Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 14 czerwca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 14 czerwca 2018 r. w Olsztynie

na rozprawie sprawy z wniosku J. M.

z udziałem E. M.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji uczestniczki od postanowienia Sądu Rejonowego w Kętrzynie z dnia 15 listopada 2017 r., sygn. akt I Ns 236/17,

p o s t a n a w i a:

I.  oddalić apelację;

II.  ustalić, że koszty postępowania apelacyjnego wnioskodawca i uczestniczka ponoszą każdy w zakresie związanym ze swoim udziałem w sprawie;

III.  przyznać od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Olsztynie na rzecz adw. M. Ż. wynagrodzenie w kwocie 1.200 zł (jeden tysiąc dwieście złotych) powiększonej o należny podatek VAT tytułem pomocy prawnej udzielonej z urzędu uczestniczce w postępowaniu odwoławczym.

Bożena Charukiewicz Mirosław Wieczorkiewicz Jacek Barczewski

Sygn. akt IX Ca 28/18

UZASADNIENIE

Wnioskodawca domagał się podziału majątku wspólnego zgromadzonego w czasie trwania małżeństwa z uczestniczką postępowania. W uzasadnieniu swojego wnioskodawca podał, że w skład majątku wspólnego wchodzi lokal położony w R. przy ul. (...) o wartości 80.000,-zł, który powinien zostać przyznany uczestniczce postępowania za jednoczesną spłatą w kwocie 40.000,-zł.

Uczestniczka postępowania zgodziła się na podział majątku wspólnego w sposób zaproponowany przez byłego męża, a także wniosła o rozliczenie nakładów z jej majątku osobistego na majątek wspólny.

Postanowieniem z dnia 15 listopada 2017r. Sąd Rejonowy w Kętrzynie ustalił, że w skład majątku wspólnego wnioskodawcy i uczestniczki wchodzi prawo własności lokalu położonego w R. przy ul. (...) wraz z udziałem związanym z własnością lokalu w wysokości (...) części we współwłasności budynku i w prawie użytkowania wieczystego o wartości 80.000,-zł, dokonał podziału majątku wspólnego w ten sposób, że lokal mieszkalny przyznał na wyłączną własność uczestniczce postępowania, tytułem spłaty wartości udziału w majątku wspólnym wnioskodawcy oraz rozliczenia nakładów uczestniczki z majątku osobistego na majątek wspólny stron zasądził od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy kwotę 33.592,72,-zł płatną w trzech ratach w następujący sposób: I rata w wysokości 13.592,72,-zł płatna w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia, II rata w wysokości 10.000,-zł płatna w terminie 1 roku od daty uiszczenia pierwszej raty, III rata w wysokości 10.000,-zł płatna w terminie 1 roku od daty uiszczenia drugiej raty - wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia w płatności którejkolwiek z rat, w pozostałej części wnioski oddalił i przyznał wynagrodzenie pełnomocnikowi z urzędu uczestniczki postępowania.

Sąd Rejonowy ustalił, że:

- w dniu 20 stycznia 1983r. została założona książeczka mieszkaniowa nr (...) na E. B.;

- wpłat na książeczkę dokonywano do 31 lipca 1993r., zmieniono w niej również nazwisko posiadacza na (...),

- małżeństwo wnioskodawcy i uczestniczki postępowania było zawarte 17 czerwca 1989r., a zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 24 sierpnia 2009r., wyrok uprawomocnił się z dniem 15 września 2009r.;

- w dniu 13 grudnia 1999r. byli małżonkowie nabyli prawo własności lokalu położonego w R. przy ul. (...);

- w § 3 umowy wnioskodawca i uczestniczka złożyli oświadczenie o nabyciu powyższego lokalu mieszkalnego majątku dorobkowego;

- obecnie przedmiotowy lokal mieszkalny jest wart. 80.000,-zł;

- w okresie od 1 marca 2011r. do 30 września 2017r., uczestniczka poniosła z majątku osobistego na majątek wspólny nakłady w wysokości 12.814,56,-zł z tytułu kosztów utrzymania części wspólnej nieruchomości za lokal nr (...), przy ulicy (...) w R..

Mając to na uwadze Sąd Rejonowy wskazał, że skład majątku wspólnego oraz sposób jego podziału nie był sporny pomiędzy zainteresowanymi. Byli małżonkowie pozostawali natomiast w sporze w kwestii środków zgromadzonych na książeczce mieszkaniowej uczestniczki postępowania oraz wysokości jej nakładów na majątek wspólny.

W tym zakresie Sąd I instancji podał, że w § 3 umowy sprzedaży lokalu położonego w R. przy ul. (...) wnioskodawca i uczestniczka podali, że mieszkanie zostało nabyte z majątku dorobkowego. Z tego względu Sąd Rejonowy uznał, że co prawda środki na zakup wspólnego mieszkania pochodziły pierwotnie z majątku osobistego uczestniczki - w postaci wkładu na książeczce mieszkaniowej nr (...) - to przed zawarciem umowy notarialnej z dnia 13 grudnia 1999r., uczestniczka wprowadziła ten majątek osobisty do majątku wspólnego małżeńskiego.

W dalszej części Sąd Rejonowy przyjął, że żądanie uczestniczki rozliczenia nakładów z jej majątku osobistego na majątek wspólny - w postaci stałych opłat za lokal mieszkalny -zasługiwało na uwzględnienie za okres od 1 marca 2011r. do 30 września 2017r. w tej części Sąd ten uznał, że z informacji uzyskanych od zarządcy nieruchomości wynika, że w tym czasie uczestniczka uiściła opłaty w wysokości 12.814,56,-Zł. Zatem wnioskodawca winien partycypować w tych kosztach do wysokości 6.407,28,-Zł, zaś dalsze roszczenie zwrotu nakładów na nieruchomość w okresie od 15 września 2009r. do 1 lutego 2011r., zostało oddalone, jako nieudowodnione.

Mając powyższe okoliczności na uwadze, Sąd I instancji zasądził od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy kwotę 33.592,72,-zł tytułem spłaty wartości udziału wnioskodawcy w majątku wspólnym oraz rozliczenia nakładów uczestniczki z majątku odrębnego na majątek wspólny stron (80.000 zł/2 = 40.000 zł - 6.407,28 zł = 33.592,72 zł).

W pozostałym zakresie wnioski stron zostały oddalone. Uwzględniając sytuację materialną, rodzinną oraz możliwości finansowe obu stron, Sąd Rejonowy uznał za zasadne rozłożenie płatności zasądzonej kwoty na 3 raty w terminach i na warunkach określonych w punkcie III postanowienia.

Apelację od powyższego postanowienia złożyła uczestniczka postępowania, zaskarżając rozstrzygnięcie Sądu I instancji w części, tj. co do punktu III i IV postanowienia.

Uczestniczka zarzuciła zaskarżonemu postanowieniu:

1)  naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art. 45 § 1 kro poprzez jego niezastosowanie i uznanie, że żądanie uczestniczki w zakresie rozliczenia kwoty wynikającej ze zlikwidowanej książeczki mieszkaniowej, przeznaczonej na zakup lokalu mieszkalnego, jako nakładu z majątku osobistego uczestniczki na majątek wspólny stron, jest bezzasadne,

2)  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią materiału dowodowego zebranego w sprawie polegającą na przyjęciu, że:

a)  dla rozstrzygnięcia żądań uczestniczki w zakresie rozliczenia nakładów poniesionych z majątku osobistego na majątek wspólny zasadnicze znaczenie ma zapis w akcie notarialnym zakupu lokalu mieszkalnego, tj. że nabycie nastąpiło z dorobku i w konsekwencji nieuwzględnienie, że nabycie lokalu mieszkalnego nastąpiło w drodze surogacji wartościowej,

b)  nakłady z majątku osobistego uczestniczki na majątek wspólny stron w postaci opłat stałych za lokal mieszkalny za okres od dnia 15 września 2009r. do dnia 1 lutego 2011r. nie zostały udowodnione, podczas gdy wnioskodawca nie zaprzeczył, iż uczestniczka samodzielnie dokonywała przedmiotowych opłat, a jedynie nie zgadzał się, aby podlegały one rozliczeniu, nadto w sytuacji, gdy samodzielne utrzymywanie mieszkania przez uczestniczkę po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego stron potwierdził przesłuchiwany w sprawie świadek I. B..

Mając powyższe na uwadze, uczestniczka postępowania wniosła o:

1)  o zmianę postanowienia w zaskarżonej części poprzez:

a)  rozliczenie nakładów z majątku osobistego uczestniczki postępowania na majątek wspólny w postaci środków zgromadzonych na książeczce mieszkaniowej nr (...) przeznaczonych przez uczestniczkę na zakup lokalu mieszkalnego położonego w R. przy ulicy (...) o wartości 80.000,-zł,

b)  rozliczenie nakładów z majątku osobistego uczestniczki postępowania na majątek wspólny w postaci stałych opłat za lokal mieszkalny, poczynionych od momentu uprawomocnienia się wyroku rozwodowego stron do dnia 30 września 2017r. o wartości 16.214,56,-zł,

c)  zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki postępowania kwoty 8.107,28,-zł tytułem spłaty wartości udziału w majątku wspólnym, płatnej w terminie 6 miesięcy od dnia prawomocnego zakończenia sprawy.

2)  zasądzenie od Skarbu Państwa kosztów zastępstwa prawnego wykonywanego z urzędu za instancję odwoławczą, które nie zostały uiszczone w żadnej części,

3)  w przypadku nie podzielenia stanowiska uczestniczki postępowania odnośnie dokonanych przez nią nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny - wniosła o zmianę postanowienia w zaskarżonej części poprzez rozłożenie spłaty na rzecz wnioskodawcy w kwocie 33.592,72,-zł na sześć rat, a mianowicie I rata w wysokości 3.592,72 zł płatna w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia, II rata w wysokości 6.000,-zł płatna w terminie roku od daty uiszczenia pierwszej raty, III rata w wysokości 6.000,-zł płatna w terminie roku od daty uiszczenia drugiej raty, IV rata w wysokości 6.000,-zł płatna w terminie roku od daty uiszczenia trzeciej raty, V rata w wysokości 6.000,-zł płatna w terminie roku od daty uiszczenia czwartej raty, VI rata w wysokości 6.000,-zł płatna w terminie roku od daty uiszczenia piątej raty.

W odpowiedzi wnioskodawca wniósł o oddalenie apelacji uczestniczki postępowania w całości.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

W rozpoznawanej sprawie, wnioskodawca domagał się podziału majątku wspólnego zgromadzonego w trakcie małżeństwa z uczestniczką.

W pierwszej kolejności wyjaśnić należy, że przedmiot każdego postępowania o podział majątku wspólnego, obejmuje ustalenie składu i wartości majątku wspólnego oraz jego podział z ustaleniem ewentualnych spłat i dopłat (art. 567 § 3 kpc w zw. z art. 684 kpc). Ponadto na wniosek któregokolwiek z byłych małżonków, sąd rozstrzyga o żądaniu ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym (art. 43 § 2 kriop i art. 567 § 2 kpc), a także dokonuje rozstrzygnięcia roszczeń pomiędzy małżonkami powstałych w czasie trwania wspólności oraz po jej ustaniu (art. 45 § 1 kriop i art. 207 kc).

Spór stron w postępowaniu przed Sądem I instancji, nie dotyczył kwestii składu i wartości majątku wspólnego oraz wysokości udziałów byłych małżonków w tym majątku.

Wnioskodawca i uczestniczka zajęli bowiem zgodne stanowisko w przedmiocie wartości głównego składnika majątku (lokal mieszkalny położony przy ul. (...) w R.) i sposobu jego podziału.

Byli małżonkowie prezentowali natomiast odmienne stanowiska w odnośnie charakteru środków zgromadzonych na książeczce mieszkaniowej nr (...) (założonej przez uczestniczkę) oraz w kwestii wysokości nakładów uczestniczki na majątek wspólny.

Zakres zaskarżenia i zrzuty podniesione w apelacji uczestniczki wskazują, że wszystkie kwestie sporne istniejące w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, zostały przeniesione na etap postępowania odwoławczego.

W apelacji wskazano bowiem, że Sąd Rejonowy bezzasadnie oddalił żądanie uczestniczki postępowania w przedmiocie rozliczenia kwoty wynikającej z zlikwidowanej książeczki mieszkaniowej (zarzut naruszenia art. 45 § 1 kriop oraz zarzut sprzeczności istotnych ustaleń z treścią materiału dowodowego) oraz żądanie rozliczenia nakładów na lokal mieszkalny stron za okres od dnia 15 września 2009r. do dnia 1 lutego 2011r. (zarzut sprzeczności istotnych ustaleń z treścią materiału dowodowego).

W ocenie strony skarżącej, lokal mieszkalny jest surogatem nabytym w zamian za środki pochodzące z majątku osobistego E. M., ponieważ jego nabycie nastąpiło w drodze surogacji (art. 33 pkt 10 kriop).

Uczestniczka postępowania wyraziła pogląd, już sama treść przepisu art. 45 § 1 kriop wskazuje na to, że w przypadku woli małżonka uchylenia skutku surogacji rzeczowej i wejścia określonego przedmiotu do majątku wspólnego mimo jego nabycia za środki z majątku osobistego, małżonek może żądać zwrotu wydatku poniesionego z majątku osobistego na nabycie tego przedmiotu do majątku wspólnego.

Z zaświadczenia uzyskanego przez bank (...) wynika, że uczestniczka książeczkę mieszkaniową o nr (...) założyła w dniu 20 stycznia 1983r. Likwidacja książeczki nastąpiła z kolei w dniu 27 grudnia 1999r. Stan oszczędności na książeczce wynosił 120,-zł - wkład własny, 5.489,21,-zł - premia gwarancyjna, 1.244,71,-zł - odsetki (k. 43).

Nie ulega wątpliwości, że środki pieniężne pochodzące z książeczki w łącznej kwocie 6.853,92,-zł (120 zł + 5.489,21 zł + 1.244,71 zł) zostały przeznaczone na zakup lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w R.. Świadczy o tym data likwidacji książeczki mieszkaniowej (27 grudnia 1999r.) oraz data zawarcia umowy sprzedaży ww. lokalu mieszkalnego (13 grudnia 1999r.).

Należy jednak zauważyć, premia gwarancyjna i odsetki od wkładu na książeczce mieszkaniowej uzyskane w trakcie wspólności ustawowej małżeńskiej wchodzą w skład majątku wspólnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 1997r., III CKU 10/97, Legalis nr 30920 i postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 lipca 1999r., I CKN 93/98, Legalis nr 326744).

Zgodnie z przepisem art. 33 § 2 pkt 2 kriop, do majątku wspólnego należą w szczególności dochody z majątku wspólnego, jak i również z majątku osobistego każdego z małżonków.

Nie ulega przy tym wątpliwości, że przez dochód należy rozumieć zarówno pożytki naturalne (np. drewno uzyskane z zalesionej nieruchomości), jak też pożytki cywilne (np. procenty i premie od wkładów na książeczkach oszczędnościowych, choćby sam kapitał należał do majątku odrębnego).

Uznać zatem należy, że do majątku osobistego uczestniczki postępowania weszło jedynie 120,-zł z tytułu wkładu własnego.

Powstał on w części przed zawarciem związku małżeńskiego przez wnioskodawcę i uczestniczkę w 1989r. Kwota 5.489,21,-zł z tytułu premii gwarancyjnej oraz kwota 1.244,71,-zł z tytułu odsetek od ww. kapitału stanowiła natomiast majątek wspólny byłych małżonków.

Z umowy sprzedaży z dnia 13 grudnia 1999r. wynika, że cena za lokal mieszkalny położony przy ul. (...) w R. wynosiła 18.630,-zł. Oznacza to, że 120,-zł z majątku osobistego uczestniczki stanowiło zaledwie 0,64% ceny uiszczonej na poczet zakupu przedmiotowego lokalu. Należy też pamiętać, że byli małżonkowie ponieśli koszt sporządzenia umowy formie aktu notarialnego w kwocie 573,-zł.

Nie wiadomo zatem, czy 120,-zł zostało przeznaczone na poczet ceny za nabycie lokalu mieszkalnego, na poczet kosztów notarialnych, czy też na uiszczenie opłaty od wniosku o wpis w księdze wieczystej.

Z tego względu uznać można, że kwota 120,-zł została pokryta na zaspokojenie zwykłych potrzeb rodziny, a tym samym nie podlega rozliczeniu w niniejszym postępowaniu (art. 45 § 1 zd. 3 kriop).

W tym miejscu wskazać należy, że Sąd I instancji zasadnie nie uwzględnił żądania uczestniczki dotyczącego rozliczenia nakładów (opłaty stałe) za lokal mieszkalny w okresie od dnia 15 września 2009r. do dnia 1 lutego 2011r.

Skarżąca podniosła w apelacji, że wnioskodawcza nie zaprzeczył tym okolicznościom, co potwierdza jego stanowisko na rozprawie przeprowadzonej w dniu 22 września 2017r.

Wnioskodawca zaproponował wówczas, aby koszty nakładów, które poniosła uczestniczka, odliczyć od majątku (k. 60).

Z powyższego wynika, że wnioskodawca nie kwestionował żądania byłej małżonki dotyczącego rozliczenia nakładów, co do samej zasady, jednakże nie oznacza to wcale, że uczestniczka została zwolniona od obowiązku udowodnienia swych twierdzeń w tym zakresie.

Poza tym na rozprawie apelacyjnej, wnioskodawca zaprzeczył twierdzeniom apelacji w omawianej części (k. 104, nagranie na płycie CD).

W ocenie Sądu Okręgowego, skoro uczestniczka postępowania twierdzi, że poniosła określone wydatki związane z własnością nieruchomości wspólnej (uiszczała opłaty stałe), to winna to należycie udokumentować, czy też wykazać innymi dowodami. Nie jest wystarczające wskazanie, że dane wydatki były ponoszone oraz że jest to zgodne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego.

W aktach sprawy, znajduje się zaświadczenie wydane przez zarządcę nieruchomości przy ul. (...) w R. za okres od 1 marca 2011r. do 30 września 2017r. (k. 64). W materiale dowodowym sprawy, brak jest natomiast jakiegokolwiek dowodu na wysokość opłat w okresie dnia 15 września 2009r. do dnia 1 lutego 2011r.

Nawet treść apelacji wskazuje, że sama uczestniczka postępowania nie jest w stanie podać dokładnej sumy uiszczonych opłat w ww. okresie, ponieważ posłużyła się sformułowaniem „około 200 zł miesięcznie”.

Uznać zatem należy, że w tym zakresie uczestniczka nie sprostała zasadzie ciężaru dowodu (art. 6 kc), a tym samym orzeczenie Sądu I instancji i w tej części zasługuje na aprobatę.

Warto zauważyć, że uczestniczka pomija to, że ciężarami w rozumieniu art. 207 kc są podatki i inne świadczenia o charakterze publicznoprawnym obciążające współwłaścicieli nieruchomości będącej przedmiotem współwłasności.

W konsekwencji tylko wydatki konieczne dla zachowania prawa majątkowego stron, czyli w realiach sprawy opłaty na fundusz remontowy spornego mieszkania stanowią o konieczności ich rozliczenia, ale nie opłaty bieżące związane z korzystaniem z mieszkania, jak chciałaby tego uczestniczka.

W tej sytuacji, należy uznać, że w warunkach R. te wydatki na pewno nie wynoszą aż 200,-zł, dlatego zasądzona kwota wyczerpuje zgłoszone przez uczestniczkę żądania.

Na marginesie wskazać należy, że rozstrzygnięcie odnośnie wysokości nakładów uczestniczki postępowania na majątek wspólny, powinno zostać odzwierciedlone przez Sąd Rejonowy w sentencji postanowienia.

Niemniej jednak odpowiednie rozliczenia zostały przeprowadzone w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, a więc wskazane uchybienie nie posiada żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw, do rozłożenia zasądzonej na rzecz wnioskodawcy sumy pieniężnej z tytułu spłaty udziału w majątku wspólnym (33.592,72 zł), na sześć - zamiast trzech rat.

W przypadku przyznania majątku jednemu z małżonków (byłych małżonków), jest on zobowiązany do dokonania na rzecz drugiego spłaty w wysokości odpowiadającej wielkości udziału należnego temu małżonkowi, co do której to spłaty ustawa stwarza możliwość rozłożenia jej na raty na okres nie dłuższy niż dziesięć lat. W razie rozłożenia spłaty udziału w majątku wspólnym na raty sąd określa terminy ich uiszczenia (art. 212 § 3 kc).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazano, że przy ocenie, czy zachodzą podstawy do rozłożenia spłaty na raty, można sięgnąć do przesłanek rozłożenia należności na raty na zasadach ogólnych określonych w przepisie art. 320 kpc (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 1969r., III CRN 61/69, Legalis nr 13935 i postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2013r., V CSK 79/12, LEX nr 1296718 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 października 2009 r., II CK 2/09, Lex nr 553672).

Zauważyć jednak należy, że ustanowione normy w zakresie rozłożenia spłaty świadczenia na raty mają charakter wyjątkowy, gdyż może być zastosowana jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach. Ochrona, jaką zapewnia dłużnikowi nie może być z kolei stawiana ponad ochronę wierzyciela w procesie cywilnym i wymaga uwzględnienia wszelkich okoliczności sprawy, w tym uzasadnionego interesu podmiotu inicjującego proces (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 maja 2016r., V ACa 777/15, Lex 2061859).

Ponadto ochrona sytuacji majątkowej współwłaściciela, któremu przyznano przedmiot objęty postępowaniem podziałowym powinna nastąpić z jak najmniejszym uszczerbkiem dla ochrony interesów majątkowych pozostałych współwłaścicieli uprawnionych do stosownych spłat. Dla określenia terminu spłat nie bez znaczenia jest także czas trwania postępowania podziałowego, jeżeli w tym okresie uczestnik postępowania zobowiązany do spłat korzystał z przedmiotu objętego węzłem współwłasności.

W konsekwencji w warunkach niniejszej sprawy, nie ma podstaw do rozłożenia świadczenia uczestniczki postępowania aż na sześć rat. Z oświadczenia majątkowego uczestniczki wynika, że skarżąca posiada roczny dochód w wysokości 7.248,-zł (k. 47). Tym samym nawet rozłożenie kwoty 33.592,72,-zł na sześć rat, nie zapewni płynnej spłaty zobowiązania przez uczestniczkę postępowania. Należy przy tym pamiętać, że wnioskodawca został pozbawiony głównego składnika majątku wspólnego, tj. mieszkania, a tym sam przysługuje mu prawo do uzyskania w miarę szybkiej rekompensaty z tego tytułu.

O kosztach postępowania apelacyjnego, Sąd II instancji orzekł na podstawie przepisu art. 520 § 1 kpc.

O wynagrodzeniu zawodowego pełnomocnika z urzędu uczestniczki Sąd odwoławczy rozstrzygnął na mocy § 8 pkt 5 w zw. § 16 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 4 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

Bożena Charukiewicz Mirosław Wieczorkiewicz Jacek Barczewski