Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 maja 2018 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Wojciech Wacław

Protokolant: sekretarz sądowy Joanna Kamińska

po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2018 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa K. C.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę i ustalenie

I. zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda K. C. kwotę 120 000 (sto dwadzieścia tysięcy) złotych tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od dnia 16 maja 2017 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 2388,35 zł (dwa tysiące trzysta osiemdziesiąt osiem 35/100) tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16 maja 2017 roku do dnia zapłaty;

II. oddala powództwo w pozostałej części;

III. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 13 123 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV. nakazuje ściągnąć od stron na rzecz Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Olsztynie) tytułem pokrycia poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatków związanych z przejazdem świadków do Sądu oraz wynagrodzenia biegłych odpowiednio: od powoda z zasadzonego roszczenia kwotę 28,07 zł, oraz od pozwanego kwotę 2005,90 zł.

Sygn. akt I C 378/17

UZASADNIENIE

K. C. wniósł o zasądzenie od (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 120 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za szkodę jakiej powód doznał w związku ze zdarzeniem z dnia 5 lipca 2014 r. ewentualnie na wypadek uznania przez Sąd, iż w stanie faktycznym sprawy pełny obraz krzywdy małoletniego powoda ujawni się dopiero w momencie wyrokowania kwotę tą wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wydania wyroku oraz zasądzenie od pozwanego kwoty 4 100,44 zł tytułem odszkodowania za szkodę jakiej powód doznał w związku z zdarzeniem z dnia 5 lipca 2014 r. Nadto powód wniósł o ustalenie odpowiedzialności pozwanego wobec małoletniego powoda za mogące się ujawnić w przyszłości skutki zdarzenia szkodowego z dnia 5 lipca 2014 r. oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz małoletniego powoda kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swego żądania powód wskazał, że w dniu 5 lipca 2014 r. uczestniczył w wypadku drogowym, w wyniku którego doznał obrażeń ciała. Sprawcą wypadku był kierowca pojazdu ciężarowego marki V. wraz z naczepą K. J., który korzystał z ochrony ubezpieczeniowej w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy mechanicznych na podstawie umowy z (...) S.A. z siedzibą w W.. W związku z wypadkiem powód przebywał Oddziale Intensywnej Terapii i Anestezjologii Wojewódzkiego (...) w O., Oddziale Neurologii dla Dzieci (...) Szpitala (...) a także na Oddziale (...) Neurologicznej. Leczenie jest kontynuowane do chwili wniesienia pozwu, a powstały w wyniku wypadku uszczerbek na zdrowiu był przyczyną dla której powód wymaga stałej opieki, jest zaliczony do grona osób niepełnosprawnych oraz wymaga kształcenia specjalnego. Na dzień zgłoszenia szkody wydatki poniesione na leczenie i rehabilitację powoda, w tym zabiegi i sprzęt rehabilitacyjny, lekarstwa, koszty opieki, przejazdów do placówek leczniczych i rehabilitacyjnych wynosiły 5 980, 70 zł. W toku postępowania likwidacyjnego pozwany uznając roszczenie co do zasady przyznał powodowi kwoty: 30 000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę, 700 zł tytułem zwrotu poniesionych kosztów przejazdu oraz 1 180,26 zł tytułem kosztów leczenia. W ocenie powoda kwoty te są znacząco zaniżone. Należy mieć bowiem na uwadze, że następstwa zdarzenia miały wszechstronny charakter – powód był długotrwale hospitalizowany a doznane cierpienia fizyczne wywarły wpływ na jego sferę psychiczną. Nadto poszkodowany będąc w wieku lat siedmiu odczuwa nadal ograniczenia życiowe w aktywności rekreacyjnej, sportowej a nadto w płaszczyźnie społecznej. Z tego też tytułu żądana w pozwie kwota 120 000 zł tytułem uzupełnienia wypłaconego przez pozwanego zadośćuczynienia w należytym stopniu uwzględnia wiek powoda, rozmiar doznanych cierpień fizycznych, trwałość uszczerbku, ograniczenia w codziennej egzystencji oraz zmniejszenie jego możliwości w niektórych dziedzinach życia w przyszłości. Żądanie zapłaty od pozwanego na rzecz powoda kwoty 4 100, 44 zł na którą składają się niepokryte przez ubezpieczyciela, a udokumentowane wydatki na leczenie i rehabilitację małoletniego powoda, w tym zabiegi i sprzęt rehabilitacyjny, lekarstwa, koszty opieki oraz koszty przejazdów do placówek leczniczych i rehabilitacyjnych z uwagi na fakt, że koszty te pozostają w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą jest również uzasadnione.

Powód podniósł także, że żądanie odsetek od w/w sum w świetle stanowiska judykatury oraz treści art. 817 § 1 i 2 kc w związku z art. 481 §1 i 2 kc zasługuje na uwzględnienie. Nadto nie może w jego ocenie ulegać wątpliwości, że charakter i skutki doznanego urazu mogą ujawnić dalsze szkody związane z wypadkiem.

Powszechny Zakład Ubezpieczeń Społecznych S.A. z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swego stanowiska pozwany wskazał, że nie kwestionuje swojej odpowiedzialności za skutki wypadku komunikacyjnego z dnia 5 lipca 2014 r., lecz w jego ocenie wypłacona kwota 40 000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz 1 880,26 tytułem odszkodowania jest odpowiednia, nie prowadząc do wzbogacenia poszkodowanego i uwzględnia stan stosunków społecznych i stan zamożności społeczeństwa. Niezależnie od powyższego zasadnym jest ustalenie w sprawie prawidłowości przewożenia małoletniego. Ewentualne nieprawidłowości w tym zakresie powinny być oceniane jako przyczynienie się do szkody i rzutować na wysokość należnego zadośćuczynienia i odszkodowania. Pozwany wskazał także, iż istotnym na gruncie sprawy jest także ustalenie, czy powód otrzymał świadczenie z ubezpieczenia dobrowolnego bądź od sprawy szkody.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 5 lipca 2014 r. na drodze krajowej nr (...) w miejscowości P., na trasie M. - Z., doszło do wypadku drogowego, w wyniku którego małoletni K. C. (poszkodowany) doznał obrażeń ciała w postaci: krwiaka podtwardówkowego o szer. 7 mm, rozciągającego się od podstawy płata skroniowego lewego w okolicy ciemieniowo skroniowo czołowej lewej do sklepistości, szczeliny złamania przechodzącego przez kość skroniową lewą, dużego krwiaka zewnątrzczaszkowego lewej okolicy skroniowo ciemieniowo czołowej, stłuczenia płuca prawego w okolicy szczytu płuca i innych, stanowiących ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci choroby realnie zagrażającej życiu. Przyczyną wypadku było zachowanie kierowcy pojazdu ciężarowego marki V. wraz z naczepą, bolwiem kierowca pojazdu, K. J., nie zachował należytej ostrożności i jadąc z nadmierną prędkością ok. 80 km/h, przy dopuszczalnej na tym odcinku drogi (...) km/h, będąc na ostrym łuku drogi w prawo popełnił błąd techniczny i taktyczny w postaci gwałtownego hamowania, w wyniku czego nastąpiło przewrócenie naczepy i ciągnika i doszło do zaczepienia i częściowego przygniecenia jadącego prawidłowo z naprzeciwka samochodu marki A. prowadzonego przez A. C. (1).

Małoletni pasażer pojazdu marki A., K. C. w chwili zdarzenia podróżował w foteliku.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Giżycku, II Wydziału Karnego z dnia 16 marca 2016 r., sygn. akt: II K 40/15, K. J. został skazany na karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności, z warunkowym zawieszeniem jej wykonania tytułem próby na okres 3 (trzech) lat, a nadto na mocy art. 46 § 1 k.k. zasądzono na rzecz małoletniego pokrzywdzonego od oskarżonego kwotę 10.000 (dziesięciu tysięcy) złotych, tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Wyrok uprawomocnił się z dniem 30 marca 2016 r.

dowód: akta sprawy karnej o Sygn. akt II K 40/15, w tym : wyrok Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 16 marca 2016 r., k.415; zeznania przesłuchanych na rozprawie w dniu 27 września 2017 r. w charakterze świadków A. C. (1) i S. C., k. 256-257.

Sprawca wypadku K. J. był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej (OC) posiadaczy pojazdów mechanicznych, na podstawie umowy z (...) S.A. z siedzibą w W., potwierdzoną polisami: nr (...) dla pojazdu ciężarowego marki V. o nr rej. (...) oraz nr (...) dla naczepy o nr rej. (...).

/ bezsporne a nadto akta szkody nr (...)

W okresie od dnia 5 lipca 2014 r. do dnia 11 sierpnia 2014 r., małoletni poszkodowany w stanie ciężkim przebywał na Oddziale Intensywnej Terapii i Anestezjologii Wojewódzkiego (...) im. prof. dr S. P. w O.. U poszkodowanego rozpoznano: rozlany uraz mózgu, ostrą niewydolność oddechową, stłuczenie klatki piersiowej, urazowy krwotok podtwardówkowy, posocznicę wywołaną przez inne określone gronkowce, wiotkie porażenie połowicze oraz inne określone niedokrwistości. Początkowo powód z uwagi na stan poniesionych obrażeń był utrzymywany w głębokiej sedacji. W trakcie pobytu zastosowano leczenie w postaci trepanacji czaszki ( w dniu 23 lipca 2014 r.), konsultacji neurochirurgicznych oraz wykonano badania w postaci TK głowy bez i z kontrastem, zdjęcia RTG klatki piersiowej oraz USG brzucha oraz przestrzeni zaotrzewnowej. Do dnia 20 lipca powód pozostawał w stanie ciężkim i był żywiony pozajelitowo. W zależności od stanu wentylacji powód był intubowany. Był odsysany przez rurkę do oddychania, co miało miejsce kilka razy na godzinę.

dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego (Oddział Intensywnej Terapii i Anestezjologii) z dnia 11.08.2014 r., k.18-32 historia choroby Nr w ks. gł.: KG- (...), k. 33-48; księga operacyjna, k. 49-60

W okresie od 11 sierpnia 2014 r. do 27 sierpnia 2014 r. małoletni poszkodowany przebywał na Oddziale (...) Neurologicznej dla Dzieci Kliniki (...) im. prof. dr S. P. w O.. Powód został przyjęty celem kontynuowania leczenia i rehabilitacji mającej prowadzić do dalszej stabilizacji stanu ogólnego, stopniowej pionizacji i reedukacji chodu. W chwili przyjęcia pozostawał w logicznym kontakcie, był karmiony doustnie dietą wysokobiałkową oraz wykazywał problemy z zgłaszaniem potrzeb fizjologicznych. W dniu 18 sierpnia 2014 r. przeprowadzono konsultację logopedyczną, która wykazała, że powód nawiązuje kontakt werbalny, lecz ma widoczne trudności z aktualizacją słów i pojęć. W trackie pobytu powód został poddany konsultacji psychologicznej w wyniku, której ustalono, że poziom funkcjonowania powoda jest poniżej przeciętnych norm wiekowych. Poziom rozwoju dziecka był nieharmonijny a najsłabiej prezentowały się motoryka duża, motoryka mała, uwaga i pamięć operacyjna oraz mowa czynna w tym definiowanie pojęć. Powód przebył także ostry nieżyt żołądkowo – jelitowy.

dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego ( Klinika (...), Oddział (...) Neurologicznej dla Dzieci) z dnia 27.08.2014 r., historia choroby ROI.04.f2, Nr w ks. gl: KG- (...), k. 60-68

Zespół (...) przy Poradni P. - Pedagogicznej w G., orzeczeniem Nr (...) z dnia 11 września 2014 r., orzekł o potrzebie indywidualnego nauczania poszkodowanego K. C. na czas: do zakończenia zajęć edukacyjnych w roku szkolnym 2014/2015. Jako przyczynę wskazano stan zdrowia uniemożliwiający realizację rocznego przygotowania przedszkolnego w systemie klasowo - lekcyjnym.

dowód: orzeczenie Nr (...) z dnia 11.09.2014 r. o potrzebie indywidualnego nauczania, k. 70-72

W okresie od 13 września 2014 r. do 18 września 2014 r. małoletni poszkodowany przebywał na Oddziale Neurologii dla Dzieci (...) Szpitala (...) im. prof. dr S. P. w O. celem kontynuacji leczenia.

dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego (Oddział Neurologii dla Dzieci) z dnia 18.09.2014 r., historia choroby P.01.04.f2 , k. 73-83

W okresie od 3 września 2014 r. do 29 września 2014 r. małoletni poszkodowany leczony był w Ośrodku (...) na Rzecz Osób z (...) w G.. Powód został przyjęty celem zastosowania leczenia w postaci ćwiczeń czynnych wspomaganych, manualnych , oddechowych , ćwiczeń czynnych w odciążaniu, pionizacji i nauki chodu oraz ćwiczeń koordynacji postawy. W chwili przyjęcia powód poruszał się na wózku inwalidzkim, przy dużej pomocy czyniąc kilka kroków. W wyniku zastosowanego leczenia uzyskano zdolność samodzielnego chodzenia, naprzemiennego chodzenia po schodach. Utrzymuje się asymetria chodu na pełnej stopie oraz postawa ciała asymetryczna zwłaszcza w pozycji siedzącej.

dowód: karta informacyjna leczenia w Ośrodku (...) na Rzecz Osób z (...) w G. z dnia 23.10.2014 r, historia choroby pacjenta ośrodka rehabilitacji dziennej, k. 85-91

(...) d/s Orzekania o Niepełnosprawności, orzeczeniem z dnia 25 września 2014 r. postanowił zaliczyć małoletniego K. C. do osób niepełnosprawnych. Jako symbol przyczyny niepełnosprawności wskazano: 10-N. Niepełnosprawność małoletniego została ustalona od 5 lipca 2014 r. W orzeczeniu wskazano, iż małoletni wymaga: konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie danej osoby, korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki, konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Przedmiotowe orzeczenie o niepełnosprawności zostało wydane do dnia 31 lipca 2017 r.

dowód: orzeczenie o niepełnosprawności z dnia 25.09.2014 r., k. 92-93

W okresie od października 2014 r. do grudnia 2014 r. małoletni poszkodowany uczęszczał na indywidualne terapie logopedyczne, fizjoterapeutyczne i psychologiczne.

dowód: zaświadczenie (...) Stowarzyszenia na Rzecz Osób z (...) w G. z dnia 4.11.2016 r, k. 95

W okresie od 26 maja 2015 r. do 17 czerwca 2015 r. małoletni poszkodowany leczony był w Ośrodku (...) na Rzecz Osób z (...) w G. celem kontynuacji leczenia. U powoda nadal utrzymywała się ograniczona funkcja manualna ręki prawej, niedowład z przewagą kończyny dolnej, chód hemiparetyczny i wiotki układ mięśniowy.

dowód: karta informacyjna leczenia w Ośrodku (...) na Rzecz Osób z (...) w G. z dnia 18.06.2015 r., k. 101- 102; historia choroby pacjenta ośrodka rehabilitacji dziennej, zaświadczenie z wizyty kontrolnej z dnia 24.09.2015 r., k. 103-105

Zespół (...) przy Poradni P. - Pedagogicznej w G., orzeczeniem z dnia 13 sierpnia 2015 r. orzekł o potrzebie kształcenia specjalnego małoletniego K. C. na czas: do ukończenia I etapu edukacyjnego, z uwagi na niepełnosprawność ruchową.

dowód: orzeczenie nr (...) z dnia 13.08.2015 r. o potrzebie kształcenia specjalnego.

Z uwagi na uszczerbek na zdrowiu, jakiego małoletni poszkodowany doznał wskutek wypadku z dnia 5 lipca 2014 r., powód przebywa pod okresową opieką lekarską w Poradni Neurologicznej i w (...). Małoletni poszkodowany został zakwalifikowany do wielospecjalistycznej rehabilitacji z udziałem fizjoterapeuty, psychologa, pedagoga i logopedy. Powód regularnie korzysta rehabilitacji. Ponadto z powodu astygmatyzmu leczony jest w Poradni Okulistycznej Wojskowej Specjalistycznej Przychodni Lekarskiej Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w G..

dowody: zaświadczenie lekarskie z dnia 6.06.2016 r.,k. 109; -Historia (...) i Choroby,k. 110-113; informacja logopedyczna z dnia 19.07.2016 r.,k. 114; historia choroby Poradni Okulistycznej, k. 115-116; zeznania w charakterze świadków A. C. (1) i S. C..

W okresie od 3 stycznia 2017 r. do 21 stycznia 2017 r. małoletni K. C. przebywał na Oddziale Rehabilitacyjnym Wojewódzkiego Szpitala (...) dla Dzieci w Ameryce. W chwili przyjęcia stwierdzono obecność blizn pooperacyjnych, chód hemiparetyczny, śladowy niedowład kończyny górnej prawej z częściowym upośledzeniem funkcji manualnych, niedowład kończyny górnej prawej, wygórowane odruchy ścięgniste, dodatni objaw B. stopę prawą lekko szpotowatą z przykurczem ścięgna A., przywiedzione przodostopia obu stóp, staw biodrowy i kolanowy bez utrwalonych przykurczów, wtórna wada postawy, cechy uogólnionej wiotkości torebkowo – więzadłowej. Podczas pobytu zastosowano kinezyterapię wspomaganą hydroterapią i masażem suchym uzyskując poprawę wydolności chodu i sprawności ogólnej. Powód uczęszczał na terapię psychologiczną i zajęciową.

dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego z dnia 21.01.2017 r.,k. 117-119 zaświadczenie z dnia 3.01.2017 r., k. 120; zeznania przesłuchanych na rozprawie w dniu 27 września 2017 r. w charakterze świadków A. C. (1) i S. C., k. 256-257.

W wyniku wypadku z dnia 5 lipca 2014 r. powód doznał ciężkiego uszkodzenia ciała w postaci urazu czaszkowo – mózgowego. W związku z powyższym rozpoznano u niego encefalopatię pourazową. Rokowanie na przyszłość jest dobre - powód z trwałym uszkodzeniem (...) niemniej przy korzystaniu z zabiegów rehabilitacyjnych może wystąpić poprawa sprawności ruchowej i intelektualnej, jednak stopień tej poprawy jest nie do przewidzenia. W związku z doznanym urazem głowy należy stwierdzić, że obrażenia i spowodowany przez nie trwały uszczerbek na zdrowiu wynosi 30 %.

dowód: opinia biegłego lekarza specjalisty z zakresu neurologii, k. 291-294; opinia uzupełniająca biegłego lekarza specjalisty z zakresu neurologii, k. 335-337

W wyniku w/w zdarzenia powód doznał urazu psychicznego, który był związany z doświadczeniem skrajnie trudnej sytuacji – zagrażającej jego życiu i bezpieczeństwu. Oprócz doznanych ciężkich obrażeń ciała małoletni w związku z hospitalizacją przeżył nagłe rozdzielenie ze środowiskiem domowo – rodzinnym, co niewątpliwie mogło zaburzyć poczucie bezpieczeństwa i generować podwyższony poziom lęku. W związku ze stanem zdrowia oraz niepełnosprawnością ruchową opiniowany doświadczał znacznych ograniczeń w sferze kontaktów społecznych, które są niezbędne w prawidłowym rozwoju osobowości – kształtowania umiejętności nawiązywania relacji interpersonalnych oraz rozwijania pozytywnego poczucia własnej wartości. Skutkiem przeżytych doświadczeń traumatycznych były problemy w przystosowaniu emocjonalnym podczas hospitalizacji w oddziale rehabilitacji, i wystąpiła prezentowana po wypadku postawa lękowa, która wyrażała się w niepewności, unikaniu zadań nowych, lęku przed porażką, tendencji do biernego podporządkowania się w kontaktach interpersonalnych oraz rozwijania pozytywnego poczucia własnej osobowości – kształtowania umiejętności nawiązywania relacji interpersonalnych oraz rozwijania pozytywnego poczucia własnej wartości. W wyniku zapewnionego wsparcia psychologicznego uzyskano pewną poprawę w funkcjonowaniu emocjonalnym opiniowanego. W chwili obecnej małoletni powód nie ujawnia podwyższonego poziomu lęku ani objawów depresyjnych. Okresowo wykazuje labilność emocjonalną oraz specyficzne lęki. W dalszym ciągu doświadcza trudności w sferze kontaktów społecznych. Należy również podkreślić, że przebyty uraz czaszkowo – mózgowy mógł skutkować negatywnymi konsekwencjami w zakresie sfery behawioralnej jak i poznawczej opiniowanego. Ogólna sprawność intelektualna powoda kształtuje się poniżej przeciętnego poziomu. Rozwój poszczególnych funkcji przebiega nieharmonijnie. Prezentuje on deficyty w zakresie myślenia abstrakcyjnego na materiale słownym. Ma znaczne trudności z tworzeniem uogólnień i rozumowaniem przez analogię. Powód wykazuje niski poziom zdolności rozumowania i logicznego myślenia na materiale liczbowym oraz myślenia przyczynowo – skutkowego w sytuacjach społecznych na materiale niewerbalnym oraz prezentuje obniżoną zdolność koncentracji uwagi, słuchowej pamięci bezpośredniej jednostek symbolicznych. Wykazuje nieco niższą znajomość i rozumienie zasad życia społecznego niż wymagania wieku. W zakresie funkcji językowych małoletni powód prezentuje zaburzenia o charakterze afazji zwłaszcza zakłócenia w poziomie syntaktycznym ( rozumienia i zastosowania reguł gramatycznych) ale również problemy z aktualizacją wyrazów oraz rozumieniem znaczenia niektórych słów. Badanie uczenia się materiału słownego wykazało nieprawidłowości w zakresie zapamiętywania i przypominania nowych informacji słownych – niską zdolność do poprawy jakości wykonania po próbach, obniżoną pamięć materiału słownego. Powód ujawnia również trudności z prawidłowym różnicowaniem emocji podstawowych wyrażanych mimiką twarzy. Prezentowane deficyty mają istotny wpływ na aktualne jak i przyszłe funkcjonowanie małoletniego powoda zarówno w sferze intelektualnej jak i społeczno – emocjonalnej.

Wyniki badań dostępne w literaturze przedmiotu wskazują na duże zróżnicowanie negatywnych skutków zarówno behawioralnych jak i poznawczych u dzieci po przebytych urazach czaszkowo – mózgowych. W przypadku dzieci pewne deficyty ujawniają się z opóźnieniem w związku z nowymi wymaganiami, które są stawiane na kolejnych etapach rozwoju. Potencjał plastyczności mózgu dziecka jest większy niż osoby dorosłej jednak nie oznacza to zawsze, że im młodszy mózg, tym większe szanse na powrót do pełnej sprawności po uszkodzeniu. Mając na uwadze specyfikę neuropsychologii dzieci i młodzieży, trudno w tej płaszczyźnie w sposób jednoznaczny określić rokowania na przyszłość. Z perspektywy klinicznej konieczne jest długotrwałe monitorowanie ze względu na możliwość pojawienia się negatywnych skutków w różnym czasie od zachorowania. W przypadku dzieci zarówno bezpośrednie jak i odległe skutki behawioralne i efekty terapii są trudne do przewidzenia, dlatego w chwili obecnej nie można w sposób jednoznaczny ocenić trwałości prezentowanych deficytów.

dowód: opinia sądowo – psychologiczna, k. 324-332;

Konsekwencją przebytego urazu jest utrzymujący się u powoda do chwili obecnej niedowład połowiczy prawostronny, nasilony zwłaszcza w obrębie kończyny dolnej prawej. Powód przebył kilkutygodniowe leczenie w Oddziale (...), po czym kontynuowano rehabilitację w warunkach szpitalnych i ambulatoryjnych. Obecnie powód wymaga nadal zabiegów rehabilitacyjnych z uwagi na utrzymujące się deficyty neurologiczne. Dodatkowo, najprawdopodobniej z uwagi na skrócenie kończyny dolnej prawej i deficyty ruchowe prawej kończyny dolnej u powoda zdiagnozowano skoliozę odcinka piersiowo – lędźwiowego I stopnia. Rokowania dotyczące zdrowia powoda należy ocenić jako korzystne lecz jedynie pod warunkiem, że będzie kontynuowana intensywna rehabilitacja. Bezpośrednio po wypadku u chłopca obserwowano duże ograniczenia ruchomości w kończynach prawych. Obecnie aktywnie uczestniczy w zajęciach wychowania fizycznego w szkole podstawowej, choć czasem nie jest w stanie wykonywać bardziej skomplikowanych ćwiczeń, co jest jak najbardziej uzasadnione z uwagi na niedowład kończyny dolnej prawej. Chłopiec korzysta z pomocy przy noszeniu plecaka ( z uwagi na skoliozę zabroniono mu noszenia ciężkiego plecaka) oraz preferuje przenoszenie sztućców podczas jedzenia do lewej ręki. Jako negatywny skutek na przyszłość określić należy skoliozę odcinka Th/l kręgosłupa. Istnieje ryzyko, że skolioza może stopniowo postępować co będzie miało dalsze konsekwencje w funkcjonowaniu kręgosłupa oraz w postaci przedwczesnego pojawienia się zmian zwyrodnieniowych. Z uwagi na nieprawidłowe ustawienie stopy prawej, płaskostopie może wpływać na powstanie dolegliwości bólowych stawu skokowego i śródstopia oraz prowadzić do zwyrodnień. Niewielki niedowład połowiczy, niedowład kończyn dolnych 4 ° wg. Skali L.’a, dyskretny deficyt siły przy obecności zaburzeń napięcia mięśniowego, niedostateczności precyzji ruchów stanowi uszczerbek na zdrowiu w wysokości 10 %.

dowód: opinia sądowo – lekarska biegłego lekarza specjalisty z zakresu rehabilitacji medycznej, k. 362-365

W chwili wypadku powód miał skończonych 5 lat. Uczęszczał do przedszkola i był w pełni sprawnym chłopcem. Na nic nie chorował, nie miał żadnych schorzeń, nie wymagał wizyty o u lekarza. Poszkodowany rozwijał się prawidłowo, harmonijnie, a jego aktywność była typowa dla wieku, jeździł na rowerze, grał w piłkę.

W wyniku wypadku powód jest niepełnosprawny ruchowo i w jakimś stopniu umysłowo. Obecnie powód chodzi do 3 klasy do zwykłej szkoły, ale ma nauczyciela wspomagającego już 3 rok. Zdaniem nauczyciela wspomagającego jest bieżąca pomoc chłopcu w zajęciach lekcyjnych. Poszkodowany nadal cierpi na niedowład połowiczy prawostronny oraz skrzywienie kręgosłupa. Ma trudności z chwytaniem prawą ręką oraz pisaniem - jego pismo jest niewyraźne. Nie może nosić ciężkich rzeczy, w tym plecaka. W tej chwili powód odstaje od innych dzieci, jeśli chodzi o postępy w nauce. W szczególności ma problemy z matematyką oraz ze skupieniem uwagi. Z tego tytułu uczęszcza na zajęcia wyrównawcze w szkole. Odrabianie lekcji zajmuje mu 2-3 razy więcej czasu niż innym dzieciom. Ponadto poszkodowany ma trudności w integracji z rówieśnikami, którzy traktują go jak osobę niepełnosprawną. Powód nie jest w stanie zrozumieć reakcji dzieci, jest mu przykro i na siłę stara się przypodobać, prezentując w tym celu zachowania atypowe.

Ponadto powód odczuwa dyskomfort jeśli chodzi o sprawność fizyczną. Chciałby uczęszczać na piłkę nożną, zajęcia karate, co jest generalnie możliwe, ale musi trenować z małymi dziećmi. Powód bardzo dużo czasu wolnego poświęca rehabilitacji - od 3 lat ma terapeutę ruchowego. Wcześniej współpracował z pedagogiem, logopedą oraz terapeutą. W związku z powyższym powód ma ograniczony czas na podejmowanie aktywności charakterystycznych dla jego wieku.

dowód: zeznania przesłuchanych na rozprawie w dniu 27 września 2017 r. w charakterze świadków A. C. (1) i S. C., k. 256-257.

Na dzień sporządzenia zgłoszenia szkody, wydatki poniesione na leczenie
i rehabilitację małoletniego K. C., w tym na zabiegi i sprzęt rehabilitacyjny, lekarstwa, koszty opieki wyniosły:

- 550,59 zł na leki, artykuły pielęgnacyjne i higieniczne,

- 790 zł na konsultacje specjalistyczne, lekarskie, psychologiczne, logopedyczne i zajęcia terapeutyczne,

- 311,40 zł na usługi związane z zakwaterowaniem w placówkach leczniczych odbiorem dokumentacji medycznej,

- 477,99 zł na specjalistyczne obuwie, odzież,

- 700 zł na akcesoria rehabilitacyjne,

- 782,50 zł na koszty opieki.

dowód: faktura (...) nr (...) z dnia 7 lipca 2014 r, k.122 ; faktura (...) nr (...) z dnia 11 lipca 2014 r., k. 123; faktura (...) nr (...) z dnia 11 lipca 2014 r., k. 124; faktura (...) nr (...) z dnia 12 lipca 2014 r, k. 125.; faktura (...) nr (...) z dnia 13 lipca 2014 r., k. 126; faktura (...) nr (...) z dnia 21 lipca 2014 r., k. 127 ; faktura (...) nr (...) z dnia 24 lipca 2014 r., k.128; faktura nr (...) z dnia 24 lipca 2014 r., k.129 ; faktura (...) nr (...) z dnia 26 lipca 2014 r., k. 130 ; faktura nr (...) z dnia 4 sierpnia 2014 r., k.131; faktura (...) nr (...) z dnia 5 sierpnia 2014 r., k.132 ; faktura (...) nr (...) z dnia 19 sierpnia 2014 r., k.133 ; faktura (...) nr (...) z dnia 28 sierpnia 2014 r., k.134 ; faktura (...) nr (...) z dnia 7 września 2014 r., k. 135; faktura (...) nr (...) z dnia 15 września 2014 r., k. 136 ; faktura (...) nr (...) z dnia 22 września 2014 r., k. 137 ; faktura (...) nr (...) z dnia 1 października 2014 r., k.138 ; faktura (...) nr (...) z dnia 17 października 2014 r., k.139 ; faktura (...) nr (...) z dnia 5 stycznia 2015 r.; k.140 ; faktura (...) nr (...) z dnia 10 lipca 2014 r., k.141 ; rachunek nr (...) z dnia 27 stycznia 2015 r., k.142 ; faktura (...) nr (...) z dnia 30 maja 2016 r., k. 143; rachunek nr (...), k. 144; pokwitowanie KP nr (...) z dnia 29 czerwca 2016 r., k.145 ; faktura nr (...) z dnia 27 sierpnia 2014 r., k.146 ; paragon fiskalny nr (...) z dnia 31 sierpnia 2016 r., k.147 ; faktura (...) nr (...) z dnia 10 września 2015 r., k.151 ; paragon z dnia 30 grudnia 2014 r., k.148 ; faktura (...) nr (...) z dnia 28 lipca 2016 r., k. 149 ; faktura (...) nr (...) z dnia 16 września 2016 r., k.150 ; faktura nr (...) z dnia 26 lutego 2016 r., k. 152 ; faktura nr (...) z dnia 19 listopada 2016 r., k. 153 ; faktura (...) nr (...) z dnia 23 stycznia 2017 r., k. 154; zaświadczenie z dnia 3 stycznia 2017 r., k. 120

Po wyjściu ze szpitala w związku z koniecznością dalszego leczenia powód poniósł następujące koszty transportu związane z leczeniem:

- w dniu 27 sierpnia 2014 r. na trasie G. – O. – G. - koszt paliwa w wysokości 68,47 zł;

- w dniu 1 września 2014 r. celem rejestracji poszkodowanego w Ośrodku (...) – Wychowawczym w G. – koszt paliwa w wysokości 6,65 zł,

- w dniu 2 września 2014 r. celem przejazdu do poradni psychologiczno – pedagogicznej – koszt paliwa w wysokości 3,10 zł;

- w dniach od 3 września 2014 r. do 12 września 2014 r. - celem dojazdu do Ośrodka (...) – Wychowawczego w G. na codzienne zabiegi - koszt paliwa wyniósł 21,29 zł

- w dniach od 22 września 2014 r. do 26 września 2014 r. oraz w dniu 29 września 2014 r. – celem dojazdu do Ośrodka (...) – Wychowawczego w G. na zabiegi – koszt paliwa w wysokości 17,44 zł

- w dniu 8 października 2014 r. na trasie O. – G. – O. – koszt paliwa w wysokości 66,62 zł;

- w dniach 13 i 21 października 2014 r. celem dojazdu na indywidualne terapie fizjoterapeutyczne realizowane przez Ośrodek (...) – Wychowawczy w G. – koszt paliwa w wysokości 6,04 zł;

- w dniu 23 października 2014 r. celem dojazdu na indywidualne terapie fizjoterapeutyczne realizowane przez Ośrodek (...) – Wychowawczy w G. – koszt paliwa w wysokości 2,88 zł;

- w dniach 23 października 2014 r., 28 października 2014 r., 30 października 2014 r. oraz w dniach 6 listopada 2014 r., 7 listopada 2014 r. i 8 listopada 2014 r. celem dojazdu na indywidualne terapie fizjoterapeutyczne i logopedyczne realizowane przez Ośrodek (...) – Wychowawczy w G. – koszt paliwa w wysokości 17, 3 zł;

- w dniach 5 listopada 2014 r. celem dojazdu na wizytę lekarską w Ośrodku (...) – Wychowawczym w G. – koszt paliwa w wysokości 2,88 zł;

- w dniu 12 października 2014 r. celem dojazdu na wizytę lekarską w Wojewódzkim (...) w O. – koszt paliwa w wysokości 63,65 zł;

- w dniach 6 listopada 2014 r., 13 listopada i 14 listopada 2014 r. celem dojazdu na indywidualne terapie fizjoterapeutyczne i logopedyczne realizowane przez Ośrodek (...) – Wychowawczy w G. – koszt paliwa w wysokości 8,65 zł;

- w dniach 20 listopada 2014 r., 21 listopada 2014 r., 27 listopada 2014 r., 28 listopada 2014 r., 4 grudnia 2014 r. i 5 grudnia 2014 r. celem dojazdu na indywidualne terapie fizjoterapeutyczne i logopedyczne realizowane przez Ośrodek (...) – Wychowawczy w G. – koszt paliwa w wysokości 16,77 zł;

- w dniach 11 grudnia 2014 r., 12 grudnia 2014 r., 18 grudnia 2014 r., 22 grudnia 2014 r. celem dojazdu na indywidualne terapie fizjoterapeutyczne i logopedyczne realizowane przez Ośrodek (...) – Wychowawczy w G. – koszt paliwa w wysokości 11,09 zł;

- w dniu 18 czerwca 2015 r. celem dojazdu na wizytę lekarską w Ośrodek (...) – Wychowawczy w G. – koszt paliwa w wysokości 2,67 zł;

- w dniach 22 czerwca 2015 r., 24 czerwca 2015 r., 1 lipca 2015r., 2 lipca 2015 r., 6 lipca 2015 r., 8 lipca 2015r., 10 lipca 2015 r., 13 lipca 2015 r. celem dojazdu na wizytę lekarską i zabiegi realizowane przez w Ośrodek (...) – Wychowawczy w G. – koszt paliwa w wysokości 21,37 zł;

- w dniach 15 lipca 2015 r., 17 lipca 2015 r., 20 lipca 2015 r., 24 lipca 2015 r., 27 lipca 2015 r. i 29 lipca 2015 r. celem dojazdu na zajęcia realizowane przez Ośrodek (...) – Wychowawczy w G. – koszt paliwa w wysokości 15,86 zł;

- w dniach 31 lipca 2015 r., 3 sierpnia 2015 r., 5 sierpnia 2015 r., 10 sierpnia 2015 r., 12 sierpnia 2015 r., 13 sierpnia 2015 r., 14 sierpnia 2015 r. celem dojazdu na zajęcia realizowane przez Ośrodek (...) – Wychowawczy w G. – koszt paliwa w wysokości 18,35 zł;

- w dniach 19 sierpnia 2015 r. i 21 sierpnia 2015 r. celem dojazdu na zajęcia realizowane przez Ośrodek (...) – Wychowawczy w G. – koszt paliwa w wysokości 5,1 zł;

- w dniach 1 czerwca 2015 r., 2 czerwca 2015 r. i 2 czerwca 2015 r. celem dojazdu na zajęcia realizowane przez Ośrodek (...) – Wychowawczy w G. – koszt paliwa w wysokości 7,98 zł;

- w dniach 8 czerwca 2015 r., 9 czerwca 2015 r., 10 czerwca 2015 r., 11 czerwca 2015 r., 12 czerwca 2015 r., 15 czerwca 2015 r., 16 czerwca 2015 r., 17 czerwca 2015 r., 22 czerwca 2015 r., 1 lipca 2015 r., 2 lipca 2015 r., 6 lipca 2015 r., 8 lipca 2015 r., 10 lipca 2015 r. i 13 lipca 2015 r. celem dojazdu na zabiegi realizowane przez w Ośrodek (...) – Wychowawczy w G. – koszt paliwa w wysokości 40,07 zł;

- w dniach 15 lipca 2015 r., 17 lipca 2015 r., 20 lipca 2015 r., 22 lipca 2015 r., 24 lipca 2015 r., 27 lipca 2015 r., celem dojazdu na zabiegi realizowane przez w Ośrodek (...) – Wychowawczy w G. – koszt paliwa w wysokości 15,86 zł;

- w dniach 31 sierpnia 2015 r., 3 sierpnia 2015 r. celem dojazdu na zabiegi realizowane przez Ośrodek (...) – Wychowawczy w G. – koszt paliwa w wysokości 5,24 zł;

- w dniach 5 sierpnia 2015 r. , 10 sierpnia 2015 r. i 13 sierpnia 2015 r. . celem dojazdu na wizyty lekarskie w Ośrodku (...) – Wychowawczym w G. – koszt paliwa w wysokości 7,93 zł;

- w dniu 19 sierpnia 2015 r.. celem dojazdu na wizytę lekarską w Ośrodku (...) – Wychowawczym w G. – koszt paliwa w wysokości 5,29 zł;

- w dniu 7 września 2015 r. celem dojazdu na zabiegi realizowane przez Ośrodek (...) – Wychowawczy w G. – koszt paliwa w wysokości 2,55 zł;

- w dniu 24 września 2015 r. celem dojazdu na wizytę lekarską w Ośrodku (...) – Wychowawczym w G. – koszt paliwa w wysokości 2,43 zł;

- w dniu 5 stycznia 2016 r. celem wykonania badań diagnostycznych w Wojewódzkim Szpitalu (...) w O. - koszt paliwa w wysokości 49,81 zł;

- w dniach 8 lutego 2016 r. i 15 lutego 2016 r. celem dojazdu na indywidualne terapie fizjoterapeutyczne i logopedyczne realizowane przez Ośrodek (...) – Wychowawczy w G. – koszt paliwa w wysokości 4,61 zł;

- w dniach 24 marca 2016 r. i 22 kwietnia 2016 r. celem dojazdu na indywidualne terapie fizjoterapeutyczne i logopedyczne realizowane przez Ośrodek (...) – Wychowawczy w G. – koszt paliwa w wysokości 4,56 zł;

- w dniach 1 czerwca 2016 r. i 13 czerwca 2016 r. celem dojazdu na indywidualne terapie fizjoterapeutyczne i logopedyczne realizowane przez Ośrodek (...) – Wychowawczy w G. – koszt paliwa w wysokości 4,69 zł;

- w dniu 23 sierpnia 2016 r. celem wykonania badań diagnostycznych w Wojewódzkim Szpitalu (...) w O. - koszt paliwa w wysokości 51,79 zł;

- w dniu 30 sierpnia 2016 r. celem wykonania badań radiologicznych w Centrum Medycznym (...) - koszt paliwa w wysokości 2,71 zł;

- w dniach od 3 stycznia 2017 r. do dnia 21 stycznia 2017 r. celem dojazdu do Wojewódzkiego Szpitala (...) dla dzieci w Ameryce - koszt paliwa w wysokości 73,9 zł.

W niektóre dni istniała konieczność wielokrotnych podróży do ośrodka, gdyż nie zawsze opiekunowie powoda mogli zostać na czas rehabilitacji z synem.

dowód: spis kosztów dojazdów, k. 155-158; zaświadczenie z dnia 4 listopada 2016 r., k. 95-96; historia choroby, k. 87; karta leczenie z dnia 23 października 2014 r., k. 85-86; historia choroby, k. 159-168; karta obserwacji fizjoterapeuty, k. 169; historia choroby, k. 170-171; sprawozdanie z wizyty z dnia 29 stycznia 2015 r., k. 172; sprawozdanie z wizyty z dnia 23 czerwca 2015 r., k.173; sprawozdanie z wizyty z dnia 24 września 2015 r., k. 174; sprawozdanie z wizyty z dnia 15 lutego 2016 r ., k.175; karta pacjenta, k. 176; historia choroby, k. 177-180; historia choroby, k. 201-204; historia zdrowia i choroby, k. 205-206; karta obserwacji fizjoterapeuty, k. 207-208; karta informacyjna leczenia w ośrodku rehabilitacji dziennej, k.181-182; historia choroby, k.183-185; historia choroby, k. 186-187; zaświadczenie lekarskie, k. 188; faktura VAT, k. 189; opis badania radiologicznego, k. 191; zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, k. 192 ; karta zabiegów, k. 193; historia choroby, k. 195-200; zeznania przesłuchanych na rozprawie w dniu 27 września 2017 r. w charakterze świadków A. C. (1) i S. C., k. 256-257.

Szkoda na osobie małoletniego powoda, powstała w związku ze zdarzeniem z dnia 5 lipca 2014 r., została zgłoszona pozwanemu w dacie 24 lutego 2017 r.

dowody: pismo z dnia 20.02.2017 r. wraz z potwierdzeniami nadania i odbioru przez pozwanego, k. 209-218

Pozwany decyzją z dnia 24 marca 2017 r. przyznał na rzecz małoletniego powoda następujące kwoty: 30.000, 00 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę; 700, 00 zł tytułem kosztów przejazdu; 1.180, 26 zł tytułem kosztów leczenia.

Nadto wyrokiem karnym zasądzono na jego rzecz 10 000,- zł, co zostało wypłacone do rąk matki powoda

dowód: decyzja o wypłacie odszkodowania z dnia 24 marca 2017 r, k.219; akta szkody , k.253.

Sąd zważył, co następuje:

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego żądanie powoda zasługuje na uwzględnienie w przeważającej części.

Dokonując przy tym ustaleń stanowiących podstawę rozstrzygnięcia w sprawie Sąd oparł się na dokumentach przedłożonych przez strony oraz dokumentach z akt szkody, których prawdziwości nie kwestionowano.

Sąd również w tej mierze uwzględnił treść zeznań przedstawicieli ustawowych powoda, A. i S. C. uznając je za wiarygodne, spójne i konsekwentne. Zeznania odnosiły się do całokształtu negatywnych następstw wypadku, przede wszystkim do rozmiaru i długotrwałości cierpień fizycznych i psychicznych powoda, okoliczności związanych z potrzebą leczenia i rehabilitacji ,pomocy ze strony osób trzecich a także całokształtu negatywnych zmian w codziennym życiu powoda powiązanych przyczynowo z przebytym wypadkiem.

Sąd również w celu zweryfikowania tych okoliczności dopuścił dowód z pisemnej opinii biegłych lekarzy specjalistów z zakresu neurologii, rehabilitacji medycznej oraz opinii biegłego psychologa. W ocenie Sądu opinie są rzetelne, jasne, nie zawierają też wewnętrznych sprzeczności ani luk.

Biegli w sposób przekonywający uzasadnili końcowe wnioski zawarte w opiniach. W ocenie Sądu powołany w sprawie biegły neurolog także dostatecznie dla potrzeb rozstrzygnięcia sprawy wyjaśnił wątpliwości przedstawione przez powoda w złożonych przezeń zarzutach, przedstawiając swoje stanowcze w tej mierze stanowisko wraz z jego uzasadnieniem.

Przechodząc do dalszych rozważań na wstępie wskazać należy, że w rozpoznawanej sprawie nie było sporu miedzy stronami w zakresie zasady odpowiedzialności pozwanego za zdarzenie z dnia 5 lipca 2014 r. Brak było także podstaw do ustalenia czy stwierdzenia, iż powód w jakikolwiek sposób przyczynił się do rozmiarów szkody na swej osobie.

Z zeznań przesłuchanych bowiem w sprawie karnej świadków jak i zeznań matki powoda A. C. (2) wynika jednoznacznie, że powód pozostawał w chwili zdarzenia w foteliku. Pozwany kwestionując ten fakt, nie wykazał zresztą żadnej inicjatywy dowodowej, w szczególności nie wnosił o powołanie biegłego w celu ustalenia w tej płaszczyźnie dodatkowych okoliczności wypadku w niniejszym postępowaniu.

Odnosząc się natomiast w dalszej kolejności do zasadności i wysokości roszczenia o wypłatę zadośćuczynienia wskazać trzeba, że zgodnie z art. 445 k.c., Sąd może przyznać osobie poszkodowanej w wypadku przewidzianym w art. 444 k.c., tj. osobie, która doznała uszkodzenia ciała lub której zdrowie uległo rozstrojowi, zadośćuczynienie za doznaną krzywdę.

Jak wskazuje się w orzecznictwie, celem zadośćuczynienia pieniężnego jest przede wszystkim złagodzenie cierpień i towarzyszących im ujemnych uczuć związanych z uszkodzeniem ciała i rozstrojem zdrowia. Przy ocenie wysokości zadośćuczynienia za krzywdę należy uwzględnić przede wszystkim nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa, trwałość następstw zdarzenia oraz konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w życiu osobistym i społecznym (por. orzeczenie SN z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 681/98, OSNAP 2000/16/626).

Zgodnie z przyjętym w doktrynie i ugruntowanym w dotychczasowym orzecznictwie poglądem, zadośćuczynienie winno mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny. Jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać wartość ekonomicznie odczuwalną. Zadośćuczynienie powinno być środkiem pomocy dla poszkodowanego i pozostawać w odpowiednim stosunku do rozmiaru krzywdy i szkody niemajątkowej. Na krzywdę poszkodowanego składają się cierpienia fizyczne w postaci bólu i innych dolegliwości oraz cierpienia psychiczne polegające na ujemnych uczuciach przeżywanych bądź w związku z cierpieniami fizycznymi, bądź w związku z następstwami uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, zwłaszcza trwałymi i nieodwracalnymi ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1985 r., II CR 94/85).

Przechodząc na tle wstępnie poczynionych wyżej uwag do dalszych rozważań, w pierwszej kolejności przypomnieć należy opisany wcześniej znaczny rozmiar obrażeń powoda, bowiem na skutek zdarzenia rozpoznano u powoda krwiaka podtwardówkowego o szer. 7 mm, rozciągającego się od podstawy płata skroniowego lewego w okolicy ciemieniowo skroniowo czołowej lewej do sklepistości, szczeliny złamania przechodzącego przez kość skroniową lewą, dużego krwiaka zewnątrzczaszkowego lewej okolicy skroniowo ciemieniowo czołowej, stłuczenia płuca prawego w okolicy szczytu płuca. W wyniku też powyższego powód przebywał na oddziale intensywnej terapii, gdzie był poddawany leczeniu, w tym operacji trepanacji czaszki. Obrażenia te w postaci urazu czaszkowo – mózgowego były przyczyną rozpoznania encefalopatii pourazowej i spowodowały trwały uszczerbek na zdrowiu 30 %. Powyższe ustalenia potwierdza opinia biegłego neurologa, którą sąd w całości podzielił.

Można zatem stwierdzić, iż elementy takie jak rozmiar obrażeń, długotrwałość leczenia oraz związanych z tym cierpień i szerzej - uciążliwości był znaczny, co zostało szczegółowo przywołane i opisane w ustaleniach Sądu.

Nie tylko jednakże na uwagę zasługuje przywołany rozmiar, lecz także nieodwracalność czy trwałość następstw, które szczególnie muszą zasługiwać na uwzględnienie w przypadku osoby tak młodej jak powód.

Konsekwencją bowiem - co wymaga przypomnienia - przebytego urazu jest utrzymujący się do dnia dzisiejszego niedowład połowiczy prawostronny, nasilony zwłaszcza w obrębie kończyny dolnej prawej. Dodatkowo, najprawdopodobniej z uwagi na skrócenie kończyny dolnej prawej i deficyty ruchowe prawej kończyny dolnej u powoda zdiagnozowano skoliozę odcinka piersiowo – lędźwiowego I stopnia. Niewielki niedowład połowiczy, niedowład kończyn dolnych 4 ° wg. Skali L.’a, dyskretny deficyt siły przy obecności zaburzeń napięcia mięśniowego, niedostateczności precyzji ruchów w opinii biegłego lekarza specjalisty ds. rehabilitacji medycznej stanowi dodatkowy uszczerbek na zdrowiu w wysokości 10 %.

Oczywistym też jest, że na wysokość roszczenia powoda wpływ mają także cierpienia wynikające z dolegliwości bólowych w trakcie leczenia oraz odczucia psychiczne związane ze zmianą trybu życia oraz uzależnieniem od pomocy osób trzecich. Jak wynika z akt sprawy, powód od dnia wypadku był wielokrotnie hospitalizowany i poddawany koniecznemu leczeniu, w celu przywrócenia dawnej sprawności i zminimalizowania skutków wypadku. Podkreślić należy, że stopień nasilenia bólu był tu znaczny zarówno w trakcie leczenia okołooperacyjnego jak i długotrwałej rehabilitacji. Jak wskazywał powoływany w sprawie biegły psycholog małoletni w związku z hospitalizacją przeżył nagłe rozdzielenie ze środowiskiem domowo – rodzinnym, co niewątpliwie mogło zaburzyć poczucie bezpieczeństwa i generować podwyższony poziom lęku. W związku ze stanem zdrowia oraz niepełnosprawnością ruchową opiniowany doświadczał znacznych ograniczeń w sferze kontaktów społecznych, które są niezbędne w prawidłowym rozwoju osobowości – kształtowania umiejętności nawiązywania relacji interpersonalnych oraz rozwijania pozytywnego poczucia własnej wartości. Skutkiem przeżytych doświadczeń traumatycznych były problemy w przystosowaniu emocjonalnym podczas hospitalizacji w oddziale rehabilitacji. Prezentowana po wypadku postawa lękowa wyrażała się w niepewności, unikaniu zadań nowych, lęku przed porażką, tendencji do biernego podporządkowania się w kontaktach interpersonalnych.

Z uwagi na niedowład połowiczy oraz skrzywienie kręgosłupa powód ciągle korzysta z pomocy nauczyciela wspomagającego oraz jest poddawany rehabilitacji. Podkreślić tu należy, że w wyniku zdarzenia a także związanej z tym konieczności leczenia powód był istotnie ograniczany w codziennych aktywnościach i nie może wykonywać charakterystycznych dla jego wieku czynności. Poszkodowany odstaje od innych dzieci, jeśli chodzi o postępy w nauce, ma trudności ze skupieniem uwagi, matematyką oraz pisaniem. Jak wynika z zeznań świadka A. C. (2) odrabianie lekcji zajmuje mu 2-3 razy więcej czasu niż innym dzieciom. Nadto z uwagi na konieczność stałej rehabilitacji oraz konieczność nadrabiania szkolnych zaległości powód nie ma czasu inne równie ważne zajęcia jak i na sport czy zabawę. Co więcej, powód ma trudności w integracji z rówieśnikami, czuje się odtrącony i nie rozumie ograniczeń związanych z niepełnosprawnością, co wynika jasno z opinii psychologa.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd podstawie art. 822 k.c., art. 445 § 1 k.c. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 120 000 zł tytułem zadośćuczynienia jak w pkt I wyroku uwzględniając uprzednio wypłacone przez pozwanego zadośćuczynienie w kwocie 30 000 oraz nawiązkę wypłaconą bezpośrednio przez sprawcę czynu w wysokości 10 000 zł.

Konsekwentnie zatem należy stwierdzić, że wyjściowa łączna kwota 160 000 zł jawi się jako odpowiednia do skali krzywdy, której doznał powód.

Zadośćuczynienie w tej wysokości, zdaniem Sądu jest także należycie wyważone, w szczególności zważywszy na bardzo młody wiek powoda i pozostaje w odpowiedniej relacji do aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa. Sąd przy tym, ustalając powyższą kwotę nie oparł się wyłącznie na doznanym przez powoda uszczerbku na zdrowiu, biorąc jeśli nie przede wszystkim, to istotnej mierze pod uwagę fakt, iż powód doznał wszystkich negatywnych skutków wypadku właśnie w młodym wieku.

Silnego tu bowiem podkreślenia wymaga, że zdarzenie to dotknęło powoda w okresie, kiedy to następuje intensywny i dynamiczny rozwój dziecka, zarówno w sferze psychicznej jak i fizycznej.

Tym bardziej za wyjątkowo dotkliwy i niepożądany z tego punktu widzenia należy uznać skutek w postaci tego, że powód nie jest w stanie wykonywać charakterystycznych dla jego rówieśników czynności, a jego rozwój przebiega nieharmonijnie.

Powyższe oznacza niewątpliwie też, że na tle podobnych przypadków, o podobnej skali obrażeń i uszczerbku u osób w starszym wieku, to właśnie sytuacja powoda winna plasować wysokość zadośćuczynienia w jego górnych – na tle innych – granicach.

Jest oczywistym, iż zdecydowanie odmiennie należy traktować poczucie i świadomość np. braku widoków powodzenia na przyszłość i związanej z tym niepewności co do swej przyszłości u osoby młodej, niż u osoby, która ma ukształtowaną osobowość, ugruntowaną sytuację życiową i rodzinną , czy stabilną pozycję zawodową.

Powyższe znajduje zresztą pełne odzwierciedlenie we wnioskach opinii psychologicznej dotyczących jego pewności siebie oraz umiejętności zawierania relacji międzyludzkich. Dziecko w tym wieku nie jest w stanie samodzielnie wytworzyć mechanizmów, które pozwolą mu na przezwyciężenie sytuacji trudnej oraz nie rozumie zarówno jej przyczyn jak i konsekwencji. Dlatego też, w ocenie Sądu i w tym kontekście zasądzona kwota musi być uznana za w pełni adekwatną do poniesionej w tej płaszczyźnie krzywdy.

Odnosząc się do wskazanego w pozwie żądania odszkodowania w wysokości 4 100,44 zł, Sąd ocenił, że zasługuje ono na uwzględnienie jedynie w części. Bez wątpienia wynikający z treści art. 444 § 1 kc obowiązek kompensaty kosztów obejmuje wszelkie koszty wywołane uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, a więc wszystkie niezbędne i celowe wydatki, bez względu na to, czy podjęte działania przyniosły poprawę zdrowia (por. wyrok SN z dnia 9 stycznia 2008 r., II CSK 425/07, Mon. Praw. 2008, nr 3, s. 116). W szczególności będą to zatem koszty leczenia, a więc wydatki związane z postawieniem diagnozy, terapią i rehabilitacją poszkodowanego. Poszkodowany może domagać się także kompensaty wszelkich kosztów, a więc także kosztów transportu oraz kosztów odwiedzin osób bliskich. Orzekający w niniejszej sprawie Sąd podziela pogląd zawarty w wyroku SN z dnia 7 października 1971 r., II CR 427/71, że w skład kosztów wynikłych z powodu uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, o których mówi art. 444 § 1 k.c., wchodzą nie tylko koszty leczenia w ścisłym tego słowa znaczeniu, lecz także wydatki związane z odwiedzinami chorego w szpitalu przez osoby bliskie. Odwiedziny te są niezbędne zarówno dla poprawy samopoczucia chorego i przyspieszenia w ten sposób leczenia, jak i dla kontaktu rodziny z lekarzami w celu uzyskania informacji i wskazówek o zdrowiu chorego i jego potrzebach. Odnosi się to zwłaszcza, gdy poszkodowanym jest dziecko i gdy chodzi o wizyty jego rodziców. Ustalony w sprawie stan faktyczny, a w szczególności zeznania A. C. (2) oraz zaświadczenia lekarskie nie pozostawiają wątpliwości co do tego, iż wizyty rodziców małoletniego poszkodowanego jak i obecność rodzica podczas pobytu w szpitalu miały konieczny charakter. Dlatego też, Sąd uznał, że pozwany był zobowiązany do zwrotu poniesionych przez powoda kosztów, w tym wydatków na leczenie i rehabilitację w wysokości 3 612, 48 zł, które to wydatki pozostawały w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą i zasadniczo nie były w sposób konkretny i przekonywający zakwestionowane.

Odnosząc się natomiast do zgłoszonego żądania w zakresie poniesionych przez powoda kosztów transportu – nie kwestionując ich co do zasady - Sąd ustalił ich wysokość w nieco odmienny niż powód sposób. Brak jest przede wszystkim podstaw do twierdzenia, iż pozwany winien zwrócić powodowi środki stanowiące amortyzację samochodu, a do rozliczenia kosztów pomiędzy stronami winno mieć zastosowanie Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy z dnia 25 marca 2002 r. (Dz.U. Nr 27, poz. 271). Podkreślenia tu bowiem wymaga, że samochód, którym był przewożony powód, był użytkowany niewątpliwie także do innych celów, trudno jest zatem uznać za uprawnione przyjęcie, iż koszty amortyzacji pojazdu pozostają w adekwatnym związku przyczynowo – skutkowym ze szkodą. Nadto - co może jest istotniejsze - wzmiankowane rozporządzenie, wskazując na sposób rozliczenia zawiera w sobie także w swej stawce ponoszone koszty paliwa, co jak się wydaje uszło uwadze strony. Wreszcie po trzecie, stosunek prawny łączący tu strony w żaden sposób nie odpowiada relacji, co do których odnosi się w/w regulacja. Dlatego też, brak jest podstaw do stosowania analogii w jakimkolwiek zakresie. Z tych względów, Sąd biorąc pod uwagę rzeczywiście poniesioną przez powoda szkodę, ocenił, że jest on uprawniony do żądania jedynie kwoty stanowiącej efektywnie wskazane przezeń poniesione koszty paliwa tj. 656,13 zł tytułem zwrotu kosztów przejazdu. Od powyższych sum Sąd odjął uzyskane już przez powoda kwoty odszkodowania w wysokości 1880,26 zł. Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Sąd zasądził na rzecz powoda kwotę 2388,35 zł, oddalając powództwo w pozostałej części.

Sąd nie uwzględnił także żądania powoda domagającego się ustalenia odpowiedzialności strony pozwanej za ewentualne szkody, które mogą powstać w przyszłości w jego stanie zdrowia w związku z rozstrojem zdrowia, jakiego doznał na skutek wypadku z dnia 5 lipca 2014 roku. Z pewnością ustalenie na podstawie art. 189 k.p.c. odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości nie jest wykluczone. Należy mieć jednak na względzie, że w obecnym stanie normatywnym, pod rządem art. 442 ¹ § 3 k.c. praktycznie stracił na znaczeniu argument przemawiający za uznaniem interesu prawnego w rozumieniu art. 189 k.p.c., odwołujący się do potrzeby wyeliminowania czy złagodzenia skutków upływu terminu przedawnienia. Uregulowanie, że bieg terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody na osobie rozpoczyna się z chwilą dowiedzenia się przez poszkodowanego o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia powoduje, że nie jest ograniczony czas, w jakim może ujawnić się szkoda na osobie, prowadząc do powstania (zaktualizowania się) odpowiedzialności pozwanego za skutki danego zdarzenia. Dlatego też, jedynie przewidywanie potencjalnych trudności dowodowych może skłaniać do rozważania istnienia interesu prawnego w ujęciu art. 189 k.p.c. (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 15 lutego 2018 r., Sygn. akt I ACa 795/17). W niniejszej sprawie brak jest podstaw do twierdzenia, że powód w sytuacji wystąpienia szkód w związku z rozstrojem zdrowia, jakiego doznał na skutek wypadku uszkodzenia stanu zdrowia miałby trudności z ustaleniem odpowiedzialności pozwanego. Podkreślenia wymaga, że przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe a w szczególności opinie biegłych wskazują na możliwe następstwa wypadku w przyszłości. Przywołać w tym miejscu należy opinię biegłego lekarza specjalisty z zakresu rehabilitacji medycznej, który wskazał, iż za negatywny skutek na przyszłość określić należy skoliozę odcinka Th/l kręgosłupa. Skolioza ta może stopniowo postępować co będzie miało wpływ na funkcjonowanie kręgosłupa oraz przedwczesnego pojawienia się zmian zwyrodnieniowych. Nadto nieprawidłowe ustawienie stopy prawej, płaskostopie może wpływać na powstanie dolegliwości bólowych stawu skokowego i śródstopia oraz prowadzić do zwyrodnień. Także biegły psycholog wskazał, że w przypadku dzieci pewne deficyty ujawniają się z opóźnieniem w związku z nowymi wymaganiami, które są stawiane na kolejnych etapach rozwoju.

Wobec powyższego brak jest podstaw do uznania, że powód – w razie wystąpienia szkody w przyszłości – może mieć trudności z udowodnieniem, iż ujawnione szkoda ma związek z wypadkiem, dlatego też Sąd orzekł jak w sentencji.

Od przyznanych kwot należało zasądzić odsetki ustawowe za opóźnienie na podstawie art. 817 §1 k.c. w zw. z art. 481 §1 k.c. i art. 14 ust. 1 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym - zgodnie z żądaniem pozwu od dnia 16 maja 2017 r. do dnia zapłaty. Wskazać należy, że roszczenie było sprecyzowane i umotywowane w piśmie z dnia 20.02.2017 r. Z tych przyczyn żądanie zasądzenia odsetek od dnia 16 maja 2017 roku jest uzasadnione.

O kosztach Sąd orzekł w oparciu o art. 100 zd.2 k.p.c., zgodnie z którym Sąd w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań może włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania. Powód poniósł następujące koszty: opłata od pozwu 6206 zł, wynagrodzenie pełnomocnika 5400 zł, opłata od pełnomocnictwa 17 zł, uiszczone i wykorzystane zaliczki w kwocie 1500 zł, łącznie 13 123 zł. I taką kwotę Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda w pkt. III wyroku.

W toku postępowania poniesiono wydatki w postaci wypłaty wynagrodzenia biegłym w łącznej sumie 1850,10 zł oraz zwrotu kosztów przejazdu świadków w wysokości 183,87 zł. Koszty te zostały poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa. Powód żądał zasądzenia 124 100, 44 zł, ulegając jedynie co do kwoty 1712,09 zł. Mając na względzie wynik sporu, Sąd nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa od powoda kwotę 28,07 zł ( który przegrał w 1,38 % ) natomiast od pozwanego kwotę 2005,9 zł.

Z tych przyczyn orzeczono jak w sentencji.