Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2017 roku

Sąd Rejonowy Białymstoku Wydział IV Rodzinny i Nieletnich w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Elżbieta Dorota Cylwik

Protokolant st.sekr.sądowy Agnieszka Masłowska

po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 2017 roku w Białymstoku

sprawy z powództwa L. B.

przeciwko I. T.

o ustalenie ustania obowiązku alimentacyjnego

I.  Ustala ustanie z dniem 1 września 2014 roku obowiązku alimentacyjnego powoda L. B. wobec pozwanej I. T. uregulowanego wyrokiem Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 26 marca 2001 roku w sprawie IV RC 254/01 do kwoty po 400 zł miesięcznie i zmienionego wyrokiem Sądu Okręgowego w Białymstoku wydanym dnia 15 maja 2001 wydanym w sprawie o sygn.. akt II Ca 259/01 na kwotę po 350 złotych miesięcznie

II.  W pozostałej części powództwo oddala.

III.  Nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa na rzecz adw. E. K. kwotę 73,80 ( siedemdziesiąt trzy 80/100) zł. , w tym 13,80 ( trzynaście 80/100) zł podatku VAT tytułem wynagrodzenia kuratora ustanowionego dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej.

IV.  Zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 140 zł ( sto czterdzieści) tytułem zwrotu części opłaty sądowej oraz kwotę 40 ( czterdzieści) zł. tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV RC 516/15

UZASADNIENIE

Powód L. B. domagał się ustalenia, że z dniem 3 września 2012 r. ustał jego obowiązek alimentacyjny wobec córki I. T. określony w wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku z 26 marca 2001 r. w sprawie IV RC 254/01, następnie zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego w Białymstoku z 15 maja 2001 r. w sprawie II Ca 259/01 – na kwotę po 350 złotych miesięcznie. Jednocześnie wniósł o zasądzenie od pozwanej na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Argumentował, iż we wskazanej w pozwie dacie pozwana nie kontynuowała nauki i była już samodzielna. Jego zdaniem edukacja w H. College w latach 2011 – 2014 nie była nauką sensu stricte, lecz miała jednie doszkalający charakter. Za taką, w ocenie powoda, można uznać jedynie naukę w szkole biznesowej w okresie od 2014 r. do 2016 r., ale skoro pozwaną stać było na sfinansowanie kosztownej edukacji, to tym bardziej dysponowała pieniędzmi na bieżące utrzymanie i nie wymagała już alimentacji. Zgłoszone żądanie motywował również trudną sytuacją materialną. Podnosił, że ciążą na nim liczne zobowiązania, a na utrzymaniu ma dwoje innych dzieci (pozew k. 2 – 4, pismo procesowe z 20.4.2016 r. k. 60 – 61).

Pozwana I. T. domagała się oddalenia powództwa w całości. W uzasadnieniu podniosła, że nie jest jeszcze w pełni samodzielna. Uczy się w systemie dziennym i pozostaje na utrzymaniu matki (odpowiedź na pozew k. 47).

Sąd ustalił, co następuje:

Pozwana K. T. (ur. (...)) pochodzi z nieformalnego związku (...). Powód uznał ojcostwo wobec pozwanej. Dotychczas obowiązujące alimenty w wysokości po 350 złotych miesięcznie zostały ustalone w wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku z 15 maja 2001 r., sygn. II Ca 259/01 zmieniającym wyrok wydany w I instancji przez Sąd Rejonowy w Białymstoku w dniu 26 marca 2001 r. w sprawie IV RC 254/01 (wyrok z 26.3.2001 r. k. 10, wyrok z 15.5.2001 r. k. 36 w aktach IV RC 254/01).

W tamtym czasie powód L. B. poza K. I. miał jeszcze troje dzieci. Najstarsze pochodziło z pierwszego małżeństwa powoda i mieszkało w USA, a młodsze dzieci urodziły się z drugiego związku małżeńskiego. Wraz z drugą żoną i dwójką dzieci L. B. mieszkał w G. na Białorusi. Jego małżonka pracowała w kwiaciarni i zarabiała 60 – 70 dolarów miesięcznie, a on podjął pracę jako kierowca i otrzymywał miesięczne wynagrodzenie w wysokości 50 dolarów. (...) wspierali go także rodzice (uzasadnienie wyroku k. 36 i nast. w aktach IV RC 254/01).

Powódka K. T. liczyła 6 lat i uczęszcza do przedszkola. Korzystała również z dodatkowych, odpłatnych zajęć m.in. z rytmiki i języka angielskiego. Była alergikiem. Przestrzegała diety i przyjmowała leki (uzasadnienie wyroku k. 36 i nast. w aktach IV RC 254/01).

Matka pozwanej D. T. pracowała w sklepie z odzieżą używaną i zarabiała od 650 do 700 złotych miesięcznie. Mieszkała z córką u swojej matki (uzasadnienie wyroku k. 36 i nast. w aktach IV RC 254/01).

Aktualnie L. B. liczy 48 lat, z zawodu jest ślusarzem i mechanikiem. Wraz z małżonką I. B. nadal mieszka na Białorusi w domu teściowej. Pracuje dorywczo na budowach i deklaruje zarobki rzędu 700 – 800 złotych, a jego żona sprzedaje kwiaty i według powoda otrzymuje wynagrodzenie w wysokości około 1 000 złotych. Dzieci L. T. i I. małżonków B. uczą się w Polsce – syn w technikum mechanicznym w B., a córka na jednej z (...) uczelni wyższych. Z pozwaną nadal nie utrzymuje kontaktu. Nie łożył też na jej utrzymanie. Alimenty wypłacane były z Funduszu Alimentacyjnego. Ma kilkudziesięciotysięczne zadłużenie alimentacyjne, które częściowo regulowali jego rodzice. Od lat prowadzone jest przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne od sygn. PK Kmp 50/06 (zaświadczenie o dokonanych wpłatach k. 6, zeznania powoda k. 70 zn. czas. 00:02:39 – 00:21:38).

I. T. ma 22 lata. Czternaście lat temu wraz z matką przeniosła się do Wielkiej Brytanii. Ukończyła tamtejsze szkoły – sześć klas primary school i pięć klas high school, a następnie podjęła naukę w H. College. Do 2014 r. uczyła się tam zawodu kosmetyczki i zaraz po zakończeniu tego etapu edukacji, we wrześniu 2014 r., rozpoczęła pracę w tej profesji. Usługi kosmetyczne świadczyła w wymiarze ½ etatu i zarabiała około 620 £ miesięcznie. Jednocześnie zdecydowała o zmianie ścieżki kariery zawodowej i podjęła naukę w szkole biznesowej. Od 29 września 2014 r. do 31 sierpnia 2016 r. realizowała płatne studia biznesowe w G. College. Dwuletnie kształcenie kosztowało 12 000 £. Obecnie pozwana nie pracuje. Pod koniec 2016 r. urodziła syna i z tego tytułu pobiera zasiłek macierzyński (zaświadczenie k. 48, 49 – 50, zeznania pozwanej k. 92 – 94, zeznania D. T. k. 63 – 64 zn. czas. 00:08:06 – 00:13:06).

Natomiast D. T. ma 46 lat, z zawodu jest fryzjerem. Aktualnie pracuje jako sprzątaczka i deklaruje, że zarabia około 700 £ miesięcznie. Poza pozwaną z nieformalnego związku ma dziewięcioletnią córkę. Ojciec dziewczynki nie łoży na jej utrzymanie. Młodszemu dziecku przyznano zasiłek w kwocie 160 £ tygodniowo oraz dofinansowanie do żywienia w szkole. Wraz z córkami i wnukiem zajmują mieszkanie, na zakup którego zaciągnęła kredyt hipoteczny (zeznania D. T. k. 63 – 64 zn. czas. 00:13:06, 00:22:11, 00:24:00).

Sąd zważył, co następuje:

W świetle art. 138 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przy czym zmiana wyroku lub umowy, o której mowa w art. 138 k.r.o., może między innymi polegać na stwierdzeniu ustania obowiązku alimentacyjnego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21.01.1999 r., I CKN 1292/98, LexPolonica nr 1932386).

Zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Sąd Najwyższy wielokrotnie wypowiadał się w kwestii realizacji obowiązku alimentacyjnego rodziców wobec dziecka, wskazując słusznie, iż obowiązek ten stanowi uszczegółowienie ogólnego obowiązku „troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka” i należytego przygotowania go odpowiednio do jego uzdolnień do pracy zawodowej (art. 98 k.r.o.). Czas trwania tego obowiązku nie jest ograniczony terminem i nie pozostaje też w zależności od osiągnięcia przez uprawnionego określonego wieku czy stopnia wykształcenia. Jedyną miarodajną okolicznością, od której zależy powstanie, ustanie, ale i zakres obowiązku alimentacyjnego jest to, czy dziecko jest zdolne utrzymać się samodzielnie.

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, iż powództwo o ustalenie ustania obowiązku alimentacyjnego zasługiwało na uwzględnienie z uwagi na fakt, iż pozwana osiągnęła zdolność i niezbędne warunki do samodzielnego utrzymania się, lecz nie w dacie wskazywanej przez pozwanego, tj. od dnia następującego po dniu uzyskania przez nią pełnoletniości, a dopiero z chwilą zakończenia nauki w H. College i podjęcia pracy w wyuczonym zawodzie. Sąd uwzględnił więc żądanie zgłoszone w pozwie co do zasady, ale nie podzielił zawartej w nim argumentacji.

Analizując zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, a zwłaszcza zeznania I. T. oraz jej matki, jak też załączone do odpowiedzi na pozew dokumenty, Sąd, wbrew twierdzeniom powoda, przyjął, iż nauka pozwanej w H. College była pełnowartościowym etapem edukacji. Nie sposób zgodzić się z L. B., że kształcenie w rzeczonej placówce obejmowało jedynie kursy doszkalające, chociażby z tego względu, że nie taka jest istota edukacji w college’u. Ponadto pozwana niewątpliwie dążyła do tego, by zdobyć adekwatne do jej uzdolnień i ambicji wykształcenie, a tym samym szansę na wypracowanie względnie stabilnej pozycji na brytyjskim rynku pracy. Z depozycji I. T. oraz załączonych dokumentów (k. 48 – 50) wynika bowiem, że po zakończeniu obowiązkowych szkół – primary i high school – zdecydowała się kontynuować naukę w college’u. Wybrała konkretna placówkę – H. College oraz zawód, w którym chciała się kształcić – kosmetyczka. Pozwana miała więc prawo do tego, by zakończyć etap edukacji rozpoczęty jeszcze przed osiągnięciem pełnoletniości, zwłaszcza, że było to kompleksowe kształcenie, które dawało jej szansę na zdobycie kwalifikacji zawodowych w wybranym zawodzie.

Ze złożonego do akt tłumaczenia dokumentu zatytułowanego „potwierdzenie statusu studenta” wynika, że 27 czerwca 2014 r. zakończyła naukę w rzeczonej placówce. Choć pozwana twierdziła, że przerwała naukę, albowiem zmieniła swoje zapatrywania na bieg kariery zawodowej i zdobyła jedynie ograniczone uprawnienia do wykonywania zawodu, to i tak od września 2014 r. podjęła pracę jako kosmetyczka. Pracowała w wymiarze ½ etatu i z zeznań jej matki wynika, iż zarabiała około 620 £. Wykonywała więc wyuczony zawód i osiągała dochody, które zdaniem Sądu pozwalały jej na samodzielne pokrywanie kosztów niezbędnego utrzymania. Na marginesie zauważyć należy, iż matka powódki deklarowała, że z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu zarabiała zbliżone kwoty – około 700 £ i była w stanie realizować swoje potrzeby. Poza tym skoro powódka pracowała jedynie w części etatu, to miała perspektywy na rozszerzenie wymiaru czasu pracy i tym samym zwiększenie dochodów.

Wbrew argumentacji I. T. okoliczność kontynuowania nauki w ramach płatnych studiów biznesowych w G. College w okresie od 29 września 2014 r. do 31 sierpnia 2016 r. nie była podstawą dla dalszego trwania obowiązku alimentacyjnego spoczywającego na powodzie względem córki. Chwalebne jest, że pozwana chciała dalej się kształcić i swoje ambicje wcielała w rzeczywistość, lecz niezbędne do uzyskania samodzielności kwalifikacje zawodowe osiągnęła już w H. College. Pozwana nie zdecydowała się na poszerzanie wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych w zawodzie kosmetyczki, lecz wybrała zupełnie nową ścieżkę kariery. Podjęła naukę na innym kierunku, co wiązało się z długotrwałym kształceniem od podstaw i dalszymi nakładami pieniężnymi. Powód nie mógł więc być narażony na ujemne skutki finansowe nietrafionych osobistych wyborów życiowych córki, nawet mimo tego, że od wielu lat w sposób rażący uchylał się od jej alimentacji. Już tylko końcowo dodać należy, że bez znaczenia pozostaje również fakt, iż pozwana aktualnie nie pracuje. Z jej zeznań wynika bowiem, że urodziła dziecko i pobiera zasiłek macierzyński.

Mając na uwadze powyższe rozważania uznano, że powódka w dacie 1 września 2014 r. była już osobą samodzielną i zdolną do ponoszenia we własnym zakresie kosztów związanych ze swym utrzymaniem. Dlatego też orzeczono jak w punkcie I sentencji wyroku, a w pozostałym zakresie żądanie zgłoszone w pozwie oddalono.

Na mocy § 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 listopada 2013 roku w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej w zw. z § 7 ust. 1 pkt 11 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu nakazano wypłacić ze Skarbu Państwa adw. E. K., pełniącemu funkcję kuratora pozwanego, kwotę 73,80 złotych, w tym 23% podatku VAT. Zaznaczyć należy, iż – jak wynika z § 21 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 września 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie – do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie tegoż rozporządzenia, tj. przed dniem 1 stycznia 2016 roku, stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji.

Pozwany wygrał sprawę w 2/3, dlatego też na zasadzie art. 98 k.p.c. pozwana powinna w takim stopniu uczestniczyć w pokryciu kosztów procesu. Na koszty te składają się: część opłaty od pozwu w wysokości 140 złotych ustalona w oparciu o przepis art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, a także koszty zastępstwa procesowego w stawce 40 złotych określonej na mocy § 6 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.