Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni M. P. pierwotnie złożyła wniosek o stwierdzenie, że z dniem 1 stycznia 2010 roku nabyła przez zasiedzenie własność nieruchomości gruntowej zabudowanej, położonej w miejscowości P., gmina W., obręb P. o nr działki (...) (w całości wraz ze znajdującymi się na niej budynkami) oraz w części działki (...) zabudowanej budynkiem mieszkalnym od strony południowo – wschodniej wraz z podwórkiem oraz posadowionym na niej budynkiem gospodarczym, dla której Sąd Rejonowy w Szczytnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi KW (...).

W uzasadnieniu wniosku wnioskodawczyni wskazała, że w roku (...) jej ojciec – H. P. – otrzymał aktem nadania nr (...) nieruchomość położoną w m. P. wraz z gruntami o powierzchni 9,5 ha oraz budynki: dom mieszkalny, stodoła, obora, drwalnia i wozownia. Nieruchomość została objęta w posiadanie. Na skutek śmierci H. P. oraz odrzucenia przez jego syna K. P. (1) spadku, właścicielem całej nieruchomości stał się Skarb Państwa.

Pomimo powyższych okoliczności zarówno wnioskodawczyni, jak i jej rodzina nie opuściła nieruchomości i co najmniej od roku (...) zajmowała połowę domu na górze (dwa pomieszczenia) i na dole (kuchnia i pokój) od stronu południowo-wschodniej. Drugą część domu użytkuje sąsiad.

Na nieruchomości wnioskodawczyni poczyniła liczne remonty. Użytkowała również budynek gospodarczy – oborę i wykorzystywała ją do swoich celów. Cała działka o nr (...) była i jest nadal ogrodzona. Wnioskodawczyni uiszczała również podatki za zajmowaną nieruchomość.

Uczestnik Skarb Państwa – Starosta (...), któremu dołączono odpis wniosku wraz z załącznikami, nie zajął żadnego stanowiska w sprawie.

Na rozprawie w dniu 5 września 2017 roku pełnomocnik wnioskodawczyni sprecyzował wniosek w ten sposób, że wniósł o zasiedzenie działki nr (...) w całości wraz ze znajdującą się na niej częścią budynku.

Sąd ustalił, co następuje:

Aktem nadania nr (...) z dnia 15 stycznia 1948 roku Powiatowa Komisja Osadnictwa Rolnego w S. nadała H. P. stanowiące wówczas własność Skarbu Państwa gospodarstwo rolne we wsi P. Duży, gm. W., pow. S., woj. (...), obejmujące grunty o pow. 9,5 ha oraz budynki: dom mieszkalny, stodołę, oborę, drwalnię oraz wozownię. Po śmierci H. P. w gospodarstwie nadal zamieszkiwała jego rodzina, w tym syn K. P. (1). Z uwagi na odrzucenie spadku przez K. P. (1) po zmarłym ojcu, właścicielem ww. nieruchomości stał się Skarb Państwa.

(dowód: akt nadania k. 4, zaświadczenie k. 5)

M. P. zamieszkuje i jest zameldowana na pobyt stały w P. od chwili zawarcia związku małżeńskiego z K. P. (1), tj. od 1963 roku. Od początku wraz z rodziną zajmuje część budynku mieszkalnego posadowionego na działce o nr (...): dwa pomieszczenia na piętrze budynku mieszkalnego oraz pokój i kuchnię na parterze. Drugą część budynku zajmuje B. K.. Budynek podzielony jest pionową ścianą na dwa odrębne lokale mieszkalne, do każdego z nich prowadzi osobne wejście, są doprowadzone oddzielne instalacje wodno-kanalizacyjne. W ciągu ostatnich 10 lat wnioskodawczyni korzystając z pomocy synów P. P. (2) i K. P. (2) przeprowadziła generalny remont budynku mieszkalnego; został wykonany remont poddasza, dachu, wstawiono nowe okna, wymieniono podłogi, instalację elektryczną, wykonano ocieplenie i elewację części budynku po stronie zajmowanej przez M. P., zostało założone centralne ogrzewanie, doprowadzono kanalizację wodną, przystosowano pomieszczenie na kotłownię. Przed domem wnioskodawczyni urządziła ogródek, posiała trawę, posadziła tuje. Ponadto nieprzerwanie korzysta z budynków gospodarczych znajdujących się na działce o nr (...) tj. połowy obory i stodoły. W przeszłości korzystała z nich rodzina męża wnioskodawczyni, zaś następnie wnioskodawczyni w ten sposób, iż hodowała tam kury, króliki, świnie oraz krowy. Obecnie w tych budynkach wnioskodawczyni przechowuje opał na zimę. Nieruchomość w części którą zajmuje wnioskodawczyni jest ogrodzona płotem, który postawił mąż wnioskodawczyni. Uprzednio zagrodzona była siatką w takich samych granicach.

(dowód: zaświadczenie z dn. 14.12.2017r. k. 91, zeznania świadków P. P. (2) nagranie od 8’47 do 22’41 k. 20-20v. , W. B. nagranie od 6’53 do 29’12 k.13-13v, D. Z. nagranie od 29’12 do 42’34 k. 14, K. P. (2) nagranie od 42’37 do 56’27 k. 14-14v., zeznania wnioskodawczyni nagranie od 26’07 do 35’43 k. 21)

M. P. od roku 1986 samodzielnie ponosi ciężary publicznoprawne związane z przedmiotową nieruchomością: opłaca podatek od nieruchomości, koszty wywozu odpadów komunalnych, energii elektrycznej oraz ubezpieczenia. Uprzednio według rejestrów podatkowych podatnikiem podatku od 1966 roku do 1975 roku był H. P., zaś od roku 1976 do 1986 podatnikiem jako użytkownik pozostawał mąż wnioskodawczyni K. P. (1).

(dowód: decyzje o wymiarze podatku od nieruchomości, potwierdzenia zapłaty podatku, wezwania płatnicze wraz z potwierdzeniami, nakazy płatnicze, potwierdzenia zapłaty za wywóz nieczystości, dokumentacja ubezpieczeniowa, faktury za energię elektryczną k. 27-70, zaświadczenie nr (...). 3140.293.2017 k. 90)

Dla nieruchomości składającej się z działki nr (...) położonej w P. gm. W. o pow. 0,09 ha prowadzona jest księga wieczysta nr (...), w której jako właściciel wpisany jest Skarb Państwa – Starosta (...).

(dowód: dokumenty z akt księgi wieczystej(...) k. 1 i następne, wypis z rejestru gruntów k. 92, wyrys z mapy ewidencyjnej k. 93, operat techniczny z wykonania ustalenia przebiegu granic działek ewidencyjnych k. 98-137)

Sąd zważył co następuje:

Wniosek zasługuje na uwzględnienie.

Zasiedzenie polega na nabyciu przez osobę nieuprawnioną prawa podmiotowego z mocy samego prawa i jest konsekwencją długotrwałego faktycznego wykonywania tego prawa.

Nabycie własności w drodze zasiedzenia uzależnione zostało od spełnienia dwóch podstawowych przesłanek: władanie nieruchomością jako posiadacz samoistny oraz upływ ustawowego terminu zasiedzenia. Dobra lub zła wiara posiadacza nie stanowi przesłanki uzyskania własności, a wpływa jedynie na długość terminu zasiedzenia. Posiadanie ma charakter posiadania samoistnego, jeżeli posiadacz włada rzeczą "jak właściciel" (art. 336). Posiadacz wykonuje zatem faktycznie uprawnienia składające się na treść prawa własności, stąd też posiadanie takie zwane jest również właścicielskim. O tym, czy posiadanie ma charakter posiadania samoistnego, decydują okoliczności faktyczne o charakterze przede wszystkim zewnętrznym (zachowanie się posiadacza względem przedmiotu posiadania dostrzegalne dla innych osób). W postanowieniu z dnia 5 czerwca 2009r. Sąd Najwyższy stwierdził, że świadomość posiadacza, że wykonywane wobec rzeczy prawo nie przysługuje (albo przysługuje) ma znaczenie jedynie dla oceny jego złej lub dobrej wiary i w związku z tym decyduje o tym, jaki okres potrzebny jest do zasiedzenia (gdy chodzi o rzecz ruchomą rozstrzyga także o tym, czy zasiedzenie w ogóle może nastąpić). O tym natomiast, czy posiadanie jest samoistne (bowiem tylko takie może prowadzić do zasiedzenia), rozstrzyga stan woli posiadacza i jej uzewnętrznienie. Posiadacz, który wie, że nie jest właścicielem, ale chce posiadać nieruchomość tak jak właściciel i wolę swoją manifestuje, jest posiadaczem samoistnym ( sygn. akt. I CSK 430/08, LEX nr 528169).

Zdaniem Sądu, w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy należy przyjąć, że wnioskodawczyni korzystała z działek o nr (...) jako posiadacz samoistny.

Z poczynionych ustaleń wynika, że M. P. przez ponad 30 lat, w sposób niezakłócany przez nikogo, wykonywała wszystkie czynności władcze związane z nieruchomością.

Wnioskodawczyni zeznała, że objęła tą nieruchomość w posiadanie w 1963,r. wcześniej nieruchomość ta od 1948 roku była własnością teścia wnioskodawczyni H. P., a po jego śmierci Skarbu Państwa, pozostając w dalszym ciągu w posiadaniu męża wnioskodawczyni i jego rodziny. Z zeznań świadków W. B., D. Z., K. P. (2), P. P. (2) oraz wnioskodawczyni M. P. wynika, że nieruchomość do chwili obecnej jest w posiadaniu wnioskodawczyni, nikt nie kwestionował korzystania przez nią z tej nieruchomości, a ona sama traktowała tą nieruchomość jak swoją własność. Wnioskodawczyni zeznała, że z pomocą swoich synów przeprowadziła remont generalny remont budynku mieszkalnego w zajmowanej przez niej części; został wykonany remont poddasza, dachu, wstawiono nowe okna, wymieniono podłogi, instalację elektryczną, wykonano ocieplenie i elewację części budynku po stronie zajmowanej przez M. P., zostało założone centralne ogrzewanie, doprowadzono kanalizację wodną, przystosowano pomieszczenie na kotłownię. Opłacała należności za tą nieruchomość. Zeznania wnioskodawcy maja potwierdzenia w zeznaniach w/w świadków, którzy potwierdzili fakt posiadania przez wnioskodawczynię przedmiotowej nieruchomości, wykonywanych przez nią remontów oraz ogólnej dbałości o stan nieruchomości.

Wobec powyższego Sąd uznał, iż zachowanie wnioskodawczyni oraz podejmowane przez nią czynności świadczą o tym, że wnioskodawczyni wraz z mężem (do 1986 roku), a następnie po jego śmierci samodzielnie, posiadała nieruchomość jak posiadacz samoistny, zarządzała nią i traktowała nieruchomość jak swoją własność.

Ponieważ wnioskodawczyni weszła w posiadanie przedmiotowej nieruchomości bez zachowania przewidzianej prawem formy aktu notarialnego, wiedząc jednocześnie, że nie przysługuje jej tytuł własności, nie może być uznana za samoistnego posiadacza w dobrej wierze. Wobec powyższego należało przyjąć dłuższy termin zasiedzenia nieruchomości przewidziany dla posiadacza w złej wierze, a zatem biorąc pod uwagę powyższe termin 30-letni. W tym kontekście zaznaczyć należy, iż kodeks cywilny obowiązujący od dnia 1 stycznia 1965r. przewidywał 20 – letni termin zasiedzenia w przypadku posiadania w złej wierze. W dniu 1 października 1990r. weszła w życie ustawa z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny.(Dz. U. z dnia 18 sierpnia 1990 r.), która wprowadziła dłuższy 30 – letni termin zasiedzenia. Zgodnie zaś z art. 9 wskazanej ustawy do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się od tej chwili przepisy niniejszej ustawy; dotyczy to w szczególności możliwości nabycia prawa przez zasiedzenie. Wobec powyższego w sprawie należało przyjąć 30 letni termin zasiedzenia nieruchomości.

Jednocześnie też ustawą tą uchylając z dniem 1 października 1990r. przepis art. 177 k.c., który wyłączał zasiedzenie nieruchomości państwowych, ustawodawca unormował, iż jeżeli przed dniem wejścia w życie tej ustawy istniał stan rzeczy, który według przepisów dotychczasowych wyłączał zasiedzenie nieruchomości, a według przepisów obowiązujących po jej wejściu w życie prowadzi do zasiedzenia, zasiedzenie biegnie od dnia wejścia ustawy w życie, z tym że termin ten ulega skróceniu o czas, w którym powyższy stan istniał przed wejściem w życie ustawy, lecz nie więcej niż o połowę.

Mając powyższe na względzie stwierdzić należy, iż bieg terminu zasiedzenia przedmiotowej nieruchomości rozpoczął bieg od dnia 1 października 199 r. z tym że termin ten ulega skróceniu o czas, w którym powyższy stan istniał przed wejściem w życie ustawy, lecz nie więcej niż o połowę, a więc w niniejszej sprawie o 10 lat, do zasiedzenia nieruchomości opisanej we wniosku przez wnioskodawcę doszło z dniem 1 października 2010 roku. Sąd jednak omyłkowo w punkcie 1 sentencji postanowienia wskazał, że do zasiedzenia doszło z dniem 1 października 2005 roku.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. w myśl zasady, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie. W związku z tym koszty związane z poszczególnymi czynnościami ponosi ten, kto dokonał czynności lub jeżeli czynności sądu podjęte zostały w jego interesie. Jednocześnie Sąd nie znalazł podstaw do obciążania uczestnika postępowania kosztami sądowymi, od których wnioskodawczyni była zwolniona.

Sąd na podstawie art. 22 ³ ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o radcach prawnych (Dz. U. 2017, poz. 1870 t.j.) przyznał radcy prawnemu reprezentującemu wnioskodawczynię z urzędu wynagrodzenie w wysokości odpowiadającej stawce przewidzianej w § 5 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2018, poz. 265 t.j.), powiększone o należny podatek VAT.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

S., (...)