Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 stycznia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 10 stycznia 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku M. M. (1)

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział w Ł. Placówka Terenowa w T.

o podjęcie wypłaty części uzupełniającej renty rolniczej

na skutek odwołania M. M. (1)

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział w Ł. Placówka Terenowa w T.

z dnia 8 kwietnia 2013 r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż podejmuje wypłatę części uzupełniającej renty, należnej ubezpieczonej M. M. (1), w wymiarze 100% od dnia 01 kwietnia 2013 roku.

Sygn. akt VU 766/13

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia 8 kwietnia 2013 roku, Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział w Ł. Placówka Terenowa w T. zawieszono M. M. (1) prawo do wypłaty części uzupełniającej renty rolniczej w 100 %, poczynając od dnia 1 kwietnia 2013 roku.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż M. M. (1) nie udowodniła, że mimo posiadania statusu właściciela gruntów rolnych, nie prowadzi działalności rolniczej, a tym samym wobec odwołującej się zachodzą przesłanki do zawieszenia wypłaty części uzupełniającej świadczenia w 100%.

W odwołaniu od powyższej decyzji, skarżąca M. M. (1) wniosła o jej zmianę. Wskazała, iż po śmierci jej męża P. M., który zmarł w dniu (...)roku, jako spadkobierca ustawowy stała się właścicielką ¼ nieruchomości rolnej, położonej we wsi G. – gmina W. o pow. 1,69 ha. Nadto wnioskodawczyni podniosła, iż z uwagi na trwającą już ponad 15 lat chorobę, nie prowadzi działalności rolniczej, nie pomagała również w jej prowadzeniu zmarłemu mężowi, a sam fakt bycia właścicielem gospodarstwa rolnego, nie świadczy o prowadzenia działalności rolniczej.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołana.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. M. (1) jest właścicielką gospodarstwa rolnego, położonego we wsi R., gmina R. o pow. 1,949 ha. Mąż wnioskodawczyni P. M. do chwili śmierci był właścicielem gospodarstwa rolnego, położonego w miejscowości G., gmina W., o powierzchni 6 ha, na którego terenie małżonkowie razem zamieszkiwali.

Wnioskodawczyni od około 15 lat choruje na (...) (Reumatoidalne Zapalenie Stawów) Od kilku lat M. M. (1) porusza się przy pomocy kuli, nie wychodzi sama z domu i w zasadzie przy wszystkich czynnościach życia codziennego wymaga pomocy osób trzecich. W czerwcu 2012 roku przeszła operację endoprotezy biodra- bez istotnej poprawy, obecnie czeka na kolejną operację stawu biodrowego. Od momentu ujawnienia się choroby ( około 15 lat) wnioskodawczyni nie prowadzi jakiejkolwiek działalności rolniczej i wszystkie czynności związana z prowadzeniem gospodarstwa rolnego prowadził jej mąż P. M., który hodował inwentarz żywy, uprawiał pole. W grudniu 2012 roku mąż wnioskodawczyni zachorował, trafił do szpitala i nie był już w stanie dalej prowadzić działalności rolniczej. Małżonkowie wyprzedali wiec cały inwentarz i zaprzestali prowadzenia gospodarstwa rolnego. W dniu (...) roku mąż wnioskodawczyni zmarł, w związku z czym M. M. (1), na podstawie dziedziczenia ustawowego, stała się w ¼ współwłaścicielką nieruchomości rolnej, położonej we wsi G., gmina W. o pow. 6,49 ha , którego to udziału wnioskodawczyni w dniu 5 sierpnia 2013 roku zrzekła się na rzecz dzieci: M. M. (1), J. M., E. B. oraz Ł. M. (dowód: akt notarialny z dnia .05.08.2013 r. rep A nr (...).158 -160, umowa dzierżawy z dnia 16 września 2013 roku, k.154, zaświadczenie k.157, akt poświadczenia dziedziczenia k.161-162, informacja k.163 akt KRUS ,zeznania świadków: Z. R. k.22 verte oraz nagranie k.24{00:03:49-00:08:08}, H. M. k.22 verte oraz nagranie k,.24 {00:08:08-00:09:33, E. B. k.22 verte oraz nagranie k.24 {00:10:31-00:11:42}, wyjaśnienia wnioskodawczyni kk.22 verte -23 oraz nagranie k.24 00:18:31-00:18:36 w aktach sprawy, dokumentacja lekarska w aktach rentowych).

Wnioskodawczyni M. M. (1) jest uprawniona do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy od dnia 28.11.2000 r.

Decyzją z dnia 15 grudnia 2000 roku, część uzupełniająca przyznanego świadczenia została zawieszona w 50% .Organ rentowy wskazał, że wnioskodawczyni prowadziła działalności rolniczą z małżonkiem P. M., który nie miał ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie spełniał warunków do uzyskania emerytury rolniczej albo renty inwalidzkiej rolniczej, podlegając ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu z mocy ustawy, część uzupełniająca przyznanego świadczenia została zawieszona w 50% ( art. 28 ust. 6 pkt 1 ustawy o u.s.r. ) ( dowód: decyzja KRUS z dnia 15 grudnia 2010 roku k.30 w aktach KRUS).

Decyzją z dnia 11 grudnia 2012 roku, w oparciu o art. 28 ust. 10 ustawy o u.s.r. w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 roku, przyznano skarżącej prawo do wypłaty części uzupełniającej renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy w pełnej wysokości od dnia 1 stycznia 2013 roku ( dowód: decyzja z dnia 11 grudnia 2012 roku k.148 i 150 akt KRUS ).

Kolejną decyzją z dnia 27 marca 2013 roku, wobec śmierci P. M. w dniu (...) roku, organ rentowy stwierdził ustanie wobec niego ubezpieczenia społecznego rolników od dnia 15.03.2013 roku ( dowód: decyzja z dnia 11 grudnia 2012 roku k.148 akt KRUS .

Zaskarżoną decyzją z dnia 8 kwietnia 2013 roku, zawieszono M. M. (1) prawo do wypłaty części uzupełniające renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy w 100 %, argumentując to tym, że odwołująca nie udowodniła, iż od dnia (...)r. nie prowadziła działalności rolniczej z małżonkiem, który podlegał u.s.r. z mocy ustawy, w związku z tym ustały przesłanki do wypłaty części uzupełniającej renty rolniczej w pełnej, wysokości. Nadto zdaniem KRUS, M. M. (1) nie udowodniła, że pomimo posiadania statusu właściciela gruntów rolnych nie prowadzi działalności rolniczej, a zatem wobec odwołującej zachodzą przesłanki do zawieszenia wypłaty części uzupełniającej świadczenia w 100 %.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie i skutkuje koniecznością zmiany zaskarżonej decyzji.

Wydając zaskarżoną decyzję z dnia 8 kwietnia 2013 roku, organ rentowy powołał się na przepis art. 28 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn. Dz. U. z 1998r Nr 7, poz. 25 ze zm.)

Przepisy art. 28 ust. 1 i ust. 2 ustawy o u.s.r. stanowią, że wypłata emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia ulega częściowemu zawieszeniu na zasadach określonych w ust. 2-8, jeżeli emeryt lub rencista prowadzi działalność rolniczą.

Zawieszenie wypłaty dotyczy po pierwsze części uzupełniającej emerytury rolniczej lub renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy, po drugie emerytury lub renty inwalidzkiej z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin w części równej 95% emerytury podstawowej – i obejmuje całość lub określony ułamek tej części świadczenia.

Stosownie do treści art. 28 ust. 3 ustawy o u.s.r. wypłata m.in. części uzupełniającej świadczenia emerytalnego ulega zawieszeniu w całości, jeżeli emeryt nie zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, z zastrzeżeniem ust. 5-7 i 9-11.

Zgodnie z art. 28 ust. 4 pkt 1 uznaje się natomiast, iż emeryt lub rencista zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, jeżeli ani on, ani jego małżonek nie jest właścicielem (współwłaścicielem) lub posiadaczem gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów o podatku rolnym i nie prowadzi działu specjalnego, nie uwzględniając (…)

Przepisu art. 28 ustawy o u.s.r., nie można, jak to uczynił KRUS, interpretować w oderwaniu od art. 6 pkt 1 i 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Zgodnie bowiem z art. 6 pkt 1 ww. ustawy rolnikiem nie jest właściciel lub posiadacz gospodarstwa rolnego, ale pełnoletnia osoba fizyczna, zamieszkująca i prowadząca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym w tym również w ramach grupy producentów rolnych, a także osobę, która przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego do zalesienia. Pod pojęciem działalności rolniczej należy natomiast rozumieć działalność w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, w tym ogrodniczej, sadowniczej, pszczelarskiej i rybnej (art. 6 pkt 3 ustawy).

Mając powyższe na uwadze należy podkreślić, iż w kontekście zawieszenia prawa do części uzupełniającej świadczenia decydującego znaczenia nabiera fakt prowadzenia działalności rolniczej, a nie tytuł prawny do władania rzeczą.

Należy pamiętać, że tytuł własności (współwłasności), czy też posiadanie gospodarstwa rolnego nie rodzi obowiązku zawieszenia części uzupełniającej świadczenia, jeśli rolnik wykaże, że nie prowadzi działalności rolniczej. Odnośnie zaprezentowanego zagadnienia mamy do czynienia z ugruntowanym orzecznictwem Sądu Najwyższego. Na poparcie tego stanowiska można przytoczyć uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2004r. wydaną w sprawie II UZP 5/04, zgodnie z którą wypłata części uzupełniającej świadczenia rolnika, który będąc właścicielem lub posiadaczem gospodarstwa rolnego faktycznie nie prowadzi w nim działalności rolniczej w rozumieniu art. 6 pkt 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (jednolity tekst: Dz. U. z 1998 r. Nr 7, poz. 25 ze zm.) nie ulega zawieszeniu na podstawie art. 28 ust. 1 i 3 w związku z ust. 4 tej ustawy (OSNP 2004/22/389). Podobne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 8 grudnia 2004 roku w sprawie III AUa 598/04, Apel.-W-wa 2005/4/16, w którym uznał, że zawieszenie wypłaty emerytury rolniczej nie dotyczy osoby jedynie posiadającej gospodarstwo rolne, ale tylko takiej osoby, która gospodarstwo rolne prowadzi i gospodarstwo to przynosi jej dochód. Przy tym wskazać należy, iż za prowadzenie działalności rolniczej w gospodarstwie rolnym należy traktować zespół czynności, bez których dane gospodarstwo nie mogłoby prawidłowo funkcjonować (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 30 maja 1988 roku, III UZP 8/88, OSNC 1988/12/166).

Przepis art. 28 ust. 4 wprowadza zatem jedynie domniemanie o charakterze wzruszalnym i właściciele gruntów mogą dowodzić, iż nie są rolnikami w rozumieniu art. 6 ust. 3 u.s.r.

Także w wyroku z 27 maja 1997 r., II UKN 145/97 (OSNAPiUS 1998 Nr 8, poz. 247) Sąd Najwyższy wypowiedział tezę, że nabycie własności gospodarstwa rolnego w drodze dziedziczenia, bez prowadzenia w nim działalności rolniczej, nie stanowi podstawy do zawieszenia wypłaty świadczeń z ubezpieczenia społecznego, zaznaczając tym samym, że dla potrzeb ustalania uprawnień rentowych czy emerytalnych rolników oraz ich wysokości, nacisk położyć należy na zbadanie faktu rzeczywistego prowadzenia działalności rolniczej.

Ustalając stan faktyczny w przedmiotowej sprawie, a dotyczący kwestii prowadzenia przez M. M. (1) działalności rolniczej, Sąd dał wiarę spójnym i logicznym zeznaniom świadków: E. B., H. M., Z. R. oraz samej wnioskodawczyni, które korespondują z treścią pozostałego materiału dowodowego zebranego w sprawie.

Z dowodów powyższych wynika jednoznacznie, że M. M. (1) od około 15 lat choruje na (...) (Reumatoidalne zapalenie Stawów - około 15 lat) i od tego czasu nie prowadziła i nie prowadzi, działalności rolniczej. Jednocześnie wnioskodawczyni podniosła, że nieruchomość położona we wsi G., gmina W., stanowiła własność jej, zmarłego w dniu (...) roku, męża P. M., której to właścicielem stała w ¼ w ramach dziedziczenia ustawowego i zaraz też zrzekła się na rzecz swoich dzieci: M. M. (1), J. M., E. B. oraz Ł. M.. Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie dowiódł w sposób jednoznaczny, iż do grudnia 2012 roku, tj. dopóki stan zdrowia męża wnioskodawczyni na to pozwalał, to właśnie P. M. zajmował się prowadzeniem przedmiotowego gospodarstwa rolnego, natomiast M. M. (1) od około 15 lat, tj,. od początku zdiagnozowania u niej choroby ( (...)) działalnością rolnicza w ogóle się nie zajmuje.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd Okręgowy uznał, iż wnioskodawczyni w toku niniejszego postępowania dowiodła, iż nie prowadziła i prowadzi działalności rolniczej i nie była rolnikiem w rozumieniu art. 6 pkt 1 i 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, a skoro tak, to organ rentowy bezpodstawnie zawiesił wnioskodawczyni wypłatę części uzupełniającej renty rolniczej w wymiarze 100% od dnia 1 kwietnia 2013 roku poprzez uznanie, iż sam fakt bycia właścicielem gospodarstwa rolnego świadczy o niezaprzestaniu prowadzenia takiej działalności .

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że podjął wypłatę części uzupełniającej renty, należnej M. M. (1), w wymiarze 100% od dnia 1 kwietnia 2013 roku.