Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lipca 2018 roku

Sąd Rejonowy w Bełchatowie Wydział IV Pracy

w składzie następującym:

Przewodniczący : Sędzia SR Beata Grabiszewska

Ławnicy: K. P., B. T.

Protokolant: Wiesława Rudzka

po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2018 roku w Bełchatowie

na rozprawie

sprawy z powództwa E. K.

przeciwko K. S. prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą

Handel (...) w R.

o odszkodowanie

1.  zasądza od pozwanego K. S. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Handel (...) w R. na rzecz powódki E. K. odszkodowanie w kwocie 6.600,00 zł (sześć tysięcy sześćset złotych 00/100);

2.  zasądza od pozwanego K. S. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Handel (...) w R. na rzecz powódki E. K. kwotę 180,00 zł (sto osiemdziesiąt złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3.  nakazuje pobrać od pozwanego K. S. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Handel (...) w R. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bełchatowie kwotę 412,31 zł (czterysta dwanaście złotych trzydzieści jeden groszy) tytułem zwrotu kosztów sądowych;

4.  wyrokowi w punkcie 1. (pierwszym) nadaje rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 2.200,00 zł (dwa tysiące dwieście złotych 00/100).

Sygn. akt IV P 86/17

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 21 września 2017 roku, skierowanym przeciwko K. S., prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą Handel (...) w R., powódka E. K. wniosła o zasądzenie kwoty 6 600 zł tytułem odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie. Podniosła, że nie zna wyników kontroli, na którą powołuje się pracodawca w uzasadnieniu oświadczenia o rozwiązaniu umowy, a w trakcie wcześniejszych systematycznych kontroli nie było zastrzeżeń do prowadzonej dokumentacji, ponadto prowadzone przez Urząd Skarbowy postępowanie kontrolne nie jest zakończone.

W odpowiedzi na pozew z dnia 23 października 2017 roku pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki kosztów postępowania.

Strona pozwana uzasadniając swoje stanowisko wyjaśniła, na czym polegały zarzucane powódce nieprawidłowości (wystawianie fikcyjnych faktur dla klientów, którzy w rzeczywistości nie kupili paliwa na stacji paliw, dublujących prawidłowe faktury wygenerowane dla klientów flotowych).

W toku procesu powódka dodatkowo podniosła, że w jej ocenie wystawiała faktury prawidłowo. Zaprzeczyła, aby wystawiała fałszywe faktury.

Strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka była zatrudniona jako kierownik stacji paliw (...) w B. przy ul. (...), prowadzonej przez pozwanego, na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Właścicielem stacji paliw jest (...) Sp. z o. o. Powódka była zatrudniona od 28-02-2011 r.

(okoliczności niesporne)

W piśmie z 05 września 2017 r. spółka (...) Sp. z o. o. poinformowała pozwanego, że po przeprowadzeniu czynności kontrolnych, polegających na porównaniu treści zbiorczych faktur VAT wystawionych przez powódkę w okresie od dnia 01.01.2012 roku do dnia 31.07.2016 roku z rzeczywistymi operacjami na terminalu i kasie fiskalnej, bezspornie ustalono, że w ww. okresie E. K. wystawiła niezgodnie z obowiązującymi przepisami faktury na łączną kwotę przekraczającą 24 mln zł oraz że wystawione przez nią faktury VAT były niezgodnie z prawem oraz nie dokumentowały rzeczywistego zdarzenia gospodarczego.

(dowód: pismo (...) Sp. z o. o. k. 20)

Oświadczeniem z dnia 06 września 2017 r., doręczonym powódce 08-09-2017 r., pozwany rozwiązał z E. K. umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. W oświadczeniu podał, że przyczyną rozwiązania umowy jest ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych z art. 52 § 1 pkt 1 k. p. polegające na tym, że w okresie co najmniej od dnia 01.01.2012 do dnia 31.07.2016, będąc zatrudniona jako Kierownik stacji paliw (...) w B., pracownica wystawiała w imieniu właściciela stacji paliw faktury VAT niezgodnie z obowiązującymi przepisami na łączną kwotę przekraczającą 24 mln zł, wystawione przez nią faktury VAT były niezgodnie z prawem oraz nie dokumentowały rzeczywistego zdarzenia gospodarczego. Wskazał, że zachowanie pracownicy zostało w sposób oczywisty ustalone i udokumentowanie przez właściciela stacji paliw - spółkę (...) Sp. z o.o., w trakcie szczegółowej weryfikacji wystawionych przez pracownicę w ww. okresie zbiorczych faktur VAT. Pozwany wskazał, że w związku z powyższym jako pracodawca utracił do powódki całkowicie zaufanie. Pracodawca przed doręczeniem przytoczonego oświadczenia nie informował powódki o wynikach kontroli i nie wyjaśniał, na czym dokładnie polegały zarzucane uchybienia. Polegał tylko na ocenie zawartej w piśmie (...) Sp. z o.o.

(dowód: oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę z potw. odbioru w aktach osobowych część C, zeznania pozwanego k. 102 00:39:28, k. 103 oraz k. 102 00:26:49 w zw. z k. 33, zeznania powódki k. 100 w zw. z k. 32)

Procedura sprzedaży i wystawiania faktur dla klienta flotowego na stacjach L. polega na tym, że nabywca po zatankowaniu paliwa otrzymuje potwierdzenie tankowania i użycia karty flotowej, a jego kopię oraz paragon fiskalny zatrzymuje stacja, a dopiero później jest generowana na podstawie tych potwierdzeń dla tego nabywcy faktura zbiorcza ­przez centralę – automatycznie, z systemu informatycznego.

W przypadku klienta innego niż flotowy faktura była wystawiana przy kasie od razu po zakupie albo później po złożeniu oryginału paragonu przez klienta. Po upływie 7 dni od transakcji faktura mogła być wystawiona tylko w biurze stacji. Faktura zbiorcza na podstawie kilku paragonów mogła być wystawiona tylko w biurze stacji w aplikacji E.. Do wystawionej w ten sposób faktury należało przypiąć paragony i w takiej postaci zarchiwizować w biurze. Od lipca 2015 r. faktury zbiorcze były wystawiane w scentralizowanym systemie.

(dowód: zeznania świadka B. S. k. 56, zeznania świadka A. P. k. 55, zeznania świadka P. P. (1) k. 56, zeznania świadka J. Ł. (1) k. 58, zeznania świadka M. B. k. 60, zeznania świadka D. Ł. k. 77-78, zeznania świadka Z. R. k. 79, zeznania powódki k. 100 )

Naczelnik Urzędu Skarbowego w B. prowadzi postępowanie, w którym wzywał powódkę do zgłoszenia się w celu złożenia zeznań, w charakterze świadka, dotyczących wykonywanych czynności na stacji (...) Sp. z o.o. (dawniej (...) Sp. z o.o.) (...) w B., ul. (...) związanych z transakcjami pomiędzy (...) Sp. z o.o. a firmą (...) M. F. w 2014 r. oraz pomiędzy (...) Sp. z o.o. a firmą (...) J. F. w 2014 r.

(dowód: wezwania k. 4-5)

W okresie, w którym powódka pracowała na stacji, co miesiąc przyjeżdżali na miejsce przedstawiciele spółki będącej właścicielem stacji i przeprowadzali kontrole, w których nie odnajdywali nieprawidłowości, a jedynie drobne uchybienia dotyczące m. in. sposobu przechowywania dokumentów.

(dowód: zeznania powódki k. 100 w zw. z k. 32, zeznania świadka P. P. (2) k. 55-56, zeznania świadka A. P. k. 54, zeznania świadka Z. R. k. 79 )

Trudności w znalezieniu paragonów, na podstawie których wystawiano faktury, pojawiły się w marcu 2016 r. przy okazji kontroli prowadzonej przez urząd skarbowy. Pozwany został poinformowany w e-mailu w marcu 2016 r. przez pracownika (...) Sp. z o.o. E. R. o nieprawidłowościach polegających na braku na stacji i w archiwum niektórych faktur, których przedstawienia żądał urząd skarbowy.

(dowód: zeznania świadka E. R. k. 78, wydruki e-mail k. 96-97)

Kontrola, po której (...) Sp. z o. o. poinformowała pozwanego o nieprawidłowościach w wystawianiu faktur, została przeprowadzona z inicjatywy pozwanego po tym , jak znalazł w biurze na stacji faktury wzbudzające wątpliwości.

(dowód: zeznania pozwanego k. 102 w zw. z k. 33, niesporne)

Po przeprowadzeniu częściowej kontroli (...) Sp. z o.o. w 2016 r. złożyła do prokuratury zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Prokuratura odmówiła wszczęcia postępowania. Po zweryfikowaniu kolejnych faktur spółka w 2017 r. złożyła nowe zawiadomienie.

(dowód: akta PR Ds. (...).2016, zeznania świadka B. Z. k. 56-57, zeznania świadka J. Ł. (2) k. 58, zeznania świadka E. R. k. 79)

Na dzień 02.05.2018 r. w Prokuraturze Rejonowej w Bełchatowie nie toczyły się żadne postępowania z zawiadomienia (...) Sp. z o.o.

(dowód: pismo Prokuratury Rejonowej w Bełchatowie k. 72)

Średnie miesięczne wynagrodzenie E. K. liczone jak ekwiwalent za urlop wynosiło 2.419,41 zł.

(dowód: zaświadczenie o zarobkach k. 47)

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zeznań stron i powołanych świadków, dokumentu w postaci oświadczenia o rozwiązaniu umowy, zaświadczenia o zarobkach, a także treści akt osobowych co do zatrudnienia powódki, przy czym ta ostatnia okoliczność, rodzaj umowy i stanowisko były niesporne. Zeznania świadka M. L. (k. 34) były nieprzydatne dla rozstrzygnięcia, gdyż świadek ten podał informacje dotyczące okoliczności niespornych albo kwestii innej rzeczywistej przyczyny zwolnienia powódki. Jednakże podnoszona przez powódkę i świadków okoliczność, że pozwany szukał pretekstu do zwolnienia powódki, nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia w sytuacji, gdy pozwany nie udowodnił istnienia przyczyny rozwiązania umowy, tj. że pracownica wystawiała w imieniu właściciela stacji paliw faktury VAT niezgodnie z obowiązującymi przepisami, wystawione przez nią faktury VAT były niezgodnie z prawem oraz nie dokumentowały rzeczywistego zdarzenia gospodarczego. Pozwany powołuje się na pismo właściciela stacji informujące o wynikach kontroli, jednakże takie pismo nie stanowi dowodu tego, że powódka rzeczywiście wystawiła nieprawidłowe faktury, a jedynie tego, że właściciel stacji złożył oświadczenie o powołanej treści. Wobec kwestionowania przez powódkę w niniejszym procesie wskazywanego w oświadczeniu
o rozwiązaniu umowy faktu mającego uzasadniać rozwiązanie umowy, to na pozwanym spoczywał ciężar udowodnienia, że zdarzenie mające być podstawą rozwiązania umowy rzeczywiście miało miejsce. W ocenie Sądu pozwany nie zaoferował wystarczającego dowodu na wspomnianą okoliczność, w szczególności nie przedstawił protokołu wskazywanej w uzasadnieniu zwolnienia kontroli ani żadnej faktury wystawionej w oparciu o dane z transakcji flotowych na inne firmy, które w rzeczywistości nie kupiły paliwa, a taki przebieg zdarzeń opisywał. Świadek B. S., który w zeznaniach przedstawił przebieg kontroli i wnioski właściciela stacji podał, że spółka (...) Sp. z o.o. była przekonana, że powódka wystawiła fałszywe faktury. Jednocześnie jednak Prokurator Prokuratury Rejonowej
w B. odmówił wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo z art. 271 § 1 kk przeciwko powódce, a skutek złożenia kolejnego zawiadomienia (o czym zeznał ww. świadek) jest nieznany. Zeznania świadka B. S., J. Ł. (2) i E. R. oraz Z. R. o ujawnieniu także przypadków wystawienia kilku (a nawet kilkudziesięciu) faktur dla różnych nabywców na podstawie jednego paragonu nie znajdują potwierdzenia w żadnych dokumentach złożonych przez pozwanego, a tym samym nie wiadomo, na ile zarzuty ze strony spółki bazują na rzeczywistych ustaleniach i istniejących dowodach, a na ile na przypuszczeniach i obawach. Nie są przy tym znane wyniki kontroli podatkowej wszczętej wobec podmiotów figurujących jako nabywcy na zakwestionowanych przez spółkę fakturach, a pozwany nie wnioskował o uzyskanie informacji o wynikach postępowania podatkowego. To samo dotyczy skutków złożenia drugiego zawiadomienia
o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, przy czym z informacji udzielonej przez Prokuraturę Rejonową w Bełchatowie wynika, że na dzień 02-05-2018 r. nie toczyły się żadne postępowania z zawiadomienia (...) Sp. z o.o.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Roszczenie powódki jest zasadne.

Podstawą roszczenia jest art. 56 k.p., zgodnie z którym pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie.
O przywróceniu do pracy lub odszkodowaniu orzeka sąd pracy.

Jak stanowi art. 52 § 1 k. p., pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:

1) ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;

2) popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;

3) zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Stosownie do art. 52 § 2 k. p., rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.

Odszkodowanie, o którym mowa w art. 56, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (art. 58 k. p.). Zgodnie z art. 36 § 1 k. p., okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:

1) 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;

2) 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;

3) 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

Przy ustalaniu tego wynagrodzenia stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop (§ 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy).

Zgodnie z art. 30 § 4 k.p., w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy.

Naruszenie przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę bez wypowiedzenia może polegać w szczególności na rozwiązaniu umowy pomimo niezaistnienia podstawy rozwiązania, tj. jednego z przypadków wymienionych w art. 52 § 1 k.p. lub na niezachowaniu formy poprzez niewskazanie przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy. Podanie przyczyny oznacza wskazanie konkretnego zdarzenia lub zdarzeń, ewentualnie okoliczności, które - zdaniem pracodawcy - uzasadniają rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia. Brak konkretyzacji przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy o pracę nie stanowi podstawy roszczenia o przywrócenie do pracy albo o odszkodowanie, jeżeli pracodawca w inny sposób zapoznał pracownika z tą przyczyną.

W przypadku wniesienia przez pracownika odwołania od rozwiązania umowy to pracodawca musi udowodnić, że zaistniała podana w oświadczeniu przyczyna rozwiązania umowy, a nie pracownik, że nie zaszła. Podanie w oświadczeniu o rozwiązaniu umowy przyczyny ułatwia pracownikowi podjęcie decyzji co do odwołania się do sądu. Przyczyna ta musi być zatem na tyle skonkretyzowana, aby pracownik był w stanie odnieść się do zarzucanych mu nieprawidłowości. Postępowanie dowodowe przed sądem, w zakresie zasadności wypowiedzenia lub istnienia przyczyny rozwiązania bez wypowiedzenia, w zasadzie ogranicza się do tego, że pracodawca jest obowiązany wykazać istnienie właśnie tej przyczyny, którą podał pracownikowi.

W niniejszej sprawie w ocenie Sądu po pierwsze trzeba stwierdzić, że wskazana w oświadczeniu pracodawcy przyczyna rozwiązania umowy nie była wystarczająco skonkretyzowana. Właściwie dopiero w postępowaniu przed Sądem ustalono, na czym polegały zarzucane powódce uchybienia.
W oświadczeniu o rozwiązaniu umowy jest mowa tylko o tym, że pracownica wystawiała w imieniu właściciela stacji paliw faktury VAT niezgodnie
z obowiązującymi przepisami na łączną kwotę przekraczającą 24 mln zł i wystawione przez nią faktury VAT były niezgodnie z prawem oraz nie dokumentowały rzeczywistego zdarzenia gospodarczego. Konkretnie natomiast ­– co wynika z przeprowadzonych dowodów, a nie było wskazane w piśmie do pracownika ani zakomunikowane mu w inny sposób równocześnie albo wcześniej – zarzucane nieprawidłowości polegały po pierwsze na tym, że powódka miała na podstawie danych z transakcji zawartych z użyciem kart flotowych wystawiać w biurze stacji faktury stwierdzające sprzedaż na rzecz innych podmiotów niż te, które faktycznie kupiły paliwo, a przy tym wystawianie faktur do takich transakcji w ogóle nie było dopuszczalne
z pozycji biura stacji (tym sposobem powódka miała wystawić „puste” faktury na transakcje, które powinny być stwierdzone tylko w zbiorczych fakturach wystawianych przez centralę dla klientów flotowych). Po drugie zarzut dotyczył wystawiania z pozycji biura stacji na podstawie jednego paragonu (lub grupy paragonów w przypadku faktury zbiorczej) dodatkowych „pustych” faktur dla innych niż faktyczni nabywcy podmiotów, a jeden paragon (grupa paragonów) służył do wygenerowania nawet kilkudziesięciu faktur dla różnych podmiotów. Jak zasygnalizowano wyżej, przytoczone przyczyny nie były wskazane w piśmie do pracownika ani zakomunikowane mu w inny sposób równocześnie albo wcześniej.

Już zatem ze względu na naruszenie art. 30 § 4 k.p. roszczenie powódki jest zasadne na gruncie art. 56 § 1 k. p.

Po drugie w ocenie Sądu, co szczegółowo uzasadniono już wyżej, pozwany nie udowodnił, że zaistniały zarzucane powódce zachowania mające uzasadniać rozwiązanie umowy z jej winy. Trzeba w tym miejscu podkreślić, że utrata zaufania do pracownika (także wskazana w uzasadnieniu oświadczenia o rozwiązaniu umowy) tylko wtedy może być ważną podstawą rozwiązania umowy w omawianym trybie, gdy istnieje rzeczywiście okoliczność obiektywnie mogąca uzasadniać taką utratę zaufania, a okoliczność tę w razie wniesienia odwołania przez pracownika powinien udowodnić pracodawca. Innymi słowy utrata zaufania musi z czegoś wynikać – z określonego zachowania pracownika, obiektywnie wadliwego. Inaczej mówiąc, jeżeli przyczyny utraty zaufania są prawdziwe, obiektywne i racjonalne, to mogą uzasadniać rozwiązanie umowy z winy pracownika (por. orzeczenia Sądu Najwyższego: z dnia 25.11.1997 roku, I PKN 385/97, z dnia 31.03.2009 roku, II PK 251/08, z dnia 19.01.2012 roku, I PK 121/11). Natomiast wobec nieudowodnienia zarzucanego zachowania mającego stanowić przyczynę rozwiązania umowy nie można uznać utraty zaufania za ważną skuteczną przyczynę.

Mając na uwadze powyższe ustalenia i rozważania roszczenie powódki o odszkodowanie za rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie musi być ocenione jako zasadne, w konsekwencji Sąd zasądził na rzecz powódki od pozwanego odszkodowanie w zakreślonej pozwem kwocie mieszącej się
w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 kpc, wyrażającego zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Wysokość kosztów Sąd ustalił na podstawie przepisów § 9 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 roku w zw. z art. 98 kpc Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 412,31 złotych, tytułem zwrotu kosztów sądowych.

W oparciu o art. 477 ² § 1 kpc Sąd z urzędu nadał wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności w części nieprzekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika.