzut przyczynienia się powódki do powstania szkody podniesiony przez pozwanego, albowiem postępowanie dowodowe wykazało, że powódka w chwili zdarzenia miała zapięte pasy bezpieczeństwa. Pozwany ostatecznie nie podważał powyższej okoliczności.

Odnosząc się do zasadności i wysokości roszczenia o wypłatę zadośćuczynienia wskazać trzeba, że zgodnie z art. 445 k.c., Sąd może przyznać osobie poszkodowanej w wypadku przewidzianym w art. 444 k.c., tj. osobie, która doznała uszkodzenia ciała lub której zdrowie uległo rozstrojowi, zadośćuczynienie za doznaną krzywdę.

Jak wskazuje się w orzecznictwie, celem zadośćuczynienia pieniężnego jest przede wszystkim złagodzenie cierpień i towarzyszących im ujemnych uczuć związanych z uszkodzeniem ciała i rozstrojem zdrowia. Przy ocenie wysokości zadośćuczynienia za krzywdę należy uwzględnić przede wszystkim nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa, trwałość następstw zdarzenia oraz konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w życiu osobistym i społecznym (por. orzeczenie SN z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 681/98, OSNAP 2000/16/626).

Zgodnie z przyjętym w doktrynie i ugruntowanym w orzecznictwie Sądu Najwyższego poglądem, zadośćuczynienie winno mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny. Jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać wartość ekonomicznie odczuwalną. Zadośćuczynienie powinno być środkiem pomocy dla poszkodowanego i pozostawać w odpowiednim stosunku do rozmiaru krzywdy i szkody niemajątkowej. Na krzywdę poszkodowanego składają się cierpienia fizyczne w postaci bólu i innych dolegliwości oraz cierpienia psychiczne polegające na ujemnych uczuciach przeżywanych bądź w związku z cierpieniami fizycznymi, bądź w związku z następstwami uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, zwłaszcza trwałymi i nieodwracalnymi (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1985 r., II CR 94/85).

Wskazać należy, że na skutek zdarzenia rozpoznano u powódki: złamanie trzonów kręgów (...), (...), (...), ograniczenie ruchomości kręgosłupa w odcinku piersiowym w zakresie rotacji i zginania, złamanie wyrostków poprzecznych (...), (...), (...), (...), złamanie żeber I i II po stornie prawej oraz III, IV i V po stronie lewej, klatka piersiowa bez zniekształceń, bez zmniejszenia pojemności życiowej płuc. Powyższe spowodowało powstanie trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 24 %. Powyższe ustalenia potwierdzają opinie biegłych.

Oczywistym jest, że na zasadność roszczenia powódki wpływ mają także cierpienia wynikające z dolegliwości bólowych w trakcie leczenia. Powódka była leczona zachowawczo, jednakże należy podkreślić, że doznane obrażenia powodowały dolegliwości o charakterze uciążliwym i długotrwałym. Przebyty uraz kręgosłupa spowodował u powódki dysfunkcję odcinka piersiowego, zastosowane leczenie usprawniające i rehabilitacyjne nie przyniosło widocznej poprawy, utrzymują dolegliwości bólowe oraz ograniczenie ruchomości kręgosłupa piersiowego. Rokowania na przyszłość co do wyleczenia są niepomyślne, skutki wypadku mają charakter utrwalony, poszkodowana w chwili wypadku miała 53 lata. Powódka wymaga dalszego leczenia i rehabilitacji.

Powódka nadal nie jest w stanie wykonywać wszystkich dotychczas podejmowanych czynności. Rodzaj wykonywanej pracy w pozycji wymuszonej, nie wpływa korzystnie na jej stan zdrowia.

Niewątpliwie wypadek negatywnie wpłynął na stan psychiczny powódki. Wystąpiły u niej problemy natury emocjonalnej (co potwierdzono na wizycie u psychiatry i psychologa). Jednakże oprócz stresowej reakcji w wyniku wypadku, powódka doświadczała stresu w związku z obciążeniem emocjonalnym wynikającym z warunków pracy w miejscu stałego zatrudnienia (vide: k. 211). Jak wynika z opinii biegłego psychiatry u powódki nie stwierdzono utrzymywania się zaburzeń zdrowia psychicznego na skutek wypadku. Stan zdrowia psychicznego powódki pozwala jej na powrót do pracy. Brak jest w tym zakresie również przeciwskazań w sferze psychologicznej.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd podstawie art. 822 k.c., art. 445 § 1 k.c. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 85.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Uwzględniając uprzednio wypłacone zadośćuczynienie w kwocie 25.000 zł należy stwierdzić, że łącznie kwota 110.000 zł jawi się jako odpowiednia do skali krzywdy, którą doznała powódka, uwzględnia również wiek powódki. Zadośćuczynienie w tej wysokości, zdaniem Sądu, jest także należycie wyważone i pozostaje w odpowiedniej relacji do aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa.

Od kwoty 110.000 zł należało zasądzić odsetki ustawowe od dnia 30 grudnia 2016 r. do dnia 18 sierpnia 2017 r. (do dnia wypłacenia kwoty 25.000 zł) oraz od kwoty 85.000 zł od dnia 19 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty na podstawie art. 455 k.c., 481 k.c., art. 817 k.c. Powódka w piśmie z dnia 21 listopada 2016 r. (doręczonym pozwanemu w dniu 29 listopada 2016 r.) żądała od pozwanego kwoty 200.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Istniejący wówczas stan rzeczy uzasadniał wypłacenie zadośćuczynienia. Podkreślić należy, że wówczas rozmiar cierpień i krzywdy powódki był znany pozwanemu. Pozwany dysponował dostatecznie długim okresem czasu, aby spełnić świadczenie.

Z tych przyczyn orzeczono jak w pkt I wyroku.

W zakresie żądania powódki zasądzenia odszkodowania z tytułu zwrotu opieki, wydatków poniesionych na leki wskazać trzeba, że roszczenie zasługiwało na uwzględnienie w części.

Odnosząc się do żądania zwrotu kosztów opieki wskazać należy, że z ugruntowanego orzecznictwa Sądu Najwyższego z dnia 4 października 1973 r., II CR 365/73 (OSNC 1974, z. 9, poz. 147) wynika, że korzystanie z pomocy innej osoby i związane z tym koszty stanowią koszty leczenia w rozumieniu art. 444 § 1 k.c. Legitymacja czynna w zakresie żądania zwrotu tych kosztów przysługuje poszkodowanemu niezależnie od tego, kto sprawuje opiekę nad nim (osoba bliska, np. matka lub osoba inna). Prawo poszkodowanego do ekwiwalentu z tytułu zwiększonych potrzeb polegających na konieczności korzystania z opieki osoby trzeciej nie zależy od wykazania, że poszkodowany efektywnie wydatkował te koszty (tak SN w wyroku z dnia 26 lipca 1977 r, I CR 143/77).

Niewątpliwie powódka po wypadku wymagała opieki i pomocy osoby trzeciej. Jak wynika z opinii biegłego A. M. powódka wymagała pomocy innych osób przy niektórych czynnościach przez okres około 3 miesięcy w zakresie 3 godzin dziennie. W ocenie Sądu powódka miała największe utrudnienia i niedogodności w życiu codziennym przez okres od dnia opuszczenia szpitala do dnia 31 lipca 2016 r. Jak wynika z dokumentacji medycznej, powódce zalecono oszczędzający tryb życia przez 3 miesiące, przez 1 miesiąc tryb fotelowo – łóżkowy. Mając na względzie charakter obrażeń doznanych przez powódkę, odczuwane przez nią dolegliwości (niewątpliwie złamanie żeber powoduje duże uciążliwości w początkowym okresie) oraz dokumentację medyczną, sąd przyjął, że powódka wymagała średnio pomocy w wymiarze 6 godzin dziennie do końca lipca 2016 r.

Następnie od 1 sierpnia 2016 r. do 30 września 2016 r. istniały mniejsze ograniczenia. Powódka nie wykazała bowiem żadnymi dowodami, aby istniały przeciwskazania do poruszania się. W ocenie sądu, zakres pomocy w wymiarze 3 godzin dziennie był wystarczający. Powódka skutecznie nie zakwestionowała również opinii biegłego. Na poparcie swoich twierdzeń przedstawiła orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Jak słusznie wskazał biegły, orzeczenie nie koresponduje z zapotrzebowaniem poszkodowanego na opiekę.

Zatem koszty opieki wyniosły 4.785 zł, biorąc pod uwagę stawkę za godzinę opieki wskazaną przez powódkę (żądana stawka nie odbiega od średnich stawek za godzinę pracy):

- za okres od dnia 20 czerwca 2016 r. do dnia 31 lipca 2016 r., przyjmując, że powódki wymagała opieki osób trzecich 6 godzin dziennie (42 dni x 6h=252 h x 11 zł = 2.772 zł),

- za okres od dnia 01 sierpnia 2016 r. do dnia 30 września 2016 r. – 3 godziny dziennie (61 dni x 3 h= 183 h x 11 zł = 2.013 zł).

Jak wynika z akt szkody, pozwany wypłacił powódce z tytułu kosztów opieki 1.422, 34 zł. Ponadto odliczono za ten okres zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 459 zł.

Zatem roszczenie z tytułu kosztów opieki nie zostało zaspokojone w kwocie 2.903,66 zł (2.772 zł + 2.013 zł - 1.422,66 zł – 459 zł).

Powódka poniosła koszty leków na kwotę 479,72 zł. Sąd uwzględnił wydatki określone w następujących fakturach znajdujących się na:

- k. 48 w zakresie kwoty 121,92 zł,

- k. 49 w zakresie kwoty 48,94 zł (dot. podkładów hig.),

- k. 50 w zakresie kwoty 150,70 zł,

- k. 51 w zakresie leku C. w kwocie 34 zł,

- k. 54 w zakresie kwoty 43,64 zł,

- k. 58 w zakresie kwoty 80,52 zł.

W ocenie Sądu konieczność stosowania leków i podkładów higienicznych na powyższą kwotę jest uzasadniona. Dokumentacja medyczna przedłożona w sprawie, doznane przez powoda obrażenia ciała w sposób dostateczny wykazują istnienie związku przyczynowo-skutkowego między wypadkiem a koniecznością poniesienia tych leków. Sąd uznał za zasadne zwrot kosztów leków, zaleconych przez psychiatrę po wypadku do 2017 r.,mając na względzie opinię biegłego O. P..

Sąd nie uwzględnił pozostałych kosztów za leki (kwoty 87,59 zł z faktury znajdującej się na k. 49 akt sprawy, kwoty 51,34 zł oraz wynikających z faktur z k. 52-53, 55-57, albowiem leki były stosowane na inne dolegliwości, niezwiązane z wypadkiem, co zostało przyznane przez powódką podczas przesłuchania na rozprawie w dniu 11 kwietnia 2018 r.

Uwzględniając, że pozwany wypłacił powódce z tego tytułu kwotę 121,92 zł, Sąd zasądził z tego tytułu kwotę 357,80 zł.

Ponadto sąd uznał za zasadne żądanie powódki w zakresie wydatków poniesionych na zakup specjalistycznego łóżka na kwotę 700 zł oraz wydatków na zakup paliwa w kwocie 321,05 zł. Sąd miał na względzie, że powódka doznała urazu kręgosłupa, a zatem zakup w.w. przedmiotu był celowy i uzasadniony. Ponadto poniesienie wydatków na zakup paliwa pozostawał w związku przyczynowo – skutkowym ze zdarzeniem.

Z tych przyczyn na podstawie art. 444 § 1 k.c. Sąd zasądził w pkt II wyroku od pozwanego na rzecz powódki kwotę 4.282,19 zł. Powyższa kwota obejmuje odszkodowanie z tytułu:

- kosztów opieki w kwocie 2.903,34 zł,

- zwrotu wydatków na leki w kwocie 357,80 zł,

- zwrotu wydatków na paliwo w kwocie 321,05 zł,

- zwrotu wydatków na zakup łóżka w kwocie 700 zł.

Na podstawie art. 455 k.c., 481 k.c., art. 817 k.c. zasądzono ustawowe odsetki za opóźnienie. Powódka w piśmie z dnia 21 listopada 2016 r. zgłosiła żądanie kwoty 1.279,95 zł (w tym 321,05 zł tytułem zakupu paliwa, 700 zł tytułem zwrotu wydatków na zakup specjalistycznego łóżka, 258,45 zł tytułem zwrotu wydatków na medykamenty). Sąd zasądził odsetki po upływie 30 dni od doręczenia pisma odnośnie zgłoszonych żądań, a mianowicie:

- od kwoty 121,92 zł należało zasądzić odsetki ustawowe od dnia 30 grudnia 2016 r. do dnia 18 sierpnia 2017 r. (tj. dnia zapłaty przez pozwanego tej kwoty z tytułu kosztów leków),

- od kwoty 1.069,99 zł (obejmującej koszty paliwa, zakup łóżka oraz wydatki na zakup podkładów higienicznych na kwotę 48,94 zł od dnia 30 grudnia 2016 r. do dnia zapłaty.

Ponadto sąd przyznał ustawowe odsetki za opóźnienie od kwoty 3.212,20 zł (obejmującej koszty opieki w kwocie 2.903,34 zł oraz wydatki na leki w kwocie 308,86 zł) od dnia 30 września 2017 r. tj po upływie 30 dni od doręczenia odpowiedzi na pozew. Powyższe żądania nie były zgłoszone w postępowaniu likwidacyjnym.

Podstawę żądania renty stanowi art. 444 § 2 k.c., zgodnie, z którym jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo, jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

W związku z wypadkiem powódka ma zwiększone wydatki w związku koniecznością rehabilitacji, dojazdów na leczenie oraz środków przeciwbólowych. Powyższe znajduje potwierdzenie w opinii biegłego A. M.. Rokowania na przyszłość co do wyleczenia są niepomyślne, skutki wypadku mają charakter utrwalony. Powódka wymaga dalszego leczenia i rehabilitacji. Ponadto powódka nadal odczuwa dolegliwości bólowe.

Ustalając wysokość renty, sąd miał na względzie okoliczności, że powódka wymaga dalszej rehabilitacji oraz leczenia. Z doświadczenia życiowego wynika, że koszt 1 godz. rehabilitacji wynosi od 50 zł. Biorąc pod uwagę, że powódka doznała urazu kręgosłupa, kwota 200 zł pozwoli zaspokoić powyższe potrzeby, w tym także związane z dojazdem na leczenie oraz zakupem środków przeciwbólowych. Jak wynika z opinii biegłego A. M. powódka może skorzystać z leczenia usprawniającego w ramach NFZ, jednakże nie należy zapominać, że powódka powinna mieć zapewnioną możliwość jak najlepszego leczenia, dlatego może uzupełniająco korzystać z prywatnej rehablitacji.

Ponadto powódka nie wykazała konieczności zażywania leków nasennych, antydepresyjnych (zwiększone potrzeby w związku z tymi lekami i lekami przeciwbólowymi określiła na 400 zł). Jak wynika z opinii biegłego O. P., obecnie u powódki nie występują zaburzenia psychiczne mające związek z wypadkiem.

Mając na uwadze powyższe, należało uznać, że pozwany jest zobowiązany do zapłaty na rzecz powódki renty w wysokości 200 zł miesięcznie, poczynając od miesiąca maja 2017 r. (pozew wniesiono pod koniec miesiąca kwietnia 2017 r.) Sąd określił termin płatności renty do 10 dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat.

Z tych przyczyn orzeczono jak w pkt III wyroku na podstawie 822 k.c., art. 444 § 2 k.c.

Sąd na podstawie art. 189 k.p.c. ustalił odpowiedzialność pozwanego na przyszłość za skutki wypadku, które mogą ujawnić się w przyszłości. W tym zakresie Sąd oparł się na opinii biegłego ortopedy, z której wynika, że powódka wymaga dalszego leczenia i rehabilitacji. (pkt IV wyroku)

O kosztach procesu rozstrzygnięto w pkt VI wyroku na podstawie art. 100 k.p.c.

Powódka poniosła koszty procesu w kwocie 20.789,07 zł, na które składały się: 7.000 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, 10.800 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w wysokości stawki minimalnej, 2.989,07 zł tytułem zwrotu wydatków na wynagrodzenie biegłych.

Pozwany poniósł koszty procesu w kwocie 11. 358,60 zł według spisu kosztów. Na koszty procesu składały się 10.800 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w wysokości stawki minimalnej, 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 36,40 zł koszty korespondencji 2x5,20 zł, koszty dojazdu pełnomocnika w kwocie 494,80 zł .

Mając na względzie stosunek, w jakim strony utrzymały się ze swoim żądaniem i obroną (powódka przegrała sprawę w około 50 %), należne na rzecz powoda koszty procesu wyniosły 10.394,54 zł, natomiast należne na rzecz pozwanego koszty procesu wyniosły 5.679,30 zł.

Poniesione przez powódkę koszty przewyższają obciążający ją udział, zatem zasądzeniu na jego rzecz podlega różnica t.j. kwota 4.715,24 zł.

Mając na względzie okoliczności niniejszej sprawy, Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 102 k.p.c. nie obciążał powódki kosztami sądowymi (pkt VII wyroku).

W pkt VIII wyroku Sąd orzekł o obowiązku zwrotu kosztów sądowych w oparciu o art. 113 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 k.p.c. Pozwany przegrał sprawę w 50 % i zobowiązany jest uiścić na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w kwocie 2.039,50 zł. Nieuiszczone koszty sądowe wyniosły 4.079 zł tytułem opłaty sądowej od opłaty pozwu, od uiszczenia której zwolniona była powódka.

SSO Ewa Oknińska