Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 kwietnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	SSO Andrzej Turliński
Protokolant –	sekretarz sądowy Iwona Hutnik

po rozpoznaniu 13 kwietnia 2018 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania Miejskiego Zakładu (...) Spółki z o.o. z siedzibą w Ś.

przeciwko Prezesowi Urzędu Transportu Kolejowego

o nałożenie kary pieniężnej

na skutek odwołania Miejskiego Zakładu (...) Spółki z o.o. z siedzibą w Ś. od decyzji Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego z 21 września 2015 r. Nr (...)

1.  oddala odwołanie,

2.  zasądza od Miejskiego Zakładu (...) Spółki z o.o. z siedzibą w Ś. na rzecz Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt zł) z tytułu zwrotu kosztów procesu.

SSO Andrzej Turliński

Sygn. akt XVII AmK 14/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 września 2015 r. Nr (...) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego nałożył na powoda Miejski Zakład (...) Spółkę z o.o. w Ś. karę pieniężną w wysokości 13376,12 zł za prowadzenie w okresie od dnia 9 listopada 2007 r. do dnia 17 marca 2012 r. działalności bez wymaganego dokumentu uprawniającego, tj. eksploatację bez świadectwa bezpieczeństwa bocznicy kolejowej odgałęziającej się od toru nr 2 szlaku Ś. – J. rozjazdem 201 położonym w km 228,652 linii kolejowej nr (...) K. – L..

Decyzja ta została wydana na podstawie art. 104 § 1 k.p.a. oraz art. 14 ust. 4, art. 66 ust. 2 i ust. 2b w związku z art. 66 ust. 1 pkt 3a i art. 18 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (tj. Dz.U. z 2015 r., poz. 1297) powoływanej dalej jako UTK.

Powód złożył od tej decyzji odwołanie zaskarżając ją w całości i zarzucając Prezesowi UTK:

1.  naruszenie przepisów postępowania administracyjnego tj. art. 6 k.p.a. i art. 7 k.p.a. w zw. z art. 75 § 1 k.p.a. oraz art. 77 k.p.a. i art. 78 § 1 k.p.a., art. 80 k.p.a. oraz art. 81 k.p.a. w zw. z art. 14 ust. 4 u.t.k. poprzez nieprzeprowadzenie postępowania dowodowego na okoliczności mające istotne znaczenie w sprawie, nie włączenie w materiał dowodowy dokumentów przedstawionych przez stronę, uznanie, że okoliczności znane są organowi z urzędu, nie zakomunikowanie stronie, które okoliczności znane są organowi z urzędu oraz błędy w ustaleniach faktycznych polegające na uznaniu, że organ nie pozostawał w bezczynności, a pominiecie np. sprawy o numerze (...), gdzie potwierdzona przez organ decyzja z dnia 13 sierpnia 2015 r. bezczynność trwał ponad 10 lat oraz poprzez nieprzesłuchanie świadka wnioskowanego przez skarżącą i obciążenie strony odpowiedzialnością za własne uchybienia,

2.  naruszenie przepisów postępowania administracyjnego tj. art. 6 k.p.a. i art. 7 k.p.a. poprzez nieprawidłowe zróżnicowanie charakteru strony i uznanie, że w stosunku do przedsiębiorcy obowiązuje inna ocena działalności niż w stosunku do innych stron, z powołaniem na wyrok Sądu Najwyższego wydany na tle przepisów cywilnych,

3.  art. 66 ust. 2b u.t.k. poprzez jego niezastosowanie, niedokonanie ustaleń faktycznych w przedmiocie okoliczności wpływających na wysokość kary i w konsekwencji obciążenie skarżącego karą umowną za zdarzenia, która są efektem bezczynności organu, bezczynności prawodawcy oraz wielokrotnego zmieniania ustawy,

4.  art. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej poprzez rażące naruszenie zasady państwa prawa polegające na przeprowadzeniu dwóch kontroli u przedsiębiorcy obejmującej ten sam okres i wyciągnięcie z kontroli odmiennych wniosków, przy czym wnioski z drugiej kontroli zarzucają skarżącemu niestosowanie się do przepisów prawa, choć pierwsza z kontroli nic takiego nie wykazała, a skarżący zastosował się do wszystkich jej zaleceń.

W oparciu o przedstawione zarzuty powód wniósł o:

1.  uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie organowi regulacyjnemu sprawy do ponownego rozpoznania,

2.  zasądzenie od pozwanego Prezesa UTK na rzecz skarżącego kosztów postępowania.

Ponadto powód wniósł o przeprowadzenie dowodów z 38 dokumentów szczegółowo określonych w odwołaniu oraz przeprowadzenie dowodu z przesłuchania w charakterze świadka M. F. na okoliczność przebiegu kontroli przeprowadzonej u powoda przez pozwanego, zastrzeżeń osób kontrolujących oraz wskazania na konieczność przypomnienia UTK o nierozpoznanych od 2005 r. wnioskach powoda.

W szczególności w ocenie odwołującego się Prezes UTK podkreślając w decyzji obiektywny charakter odpowiedzialności powoda ograniczył pod tym kątem ustalenia stanu faktycznego i nie przeprowadził postępowania w kierunku ustalenia wysokości kary pieniężnej w sposób współmierny do stopnia winy skarżącego. W związku z tym kara ta nie jest adekwatna do stopnia zawinienia ukaranego.

Niezależnie od tego powód wskazał, że nie miał możliwości wypowiedzenia się co do faktów znanych pozwanemu z urzędu, przedstawionych dopiero w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

W odwołaniu wielokrotnie podkreślany był fakt bezczynności Prezesa UTK mający zdaniem powoda istotny wpływ na wydanie świadectwa bezpieczeństwa bocznicy dopiero po wielu latach licząc od złożenia stosowanego wniosku w dniu 9 lutego 2005 r.

Ponadto do dnia 11 listopada 2005 r. z powodu braku przepisów wykonawczych do ustawy o transporcie kolejowym, a więc z powodu niezależnego od skarżącego, nie miał on możliwości uzyskania dokumentów niezbędnych do prawidłowego przedstawienia wniosku o uzyskanie świadectwa bezpieczeństwa bocznicy.

Otrzymanie świadectwa bezpieczeństwa bocznicy uwarunkowane było uprzednim uzyskaniem od pozwanego szeregu innych dokumentów – świadectw, co okazało się przedsięwzięciem długotrwałym.

Odpowiednie wnioski powoda obarczone były brakami formalnymi. Wezwania Prezesa UTK do ich usunięcia były formułowane w drodze kolejnych zastrzeżeń do kolejnych dokumentów przygotowywanych przez skarżącego. Zdarzyło się przy tym, że wskazówki UTK z marca 2007 r. dotyczące poprawnego sporządzenia instrukcji utrzymania nawierzchni kolejowej na bocznicy były niepełne i nie były nakierowane na wyeliminowanie wszystkich błędów tego dokumentu.

Instrukcja została zatwierdzona dopiero 4 stycznia 2008 r.

W marcu 2010 r. Prezes UTK przeprowadził u powoda kontrolę w wyniku której został on zobowiązany do uzyskania brakujących innych świadectw w trybie natychmiastowym w celu doprowadzenia do wydania na jego rzecz decyzji przyznającej świadectwo bezpieczeństwa bocznicy kolejowej.

Po przeprowadzeniu stosownych postępowań, w trakcie których uzupełniono braki formalne wniosków, a także ściągnięto niezbędną dokumentację z (...) SA, Prezes UTK w dniu 29.04.2011 r. wydał świadectwa dopuszczenia do eksploatacji budowli i urządzeń przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego, a w dni u30 sierpnia 2011 r. zatwierdził instrukcję utrzymania i eksploatacji pojazdów kolejowych na bocznicy kolejowej.

W konsekwencji dopiero w dniu 17 listopada 2011 r. o zgromadzeniu pełnej dokumentacji powód mógł skutecznie złożyć ponownie wniosek o wydanie świadectwa bezpieczeństwa bocznicy, który został pozytywnie rozpatrzony decyzją Prezesa UTK z dnia 21 marca 2012 r.

Powołując się na przedstawione fakty powód podniósł w odwołaniu, że jedną z najistotniejszych przyczyn długotrwałego użytkowania bocznicy bez wymaganego świadectwa bezpieczeństwa był fakt bezczynności pozwanego.

Pierwszy wniosek w tym przedmiocie został bowiem złożony 9 lutego 2005 r., a postepowanie administracyjne nim wywołane zostało umorzone decyzją Prezesa UTK dopiero w dniu 13 sierpnia 2015 r. Z kolei drugi wniosek w tym przedmiocie z dnia 17 listopada 2011 r. został rozpoznany dopiero 21 marca 2012 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił, co następuje.

Powód jest użytkownikiem bocznicy kolejowej wymienionej w zaskarżonej decyzji. W okresie od dnia 28 kwietnia 2015 r. do dnia 12 maja 2015 r. Prezes UTK przeprowadził u powoda kontrolę, w wyniku której stwierdził, że do dnia 20 marca 2012 r. nie posiadał on dokumentu uprawniającego do eksploatacji bocznicy - vide pkt 1B i B.2 protokołu kontroli (K 363 i 365 akt adm.).

Dokumentem tym jest wydane powodowi przez Prezesa UTK świadectwo bezpieczeństwa z dnia 21 marca 2012 r. Nr (...) jako użytkownikowi bocznicy kolejowej (K 85 – 87 akt adm.).

W wystąpieniu pokontrolnym z dnia 20 maja 2015 r. Prezes UTK ocenił jako naruszającą przepisy ustawy o transporcie kolejowym działalność powoda w zakresie spełniania przez niego obowiązków dotyczących bezpieczeństwa transportu kolejowego, między innymi, w wyniku braku dokumentu uprawniającego do eksploatacji bocznicy kolejowej (tj. świadectwa bezpieczeństwa użytkownika bocznicy kolejowej) w okresie od 2 listopada 2007 r. do 20 marca 2012 r. (vide k – 399 akt adm.).

Świadectwo bezpieczeństwa wnioskodawca (przedsiębiorca) otrzymuje po uprzednim uzyskaniu od Prezesa URE szeregu dokumentów wymienionych w tym świadectwie (K – 87 akt adm.).

W przedmiotowej sprawie były to:

1.  kopie świadectw dopuszczenia do eksploatacji typu budowli i urządzeń przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego:

- nr (...) typ: tor kolejowy z szyn typu S49,

- nr (...) typ: rozjazd kolejowy zwyczajny Rz S49-190-1:9,

- nr (...) typ: kozioł oporowy stalowy z szyn typu S49,

- nr (...) typ: rozjazd kolejowy zwyczajny typu S49-300-1:9,

- nr (...) typ: mechaniczne urządzenia sterowania ruchem kolejowym – zamek wykolejnicowy typu EEZ, zamek trzpieniowy typu(...),

- nr (...) typ: zamek zwrotnicowy ryglowy typu EEZ-3

2. wykaz przepisów wewnętrznych, określających warunki techniczne oraz zasady i wymagania dotyczące bezpiecznego prowadzenia ruchu kolejowego i utrzymania infrastruktury kolejowej oraz zasady i wymagania organizacyjne związane z utrzymaniem i eksploatacją pojazdów kolejowych:

- „Instrukcja utrzymania nawierzchni kolejowej na bocznicy” – nr (...)

- „Instrukcja prowadzenia ruchu kolejowego i sygnalizacji na bocznicy kolejowej” nr (...)

- „Instrukcja utrzymania i eksploatacji pojazdów kolejowych na bocznicy kolejowej (...) Sp. z o.o.” – nr (...)

3. oświadczenie z dnia 17.11.2011 r. o nie posiadaniu i nie eksploatowaniu własnych pojazdów kolejowych,

4. oświadczenie z dnia 17.11.2011 r. informujące, że na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego zatrudnieni są pracownicy spełniający warunki określone w ustawie z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie klejowym (Dz.U. z 2007 r., Nr 16, poz. 94, z późn. zm.) i wydanych na jej podstawie przepisach,

5. oświadczenie z dnia 17.11.2011 r. informujące, że bocznica nie uczestniczy w procesie przewozu towarów niebezpiecznych,

6. regulamin pracy bocznicy kolejowej uzgodniony przez zarządcę infrastruktury kolejowej, z którym bocznica kolejowa jest połączona.

Stosowne wnioski o wydanie świadectwa dopuszczenia do eksploatacji budowli – zamka trzpieniowego, świadectwa dopuszczenia do eksploatacji lokomotywy spalinowej, świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu budowli – nawierzchni kolejowej, świadectwa dopuszczenia do eksploatacji budowli – kozła oparowego z szyn, świadectwa o dopuszczenie do eksploatacji budowli – rozjazdu zwyczajnego, świadectwa o dopuszczeniu do eksploatacji budowli – zamka ryglowego pojedynczego, świadectwa o dopuszczeniu do eksploatacji budowli – zamka trzpieniowego zostały złożone Prezesowi UTK w lutym 2005 r. (K 133 – 164 akt adm.).

Niezależnie od tego, również 22 lutego 2005 r. Prezesowi UTK przesłano wnioski o zatwierdzenie: Instrukcji o stosowanych sygnałach na bocznicy, Instrukcji o pracy manewrowej, Instrukcji o utrzymaniu nawierzchni, Instrukcji o utrzymaniu, naprawach i eksploatacji spalinowych pojazdów tradycyjnych (K 165 – 174).

Instrukcje te po zatwierdzeniu stanowią przepisy wewnętrzne powoda.

W tym czasie powód nie przedstawił Prezesowi UTK regulaminu pracy bocznicy uzgodnionego przez zarządcę infrastruktury kolejowej, z którym bocznica jest połączona, tj. przez (...) SA.

Z uwagi na to, że wnioski i ich uzupełnienia obarczone były brakami formalnymi odpowiednie dokumenty nie mogły buć wydane.

W dniu 4 stycznia 2018 r. Prezes UTK zatwierdził tylko jedną Instrukcję – dotyczącą utrzymania nawierzchni kolejowej na bocznicy (bezsporne).

Natomiast, przykładowo, Instrukcja o utrzymaniu, naprawach i eksploatacji spalinowych pojazdów trakcyjnych nie posiadała zatwierdzonego przez Prezesa UTK załącznika w postaci Dokumentacji technologicznej systemu utrzymania eksploatacyjnego w cyklu przeglądowo – naprawczym, co stanowiło brak formalny Instrukcji, o czym UTK Oddział Terenowy we W. informował powoda w piśmie z dnia 29 czerwca 2005 r. (K 491 – 492 akt adm.). Powód odpowiedział na to pismo dopiero po latach, w dniu 3 lutego 2011 r.

W dniu 16 sierpnia 2011 r. powód złożył nowy wniosek o zatwierdzenie Instrukcji o utrzymaniu, naprawach i eksploatacji spalinowych pojazdów trakcyjnych, który został uwzględniony decyzją Prezes UTK z dnia 30 sierpnia 2011 r. W związku z tym rozstrzygnięciem sprawa z pierwotnego wniosku w ww. sprawie złożonego w dniu 11 lutego 2005 r. stała się bezprzedmiotowa, co skutkowało umorzeniem toczącego się w niej postępowania decyzją Prezesa UTK z dnia 13 sierpnia 2015 r. (bezsporne).

Niesporne jest również, ze w marcu 2010 r. Prezes przeprowadził u powoda kontrolę, w wyniku której stwierdził brak świadectwa bezpieczeństwa eksploatowanej bocznicy i nakazał jego usunięcie niezwłocznie po uzyskaniu wszystkich niezbędnych dokumentów – załączników do decyzji zatwierdzającej to świadectwo.

Po skompletowaniu tych załączników możliwe stało się wystąpienie powoda w dniu 17 listopada 2011 r. o zatwierdzenie przez Prezesa UTK świadectwa bezpieczeństwa bocznicy (K 479 – 484 akt adm.). Zainicjowane w ten sposób postępowanie zakończyło się w dniu 21 marca 2012 r. wydaniem świadectwa.

Na żądanie pozwanego Prezesa (...) SA przedstawiły wykaz eksploatacji bocznicy, z którego wynika, że w okresie objętym archiwizacją tj. od 11 stycznia 2010 r. do 17 marca 2012 r. przeprowadzono nią przejazdy w liczbie do dwóch miesięcznie.

Z zeznania podatkowego powoda za 2014 r. wynika, że osiągnął on przychód w wysokości (...) zł.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Odwołanie nie jest zasadne, a zaskarżona decyzja okazała się prawidłowa.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt 3 utk, dokumentem uprawniającym użytkowników bocznic kolejowych do eksploatacji tych bocznic jest świadectwo bezpieczeństwa. Pojęcie świadectwa bezpieczeństwa zostało zdefiniowane w art. 4 pkt 18 utk, jako dokument potwierdzający zdolność bezpiecznego prowadzenia ruchu kolejowego i wykonywania przewozów kolejowych, wydawany podmiotom zwolnionym z obowiązku uzyskania certyfikatu bezpieczeństwa i autoryzacji bezpieczeństwa. Prowadzenie działalności pomimo nieuzyskania tego dokumentu stanowi podstawę do nałożenia kary pieniężnej (por. art. 66 ust. 1 pkt 3 lit. a utk)

W myśl art. 69 utk użytkownicy bocznic kolejowych zostali zobowiązani do uzyskania świadectw bezpieczeństwa do dnia 31 grudnia 2004 r. Na mocy ustawy nowelizującej ustawę o transporcie kolejowym, która weszła w życie w dniu 2 listopada 2007 r., prowadzenie przez użytkownika bocznicy działalności polegającej na jej eksploatacji stało się czynem podlegającym administracyjnej karze pieniężnej (por. art. 1 pkt 9 lit. a ustawy z dnia 19 września 2007 r. o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2007 r., Nr 191, poz. 1374).

Na podstawie przepisu art. 66 ust. 1 pkt 3a na użytkownika bocznicy kolejowej, który prowadzi działalność bez dokumentu uprawniającego, o którym mowa w art. 18 (w przedmiotowej sprawie bez świadectwa bezpieczeństwa – art. 18 ust. 1 pkt 3), Prezes UTK działając w oparciu o art. 66 ust. 2 utk nakłada obligatoryjnie karę pieniężną w wysokości do (...) rocznego przychodu przedsiębiorcy, osiągniętego w poprzednim roku kalendarzowym z zastrzeżeniem ustępu 2a.

W świetle treści tego zastrzeżenia Prezes UTK może odstąpić od nałożenia kary, o której mowa w art. 66 ust. 2, jeżeli skutki naruszenia przez przedsiębiorcę przepisu art. 66 ust. 1 zostały przez niego usunięte w terminie określonym w decyzji wydanej na podstawie art. 13 ust. 6 utk.

Ustalając wysokość kary pieniężnej za delikty administracyjne określone w art. 66 ust. 1 utk, w tym za prowadzenie przez użytkownika bocznicy działalności bez świadectwa bezpieczeństwa Prezes UTK bierze pod uwagę przesłanki określone w art. 66 ust. 2b, to jest zakres naruszenia przepisu, dotychczasową działalność przedsiębiorcy oraz jego możliwości finansowe.

Mając na uwadze treść przywołanych przepisów utk Sąd stwierdza, że w okresie objętym wydaną decyzją użytkownik bocznicy kolejowej był bezwzględnie zobowiązany do legitymowania się świadectwem bezpieczeństwa dla zgodnego z prawem eksploatowania bocznicy.

Na powoda będącego użytkownikiem bocznicy wymienionej w zaskarżonej decyzji nałożony został ustawowy obowiązek posiadania od dnia 2 listopada 2007 r. świadectwa bezpieczeństwa tj. dokumentu potwierdzającego zdolność bezpiecznego prowadzenia ruchu kolejowego i wykonywania przewozów kolejowych. Niewywiązanie się z tego obowiązku aż do dnia 17 marca 2012 r. oznaczało popełnienie przez powoda deliktu administracyjnego o charakterze ciągłym. W związku z tym stwierdzenie tego deliktu w zaskarżonej decyzji było w pełni uzasadnione w świetle ustalonej w sprawie podstawy faktycznej i prawnej. W konsekwencji Prezes UTK miał obowiązek nałożenia na powoda kary pieniężnej. Nie sposób zgodzić się z zarzutem odwołującego się doszukującego się w stanie faktycznym sprawy podstawy do odstąpienia od wymierzenia kary.

Użycie przez ustawodawcę w art. 66 utk sformułowania „Prezes UTK nakłada karę pieniężną”, wskazuje na obowiązek organu, a nie uprawnienie, nałożenia kary w razie stwierdzenia zaistnienia okoliczności uzasadniających jej wymierzenie. Nie było więc podstaw prawnych do uwzględnienia żądania powoda dotyczącego odstąpienia od wymierzenia kary, w sytuacji ewidentnego naruszenia przez niego przepisów ustawy. To ustawodawca decyduje bowiem o tym, czy w konkretnym przypadku pozostawi kwestię nałożenia kary pieniężnej swobodnemu uznaniu organu administracyjnego, czy też nałoży na ten organ obowiązek wymierzenia sankcji, pozwalając jedynie miarkować jej wysokość.

Brak podstaw do odstąpienia od nałożenia kary w analizowanym przypadku wynika także z braku możliwości usunięcia skutków stwierdzonego naruszenia. Zdaniem Sądu, prowadzenie przez powoda w okresie ponad sześciu lat działalności bez świadectwa bezpieczeństwa nie niosło ze sobą usuwalnego skutku, który uzasadniałby zastosowanie art. 66 ust 2a utk. Wprawdzie istnieje możliwość usunięcia samej nieprawidłowości, poprzez uzyskanie wymaganego świadectwa bezpieczeństwa – które ostatecznie powód otrzymał – jednak w żaden sposób nie da się usunąć skutków tej nieprawidłowości. Trafnie zauważył pozwany, że w analizowanym przypadku nie ma możliwości aby przywrócić stan, w którym powód w okresie od listopada 2007 r. do marca 2012 r. użytkowałby bocznicę kolejową, której dotyczy zaskarżona decyzja, zgodnie z wymogami przepisów prawa, a więc posiadając świadectwo bezpieczeństwa, skoro zostało ono wydane dopiero w marcu 2012 r. Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, że jeżeli powód w żaden sposób nie jest w stanie usunąć skutków naruszenia, którego dopuścił się w konkretnym terminie w przeszłości, odstąpienie od wymierzenia kary byłoby naruszeniem przepisów ustawy o transporcie kolejowym. (tak: Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z 16 października 2014 r., sygn. akt VI ACa 1913/13, System Informacji Prawnej LEX nr 1649150). Nadto, należy zauważyć, że powód uzyskał wymagane świadectwo bezpieczeństwa przed wszczęciem przez Prezesa UTK postępowania w sprawie nałożenia kary pieniężnej, zatem bezprzedmiotowe byłoby wydawanie przez organ decyzji w oparciu o art. 13 ust. 6 utk.

Odnosząc się do wysokości orzeczonej w decyzji kary należy zauważyć, że przedmiotem zarzutu pkt III odwołania było niedokonanie ustaleń faktycznych w przedmiocie okoliczności wpływających na jej wymiar w tym w szczególności pominięcie bezczynności Prezesa UTK zarówno przy rozpoznawaniu wniosków powoda dotyczących wydania dokumentów niezbędnych do uzyskania świadectwa bezpieczeństwa jak i „w przedmiocie kontroli przeprowadzonej w 2010 r.” W związku z tym należało podkreślić, że przedmiotem postępowania w sprawie nie była ocena procedowania w sprawach uzyskiwania przez powoda dokumentów umożliwiających skuteczne ubieganie się o świadectwo bezpieczeństwa bocznicy, tylko fakt wieloletniego jej eksploatowania bez tego świadectwa. Podejmując decyzję o użytkowaniu bocznicy bez wymaganego świadectwa powód przyjął na siebie całość ryzyka poniesienia konsekwencji prawnych. Powód nawet nie twierdzi, że omawianą decyzję gospodarczą podjął w porozumieniu albo na skutek wymuszenia jej przez organ regulacyjny.

W odwołaniu wskazano, że postępowanie o wydanie dokumentów zapoczątkowane wnioskami powoda z 2005 r. toczyło się długo z powodu bezczynności Prezesa UTK. Na tę okoliczność powód powołał się na te dokumenty.

W ocenie Sądu nie są one miarodajne na okoliczność bezczynności organu, gdyż nie wynika ona z ich treści, a dni ich wydania (data pewna) nie wskazują nawet pośrednio na przyczyny długości postępowań, w szczególności zaś na bezczynność Prezesa UTK jako przyczynę tego stanu rzeczy. Słusznie wiec wskazał pozwany Prezes, ze dowodem na taką okoliczność faktyczną byłoby stwierdzenie bezczynności przez uprawniony do tego organ, który wypowiedziałby się w formie orzeczenia na skutek stosownego wniosku powoda. Dowód tego rodzaju nie został jednak przedstawiony. Co więcej, jak zauważył w trakcie procesu pozwany, do wydania świadectwa pochodzenia niezbędne jest przedłożenie kompletu wymaganych dokumentów. Brak choćby jednego z nich uniemożliwia otrzymania świadectwa. Tymczasem Sąd ustalił, że wniosek o zatwierdzenie Instrukcji o utrzymaniu naprawach i eksploatacji spalinowych pojazdów trakcyjnych obciążony był brakiem formalnym z powodu nieprzedłożenia załącznika, o czym powód został poinformowany w piśmie UTK z dnia 29 czerwca 2005 r., na które zareagował dopiero w dniu 3 lutego 2011 r.

Zatem choćby z tego powodu świadectwo bezpieczeństwa nie mogłoby być mu wydane wcześniej.

Jak ustalono powód zdecydował się złożyć drugi wniosek o zatwierdzenie ww. Instrukcji. Uczynił to pismem z dnia 16 sierpnia 2011 r. Decyzja o zatwierdzeniu Instrukcji na skutek tego wniosku zapadła szybko, bo już 30 sierpnia 2011 r.

Dużo późniejsze umorzenie przez Prezesa UTK postępowania z pierwszego wniosku o zatwierdzenie Instrukcji było tylko dopełnieniem procedury administracyjnej nakazującej wydanie tego rodzaju decyzji w przypadku bezprzedmiotowości dalszego postępowania (art. 105 § 1 kpa), w konkretnym przypadku z powodu merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy w innym postępowaniu. Wydanie tego orzeczenia nie miało żadnego wpływu na prawa i obowiązki powoda. Nie sposób wiec zakwalifikować umorzenia omawianego postępowania ze znacznym opóźnieniem w stosunku do wystąpienia przesłanki do tej czynności, jako naruszenia prawa powoda do załatwienia sprawy w rozsądnym terminie.

W świetle powyższych rozważań oraz z uwagi na fakt, że wniosek o wydanie świadectwa bezpieczeństwa bocznicy został złożony dopiero 17 listopada 2011 r. i załatwiony został w dniu 21 marca 2012 r. nie może być, w ocenie Sądu, mowy o przedłużeniu się procedury administracyjnej z przyczyn obciążających organ regulacyjny.

Przechodząc do zarzutu odwołania naruszenia przez pozwanego Prezesa UTK art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej należy stwierdzić, że kluczowym wnioskiem z kontroli przeprowadzonej u powoda w marcu 2010 r. było stwierdzenie nieposiadania przez niego świadectwa bezpieczeństwa bocznicy oraz nakazanie powodowi jak najszybsze doprowadzenie dokumentacji w tym przedmiocie do stanu zgodności z prawem.

Natomiast w wyniku kolejnej kontroli przeprowadzonej od 28 kwietnia do 12 maja 2015 r. ustalono okres, w którym powód prowadził działalność bez wymaganego świadectwa bezpieczeństwa bocznicy. Ustalenia tej kontroli legły u podstaw obligatoryjnego wszczęcia postępowania o wymierzenie temu przedsiębiorcy kary pieniężnej za delikt z art. 66 ust. 1 pkt 3a utk. W istocie rzeczy druga kontrola była nieuchronnym następstwem kontroli pierwszej nakazującej doprowadzenie do zgodności z prawem dokumentacji przedsiębiorcy. W ocenie Sądu niewszczęcie z urzędu postępowania o ukaranie powoda byłoby stawianiem go ponad prawem i byłoby sprzeczne z zasadą sprawiedliwości obowiązującą z mocy art. 2 Konstytucji w Polsce jako demokratycznym państwie prawnym.

Z tego powodu zarzut analizowany odwołania okazał się oczywiście bezzasadnym.

Mimo, że powód nie podniósł innych zastrzeżeń co do wysokości wymierzonej mu kary pieniężnej Sąd dokonał oceny uwzględnienia w niej przez organ regulacyjny przesłanek wpływających na jej wymiar i nie dopatrzył się ze strony tego organu uchybienia przepisowi art. 66 ust. 2b utk. Zdaniem Sądu kara została prawidłowo wyliczona, gdyż jej wysokość mieści się w granicach określonych w ustawie, skoro stanowi 3% kary maksymalnej, jaka mogła być wymierzona w danym przypadku oraz (...) przychodu skarżącego osiągniętego w 2014 r. Nie przekracza zatem możliwości finansowych powoda.

Trafnie uznano w decyzji za okoliczność obciążającą powoda długotrwałość okresu działalności bez świadectwa bezpieczeństwa bocznicy, a za okoliczność łagodzącą niewielką częstotliwość przejazdów na bocznicy, dotychczasową niekaralność na podstawie przepisów utk i doprowadzenie do uzyskania świadectwa bezpieczeństwa, a także współpracę powoda w trakcie postępowania administracyjnego.

Słusznie tez uznano w decyzji, że stopień szkodliwości czynu był znaczny. Istotna z tego punktu widzenia jest okoliczność, że świadectwo bezpieczeństwa, którego powód nie uzyskał przez niemal 4,5 roku wydaje się w celu utrzymania jak najwyższego poziomu bezpieczeństwa ruchu kolejowego, w konkretnym przypadku bocznicy kolejowej. Stanowi ono urzędowe potwierdzenie zdolności bezpiecznego prowadzenia tego ruchu. W tym kontekście prowadzenie ruchu bez świadectwa musiało być potraktowane jako istotne naruszenie obowiązków ustawowych z powodu co najmniej rażącego niedbalstwa po stronie powoda.

Na koniec należało stwierdzić, że nie mogły odnieść skutku wszystkie zarzuty skarżącego nawiązujące do naruszenia zasad postępowania administracyjnego oraz przepisów dotyczących postępowania dowodowego. Na skutek odwołania Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów rozpoznaje bowiem sprawę od nowa w pierwszoinstancyjnym cywilnym postępowaniu rozpoznawczym i jest w pełni uprawniony do prowadzenia postępowania dowodowego nawet w zakresie już przeprowadzonym przez organ regulacyjny i sanowania niedostatków postępowania administracyjnego.

W świetle powyższego zarzuty i twierdzenia odwołania podniesione w stosunku do zaskarżonej decyzji nie zasługiwały na uwzględnienie. W ocenie Sądu stanowiły one jedynie polemikę z rozstrzygnięciem Prezesa UTK nie popartą właściwymi argumentami i dowodami pozwalającymi na przyjęcie oceny odmiennej od przedstawionej przez organ regulacyjny.

Z tych wszystkich względów, działając na podstawie art. 479 ⁷⁵ § 1 k.p.c. Sąd orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania orzeczono zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik sporu przyjmując, że na koszty należne pozwanemu złożyło się wynagrodzenie jego profesjonalnego pełnomocnika procesowego – art. 99 k.p.c., ustalone na podstawie § 14 ust. 3 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1349).