Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

PowódM. K. wniósł o zasądzenie od pozwanego A. Ł. kwoty 7162,55 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wymagalności, wskazując na szkodę, jaką poniósł wobec usunięcia przez pozwanego mienia spod egzekucji.

Powód w uzasadnieniu powołał się na prawomocne wyroki Sądu Rejonowego w Bydgoszczy wydane w sprawach VII P 756/11 i VII P 243/12, którymi zasądzono łącznie na jego rzecz od M. Ł. (1) kwotę 7162,55 zł z ustawowymi odsetkami tytułem wynagrodzenia za pracę, jednak egzekucja z majątku dłużniczki okazała się bezskuteczna, bowiem dłużniczka wyzbyła się majątku. I tak m.in. w czerwcu 2010 r. darowała ona swojemu synowi A. Ł. naczepę W. nr. rejestracyjny (...). W tej sytuacji powód wystąpił z powództwem na podstawie art. 527 k.c. przeciwko A. Ł. (sprawa I C 173/11 Sądu Rejonowego w Nakle nad Notecią i II Ca 608/12 Sądu Okręgowego w Bydgoszczy) uzyskując ochronę prawną.

Wobec jednak zbycia tej ruchomości bratu, M. Ł. (2), powód wystąpił z roszczeniem odszkodowawczym.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa, wskazując na ogłoszoną wobec M. Ł. (1) upadłość, a następnie na przejęcie przez pozwanego długu matki M. Ł. (1) wobec Banku (...) i ostatecznie zwrot naczepy przez M. Ł. (2) pozwanemu oraz kwot - odpowiednio 7800 zł i 5100 zł.

Wyrokiem z dnia 27 lutego 2014 r. Sąd Rejonowy w Szubinie V Zamiejscowy Wydział Cywilny w Nakle nad Notecią zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 7162,55 zł z ustawowymi odsetkami - od kwoty 3980 zł od 1 sierpnia 2010r. do dnia zapłaty i od kwoty 1490 zł od 7 lutego 2011 r. do dnia zapłaty oraz rozstrzygnął o kosztach należnych Skarbowi Państwa od pozwanego.

Swoje rozstrzygnięcie oparł Sąd Rejonowy na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach natury prawnej:

Wyrokiem z dnia 15.03.2012r. w sprawie I C 173/11 tut. Sąd uznał za bezskuteczną w stosunku do M. K. umowę darowizny naczepy W., rok produkcji 2007, nr. rej. (...), następnie (...) a obecnie (...), zawartej 02.06.2010r. pomiędzy pozwanym A. Ł. a jego matką M. Ł. (1), w celu zaspokojenia wierzytelności powoda wynikającej z wyroku wydanego na jego korzyść przez Sąd Pracy i

Ubezpieczeń Społecznych w Bydgoszczy. Sąd ustalił, iż M. Ł. (1) i A. Ł. działali z pokrzywdzeniem wierzyciela. W tej sprawie Sąd zabezpieczył powództwo, między innymi poprzez zakaz zbywania w/w naczepy do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. W sprawie I C 173/11 apelacja A. Ł. została oddalona w dniu 31.01.2013r. wyrokiem Sądu Okręgowego w Bydgoszczy w sprawie II Ca 608/12.

W dniu 24.01.2013r. A. Ł. sprzedał w/w naczepę W. swojemu bratu-pozwanemu M. Ł. (2) pomimo, iż sprawa I C 173/11 w tym czasie nie była prawomocnie zakończona. Nadto w tut. Sądzie toczyła się identyczna sprawa I C 199/11, z powództwa innego wierzyciela B. G. przeciwko A. Ł., którą wierzyciel B. G. także wygrał i która w dniu sprzedaży naczepy była już prawomocnie rozstrzygnięta.

Powód na podstawie wyroków wydanych w sprawie VII P 756/10 i VII P 243/12 przeciwko M. Ł. (1) do dziś nie wyegzekwował swoich należności. Pomimo wygranej sprawy I C 173/11 powód nie mógł skorzystać z tego wyroku i prowadzić egzekucji z naczepy W., gdyż pozwany w dniu 24.01.2013r. sprzedał ją bratu M. Ł. (2).

M. K. jak i B. G. oprócz pozwów o odszkodowanie skierowanych przeciwko A. Ł. wnieśli do tut. Sądu także pozwy o uznanie za bezskuteczną w stosunku do nich umowy darowizny, bądź kupna -sprzedaży naczepy W. nr. rej. (...), obecnie (...) rok produkcji 2007, zawartej między A. Ł. oraz jego bratem M. Ł. (2) w celu zaspokojenia ich wierzytelności wynikających z prawomocnych wyroków wydanych przez Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bydgoszczy. W sprawie VC 356/13 tut. Sąd , na podstawie art. 531 § 2 k.c. uwzględnił powództwo B. G. i M. K. skierowane przeciwko M. Ł. (2). Wyrok wydany w sprawie V C 356/13 nie jest prawomocny.

Sąd ustalił nadto, iż komornik działający przy tut. Sądzie prowadzi przeciwko M. Ł. (1) wiele postępowań egzekucyjnych, gdzie stan zaległości dłużniczki wobec różnych wierzycieli przekracza 901.644,71 zł. Egzekucja wobec niej jest całkowicie bezskuteczna. W sprawach tych Sąd ustalił także, iż w toku postępowania egzekucyjnego z wniosku innych wierzycieli komornik dowiedział się, że dłużniczka w dniu 11.08.2009r. podarowała swojemu synowi M. Ł. (2) własność samochodu A. (...) , (...), rok produkcji 2007. Nadto następnie dłużniczka podarowała swojemu mężowi własność samochodu M. (...) i F. (...), a pozwanemu A. Ł. własność naczepy W.. Natomiast 20.10.2009r. dłużniczka wraz z mężem darowała synowi M. Ł. (2) prawo użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w

N.. przy ul. (...), a pozwanemu prawo własności nieruchomości położonej przy ul. (...). Jednocześnie dłużniczka i jej mąż ustanowili na swoją rzecz prawo służebności osobistej mieszkania oraz pozostałej części budynku wraz z całym gruntem, w tym do pomieszczeń użytkowych, a polegające na prawie do dowolnego ich użytkowania i pobierania pożytków. Po zawarciu umów dłużniczka i jej mąż mieszkają w tej nieruchomości, a mąż dłużniczki prowadzi tam działalność gospodarczą. Wobec dłużniczki było prowadzone postępowanie o wyjawienie majątku, gdzie M. Ł. (1) przyznała, że w zasadzie nie posiada majątku, z którego powód mogły zaspokoić swoje roszczenie. Z uwagi na to , że M. Ł. (1) zalegała w zapłacie składek na fundusz ubezpieczeń pracowniczych, ZUS wystąpił o ich zabezpieczenie poprzez wpisanie hipotek przymusowych. Pod tym samym adresem co (...) Hurtownia (...) w internecie reklamuje się firma P. P.H.U. (...), gdzie jako dyrektor wskazywany jest mąż dłużniczki W. Ł., a jako kierownik produkcji - jej syn M. Ł. (2). Natomiast drugi syn M. Ł. (1) - pozwany A. Ł. jako (...) zapewnia profesjonalny transport. W sprawach prowadzonych w tut. Sądzie przeciwko członkom rodziny M. Ł. (1) Sąd ustalił, iż ona jak i jej mąż W. oraz synowie A. i M. działali z pokrzywdzeniem wierzycieli. Wyroki w tych sprawach są prawomocne.

W tym postępowaniu pełnomocnik pozwanego przedłożył umowę sprzedaży wierzytelności z 25.01.2013r. zawartą w formie aktu notarialnego, na podstawie której pozwany A. Ł. przejął dług matki M. Ł. (1) wobec Banku (...) S.A., zabezpieczony hipoteką na nieruchomości należącej obecnie do M. Ł. (2), objętej księgą wieczystą (...), którą wcześniej M. Ł. (1) darowała temu synowi. Wraz z tą umową nastąpiło przejście w/w hipoteki na A. Ł..

Bezsporna była okoliczność, iż w kwietniu tego roku została ogłoszona upadłość dłużniczki M. Ł. (1) prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą (...) Hurtownia (...). Sąd uznał jednak, iż skoro pozew dotyczy żądania odszkodowania od A. Ł., to podnoszenie tej okoliczności przez pozwanego nie ma znaczenia w tej sprawie.

Pozwany wskazał, też że brat pozwanego -M. Ł. (2) zwrócił mu naczepę W., a pozwany oddał mu pieniądze. Okoliczność tę miało potwierdzać oświadczenie kierowane przez M. Ł. (2) do (...) A. Ł. i dwie wpłaty dokonane przez tą firmę na rzecz M. Ł. (2) na kwotę 12.900 zł.

W ocenie Sądu działanie pozwanego i jego brata M. jest niewiarygodne i podnoszone na użytek tej sprawy i sprawy V C 356/13, w której Sąd uwzględnił skargę

pauliańską M. K.i B. G. przeciwko M. Ł. (2) właśnie z powodu kolejnego przeniesienia własności naczepy W. przez pozwanego na rzecz brata M.. Takie działanie pozwanego i jego brata M., a wcześniej ich matki już od dłuższego czasu skutecznie udaremniają powodowi wykonanie wyroków, które powód uzyskał w tut. Sądzie oraz w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy Sądzie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.

Nadto zwrot naczepy jest wątpliwy skoro M. Ł. (2) zapłacił bratu 12.300 zł, a ten łącznie zwrócił mu 12.900 zł., a z tych wpłat nie wynika czego one dotyczą, a jak już Sąd ustalił w sprawie I C 173/11 obaj bracia prowadzą działalność gospodarczą w ramach której współpracują. Poza tym naczepa nie została przerejestrowana. Dlatego też w ocenie Sądu obecne działanie pozwanego i jego brata podyktowane było korzystnym orzeczeniem dla powoda wydanym przeciwko M. Ł. (2) przez tut. Sąd w sprawie V C 356/13 i uniknięciem odpowiedzialności przez pozwanego w niniejszej sprawie.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, iż pozwany sprzedając naczepę W. po zabezpieczeniu powództwa, a przed uprawomocnieniem się wyroku w sprawie I C 173/11, gdzie Sąd stwierdził, że działał z pokrzywdzeniem powoda jako wierzyciela jego matki i świadomie działał na jego szkodę, by ten nie mógł wyegzekwować swoich należności wynikających z wyroku Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bydgoszczy.

W wyroku z dnia 3 lutego 2005r. w sprawie II CK 412/04 Sąd Najwyższy wskazał, że osoba trzecia, która przez czynność prawną z dłużnikiem dokonaną w złej wierze w rozumieniu art 527 § 1 k.c. uzyskała korzyść majątkową a następnie korzyść tę zbyła, nie tylko może być pozwana przez wierzyciela pauliańskiego, ale wręcz musi być pozwana i musi zostać wydany przeciwko niej prawomocny wyrok zasądzający na zapłatę, jeśli wierzyciel zamierza urealnić swoją do dłużnika wierzytelność z majątku osoby trzeciej. W każdym razie, mimo pozbycia się przez osobę trzecią przedmiotu czynności prawnej z dłużnikiem, nie przestaje ona być wobec wierzyciela odpowiedzialna za to, że wierzyciel nie mógł się zaspokoić z majątku dłużnika. Odpowiedzialność ta może przybrać formę znoszenia przez osobę trzecią egzekucji z jej majątku na zaspokojenie wierzyciela (taka sytuacja została wyraźnie unormowana w art. 532 k.c), ale może też wyrażać się w formie zapłaty przez osobę trzecią odpowiedniej kwoty, która - w razie odmowy - może być przedmiotem dochodzenia przed sądem na podstawie art. 415 k.c. lub art. 409 k.c, a następnie egzekucji z majątku osoby trzeciej.

W ocenie Sądu powód wykazał, że pozwany jako osoba trzecia, działał w zlej wierze, i jest współwinny wyrządzenia powodowi szkody przez udaremnienie mu możliwości

zaspokojenia się z majątku dłużnika tj. z naczepy W.. Wyzbycie się przez pozwanego tej naczepy niczego w kwestii jego odpowiedzialności nie zmieniło. Pozwany bowiem z tego powodu nie został zwolniony z odpowiedzialności wobec powoda. Szkoda, która powstała w wyniku nagannego działania pozwanego nadal istnieje, gdyż sprzedając naczepę W. powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu korzyści jaką z tego tytułu uzyskał. Rzekomy zwrot naczepy przez brata M. Ł. (2) niczego nie zmienił w stosunku do powoda, gdyż nadal nie może on odzyskać należności prawomocnie zasądzonych przez Sąd od matki pozwanego.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że powód w niniejszej sprawie wykazał, iż zostały spełnione przesłanki z art. 415 k.c. uzasadniające odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanego.

Sąd uwzględnił powództwo w całości, naliczając odsetki od dni wymagalności poszczególnych kwot wskazanych w prawomocnym wyroku z 19.04.201 Ir., wydanym w sprawie VII P 756/10 i w prawomocnym wyroku z 20.06.2012r. w sprawie VII P 243/12 przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy.

Powód był w całości zwolniony od kosztów sądowych , dlatego też Sąd na podstawie art. 113 ust.l ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity) w zw. z art. 98§ 1 k.p.c, i 108§ l k.p.c. w pkt 2 wyroku nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego w Szubinie nie uiszczoną opłatę od pozwu.

Jednocześnie Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 3 marca 2014 r. oddalił wniosek powoda w przedmiocie uzupełnienia wyroku przez nadanie mu rygoru natychmiastowej wykonalności.

Wskazał Sąd Rejonowy, że wniosek powód złożył dopiero po ogłoszeniu wyroku, nie uczynił tego ani w pozwie ani też przed ogłoszeniem wyroku. Stąd na mocy art. 333 § 3 k.p.c. a contrario wniosek podlegał oddaleniu.

Apelację od wyroku wniósł pozwany, zarzucając nierozpoznanie istoty sprawy poprzez błędną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, co skutkowało błędnymi wnioskami i niesłusznym orzeczeniem, tj. przepisów art. 232 i 233 k.p.c. polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów przez pobieżne zapoznanie się z materiałem dowodowym i oparcie rozstrzygnięcia jedynie na jego części, co dało sprzeczność ustaleń z materiałem zebranym w sprawie.

Przy tak sformułowanym zarzucie pozwany domagał się uchylenia wyroku i odrzucenia powództwa na mocy art. 386 § 3 k.p.c, ewentualnie oddalenie powództwa lub

uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu za obie instancje.

Powód wniósł o oddalenie apelacji, nadto domagał się rozpoznania jego zażalenia na postanowienie z dnia 3 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

Sąd Okręgowy podziela w całości ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy i przyjmuje je za własne, a także dokonaną ocenę materiału dowodowego i wnioski natury prawnej, które, jako trafne, także Sąd Okręgowy aprobuje.

Na wstępie Sąd Okręgowy pragnie wskazać, że rozpoznawanie zarzutów apelacji zawsze w pierwszej kolejności dotyczyć winno tych, które wskazują na naruszenie prawa procesowego oraz tych odnoszących się do ustaleń faktycznych w sprawie, bowiem tylko w prawidłowo, niewadliwie ustalonym stanie faktycznym możliwa jest też ocena zastosowania przez Sąd I instancji przepisów prawa materialnego.

Skarżący, działający zresztą przez profesjonalnego pełnomocnika, w sposób bardzo ogólny poczynił zarzut naruszenia art. 233 i 232 k.p.c, nie wskazując, które to dowody zostały błędnie ocenione przez Sąd I instancji i na czym miałaby polegać sprzeczność ustaleń z materiałem dowodowym zebranym w sprawie.

Skarżący zdaje się bowiem nie dostrzegać, że okoliczności, na które wskazał powód, w podstawie faktycznej żądania, w ogóle nie były kwestionowane przez stronę pozwaną. Poza tym prawomocnie zakończone postępowania w sprawach VII P 756/10, VII P 243/12, I C 199/11 i I C 173/11 uprawniały Sąd Rejonowy do tak poczynionych ustaleń.

Nie budzi wątpliwości okoliczność, że prawomocnym wyrokiem z dnia 15 marca 2012r. (IC 173/11 i II Ca 608/12) Sąd Rejonowy w Nakle nad Notecią uznał za bezskuteczną w stosunku do powoda umowę darowizny z dnia 2 czerwca 2010 r., zawartą pomiędzy M. Ł. (1) a A. Ł., a dotyczącą naczepy W. nr rej. (...) /następnie(...), a obecnie (...)).

Nie budzi też wątpliwości, i jest to okoliczność bezsporna, że pozwany, jeszcze przed uprawomocnieniem się wyroku w sprawie I C 173/11, mimo zabezpieczenia roszczenia powoda przez zakaz zbywania naczepy do czasu prawomocnego zakończenia postępowania, sprzedał naczepę bratu M. Ł. (2) i uniemożliwił powodowi wyegzekwowanie należności w kwocie 7162,55 zł.

W świetle powyższego tak sformułowany zarzut apelacyjny musi jawić się jako chybiony.

Rację ma zatem Sąd Rejonowy, gdy wskazał na możliwość dochodzenia odszkodowania od A. Ł., jego zachowanie bowiem nosiło znamiona deliktu /art. 415 k.c./. Nie ma zatem żadnych przeszkód, aby wierzyciel mógł być w takim przypadku chroniony na zasadach ogólnych.

Pozwany nie zakwestionował tego, że dokonał sprzedaży naczepy. Takie działanie pozwanego wskazuje na pokrzywdzenie powoda, tak bowiem nie może skutecznie wyegzekwować należności zasądzonych prawomocnymi wyrokami.

Gdy zważy się na orzecznictwo Sądu Najwyższego, Sąd ten przesądził możliwość oparcia roszczenia przez powoda /wierzyciela/ wobec osoby trzeciej, gdy ta rozporządziła przedmiotem przysporzenia na rzecz innej osoby, już po uzyskaniu przez wierzyciela wyroku opartego na art. 527 k.c, na przepisach o czynach niedozwolonych /vide - wyrok z dnia 25 października 2012 r., I CSK 139/12, Lex nr 1274944, czy wyrok z 3 lutego 2005 r. , II CK 412/04, Lex nr 359437/.

Ten ostatni wyrok przywołał trafnie Sąd Rejonowy, wskazując na zasadność roszczenia powoda - wierzyciela dłużniczki M. Ł. (1).

Podnoszona przez pozwanego w toku procesu okoliczność, jak przejęcie przez pozwanego długu matki wobec Banku (...) S.A. /umowa sprzedaży wierzytelności z 25 stycznia 2013r./ zabezpieczonego hipoteką na nieruchomości należącej do M. Ł. (2), a darowaną przez M. Ł. (1) pozostaje bez znaczenia dla rozstrzygnięcia o zasadności roszczenia w tej sprawie.

W konsekwencji Sąd Okręgowy oddalił apelację pozwanego na mocy art. 385 k.p.c.

W przedmiocie zażalenia powoda, to jest ono oczywiście bezzasadne.

Wyrok w przedmiotowej sprawie ogłoszony został w dniu 27 lutego 2014 r., natomiast wniosek powoda został złożony w dniu 4 marca 2014 roku. Tymczasem, jak tramie zauważył Sąd i instancji, wskazując na treść art. 333 § 3 k.p.c, Sąd może nadać wyrokowi nadającemu się do wykonania w drodze egzekucji rygor natychmiastowej wykonalności na wniosek i postanowienie w tym zakresie winno znaleźć się w wyroku. Jednak wniosek taki, co należy wywieść z treści przywołanego przepisu, winien być złożony przed ogłoszeniem wyroku, w pozwie, później w piśmie procesowym, czy ustnie do protokołu na rozprawie.

Skoro został on złożony po dacie 27 lutego 2014 r., podlegał oddaleniu.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy zażalenie powoda na mocy art. 385 k.p.c. w zw. z

art. 397§ 2 k.p.c. oddalił.