Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 12 marca 2018 r. Sąd Rejonowy w Płocku zasądził
od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.674,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
od dnia 13 stycznia 2015 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 1.752,21 zł z tytułu zwrotu kosztów procesu (punkt I. wyroku) a w pozostałej części oddalił powództwo (punkt II. wyroku).

Sąd Rejonowy ustalił, iż w dniu 8 września 2014 r. w wyniku kolizji drogowej doszło
do uszkodzenia pojazdu marki F. o numerze rejestracyjnym (...), stanowiącego własność M. R.. Sprawca kolizji w chwili zdarzenia posiadał umowę ubezpieczenia z tytułu odpowiedzialności cywilnej zawartą z pozwanym (...) Spółka Akcyjna w S.. Pozwany otrzymał zawiadomienie o szkodzie w dniu 11 września 2014 r. W dniu 8 września 2014 r. poszkodowany zawarł z powodem R. C. N. Powypadkowych w W. umowę najmu pojazdu zastępczego marki N. (...) - na czas unieruchomienia swego auta; tego samego dnia auto zastępcze zostało wydane M. R.. Zgodnie z umową najmu czynsz wynosił 100,00 zł netto za każdą rozpoczętą dobę najmu zaś ostateczny czas najmu miał zostać określony w protokole zdawczo - odbiorczym, który miał stanowić podstawę wystawienia faktury. Jednocześnie
w dniu 8 września 2014 r. poszkodowany zawarł z powodem jako cesjonariuszem umowę przelewu wierzytelności z tytułu zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, przysługującej poszkodowanemu wobec pozwanego w związku ze szkodą komunikacyjną mającą miejsce
w dniu 8 września 2014 r. Według ustaleń Sądu I instancji w dniu 12 września 2014 r. rzeczoznawca pozwanego przeprowadził oględziny uszkodzonego pojazdu zaś po ich zakończeniu poszkodowany otrzymał od rzeczoznawcy informację, że naprawa pojazdu może być ekonomicznie nieuzasadniona. Strona pozwana w dniu 14 września 2014 r. sporządziła wycenę wartości rynkowej pojazdu poszkodowanego w stanie sprzed szkody określając ją
na kwotę 5.500,00 zł brutto oraz kosztorys naprawy na kwotę 4.013,95 zł brutto w wariancie najtańszym i na kwotę 7.832,36 brutto w wariancie najdroższym. Jednocześnie pozwany ustalił wysokość odszkodowania z tytułu szkody całkowitej na kwotę 3.400 zł, stanowiącą różnicę wartości pojazdu w stanie nieuszkodzonym oraz wartości jego pozostałości po szkodzie, oszacowanej na kwotę 2.100,00 zł.

W piśmie z dnia 17 września 2014 r. pozwany poinformował poszkodowanego, że w sprawie szkody trwa postępowanie likwidacyjne wskazując jednocześnie, iż w przypadku przyjęcia odpowiedzialności za zdarzenie, odszkodowanie zostanie wypłacone w kwocie stanowiącej różnicę wartości pojazdu sprzed i po szkodzie. W treści pisma wskazano, że ustalona wartość pojazdu w stanie nieuszkodzonym wynosi 5.500,00 zł, wartość pojazdu
po szkodzie 2.100,00 zł, a wstępna wysokość szkody - 3.400,00 zł. Na wypadek podjęcia
przez poszkodowanego decyzji o naprawie pojazdu, ubezpieczyciel wskazał, iż zmiana sposobu rozliczenia szkody będzie możliwa, o ile koszty przywrócenia samochodu do stanu sprzed szkody nie przekroczą jego wartości. Z kolei w piśmie z dnia 6 października 2014 r. (...) Spółka Akcyjna w S. poinformowało M. R., iż w sprawie szkody trwa nadal postępowanie likwidacyjne, które nie zostanie zakończone w terminie 30 dni. Według ustaleń Sądu Rejonowego decyzją z dnia 22 października 2014 r. pozwany ubezpieczyciel przyznał poszkodowanemu odszkodowanie w kwocie 3.400,00 zł brutto - ustalone na zasadzie szkody całkowitej. Kwotę tę pozwany przelał na konto bankowe wskazane przez poszkodowanego w dniu 23 października 2014 r.

M. R. zwrócił powodowi auto zastępcze w dniu 2 listopada 2014 r. zaś R. J. w dniu 31 października 2014 r. wystawił fakturę VAT, w treści której obciążył poszkodowanego kwotą 6.765,00 zł z tytułu najmu samochodu zastępczego – przy przyjęciu okresu 55. dni korzystania z takiego auta i zastosowaniu dobowej stawki najmu na poziomie kwoty 123,00 zł brutto. Decyzja z dnia 12 stycznia 2015 r. (...) Spółka Akcyjna w S. przyznał poszkodowanemu dopłatę do odszkodowania w wysokości 1.795,80 zł obejmującego również koszty roszczenia z tytułu pojazdu zastępczego w kwocie 984,00 zł brutto.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy podał, iż spór między stronami koncentrował się - przy zaakceptowaniu przez pozwanego wysokości przyjętej w umowie stawki dobowej najmu - wyłącznie wokół określenia uzasadnionego okresu najmu pojazdu zastępczego. Sąd I instancji wskazał, że przedmiotem żądania pozwu w sprawie było odszkodowanie z tytułu uszkodzenia pojazdu mechanicznego, przysługujące
od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody i obejmujące koszty najmu pojazdu zastępczego, powstałe w związku z uszkodzeniem samochodu użytkowanego
przez poszkodowanego. Powołując - stanowiące podstawę odpowiedzialności pozwanego - przepisy art. 822 § 1 kc i art. 361 §1 kc, Sąd podniósł, że w orzecznictwie za normalne następstwo uszkodzenia lub zniszczenia pojazdu, służącego poszkodowanemu do prowadzenia działalności gospodarczej, uznaje się konieczność czasowego wynajęcia pojazdu zastępczego, w celu kontynuowania tej działalności w okresie, gdy szkoda nie została jeszcze naprawiona. Tak samo w przypadku pojazdu nie służącego do prowadzenia działalności gospodarczej, odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego. Wydatkami ekonomicznie uzasadnionymi są przy tym koszty ustalone według cen występujących na lokalnym rynku, rozumianym jako krąg podmiotów świadczących usługi na obszarze miejsca zamieszkania poszkodowanego lub miejsca uszkodzenia samochodu.

Dalej Sąd wskazał, że regulacja przepisów art. 361 §1 i § 2 kc nakazuje przestrzeganie zasady pełnego odszkodowania w granicach adekwatnego związku przyczynowego. Nie ulega wątpliwości, że utrata możliwości korzystania z pojazdu wskutek jego uszkodzenia czy zniszczenia może prowadzić do poniesienia szkody majątkowej w związku z koniecznością czasowego wynajęcia pojazdu zastępczego. Za szkodę można uznać jednak tylko koszty niezbędne, rzeczywiście poniesione przez poszkodowanego, którego obciąża ciężar dowodu wysokości szkody. Oczywiście obowiązkiem poszkodowanego jest w takiej sytuacji podejmowanie działań zmierzających do zminimalizowania szkody a brak z jego strony takiego działania nie może prowadzić do zwiększenia obowiązku odszkodowawczego osoby zobowiązanej do naprawienia szkody. Na dłużniku powinien zatem ciążyć obowiązek zwrotu jedynie wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika.

Odnosząc te rozważania do okoliczności przedmiotowej Sąd I instancji wskazał, że pozwany nie kwestionował istnienia potrzeby korzystania przez poszkodowanego z pojazdu zastępczego, zarzucił jednak, że wynikający z wystawionej przez powoda faktury VAT czas wynajmu tego pojazdu nie był uzasadniony w zakresie przekraczającym 8 dni,
który - w związku ze stwierdzoną szkodą całkowitą - wystarczał w ocenie pozwanego do zagospodarowania pozostałości pojazdu i pozwalał na nabycie przez poszkodowanego innego pojazdu.

Oceniając kwestię uzasadnionego czasu najmu przez poszkodowanego pojazdu zastępczego, Sąd Rejonowy podniósł, że akceptuje wyrażany w orzecznictwie pogląd, zgodnie z którym odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje również celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego w okresie niezbędnym do nabycia innego pojazdu mechanicznego, jeżeli odszkodowanie ustalone zostało w wysokości odpowiadającej różnicy pomiędzy wartością pojazdu mechanicznego sprzed zdarzenia powodującego szkodę a wartością pojazdu w stanie uszkodzonym, którego naprawa okazała się niemożliwa lub nieopłacalna (tzw. szkoda całkowita). W świetle zasad doświadczenia życiowego, nabycie nowego pojazdu wymaga podjęcia określonych czynności organizacyjnych w pewnym przedziale czasu przy uwzględnieniu obowiązku poszkodowanego podejmowania czynności zmierzających do zapobieżenia zwiększaniu rozmiaru szkody. Ustalenie czasu niezbędnego na nabycie nowego pojazdu ma charakter obiektywny i jest niezależne od posiadania przez poszkodowanego środków pieniężnych - w tym pochodzących z wypłaty odszkodowania poszkodowanemu obejmującego różnicę wartości pojazdu sprzed i po zdarzeniu szkodzącym - na zakup nowego pojazdu. Na ustalenie czasu niezbędnego na nabycie pojazdu istotne znaczenie ma data zawiadomienia poszkodowanego o sposobie likwidacji szkody poprzez zapłatę różnicy pomiędzy wartością pojazdu sprzed i po zdarzeniu szkodzącym. Z tych względów nie zrywa adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem szkodzącym a kosztami poniesionymi na najem pojazdu zastępczego przy tzw. szkodzie całkowitej wypłata odszkodowania przez ubezpieczyciela obejmującego różnicę w wartości uszkodzonego pojazdu sprzed i po wypadku, jeżeli nastąpiła ona zanim nastąpił upływ czasu niezbędnego do nabycia przez poszkodowanego nowego. Uwzględniając zatem zaakcentowaną kwestię uznać należy, iż poszkodowany ma obowiązek podejmowania czynności zmierzających do zapewnienia sobie innego pojazdu w miejsce uszkodzonego od chwili ustalenia wystąpienia szkody całkowitej i jeszcze przed otrzymaniem należnego z tego tytułu odszkodowania, a jedynie w sytuacji, gdy do momentu wypłaty świadczenia odszkodowawczego zorganizowanie innego środka transportu przez poszkodowanego nie było obiektywnie możliwe, okres uzasadnionego wynajmu pojazdu zastępczego może obejmować również odpowiedni czas, przypadający po uzyskaniu odszkodowania.

Sąd Rejonowy stwierdził, że z dokonanych ustaleń wynikało, iż pozwany poinformował poszkodowanego o oszacowanej wartości pojazdu i kosztach naprawy ze wskazaniem spodziewanej wysokości odszkodowania w przypadku szkody całkowitej w piśmie
z dnia 17 września 2014 r., jednakże na podstawie przedłożonej do akt sprawy dokumentacji nie można jednak określić w jakiej dacie poszkodowany mógł zapoznać się z treścią przedmiotowego pisma. Uwzględniając dwutygodniowy okres na przesłanie i ewentualną awizację przesyłki pocztowej a następnie kolejny dwutygodniowy okres na przeprowadzenie przez poszkodowanego czynności organizacyjnych, polegających na ustaleniu, czy na terenie rynku lokalnego możliwe jest wykonanie naprawy pojazdu za kwotę nie przekraczającą
jego wartości rynkowej, na znalezienie nabywcy i zbycie pozostałości pojazdu
oraz na poszukiwanie i nabycie innego pojazdu w miejsce uszkodzonego, przyjąć należało, że niewątpliwie w dniu otrzymania przez poszkodowanego przyznanego odszkodowania z tytułu szkody całkowitej, tj. w dniu 23 października 2014 r. upłynął obiektywnie uzasadniony czas wymagany na zapewnienie sobie przez poszkodowanego nowego środka transportu.

Zdaniem Sądu I instancji, mając powyższe na uwadze, nie sposób przyjąć, aby uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego w niniejszej sprawie obejmować miał dodatkowo okres
od dnia 24 października 2014 r. do dnia 2 listopada 2014 r. Jak wskazał Sąd Rejonowy, dysponowanie przez poszkodowanego środkami z odszkodowania w zasadzie nie ma znaczenia dla organizacji nowego pojazdu, tym bardziej gdy wartość uszkodzonego pojazdu nie jest znaczna. W orzecznictwie wskazuje się, że poszkodowany zobowiązany jest dołożyć rozsądnych starań, aby nie powiększać rozmiaru szkody. Z tego względu obowiązkiem właściciela uszkodzonego samochodu, oddanego do naprawy, jest tymczasowe pokrycie wynikłych z tego tytułu kosztów z własnych środków lub czynienie starań o ich pozyskanie
w sytuacji, gdy podmiot odpowiedzialny za szkodę opóźnia się z zapłatą odszkodowania. Bierne oczekiwanie na zapłatę odszkodowania, powodujące dalsze szkody w postaci niszczenia samochodu czy kosztów jego przechowywania, byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Odnosząc ten pogląd do realiów przedmiotowej sprawy Sąd I instancji wskazał, że nawet gdyby przyjąć, iż poszkodowany do momentu otrzymania od pozwanego odszkodowania nie posiadał środków na zakup innego analogicznego pojazdu, to nie zwalniało go to z obowiązku podjęcia starań w celu sprzedaży uszkodzonego samochodu
i zorganizowania kolejnego. Skoro zaś w dniu 23 października 2014 r. poszkodowany uzyskał środki z odszkodowania i jednocześnie upłynął obiektywnie uzasadniony okres czasu
na zapewnienie sobie przez niego innego samochodu, z tym samym dniem poszkodowany zobowiązany był zwrócić pojazd zastępczy. Obciążenie pozwanego kosztami najmu przez poszkodowanego zastępczego środka transportu w późniejszym okresie byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, albowiem koszty najmu znacznie przekroczyłyby wówczas wartość rynkową uszkodzonego pojazdu. Przyjęcie takiego stanowiska byłoby też równoznaczne ze zwolnieniem poszkodowanego z obowiązku podejmowania jakichkolwiek starań o zapewnienie sobie nowego środka transportu do czasu otrzymania odszkodowania, co stoi w sprzeczności z przedstawioną wyżej wykładnią przepisów dotyczących granic odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody i jego ubezpieczyciela oraz obowiązku poszkodowanego do minimalizacji wysokości poniesionej szkody.

W podsumowaniu Sąd uznał, że okres niezbędnego i celowego wynajmu pojazdu zastępczego w związku z powstałą szkodą całkowitą w pojeździe poszkodowanego przypadał w niniejszej sprawie w czasie od dnia 8 września 2014 do dnia 23 października 2014 r.
i obejmował łącznie 46 dni. Biorąc pod uwagę, że wysokość przyjętej w umowie łączącej powoda i poszkodowanego stawki najmu w kwocie 123,00 zł brutto za dobę nie budziła wątpliwości i nie była kwestionowana przez pozwanego, należne powodowi odszkodowanie wynosiło 5.658,00 zł. Po zaliczeniu na poczet tak ustalonego odszkodowania wypłaconej przez pozwanego kwoty 984,00 zł, do zapłaty pozostała różnica w kwocie 4.674,00 zł
i w tej części żądanie powoda zasługiwało na uwzględnienie. W pozostałym zakresie powództwo - jako nieuzasadnione - zostało oddalone.

O odsetkach od zasądzonej kwoty Sąd orzekł na podstawie art. 481 §1 i § 2 kc przy uwzględnieniu przepisu art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych – świadczenie odszkodowawcze zakładu ubezpieczeń wynikające z umowy ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego powinno być spełnione w terminie 30 dni licząc od daty otrzymania zawiadomienia o szkodzie. Jak podkreślił Sąd Rejonowy, w przypadku roszczenia o zwrot kosztów wynajmu pojazdu zastępczego w związku z uszkodzeniem samochodu poszkodowanego, jako datę zawiadomienia o szkodzie należało przyjąć datę poinformowania pozwanego o wysokości tych kosztów - z tą bowiem chwilą pozwany miał możliwość określić wysokość obciążającego go świadczenia odszkodowawczego. Biorąc pod uwagę, że faktura z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego została wystawiona przez R. J. w dniu 31 października 2014 r. – zważywszy jednak fakt, iż pomimo tego, że w aktach sprawy brak było dowodu wskazującego precyzyjnie datę jej doręczenia, decyzja pozwanego w przedmiocie wynikających z faktury kosztów została wydana w dniu 12 stycznia 2015 r. - Sąd I instancji stwierdził, iż zasadność żądania odsetek ustawowych za czas opóźnienia od pozostałej części odszkodowania od dnia następnego
od daty wydania decyzji przez pozwanego, nie może budzić wątpliwości, w konsekwencji czego Sąd Rejonowy zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 4.674,00 zł
od dnia 13 stycznia 2015r. do dnia zapłaty, oddalając powództwo za wcześniejszy okres.

O kosztach postępowania Sąd I instancji orzekł w oparciu o przepis art. 100 kpc stosując zasadę stosunkowego ich rozdzielenia - wobec częściowego uwzględnienia żądania Sąd ten przyjął, iż powód wygrał sprawę w 83,69%. Na koszty procesu składały się w tej sprawie poniesione przez powoda koszty sądowe w postaci opłaty od pozwu w kwocie 280,00 zł
i wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 1.800,00 zł, ustalone na podstawie
§ 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych wraz z poniesionymi przez obie strony opłatami skarbowymi od pełnomocnictw (po 17,00 zł); łącznie zatem koszty procesu
wyniosły 2.114,00 zł, z czego kwotę 2.097,00 zł poniósł powód zaś (...) Spółka Akcyjna w S. – należność w wysokości 17,00 zł.

Rozstrzygnięcie Sąd I instancji w części oddalającej powództwo (punkt II. wyroku)
oraz w zakresie postanowienia o kosztach procesu (punkt I. wyroku) zostało zaskarżone przez powoda R. J.. Strona skarżąca zarzuciła Sądowi Rejonowemu:

-

naruszenie przepisów postepowania, które mogło mieć wpływ na treść orzeczenia, tj.:

1.  art. 503 § 1 kpc polegające na uznaniu, że pozwany dokonał zakwestionowania okresu najmu pojazdu zastępczego w sytuacji, gdy w sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany
w ogóle w tym zakresie się nie wypowiedział, a zarzuty i twierdzenia w tym zakresie pozwany poczynił dopiero w dalszym piśmie procesowym, przy czym pozwany nie wskazał także okoliczności uzasadniających dopuszczenie tych twierdzeń;

2.  art. 207 § 6 kpc polegające na braku pominięcia twierdzeń i zarzutów zawartych w piśmie procesowym strony pozwanej z dnia 31 stycznia 2018 r. w przypadku, gdy strona pozwana nie wykazała przesłanek uzasadniających dopuszczenie tych twierdzeń i zarzutów;

3.  art. 233 § 1 kpc polegające na błędnym uznaniu Sądu, że pismo pozwanego
z dnia 17 września 2014 r. dotarło do poszkodowanego najpóźniej w terminie 14 dni
od dnia jego wystawienia przez pozwanego, podczas gdy powód jak i poszkodowany
nie otrzymali przedmiotowego pisma, a w aktach sprawy brak jest jakiegokolwiek dowodu na dostarczenie wskazanego pisma do poszkodowanego lub powoda;

4.  art. 233 § 1 kpc poprzez błędne uznanie, że pismo pozwanego z dnia 17 września 2014 r. wskazywało na sposób rozliczenia szkody, a tym samym na zawiadomienie poszkodowanego o sposobie rozliczenia szkody i obowiązek poszukiwania innego pojazdu przez poszkodowanego podczas, gdy z pisma tego wynikało jedynie, że pozwany
w dalszym ciągu prowadzi postępowanie likwidacyjne a przedmiotowa szkoda może zostać rozliczona jako szkoda całkowita bądź szkoda częściowa w zależności od wysokości kosztów naprawy pojazdu poszkodowanego;

-

naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

5.  art. 361 § 2 kc poprzez przyznanie odszkodowania na rzecz powoda w zaniżonej wysokości co doprowadziło do naruszenia zasady pełnej kompensacji szkody;

6.  art. 9 ust. 2 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej poprzez uznanie, że poszkodowany mógł zdecydować o możliwości naprawy uszkodzonego pojazdu
i tym samym wybrać sposób rozliczenia szkody podczas, gdy to pozwany dokonuje
jako profesjonalista sposobu ustalenia rozmiaru szkody i jej zakwalifikowania.

Wskazując na powyższe zarzuty R. J. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
w punkcie I. poprzez zasądzenie na rzecz powoda dalszej kwoty roszczenia wskazanego
w pozwie, tj. kwoty 911,00 zł do łącznej kwoty 5.585,00 zł wraz z ustawowemu odsetkami
od dnia 13 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty a także o zasądzenie kosztów postępowania,
w tym kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie odwoławcze oraz o ponowne rozstrzygnięcie w zakresie kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego
za I instancję.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja strony powodowej okazała się być w zdecydowanej części uzasadnioną
co – na podstawie przepisu art. 386 § 1 kpc – prowadzić musi do zmiany zaskarżonego orzeczenia Sądu I instancji i uwzględnienia żądania R. J. w zakresie dalszej
kwoty 861,00 zł.

Zgodzić należy się z twierdzeniami apelacji odnośnie naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisów prawa procesowego (w szczególności przepisu art. 233 § 1 kpc) skutkującego
także wydaniem rozstrzygnięcia naruszającego normy materialnoprawne, tj. powoływanego
w apelacji przepisu art. 361 § 2 kc.

Przeprowadzona przez Sąd I instancji ocena dowodów zdecydowanie wykracza poza ramy swobodnego jej przeprowadzenia prowadząc tym samym do uchybienia przez ten Sąd zasadom weryfikacji dowodów statuowanych treścią przepisu art. 233 § 1 kpc. Trudno o inny wniosek w zakresie zastosowania przez Sąd Rejonowy kryteriów oceny materiału dowodowego, o jakich jest mowa w przepisie art. 233 § 1 kpc w sytuacji, w której Sąd ten przyjmuje jakoby pismo (...) Spółka Akcyjna w S. z dnia 17 września 2014 r. (niezależnie od tego, iż sama jego treść wskazuje na to, iż pozwany ubezpieczyciel dopiero podejmował czynności zmierzające do ustaleń w zakresie samego faktu przyjęcia [bądź też nie-przyjęcia] odpowiedzialności za szkodę) miało stanowić podstawę dla podejmowania przez poszkodowanego czynności organizacyjnych związanych ze sprzedażą pozostałości pojazdu czy też dotyczących naprawy jego auta, skoro brak jest jakiegokolwiek dowodu, iż poszkodowany M. R. w ogóle mógł zapoznać się z treścią tego dokumentu. Pozwany ubezpieczyciel nie udowodnił ostatnio wskazywanego stanu rzeczy zaś w aktach szkodowych czy też w aktach sądowych niniejszej sprawy brak jest potwierdzenia wysłania tego pisma poszkodowanemu. W tych warunkach całkowicie dowolne było ustalenie Sądu Rejonowego, iż pozwany w tym piśmie skutecznie poinformował poszkodowanego o oszacowanej wartości pojazdu i kosztach naprawy ze wskazaniem spodziewanej wysokości odszkodowania w przypadku zaistnienia szkody całkowitej – a takie ustalenie stało się przecież podstawą dla przyjęcia przez Sąd I instancji uzasadnionego okresu najmu (tak naprawdę trudno jest wskazać z jakich przyczyn) akurat do dnia 23 października 2014 r. - jest to bowiem okres dalszych 37 dni od daty pisma. Tymczasem - przyjmując jednocześnie, iż uzasadnionym było ustalenie tego okresu z uwzględnieniem dwutygodniowego czasu na obieg korespondencji i dalszego dwutygodniowego terminu na podjęcie przez poszkodowanego czynności organizacyjnych, Sąd Rejonowy powinien był uznać okres 28. dni nie zaś 37. Znamienne jest również i to, że sam Sąd I instancji w treści pisemnego uzasadnienia wskazał również iż w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w przedmiotowej sprawie brak jest możliwości ustalenia w jakiej dacie poszkodowany mógł się zapoznać z treścią pisma – zatem przyjęcie domniemanie, iż nastąpiło to w okresie 14. dni od daty pisma (w sytuacji, w której brak jest dowodu nawet jego wysłania poszkodowanemu) było całkowicie dowolne a tym samym całkowicie nieuprawnione.

Również wiązanie skutków tego pisma – tak jak to uczynił Sąd Rejonowy – z koniecznością podejmowania przez poszkodowanego czynności organizacyjnych związanych
z zagospodarowaniem pozostałości pojazdu czy też naprawą samochodu w przeciągu dalszych dwóch tygodni (po hipotetycznym przyjęciu otrzymania pisma przez poszkodowanego) – biorąc pod uwagę treść pisma ubezpieczyciela – było niewłaściwe. Zważyć bowiem należy iż pismo (...) Spółka Akcyjna w S. z dnia 17 września 2014 r. w żadnym razie – jak słusznie twierdzi apelacja – nie wskazywało sposobu rozliczenia szkody, co więcej – mając na względzie jego treść – nie rozstrzygało nawet o przyjęciu odpowiedzialności pozwanego ubezpieczyciela za skutki zdarzenia z dnia 8 września 2014 r. o czym świadczy sformułowanie zawarte w tym piśmie „w przypadku przyjęcia odpowiedzialności za zdarzenie”. W tej sytuacji kwalifikowanie tego dokumentu
jako informacji dla poszkodowanego odnośnie sposobu rozliczenia szkody a tym samym nakładanie na niego obowiązku poszukiwania innego pojazdu czy też starań w zakresie naprawy uszkodzonego auta przekraczało granice swobodnej oceny dowodów wskazane
w przepisie art. 233 § 1 kpc i jako takie prowadziło do naruszenia przez Sąd I instancji przepisów prawa materialnego – art. 361 § 2 kc określającego rozmiar obowiązku naprawienia szkody przez odpowiedzialnego za zdarzenie z dnia 8 września 2014 r. oraz jego skutki sprawcę zdarzenia komunikacyjnego jak również – ponoszącego za niego odpowiedzialność gwarancyjną – pozwanego ubezpieczyciela.

W okolicznościach niniejszej sprawy nie budzi wątpliwości ostateczne rozliczenie uszczerbku poszkodowanego jako tzw. szkody całkowitej. Przy takim sposobie naprawienia szkody – co potwierdza orzecznictwo Sądu Najwyższego (22 listopada 2013 r., III CZP 76/13) oraz sądów powszechnych - co do zasady, odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego w okresie niezbędnym do nabycia innego pojazdu mechanicznego. W ocenie Sądu Okręgowego – biorąc pod uwagę markę uszkodzonego samochodu (F. (...)) a także powszechność jego występowania w ofertach sprzedaży oraz zasady doświadczenia życiowego – okres siedmiodniowy od daty wypłaty odszkodowania był wystarczającym czasem zarówno na zagospodarowanie pozostałości, jak i zakup nowego pojazdu. Stąd też – zważywszy fakt, iż pozwany ubezpieczyciel wypłacił poszkodowanemu odszkodowanie w dniu 23 października 2014 r. – za zasadny i pozostający w adekwatnym związku przyczynowym okres najmu auta zastępczego należało uznać okres 53. dni (dalszych 7. – do dnia 30 października 2014 r.). Z tych względów – przy zastosowaniu niekwestionowanej dobowej stawki najmu na poziomie 123,00 zł brutto i wobec błędnego przyjęcia przez Sąd Rejonowy jako usprawiedliwionego czasu korzystania z auta zastępczego
do dnia 23 października 2014 r. – w oparciu o przepis art. 386 § 1 kpc – uwzględniając w części apelację strony powodowej, należało zmienić wyrok Sądu Rejonowego w Płocku zasadzając na rzecz nabywcy wierzytelności poszkodowanego odszkodowanie odpowiadające wydatkom związanym z najem pojazdu zastępczego za okres dalszych 7. dni, tj. kwotę 861,00 zł (7 dni x 123,00 zł brutto).

W pozostałym zakresie – uznając okres najmu auta zastępczego w okresie
od dnia 31 października 2014 r. do dnia 2 listopada 2014 r. – jako wykraczający poza normalne następstwa zdarzenia komunikacyjnego z dnia 8 września 2014 r. – apelacja R. J. okazała się nieuzasadnioną co – na podstawie przepisu art. 385 kpc – skutkowało jej oddalenie.

W świetle okoliczności niniejszej sprawy także za zasadne uznać należało zarzuty apelacji dotyczące naruszenia przez Sąd I instancji przepisów art. 503 § 1 kpc oraz art. 207 § 6 kpc. Sąd Rejonowy – zważywszy fakt, iż w dacie złożenia przez (...) Spółka Akcyjna w S. środka zaskarżenia (sprzeciwu od nakazu zapłaty), co wynika z treści wiadomości elektronicznej przekazanej przez pełnomocnika pozwanego stronie powodowej (też jej pełnomocnikowi) z dnia 26 października 2017 r. (k. 39 – 39 odwr.), negocjacje stron nie doprowadziły do osiągniecia porozumienia - zobligowany był pominąć późniejsze twierdzenia i dowody strony pozwanej skoro pozwany ubezpieczyciel mógł je wskazać – wszak posiadał już wówczas wiedzę odnośnie braku porozumienia z R. J. – w złożonym środku zaskarżenia.

Za całkowicie niezasadny uznać należało zarzut apelacji naruszenia przez Sąd I instancji przepisu art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej
i reasekuracyjnej (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 999 z późn. zm.). Stosownie bowiem do treści
tego przepisu, zakład ubezpieczeń wykonujący działalność, o której mowa w dziale I załącznika do ustawy (ubezpieczenia na życie), używa w nazwie lub firmie wyrazów wyróżniających ten rodzaj działalności. Upatrywanie w tym przepisie – jak wskazuje apelacja – podstawy do przyjęcia przez Sąd I instancji (w ocenie skarżącego – błędnego przyjęcia) iż poszkodowany mógł zdecydować o sposobie rozliczenia szkody – zważywszy wskazaną treść tej normy – jest zupełnym nieporozumieniem.

Konsekwencją reformatoryjnego rozstrzygnięcia Sądu II instancji jest konieczność zmiany postanowienia o kosztach postępowania przed Sądem Rejonowym. Uwzględniając
tę okoliczność, iż ostatecznie – przy uwzględnieniu zmiany zaskarżonego wyroku – strona powodowa wygrała przed Sądem I instancji sprawę w 99,10 %, uznając tym samym iż R. J. uległ tylko co do nieznacznej części swego roszczenia, w oparciu o przepis art. 100 zd. 2 kpc nałożono na pozwanego obowiązek pokrycia wszystkich kosztów postępowania, w tym także – w całości – wydatków jakie z tego tytułu poniosła strona powodowa.
Koszty te obejmowały opłatę od pozwu (której wysokość została określona w oparciu o przepis art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 18 ust. 1 w zw. z art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 300
z późn. zm.), opłatę skarbową od dokumentu stwierdzającego ustanowienie pełnomocnika
(w wysokości 17,00 zł) ustaloną na podstawie przepisu art. 1 pkt 2 w zw. z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej [t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1044 z późn. zm.] w zw. z pkt IV załącznika do tej ustawy - Wykaz przedmiotów opłaty skarbowej, stawki tej opłaty oraz zwolnienia oraz wynagrodzenie pełnomocnika procesowego strony powodowej w wysokości 1.800,00 zł (ustalonej na podstawie przepisu § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 265 z późn. zm.) w jego – zważywszy datę zainicjowania postępowania w niniejszej sprawie (21 lipca 2017 r.) – brzmieniu nadanym przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1667).

Taką samą podstawę prawną zastosowano przy rozstrzyganiu o kosztach postępowania odwoławczego, gdyż strona powodowa – domagając się w postępowaniu odwoławczym zasądzenia dalszej kwoty 911,00 zł utrzymując się w swym roszczeniu co do kwoty 861,00 zł - wygrała sprawę przed Sądem II instancji w 94,51 % co uzasadnia obciążenie (...) Spółka Akcyjna w S. powinnością pokrycia
w całości kosztów tego postępowania. W konsekwencji takiego rozstrzygnięcia o kosztach postępowania odwoławczego pozwany ubezpieczyciel zobowiązany jest zwrócić R. J. kwotę 46,00 zł tytułem uiszczonej opłaty od apelacji (jej wysokość została określona w oparciu o przepis art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 18 ust. 1 i ust. 2
w zw. z art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych) oraz kwotę 135,00 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika procesowego powoda w postępowaniu odwoławczym (wysokość tej należności ustalono na podstawie
przepisu § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych
w jego – zważywszy datę wniesienia środka odwoławczego (17 kwietnia 2018 r.) – aktualnym brzmieniu.

(SSO Bartosz Kaźmierak) (SSO Beata Matysik) (SSR Paweł Kowalczyk)