Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

7 listopada 2014

Sąd Rejonowy w Toruniu VIII Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący SSR Hanna Mincer

Protokolant sekr. sądowy Ewa Kukla-Karpus

w obecności prokuratora Prokuratury Rejonowej Toruń –

po rozpoznaniu w dniach: 21 stycznia, 13 marca, 13 maja, 25 czerwca, 15 lipca, 7 i 14 października oraz 4 listopada 2014

sprawy:

I. P. M. (1) , ur. (...) w G.,

syna W. i J. z domu G.,

oskarżonego o to, że:

1. w okresie od 16 sierpnia 2009 roku do 8 sierpnia 2013 roku w T., jako prezes zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w T., bez wymaganego zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego, gromadził środki pieniężne osób fizycznych i prawnych w celu udzielania pożyczek lub obciążania tych środków ryzykiem w inny sposób przez zarządzaną przez siebie spółką w ten sposób, że doprowadził niżej wymienione osoby do przekazania środków pieniężnych na rzecz tej spółki, w oparciu o zawarte z nim, jako prezesem zarządu w/w spółki, następujące umowy pożyczki:

I. z Biurem Doradztwa (...):

1)  w dniu 16 sierpnia 2009r. na kwotę 200 000, 00 złotych,

2)  w dniu l marca 2010r. na kwotę 140 000,00 złotych,

3)  w dniu 8 marca 2010r. na kwotę 30 000,00 złotych,

4)  w dniu 24 sierpnia 2010r. na kwotę 70 000,00 złotych,

5)  w dniu 19 października 2010r. na kwotę 50 000,00 złotych,

6)  w dniu 3 listopada 2010r. na kwotę 30 000,00 zł,

7)  w dniu 9 maja 2011r. na kwotę 100 000,00 złotych,

8)  w dniu 29 czerwca 2011 r. na kwotę 30 000,00 złotych,

9)  w dniu l sierpnia 2011 r. na kwotę 50 000,00 złotych,

10) w dniu 21 września 2011 r. na kwotę 40 000,00 złotych,

11) w dniu 13 października 201 Ir. na kwotę 40 000,00 złotych;

II. z K. B.:

1)  w dniu 14 września 2012r. na kwotę 27 000,00 złotych,

2)  w dniu 2 listopada 2012r. na kwotę 23 000,00 złotych;

III. z D. B. w dniu 28 września 2012r. na kwotę 6 000,00 złotych;

IV. z J. F. w dniu 16 października 2012r. na kwotę 5 000,00 złotych;

V. z R. i A. K. (1):

1)  w dniu 19 listopada 2010r. na kwotę 50 000,00 złotych,

2)  w dniu 29 maja 2013r. na kwotę 50 000,00 złotych;

VI. z (...) R. K. (1):

1)  w dniu 30 sierpnia 2010r. na kwotę 50 000,00 złotych,

2)  w dniu 20 września 2010r. na kwotę 50 000,00 złotych,

3)  w dniu 10 grudnia 2010r. na kwotę 120 000,00 złotych,

4)  w dniu 4 kwietnia 2011r. na kwotę 50 000,00 złotych,

5)  w dniu 10 czerwca 2011r. na kwotę 50 000,00 złotych,

6)  w dniu 12 sierpnia 2011r. dwukrotnie na kwoty po 50 000,00 złotych,

7)  w dniu 22 października 2012r. dwukrotnie na kwoty po 50 000,00
złotych;

8)  w dniu 29 kwietnia 2013r. na kwotę 50 000,00 złotych;

VII. z A. K. (2) w dniu 23 lutego 2012r. na kwotę 60 000,00 złotych;

VIII. z T. K.:

1)  w dniu 7 czerwca 2011r. na kwotę 30 000,00 złotych,

2)  w dniu 22 maja 2013r. na kwotę 20 000,00 złotych;

IX. z A. L.:

1) w dniu 18 października 2012r. na kwotę 10 000,00 złotych,

2) w dniu 21 grudnia 2012r. na kwotę 10 000,00 złotych;

X. z I. M.:

1)  w dniu 2 października 2012r. na kwotę 2 000.00 złotych,

2)  w dniu 9 października 2012r. na kwotę 25 000,00 złotych;

XI. z Biurem (...) w dniu 28 lipca 2010r. na kwotę 150 000,00 złotych;

XII. z H. i M. R. (1) w dniu 29 czerwca 2011r. na kwotę 120 000,00 złotych;

XIII. z G. R.:

1)  w dniu 16 października 2012r. na kwotę 50 000,00 złotych,

2)  w dniu 25 lutego 2013r. na kwotę 25 000,00 złotych;

XIV. z M. R. (2) w dniu 3 października 2012r. na kwotę 200 000,00 złotych;

XV. z Z. S. w dniu 11 października 2012r. na kwotę l 000,00 złotych;

XVI. z W. S. w dniu 31 stycznia 2011r. na kwotę 30 000,00 złotych;

XVII. z J. S. (1) w dniu 5 października 2012r. na kwotę 10 000,00 złotych;

XVIII. z J. S. (2) w dniu 29 marca 2012r. na kwotę 200 000,00 złotych;

XIX. z M. W. (1) w dniu 11 września 2012r. na kwotę 15 000,00 złotych;

XX. z W. O. w dniu 13 grudnia 2010r. na kwotę 5 000,00 złotych;

XXI. z J. S. (3) w dniu 21 grudnia 2010r. na kwotę 100 000,00 złotych;

XXII. z M. M. (1) w dniu 5 stycznia 2013r. na kwotę 10 000,00 złotych;

XXIII.  z B. W. w dniu 28 stycznia 2013r. na kwotę 35 000,00 złotych;

XXIV.  ze sp. z o.o. (...) z siedzibą w T.

1)  w dniu 12 lutego 2013r. na kwotę 100 000,00 złotych,

2)  w dniu 13 marca 2013r. na kwotę 150 000,00 złotych,

3)  w dniu 29 marca 2013r. na kwotę 50 000,00 złotych;

XXV. z M. T. w dniu 13 lutego 2013r. na kwotę 7 000,00 złotych;

XXVI. z P. i M. Z. (1) w dniu 23 listopada 2010r. na kwotę l0 000,00 złotych;

XXVII. z M. M. (2) w dniu 19 listopada 2010r. na kwotę 2 000,00 złotych przy czym przy zawieraniu tej umowy pożyczki sp. z o.o. (...) była reprezentowana przez pełnomocnika P. P. (2);

XXVIII. z M. R. (1) w dniu 5 sierpnia 2013r. na kwotę 120 000,00 złotych;

XXIX. z M. i E. R. w dniu 8 sierpnia 2013r. na kwotę 120 000,00 złotych

a ponadto gromadził środki pieniężne uzyskane od (...) S.A. Oddział w M. w wykonaniu umowy nr (...) o kredyt obrotowy, zawartej przez siebie z w/w bankiem w dniu 28 listopada 2011 r. na kwotę 530 000,00 złotych i usiłował gromadzić środki pieniężne w kwocie 2 000 000,00 złotych w oparciu o umowę pożyczki z dnia 14 czerwca 20l3r, którą zawarł ze Z. L., ale do dnia 8 lipca 2013r. zamierzonego celu nie osiągnął, gdyż środków tych wymieniony nie przekazał na rachunek (...)z siedzibą w T. deklarując niewykonanie wskazanej umowy również w przyszłości, przy czym łączna kwota opisanych wyżej pożyczek i kredytu wyniosła 5 210 000,00 złotych,

a także, w celu gromadzenia środków pieniężnych bez wymaganego zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego oraz z zamiarem ich przeznaczenia, przez zarządzaną przez siebie i niżej wymienionego spółkę, na udzielanie pożyczek lub obciążenia ryzykiem w inny sposób polecił wiceprezesowi zarządu spółki z o.o. (...) z siedzibą w ^: T. - M. M. (2) zawarcie 9 umów pożyczek, co też ten wykonał zawierając umowy pożyczek:

I. z R. i A. K. (1):

1)  w dniu 20 maja 2011r. na kwotę 65 000,00 złotych,

2)  w dniu 25 kwietnia 2012r. na kwotę 45 000,00 złotych;

II. z (...) .H.U. (...) R. K. (1) w dniu l października 2010r. na kwotę 30 000,00 złotych,

III. z A. M. (1) w dniu 6 lipca 2012r. na kwotę 85 000,00 złotych;

IV. z M. R. (3);

1) w dniu 13 grudnia 2011r. na kwotę 38 000,00 złotych ,

2) w dniu 19 października 20l2r. na kwotę 25 000,00 złotych;

V. z A. S. w dniu 18 lipca 2012r. na kwotę 80 000,00 złotych

VI. ze Z. D. w dniu 14 stycznia 2013r. na kwotę l0 000,00 złotych;

VII. z K. D. w dniu 31 stycznia 2013r. na kwotę 50 000,00 złotych,

a łączna kwota tych pożyczek wyniosła 428 000,00 złotych i zostały one przekazane na rzecz spółki z o.o. (...) z siedzibą w T.

tj. o przestępstwo z art. 171 ust. 3 w zw. z art. 171 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Prawo bankowe i z art. 13§1 kk w zw. z art. 171 ust. 3 i w zw. z art. 171 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Prawo bankowe oraz z art. 18§1 kk w zw. z art. 171 ust. 3 w zw. z art. 171 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2012r., póz. 1376 z późn. zm.)

II. M. M. (2) , ur. (...) w T.,

syna P. i K. z domu G.

oskarżonego o to, że:

w okresie od l października 2010 roku do 31 stycznia 2013 roku w T., jako wiceprezes zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w T., działając na polecenie P. M. (1) - prezesa zarządu w/w spółki, bez wymaganego zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego, gromadził środki pieniężne osób fizycznych w celu udzielania pożyczek lub obciążania tych środków ryzykiem w inny sposób przez zarządzaną przez siebie spółkę w ten sposób, że doprowadził niżej wymienione osoby do przekazania środków pieniężnych na rzecz tej spółki w oparciu o zawarte z nim, jako wiceprezesem zarządu, następujące umowy pożyczki:

I. z R. i A. K. (1):

1)  w dniu 20 maja 2011r. na kwotę 65 000,00 złotych,

2)  w dniu 25 kwietnia 2012r. na kwotę 45 000,00 złotych;

II. z (...) R. K. (1) w dniu l października 2010r. na kwotę 30 000,00 złotych,

III. z A. M. (1) w dniu 6 lipca 2012r. na kwotę 85 000,00 złotych;

IV. z M. R. (3):

1)  w dniu 13 grudnia 2011 r. na kwotę 38 000,00 złotych.

2)  w dniu 19 października 2012r. na kwotę 25 000,00 złotych;

V. z A. S. w dniu 18 lipca 2012r. na kwotę 80 000,00 złotych;

VI. ze Z. D. w dniu 14 stycznia 2013r. na kwotę 10 000,00 złotych;

VII. z K. D. w dniu 31 stycznia 2013r. na kwotę 50 000.00 złotych,

przy czym łączna kwota opisanych wyżej pożyczek wyniosła 428000,00 złotych,

tj. o przestępstwo z art. 171 ust. 3 w zw. z . art. 171 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2012r., póz. 1376 z późn. zm.)

orzeka:

I uniewinnia oskarżonych;

II kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt VIII K 1329/13

UZASADNIENIE

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w T. została zawiązana w dniu 24 czerwca 2009 roku przez K. M. (1) jako jej jedynego udziałowca. Kapitał zakładowy spółki wynosił wówczas 5 000 złotych i dzielił się na 100 udziałów po 50 złotych każdy. Całość kapitału zakładowego została pokryta gotówką. Na mocy aktu założycielskiego ustanowiony został jednoosobowy zarząd spółki w osobie P. M. (1), męża K. M. (1). Akt ten stanowi, że każdy z członków zarządu może prowadzić samodzielnie spawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności. Dla pozostałych czynności wymagano zaś uchwał zarządu.

Dowód: -akt założycielski spółki – k.77-82.

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 29 lipca 2009 roku spółka ta wpisana została do Rejestru Przedsiębiorców KRS.

Dowód: -postanowienie o wpisaniu do KRS – k. 97-101.

W dniu 16 września 2009 roku, podjęto uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowego spółki do kwoty 100 000 złotych. Nowe udziały zostały w całości objęte przez K. M. (1).

Dowody: -protokół zgromadzenia wspólników z 16 września 2009 roku– k. 113-119;

- oświadczenie z 16 września 2009 roku o objęciu udziałów – k.109;

-postanowienie Sądu Rejonowego w Toruniu z 22 października 2009 roku o wpisaniu w KRS zmiany wysokości kapitału zakładowego – k. 125.

Uchwałą Walnego Zgromadzenia Wspólników spółki (...) z 5 października 2009 roku, w skład jej zarządu powołane zostały również dzieci K. i P. M. (1), tj. M. i K. M. (2).

Dowody: -uchwała zgromadzenia wspólników z 5 października 2009 roku– k. 128;

-postanowienie Sądu Rejonowego w Toruniu z 6 listopada 2009 roku o wpisaniu w KRS zmiany w składzie zarządu – k. 129.

W dniu 20 listopada 2009 roku spółka (...) wynajęła lokal położony w T. przy ulicy (...). Ponadto, zgłosiła do KRS, że prowadzi w owym miejscu działalność gospodarczą.

Dowody: -umowa najmu lokalu – k.130-133;

-postanowienie Sądu Rejonowego w Toruniu z 18 stycznia 2010 roku o wpisaniu w KRS zmiany adresu – k. 134.

W pierwszym roku swej działalności spółka (...) osiągnęła stratę w wysokości 48 775,74 złotych. Jej kapitał zakładowy nie został przy tym naruszony. Spółka zatrudniała w tym czasie 2 osoby, zaś z 3 osobami zawarła umowy cywilnoprawne.

Dowody: -protokół zgromadzenia wspólników z 23 czerwca 2010 roku – k. 138;

-bilans na 31 grudnia 2009 roku – k. 143;

-rachunek zysków i strat od 15 sierpnia do 31 grudnia 2009 roku – k.144;

-informacja dodatkowa do bilansu – k. 145-147;

-sprawozdanie z działalności zarządu za 2009 rok – k.148;

-protokół zatrzymania rzeczy- 523-528;

-protokół oględzin rzeczy – k.529-531;

-decyzja Dyrektora (...) k.1038-1040.

W dniu 22 maja 2010 podjęto uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowego spółki do kwoty 1 miliona złotych. Wedle oświadczeń złożonych przez członków zarządu spółki, kwota wynosząca 900 000 złotych, która to potrzebna była na uzupełnienie kapitału zakładowego została w całości pokryta przez K. M. (1). Również i w tym wypadku objęła ona całość nowych udziałów.

Dowody: -protokół zgromadzenia wspólników z 22 maja 2010 roku– k. 163-169;

- oświadczenie z 22 maja 2010 roku o objęciu udziałów – k.170;

-oświadczenia członków zarządu z 14 lipca 2010 roku – k. 171-172;

-postanowienie Sądu Rejonowego w Toruniu z 19 sierpnia 2010 roku o wpisaniu w KRS zmiany wysokości kapitału zakładowego – k. 174.

W roku 2010 spółka (...) osiągnęła zysk w wysokości 366 527,23 złote. Z tej kwoty 56 115,91 złotych przeznaczono na pokrycie straty za rok 2009. Z kolei pozostałą część zysku przeznaczono na kapitał zapasowy.

Dowody: -protokół zgromadzenia wspólników z 15 czerwca 2011 roku – k.535-537;

-sprawozdanie z działalności zarządu za 2010 rok – k.614;

-sprawozdanie finansowe za 2010 rok – k. 178-180;

-bilans na 31 grudnia 2010 roku – k. 181-182;

-rachunek zysków i strat za 2010 rok – k. 183;

-informacje do sprawozdania finansowego za 2010 rok – k. 184-186;

-zeznanie podatkowe za 2010 rok – k.275, k. 279, k.283-286;

-protokół zatrzymania rzeczy- 523-528;

-protokół oględzin rzeczy – k.529-531.

W dniu 1 czerwca 2011 roku podjęto uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowego spółki do kwoty 2 milionów złotych Wedle oświadczeń złożonych przez członków zarządu spółki, kwota wynosząca 1 milion złotych, która to potrzebna była na uzupełnienie kapitału zakładowego została w całości pokryta przez K. M. (1). Ponownie objęła ona całość nowych udziałów.

Dowody: -protokół zgromadzenia wspólników z 1 czerwca 2011 roku– k. 193-199;

- oświadczenie z 1 czerwca 2011 roku o objęciu udziałów – k.200;

-oświadczenia członków zarządu z 29 lipca 2011 roku – k. 201;

-postanowienie Sądu Rejonowego w Toruniu z 25 sierpnia 2011 roku o wpisaniu w KRS zmiany wysokości kapitału zakładowego – k. 204.

Sukcesywne dokapitalizowywanie spółki poprzez podwyższanie jej kapitału zakładowego formalnie dokonywane było przez K. M. (1).

Dowody: -potwierdzenia przelewów – k. 573, 575, 577, 579, 583, 585, 587, 589-590, 592, 594, 596-597, 599-600, 602-604, 606, 609;

-protokół zatrzymania rzeczy- 523-528;

-protokół oględzin rzeczy – k.529-531.

W roku 2011 spółka (...) osiągnęła zysk w wysokości 207 800,26 złotych. W całości został on przeznaczony na kapitał zapasowy. Spółka, działając pod nazwą handlową (...) udzieliła w owym czasie 685 pożyczek opiewających na łączną kwotę 2 737 500 złotych.

Dowody: -sprawozdanie finansowe za 2011 rok – k.207-209;

-bilans na 31 grudnia 2011 roku – k. 210-211;

-rachunek zysków i strat w 2011 roku – k.212;

-informacja do sprawozdania finansowego – k. 213-215;

-sprawozdanie z działalności zarządu za 2011 rok– k.216;

-protokół zgromadzenia wspólników z 25 kwietnia 2012 roku – k.532-534;

-zeznanie podatkowe za 2011 rok – k.268-269;

-protokół zatrzymania rzeczy- 523-528;

-protokół oględzin rzeczy – k.529-531.

W dniu 28 listopada 2011 roku w imieniu spółki (...), P. M. (1) zawarł z bankiem (...) umowę pożyczki, na mocy której bank ten udzielił spółce kredytu obrotowego w kwocie 530 000 złotych.

Dowody : -wyjaśnienia P. M. (1) – k.654-657, k.747-749, k.996 k. 1035, k.1143;

-wyjaśnienia M. M. (2)–k.664-666, k.924, k.1002, k.1143-1144;

-zeznania świadka D. K. – k.971-973;

-protokół oględzin dokumentacji bankowej – k.756-760;

-notatka urzędowa – k. 425;

-dokumenty dotyczące otwarcia rachunku obrotowego wraz z zestawieniem operacji na rachunku - załącznik numer 3 do akt V DS 46/12;

-umowa o kredyt obrotowy - załącznik numer 4 tom II do akt V DS 46/12– k.32-37.

Na dzień 30 stycznia 2013 roku kapitał zakładowy spółki (...) wynosił 2 miliony złotych, zaś większościowym udziałowcem była K. M. (1).

Dowody: -kserokopia księgi udziałów – k.465;

-kserokopia księgi udziałów z danymi o pożyczkach – k.466.

W dniu 31 stycznia 2013 roku K. M. (1) darowała udziały w w/w spółce swym dzieciom. Na podstawie tejże umowy darowizny M. M. (2) objął 22 000 udziałów, zaś K. M. (2) 17 973 udziały.

Dowody: -uchwała zgromadzenia wspólników z 30 stycznia 2013 roku – k.546;

-umowa darowizny – k.795-796;

-protokół zatrzymania rzeczy- 523-528;

-protokół oględzin rzeczy – k.529-531.

Uchwałą zgromadzenia wspólników z dnia 30 stycznia 2013 roku, K. M. (2) została odwołana z dniem 31 stycznia 2013 roku ze stanowiska członka zarządu spółki.

Dowody: -uchwała zgromadzenia wspólników z 30 stycznia 2013 roku – k.548;

-protokół zatrzymania rzeczy- 523-528;

-protokół oględzin rzeczy – k.529-531;

Z kolei uchwałą zgromadzenia wspólników z dnia 1 lutego 2013 roku, powołano K., K. i A. M. (1) na członków rady nadzorczej spółki (...), przyznając im wynagrodzenie z tytuły sprawowanej funkcji.

Dowody: -uchwały zgromadzenia wspólników z 1 lutego 2013 roku – k. 544-545.

Wbrew zawartemu w akcie założycielskim i ujawnionemu w KRS-ie postanowieniu dotyczącego sposobu prowadzenia spraw spółki, w praktyce decyzje o jej istotnych sprawach, przez cały czas podejmowane były przez P. M. (1), bez udziału pozostałych członków zarządu. M. i K. M. (2), podejmując w imieniu przedsiębiorstwa określone czynności działali wyłącznie na zlecenie swego ojca. Zarząd spółki (...) Towarzystwo (...) podjął jedynie uchwały w sprawach: odwołania prokurenta, zgody na sprzedaż udziałów, przyjęcia polityki rachunkowości i ustalenia wynagrodzenia wiceprezesa zarządu. Zarząd spółki nie powziął również żadnego rozstrzygnięcia co do zaciągania przez nią pożyczek. Również i w tej kwestii decyzja należała do P. M. (1).

Dowody: -wyjaśnienia P. M. (1)–k.654-657, k.747-749, k.996, k. 1035, k.1143;

-wyjaśnienia M. M. (2)–k.664-666, k.924, k.1002, k.1143-1144;

-zeznania K. M. (1) – k. 1162-1163, k.911-912;

-zeznania K. M. (2) – k. 1163-1164, k. 896;

-zeznania S. M. – k.1164-1166, k.460-464;

-uchwały zarządu – k. 621-623, k.627, k. 629-632;

-protokół zatrzymania rzeczy- 523-528;

-protokół oględzin rzeczy – k.529-531.

Przedmiot zakresu działalności spółki (...) został określony bardzo szeroko. W praktyce jednak zajmowała się ona wyłącznie udzielaniem pożyczek osobom fizycznym oraz gromadzeniem środków pieniężnych potrzebnych na ich udzielanie. (...) sp. z o. o. udzielała pożyczek krótkoterminowych, działając w tym zakresie pod firmą (...). Pożyczki udzielane były w formie gotówkowej, na okres od 28 do 54 tygodni. Obsługa pożyczkobiorców w zakresie przekazywanie i odbieranie poszczególnych rat gotówki, wykonywana była w domach klientów przez zatrudnionych w tym celu pracowników. Formalnie, pożyczka udzielona przez przedmiotową spółkę mogła wynosić nawet 80 000 złotych. W praktyce jednak, zazwyczaj ich kwota wahała się od 2 000 złotych do 9 000 złotych. Na udzielenie pożyczek opiewających na kwotę powyżej 10 000 złotych, koniecznym było udzielenie przez klienta zastawu.

Dowody: -wyjaśnienia P. M. (1)–k.654-657, k.747-749, k.996, k. 1035, k.1143;

-wyjaśnienia M. M. (2)–k.664-666, k.924, k.1002, k.1143-1144;

-zeznania A. M. (1) – k.1162, k.518-519;

-zeznania K. M. (1) – k. 1162-1163, k.911-912;

-zeznania S. M. – k.1164-1166, k.460-464;

-zeznania J. S. (1) – k. 1166-1167, k.486-488;

-zeznania P. P. (2) – k.1195-1198;

-zeznania M. R. (1) – k.234-237, k.1015v-1016, k.1200-1201;

-zeznania B. W. – k. 693-694, k. 917-919, k.1203-1204;

-zeznania M. W. (2) – k. 357-359;

-zeznania D. Z. – k.360-363;

-zeznania E. K. (1) – k.364-367;

-zeznania V. M. – k. 368-370;

-zeznania M. S. – k. 371-374;

-zeznania H. P. – k. 375-377;

-zeznania K. C. (1) – k.379-382;

-zeznania J. M. – k. 383-388;

-zeznania A. F. – k. 389-393;

-zeznania A. M. (2) – k. 394-396;

-zeznania D. M. – k. 397-399;

-zeznania A. G. – k. 403-405;

-zeznania E. K. (2) – k. 448-451;

-zeznania S. J. – k.467-469;

-zeznania L. G. – k. 702-704;

-informacja z KRS – k. 9-12;

-informacja z ZUS – k. 305-307, k.313-337;

-wykaz operacji na rachunkach bankowych spółki - załącznik numer 1 do akt V DS. 46/12, tom I k.7-199 oraz tom II

-raport wypłat klientów - załącznik numer 4 tom II do akt V DS. 46/12 – k.47-69;

-wykaz klientów – załącznik numer 4 tom II do akt V DS. 46/12 – k.70-88.

Zainteresowanie proponowaną przez (...) ofertą pożyczek było bardzo duże. Celem sprostania owemu zapotrzebowaniu, początkowo pożyczki na rzecz (...) sp. z o. o. udzielane były przez jej jedynego wspólnika, tj. K. M. (1), z którą spółka reprezentowana wówczas przez P. M. (1) zawarła następujące umowy:

1)  w dniu 16 sierpnia 2009 roku na kwotę 200 000 złotych,

2)  w dniu l marca 2010 roku na kwotę 140 000 złotych,

3)  w dniu 8 marca 2010 roku na kwotę 30 000 złotych,

4)  w dniu 24 sierpnia 2010 roku na kwotę 70 000 złotych,

5)  w dniu 19 października 2010 roku na kwotę 50 000 złotych,

6)  w dniu 3 listopada 2010 roku na kwotę 30 000 złotych,

7)  w dniu 9 maja 2011 roku na kwotę 100 000 złotych,

8)  w dniu 29 czerwca 2011 roku na kwotę 30 000 złotych,

9)  w dniu l sierpnia 2011 roku na kwotę 50 000 złotych,

10) w dniu 21 września 2011 roku na kwotę 40 000 złotych,

11) w dniu 13 października 2011 roku na kwotę 40 000 złotych.

Dowody: -wyjaśnienia P. M. (1)–k.654-657, k.747-749, k.996, k. 1035, k.1143;

-zeznania K. M. (1) – k. 1162-1163, k.911-912;

-zeznania P. P. (2) – k.1195-1198;

-zeznania J. M. – k. 383-388;

-uchwały zgromadzenia wspólników – k. 552-553, 555, 557-558, 561,563, 568-569, 571-572, 580-581, 612;

-protokoły zatrzymania rzeczy– k. 33-40, 523-528;

-protokoły oględzin rzeczy– k. 51-55, 452-458, 529-531, 929-938, 939-941;

-protokół oględzin danych informatycznych – k.57-60;

-protokół oględzin dokumentacji bankowej – k.756-760;

-opinia z zakresu analizy wpływów i wydatków – k.657a;

-zestawienie umów pożyczek od udziałowców – k.667;

-umowy pożyczki – k. 750, załącznik 4 do akt V Ds. 46/12 tom I - k.1-4, 6;

-potwierdzenie przelewu – k.751.

Od początku istnienia spółki doradztwem prawnym zajmował się adwokat P. P. (2). W ramach omawiania kondycji spółki i monitorowania jej rozwoju P. M. (1) zadecydował, że będą odbywały się raz w tygodniu spotkania na których będą omawiane wszelkie istotne dla spółki kwestie. W spotkaniach tych uczestniczył P. M. (1), M. M. (2), adwokat P. P. (2), doradcy podatkowi – S. M. i J. S. (1) oraz J. M.. Od początku pojawił się problem w jaki sposób spółka może pozyskiwać pieniądze na prowadzenie działalności gospodarczej w sposób legalny. Adwokat P. P. (2) miał wątpliwości co do możliwości wnoszenia pieniędzy do spółki a właściwie sposobu w jaki może to nastąpić. Dokonał interpretacji, która doprowadziła go do wniosku, że art. 171 prawa bankowego nie dotyczył wspólników spółki z o.o. a tym samym uznał, że wspólnik może pożyczać spółce pieniądze. Dodatkowo korzystne było w takim przypadku to, że zgodnie z ustawą o podatku od czynności cywilno-prawnych pożyczki udzielane spółce przez wspólnika były zwolnione od tego podatku zaś zgodnie z przepisami ksh i prawa upadłościowego jeżeli wspólnik pożyczał spółce pieniądze i w ciągu dwóch lat spółka ogłosiłaby upadłość to pieniądze takie były traktowane jako wkład do spółki z których syndyk może zaspokoić innych wierzycieli. Prawnik uznał, że wspólnik spółki z o.o. nie jest ,,inną osobą” w rozumieniu art. 171 prawa bankowego. Treść tego przepisu odczytywał w ten sposób, że nawet jeżeli „inne osoby” udzielały pożyczek spółce, ale spółka nie przeznaczała tych środków na dalsze udzielanie pożyczek to działanie takie nie narusza prawa. Opierał się na treści tego przepisu z którego wynikało, że gromadzenie środków musiało następować w określonym celu. Kwestia ta była bardzo istotna gdyż spółka chciała się rozwijać i konieczne było pozyskanie kapitału z zewnątrz. Ostatecznie adwokat P. P. (2) przekazał P. M. (1) i pozostałym osobom uczestniczącym w cotygodniowych spotkaniach, że jeżeli środki uzyskane z zewnątrz z pożyczek od innych osób nie będą przekazywane na dalsze pożyczki a na rozwój spółki to nie ma ryzyka naruszenia normy art.171 prawa bankowego. Uznał, że sens tego artykułu sprowadza się do tego, że miałby zastosowanie gdyby spółka nie posiadała kapitału zakładowego bądź też na tyle niewielki, że spółka nie miałaby możliwości udzielania pożyczek. Uznał, że najbezpieczniejszą formą uzyskania pożyczek od innych osób będzie sprzedaż im udziałów.

Takie stanowisko doradcy prawnego zadecydowało o tym, że P. M. (1) podjął decyzję o tym, że spółka będzie pożyczać pieniądze od osób fizycznych. Początkowo, od powyższych umów odprowadzany był podatek od czynności cywilnoprawnych. Pożyczkodawcy, pochodzili głównie z grona znajomych P. M. (1). Jedynie K. B. był dla rodziny M. osobą obcą, zaś o możliwości udzielenia wysokooprocentowanej pożyczki dowiedział się z oferty zamieszczonej na stronie internetowej spółki.

Dowody: -wyjaśnienia P. M. (1)–k.654-657, k.747-749, k.996, k. 1035, k.1143;

-wyjaśnienia M. M. (2)–k.664-666, k.924, k.1002, k.1143-1144;

-zeznania A. M. (1) – k.1162, k.518-519;

-zeznania K. M. (1) – k. 1162-1163, k.911-912;

-zeznania K. M. (2) – k. 1163-1164, k. 896;

-zeznania P. P. (2) – k.1195-1198;

-zeznania M. R. (1) – k.234-237, k.1015v-1016, k.1200-1201;

-zeznania M. R. (2) – k.292-294, k.1202.

-zeznania B. W. – k. 693-694, k. 917-919, k.1203-1204;

-zeznania K. B. – k. 1206, k.423-424, k.722;

-zeznania M. R. (3) –k.409;

-zeznania Z. S. – k. 1209-1210, k.430-435;

-zeznania J. S. (2) –k. 421;

-zeznania T. K. – k. 418-419, k.950;

-zeznania Z. D. – k. 713-716;

-protokół zatrzymania rzeczy– k. 33-40;

-protokół oględzin rzeczy – k. 51-55;

-protokół oględzin danych informatycznych – k.57-60;

-protokół oględzin dokumentów wraz z załącznikami – k.929-938;

-opinia z zakresu analizy wpływów i wydatków – k.657a;

Pierwsza z takich pożyczek została udzielona (...) sp. z o. o. przez S. M.. Mężczyzna ten prowadził przedsiębiorstwo pod nazwą (...), które zajmowało się, prowadzeniem księgowości tejże spółki oraz świadczyło na jej rzecz usługi z zakresu doradztwa podatkowego. Udzielona przez niego pożyczka opiewała na kwotę 150 000 złotych. Przy zawarciu umowy, do czego doszło w dniu 28 lipca 2010 roku, w imieniu spółki działał P. M. (1).

Dowody: -wyjaśnienia P. M. (1)–k.654-657, k.747-749, k.996 k. 1035, k.1143;

-zeznania S. M. – k.1164-1166, k.460-464;

-protokół zatrzymania rzeczy – k. 33-40, k.44-50;

-protokoły oględzin rzeczy– k. 51-55, 452-458, 929-938, 939-941, 942-948;

-protokół oględzin danych informatycznych – k.57-60;

-zestawienie umów pożyczek od udziałowców – k.667;

-protokół oględzin dokumentacji bankowej – k.756-760;

-umowa pożyczki – załącznik 4 do akt 1 Ds. 46/12, tom I – k.171-172;

-potwierdzenia przelewów- załącznik 4 do akt V Ds. 46/12, tom I, k. 173-194.

Szeregu pożyczek udzielił przedmiotowej spółce (...), działający pod nazwą Firma Handlowo-Usługowa (...). Miały one miejsce na podstawie następujących umów:

1)  z dnia 30 sierpnia 2010 roku na kwotę 50 000 złotych,

2)  z dnia 20 września 2010 roku na kwotę 50 000 złotych,

3)  z dnia l października 2010 roku na kwotę 30 000 złotych,

4)  z dnia 10 grudnia 2010 roku na kwotę 120 000 złotych,

5)  z dnia 4 kwietnia 2011 roku na kwotę 50 000 złotych,

6)  z dnia 10 czerwca 2011 roku. na kwotę 50 000 złotych,

7)  dwóch umów z dnia 12 sierpnia 2011 roku opiewających na kwoty po 50 000 złotych.

Powyżej wskazana umowa z dnia 1 października 2010 roku zawarta została w imieniu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) przez M. M. (2) na polecenie P. M. (1). Pozostałe z tych umów zawierał zaś w imieniu pożyczkobiorcy P. M. (1).

Dowody: -wyjaśnienia P. M. (1) – k.654-657, k.747-749, k. 1035, k.1143;

-wyjaśnienia M. M. (2)–k.664-666, k.924, k.1002, k.1143-1144;

-zeznania R. K. (1) – k. 296-298, k.913-915, k.1204;

-zeznania J. M. – k. 383-388;

-protokół zatrzymania rzeczy– k. 33-40;

-protok ół oględzin rzeczy– k. 51-55, k. 452-458k.929-938, k.939-941;

-protokół oględzin danych informatycznych – k.57-60;

-zestawienie umów pożyczek od udziałowców – k.667;

-kserokopie umów pożyczek – załącznik 4 tom I do akt V Ds. 46/12-k. 96-99, 100, 101, 102-103, 106-107, 108-109, 110-111, ;

-potwierdzenie przelewów - załącznik 4 tom I do akt V Ds. 46/12-k. 105, 112-131;

-deklaracje wekslowe – k.104

-protokół oględzin dokumentacji bankowej – k.756-760;

Na mocy umowy z dnia 19 listopada 2010 roku M. M. (2) udzielił spółce (...) pożyczki w wysokości 2 000 złotych. Z uwagi na fakt, iż zawieranie pomiędzy członkami zarządu spółki umów dotyczących jej mienia jest niedopuszczalne, uchwałą walnego zgromadzenia (w skład którego wchodziła wyłącznie K. M. (2)) powołano pełnomocnika do jej zawarcia w osobie P. P. (2).

Dowody: -wyjaśnienia P. M. (1) – k. 1035-1036, k.1143;

-wyjaśnienia M. M. (2)–k.924-925, k.1002, k.1143-1144;

-uchwała zgromadzenia wspólników – k. 566, k.1064;

-protokoły zatrzymania rzeczy– k. 33-40, k.473-479;

-protokoły oględzin rzeczy– k. 51-55, k. 452-458, k.929-938, k.939-941;

-zestawienie umów pożyczek od udziałowców – k.667;

-protokół oględzin dokumentacji bankowej – k.756-760;

Spółce pożyczek udzielili także wspólnie małżonkowie R. i A. K. (1), na podstawie następujących umów:

1) z dnia 19 listopada 2010 roku na kwotę 50 000 złotych,

2) z dnia 20 maja 2011 roku na kwotę 65 000 złotych,

3) z dnia 25 kwietnia 2012 roku na kwotę 45 000 złotych,

Przy zawieraniu umowy z dnia 19 listopada 2010 roku (...) sp. z o. o. reprezentowane było przez P. M. (1). Z kolei pozostałe dwie umowy pożyczki z R. i A. K. (1), na polecenie prezesa zarządu zawarł w imieniu spółki (...).

Dowody : -wyjaśnienia P. M. (1)–k.654-657, k.747-749, k.996 k. 1035, k.1143;

-wyjaśnienia M. M. (2)–k.664-666, k.924, k.1002, k.1143-1144;

-zeznania A. K. (1) – k. 1207, k.412, k.956-957;

-zeznania R. K. (2) – k. 1208, k.407, k.953-954;

-kserokopia umów pożyczki–załącznik 4 tom I do akt VDs. 46/12–k. 60,63-64 67-68,70

-deklaracje wekslowe – załącznik 4 do akt V Ds. 46/12 tom I - k. 61, 65,

-potwierdzenia przelewów – k.62, 66, 69, 71-91

-protokół zatrzymania rzeczy– k. 33-40;

-protokół oględzin rzeczy– k. 51-55, k. 452-458, k.929-938, k.939-941;

-protokół oględzin danych informatycznych – k.57-60;

-zestawienie umów pożyczek od udziałowców – k.667;

-protokół oględzin dokumentacji bankowej – k.756-760;

P. M. (1) zawarł również w imieniu zarządzanej przez siebie spółki (...), będącej pożyczkobiorcą, następujące umowy pożyczki:

1)  z P. i M. Z. (2) w dniu 23 listopada 2010 roku na kwotę l0000 złotych,

2)  z W. O. w dniu 13 grudnia 2010 roku na kwotę 5 000 złotych,

3)  z J. S. (3) w dniu 21 grudnia 2010 roku na kwotę 100 000 złotych,

4)  z W. S. w dniu 31 stycznia 2011 roku na kwotę 30 000 złotych,

5)  z T. K. w dniach 7 czerwca 2011roku na kwotę 30 000 złotych

6)  z H. i M. R. (1) w dniu 29 czerwca 2011 roku na kwotę 120 000 złotych,

7)  z A. K. (2) w dniu 23 lutego 2012 roku na kwotę 60 000 złotych,

8)  z J. S. (2) w dniu 29 marca 2012 roku na kwotę 200 000 złotych.

Dowody: -wyjaśnienia P. M. (1)–k.654-657, k.747-749, k.996 k. 1035, k.1143;

-zeznania M. R. (1) – k.234-237, k.1015v-1016, k.1200-1201;

-zeznania J. S. (2) – k. 1211, k. 421;

-zeznania T. K. – k. 418-419, k.950, k. 1236, k. 1238;

-zeznania A. K. (2) – k. 308-312;

-zeznania W. S. – k. 482-484;

-zeznania W. O. – k. 682-687;

-zeznania J. S. (3) – k. 496-499;

-zeznania P. Z. – k. 903-906;

-zeznania M. Z. (2) – k. 907-909;

-protokoły zatrzymania rzeczy– k. 33-40, k.473-479, k.1005-1006;

-protokół oględzin rzeczy– k. 51-55, k. 452-458, k.929-938, k.939-941;

-protokoły oględzin danych informatycznych – k.57-60;

-zestawienie umów pożyczek od udziałowców – k.667;

-kserokopia umów pożyczki– k.688, załącznik 4 do akt V Ds. 46/12 tom I - 133, 143, 202-203245-246, 287.

-weksle z deklaracjami wekslowymi – k.689-690;

-deklaracje wekslowe – załącznik 4 do akt V Ds. 46/12 tom I - k. 247 oraz tom III

-potwierdzenia przelewu –k. 691, załącznik 4 do akt V Ds. 46/12 tom I 134-142; 144-160, 204-220, 248, 251-275, 288, 292-299 oraz tom III

-protokół oględzin dokumentacji bankowej – k.756-760;

Poza powyżej już omówionymi, P. M. (1) uzgodnił również z innymi pożyczkodawcami zawarcie stosownych umów, a następnie polecił swemu synowi M. M. (2) podpisanie ich w imieniu spółki (...). W wykonaniu tego polecenia M. M. (2) zawarł następujące umowy pożyczki:

1)  z M. R. (3) w dniu 13 grudnia 2011roku na kwotę 38 000 złotych;

2)  z A. M. (1) w dniu 6 lipca 2012 roku na kwotę 85000 złotych–195-201;

3)  z A. S. w dniu 18 lipca 2012r. na kwotę 80 000 złotych.

Dowody: -wyjaśnienia P. M. (1) – k.654-657, k.747-749, k.996, k. 1035, k.1143

-wyjaśnienia M. M. (2)–k.664-666, k.924, k.1002, k.1143-1144;

-zeznania A. M. (1) – k.1162, k.518-519;

-zeznania J. S. (1) – k. 1166-1167, k.486-488;

-zeznania M. R. (3) – k. 1208-1209, k.409;

-zeznania A. S. – k. 287-290;

-protokoły zatrzymania rzeczy– k. 33-40, k.473-479;

-protokół oględzin rzeczy– k. 51-55, k. 452-458, k.929-938, k.939-941;

-protokoły oględzin danych informatycznych – k.57-60;

-zestawienie umów pożyczek od udziałowców – k.667;

-protokół oględzin dokumentacji bankowej – k.756-760;

-umowy pożyczki–załącznik 4 do akt VDs46/12 tom I – k.95, 226, 279 oraz tom III

-deklaracje wekslowe – załącznik numer 4 do akt V Ds46/12 tom I – k. 195, 227, 280;

-potwierdzenie wpłaty – k. 281;

-potwierdzenia przelewu – załącznik numer 4 do akt V Ds46/12 tom I k.196-201, 228-239, 282-286 oraz tom III .

Celem dotarcia do szerszego grona zaineresowanych, a tym samym pozyskania dalszego kapitału, P. M. (1) zdecydował o utworzeniu tzw. (...) Wobec tego, w dniu 1 czerwca 2012 roku doszło do powzięcia uchwały przez zgromadzenie wspólników w tym przedmiocie. We wrześniu 2012 roku spółka na swoich stronach internetowych ( (...) oraz w ogłoszeniach prasowych w gazetach (...) i (...) zamieściła ogłoszenia, w których zaoferowała sprzedaż udziałów z prawem odkupu. Ponadto, zawarła umowy pośrednictwa finansowego, dotyczące pozyskiwania klientów zainteresowanych owym programem. Konstrukcja wzoru umowy w przedmiocie sprzedaży udziałów była podobna do umów rzeczywiście zawieranych z pożyczkodawcami, lecz dodatkowo zostało w niej przewidziane, że w każdym miesiącu na poczet ceny odkupu sprzedający wpłaci nabywcy zaliczkę. W związku z oferowanym zyskiem oraz konstrukcją, przedmiotem tej umowy w istocie była pożyczka określonych środków pieniężnych. Z ofert tej nikt jednakże nie skorzystał. Spółka zaniechała oferowania tego produktu za pośrednictwem swoich stron internetowych w sierpniu 2013 roku.

Dowody: -uchwała zgromadzenia wspólników z 1 czerwca 2012 roku – k.551;

-wydruk z strony internetowej (...) – k. 2-6;

-kopia umowy sprzedaży udziałów – k.7;

-reklama w miesięczniku (...) – k.8;

-wyjaśnienia P. M. (1) – k.1036, k.1143;

-zeznania K. B. – k. 1206, k.423-424, k.722;

-deklaracje w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych – k.242-267;

-protokół zatrzymania rzeczy- 523-528;

-protokół oględzin rzeczy – k.529-531;

-umowy pośrednictwa finansowego–załącznik 4 do akt V Ds.46/12 tom II–k.2-5

Adwokat P. P. (2) i J. S. (1) przekazali P. M. (1), że w ich ocenie, w przypadku udzielania pożyczek przez udziałowców spółki, odpowiedzialność karna z tytułu przepisu art.171 ust.1 prawa bankowego zostaje wyłączona. Ponadto, celem powyższego rozwiązania było pozyskanie dla spółki dodatkowych środków oraz to, że na pożyczce pochodzącej od udziałowców nie ciąży podatek od czynności cywilnoprawnych. Nadto zapewniali, że działanie takie będzie w pełni legalne w przypadku gdy pożyczane pieniądze będą przeznaczane jedynie na koszty operacyjne a nie na dalsze pożyczki. P. M. (1) przystał na w/w propozycję. Wobec tego, z jego inicjatywy uchwałą z dnia 7 września 2012 roku zarząd spółki (...) Towarzystwo (...) wyraził zgodę na sprzedaż 20 udziałów przez K. M. (1), która do tej pory była jedynym udziałowcem. Z kolei uchwała z dnia 17 października 2012 roku wyrażała zgodę na zbycie 50 udziałów przez w/w.

Dowody: -uchwała zarządu z 7 września 2012 roku – k. 623;

-uchwała zarządu z 17 października 2012 roku – k. 549;

-wyjaśnienia P. M. (1) - k. 1035, k.1143;

-zeznania S. M. – k.1164-1166, k.460-464;

-zeznania J. S. (1) – k. 1166-1167, k.486-488;

-zeznania P. P. (2) – k.1195-1198;

-informacja z KRS – k. 9-12;

-protokół zatrzymania rzeczy- 523-528;

-protokół oględzin rzeczy – k.529-531;

Od czasu powzięcia powyższej uchwały, umowy pożyczek udzielanych w/w spółce były zazwyczaj poprzedzone sprzedażą udziałów dokonywaną przez K. M. (1) na rzecz poszczególnych pożyczkodawców. Z grona osób, które po tej dacie udzieliły pożyczki spółce (...), jedynie R. P., M. T., R. K. (1) oraz M. i E. R. nie zostali jej udziałowcami. W wypadku niemal wszystkich pożyczkodawców był to jeden udział, a jedynie umowa z K. B. powiązana została ze sprzedażą 5 udziałów. Zaproponowano również dotychczasowym pożyczkobiorcom spółki, aby zakupili od niej po jednym jej udziale. Zgodnie z treścią umów sprzedaży udziałów, zbywane były one po cenie nominalnej, zaś ich nabywcy nie mogli ich zbyć innym osobom poza K. M. (1). Nabywcy udzielali jednocześnie K. M. (1) nieodwołalnego i niegasnącego w chwili swej śmierci pełnomocnictwa do udziału we wszystkich walnych zgromadzeniach spółki i wykonywania prawa głosu do czasu wykonania prawa odkupu, które sprzedająca mogła wykonać w ich imieniu do upływu określonego w umowie terminu. Dokonana w ten sposób transakcja sprzedaży udziałów nie wpływała zatem na sposób działania spółki. Powodowała jednak to, że na pożyczkodawcy nie ciążył obowiązek uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych.

Dowody: -wyjaśnienia P. M. (1) – k.654-657, k.747-749, k.996 k. 1035, k.1143

-załącznik numer 4, tom II do akt V DS. 46/12;

-zeznania S. M. – k.1164-1166, k.460-464;

-zeznania J. S. (1) – k. 1166-1167, k.486-488;

-zeznania P. P. (2) – k.1195-1198;

-zeznania K. B. – k. 1206, k.423-424, k.722;

-zeznania J. M. – k. 383-388;

-zeznania E. K. (2) – k. 448-451;

-protokół zatrzymania rzeczy– k. 33-40;

-protokół oględzin rzeczy – k. 51-55, k. 452-458;

-protokół oględzin danych informatycznych – k.57-60;

Powyżej wskazaną umowę sprzedaży udziałów K. M. (1) w spółce (...) z zastrzeżeniem prawa odkupu zawarły z P. M. (2), jako pełnomocnikiem swojej żony, następujące osoby:

-M. W. (3) w dniu 10 września 2012 roku,

-K. B. w dniu 13 września 2012 roku,

-D. B. w dniu 27 września 2012 roku,

-I. M. w dniu 28 września 2012 roku,

-Z. S. w dniu 2 października 2012 roku,

-M. R. (2) w dniu 2 października 2012 roku,

-J. S. (1) w dniu 4 października 2012 roku,

-M. R. (3) w dniu 11 października 2012 roku,

-G. R. w dniu 12 października 2012 roku,

-J. F. w dniu 12 października 2012 roku,

-A. L. w dniu 16 października 2012 roku,

-R. i A. K. (1) w dniu 18 października 2012 roku,

-A. K. (2) w dniu 18 października 2012 roku,

-H. i M. R. (1) w dniu 18 października 2012 roku,

-A. S. w dniu 18 października 2012 roku,

-A. M. (1) w dniu 18 października 2012 roku,

-J. S. (2) w dniu 18 października 2012 roku,

-T. K. w dniu 19 października 2012 roku,

-E. D. w dniu 10 grudnia 2012 roku,

-M. M. (1) w dniu 3 stycznia 2013 roku,

-Z. D. w dniu 11 stycznia 2013 roku,

-B. W. w dniu 25 stycznia 2013 roku,

-K. D. w dniu 30 stycznia 2013 roku.

Dowody: -umowy sprzedaży udziałów – k. 413-416, k.504-506, k.507-509, k.514-516, k.642-645, k.699-701, załącznik 4 do akt V Ds.46/12 tom II- k.6-29, k.31;

-księga udziałów – k.616-617;

-protokoły zatrzymania rzeczy – k. 33-40, k.523-528;

-protokoły oględzin rzeczy – k. 51-55, k.529-531, k.929-938.

-protokół oględzin danych informatycznych – k.57-60;

-protokół oględzin rzeczy wraz z tabelą – k. 452-458;

-kserokopia księgi udziałów – k.465;

-kserokopia księgi udziałów z danymi o pożyczkach – k.466;

-zeznania E. D. – k.636-641.

Po podjęcie przez zgromadzenie wspólników powyższej uchwały, P. M. (1) zawarł również w imieniu zarządzanej przez siebie spółki (...), będącej pożyczkobiorcą, następujące umowy pożyczki:

1)  z M. W. (3) w dniu 11 września 2012 roku na kwotę 15000 złotych,

2)  z K. B. w dniu 14 września 2012 roku na kwotę 27 000 złotych oraz w dniu 2 listopada 2012 roku na kwotę 23 000 złotych,

3)  z D. B. w dniu 28 września 2012 roku na kwotę 6 000 złotych,

4)  z I. M. w dniu 2 października 2012 roku na kwotę 2 000 złotych oraz w dniu 9 października 2012 roku na kwotę 25 000 złotych,

5)  z M. R. (2) w dniu 3 października 2012 roku na kwotę 200 000 złotych,

6)  z J. S. (1) w dniu 5 października 2012 roku na kwotę 10 000 złotych,

7)  z Z. S. w dniu 11 października 2012 roku na kwotę l 000 złotych,

8)  z J. F. w dniu 16 października 2012 roku na kwotę 5 000 złotych,

9)  z G. R. w dniu 16 października 2012 roku na kwotę 50 000 złotych oraz w dniu 25 lutego 2013 roku na kwotę 25 000 złotych,

10)  z A. L. w dniu 18 października 2012 roku na kwotę 10 000 złotych oraz w dniu 21 grudnia 2012 roku na kwotę 10 000 złotych;

11)  z R. K. (3) na podstawie dwóch umów z dnia 22 października 2012 roku, opiewających na kwoty po 50 000 złotych oraz na podstawie umowy z dnia 29 kwietnia 2013 roku na kwotę 50 000 złotych;

12)  z M. M. (1) w dniu 5 stycznia 2013 roku na kwotę 10 000 złotych;

13)  z B. W. w dniu 28 stycznia 2013 roku na kwotę 35 000 złotych,

14)  z prowadzoną przez R. P. spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w T. w dniach:12 lutego 2013 roku na kwotę 100 000 złotych, 13 marca 2013 roku na kwotę 150 000 złotych oraz 29 marca 2013 roku na kwotę 50 000 złotych;

15)  z M. T. w dniu 13 lutego 2013 roku na kwotę 7 000 złotych;

16)  z T. K. w dniu 22 maja 2013 roku na kwotę 20 000 złotych;

17)  z małżonkami R. i A. K. (1), umową z dnia 29 maja 2013 roku na kwotę 50 000 złotych;

18)  z M. R. (1) w dniu 5 sierpnia 2013 roku na kwotę 120 000 złotych;

19)  z M. i E. R. w dniu 8 sierpnia 2013 roku na kwotę 120 000.

Dowody: -wyjaśnienia P. M. (1)–k.654-657, k.747-749, k.996 k. 1035, k.1143;

-zeznania J. S. (1) – k. 1166-1167, k.486-488;

-zeznania R. P. – k. 1199, k.961-962;

-zeznania M. R. (1) – k.234-237, k.1015v-1016, k.1200-1201;

-zeznania M. R. (2) – k.292-294, k.1202;

-zeznania B. W. – k. 693-694, k. 917-919, k.1203-1204;

-zeznania A. L. – k. 1205, k.345-347, k.920-922;

-zeznania K. B. – k. 1206, k.423-424, k.722;

-zeznania Z. S. – k. 1209-1210, k.430-435;

-zeznania D. B. – k. 352-355;

-zeznania J. F. – k. 348-351;

-zeznania I. M. – k. 443-446;

-zeznania G. R. – k. 436-441, k.1013-104;

-zeznania M. W. (3) – k. 339-343;

-zeznania W. O. – k. 682-687;

-zeznania M. M. (1) – k. 510-513;

-zeznania M. T. – k. 1010-1012;

-zeznania M. R. (4) – k. 1017-1020;

-zeznania E. R. – k. 1021-1023;

-zeznania J. M. – k. 383-388;

-zeznania A. F. – k. 389-393;

-zeznania A. K. (1) – k. 1207, k.412, k.956-957;

-zeznania R. K. (2) – k. 1208, k.407, k.953-954;

-zeznania R. K. (1) – k. 296-298, k.913-915, k.1204;

-potwierdzenia przelewów – k.62, 66, 69, 71-91, załącznik 4 do akt V Ds. 46/12 tom III oraz tom I – k.48,50-52, 54-55, 57-58, 93, 95, 105, 112-131, 134-142; 144-160, 162-163, 165, 169-170, 204-220, 222-223, 241-242, 244, 248, 251-275, 277-278, 288, 292-299, 301-303;

-protokół zatrzymania rzeczy– k. 33-40,k.473-479, k.1005-1006;

-protokół oględzin rzeczy– k. 51-55, k. 452-458, k.929-938, k.939-941;

-protokół oględzin danych informatycznych – k.57-60;

-zestawienie umów pożyczek od udziałowców – k.667;

-protokół oględzin dokumentacji bankowej – k.756-760;

-kserokopia umów pożyczki– k.688, k.695, załącznik 4 do akt V Ds. 46/12 tom III oraz tom I -k. 47, 49, 53, 56, 92, 94, 96-99, 100, 101, 102-103, 106-107, 108-109, 110-111, 133, 143, 161, 164, 167-168, 202-203, 221, 240, 243, 245-246, 276, 287, 300,

-weksle z deklaracjami wekslowymi –k.696-697;

-deklaracje wekslowe––k.104, załącznik 4 do akt VDs.46/12 tom I- k.247 oraz tom III

Po powzięciu uchwały zgromadzenia wspólników z 7 września 2012 roku, P. M. (1) uzgodnił również z innymi pożyczkodawcami zawarcie stosownych umów, a następnie polecił swemu synowi M. M. (2) podpisanie ich w imieniu spółki (...). W wykonaniu tego polecenia M. M. (2) zawarł następujące umowy pożyczki:

1)  z M. R. (3) w dniu 19 października 20l2 roku na kwotę 25 000 złotych;

2)  ze Z. D. w dniu 14 stycznia 2013r. na kwotę l0 000 złotych;

3)  z K. D. w dniu 31 stycznia 2013 roku na kwotę 50 000 złotych.

Dowody: -wyjaśnienia P. M. (1) – k.654-657, k.747-749, k.996, k. 1035, k.1143

-wyjaśnienia M. M. (2)–k.664-666, k.924, k.1002, k.1143-1144;

-zeznania A. M. (1) – k.1162, k.518-519;

-zeznania M. R. (3) – k. 1208-1209, k.409;

-zeznania Z. D. – k. 713-716;

-zeznania K. D. – k. 500-503;

-protokoły zatrzymania rzeczy– k. 33-40, k.473-479;

-protokoły oględzin rzeczy– k. 51-55, k. 452-458 k.929-938, k.939-941;

-protokół oględzin danych informatycznych – k.57-60;

-zestawienie umów pożyczek od udziałowców – k.667;

-protokół oględzin dokumentacji bankowej – k.756-760;

-umowy pożyczki – załącznik numer 4 do akt V Ds46/12 tom III oraz tom I – k. 195, 224, 226, 279;

-deklaracje wekslowe – załącznik numer 4 do akt V Ds46/12 tom I – k. 195, 227, 280;

-potwierdzenie wpłaty – k. 281;

-potwierdzenia przelewu – załącznik numer 4 do akt V Ds46/12 tom III oraz tom I k.196-201, 225, 228-239, 282-286.

P. M. (1), działając na rzecz (...) sp. z o. o. zawarł również umowę pożyczki ze Z. L. w dniu 14 czerwca 2013 roku na kwotę 2 milionów złotych. Tego samego dnia pomiędzy w/w zawarta została umowa sprzedaży udziału spółki (...). Kwota, na którą opiewała umowa pożyczki nie została wpłacona przez Z. L., bowiem powziął on decyzję, iż nie zamierza wywiązywać się z przedmiotowej umowy.

Dowody: -wyjaśnienia P. M. (1) – k.996, k. 1036;

-zeznania Z. L. – k. 899-902;

-umowa pożyczki - załącznik numer 4 do akt V Ds46/12 tom III k.20.

Kwoty powyżej opisanych pożyczek przekazywane były przez pożyczkodawców na rachunek bankowy spółki, prowadzony przez Bank Spółdzielczy w B.. Z racji tego, że wszystkie były oprocentowane, sumy z tego tytułu przekazywane były, po potrąceniu podatku dochodowego od osób fizycznych, na rachunki bankowe pożyczkodawców.

Dowody: -wyjaśnienia P. M. (1) – k.654-657, k.747-749, k.996 k. 1035, k.1143;

-wyjaśnienia M. M. (2)–k.664-666, k.924, k.1002, k.1143-1144;

-zeznania A. M. (1) – k.1162, k.518-519;

-zeznania S. M. – k.1164-1166, k.460-464;

-zeznania R. P. – k. 1199, k.961-962;

-zeznania M. R. (1) – k.234-237, k.1015v-1016, k.1200-1201;

-zeznania M. R. (2) – k.292-294, k.1202;

-zeznania B. W. – k. 693-694, k. 917-919, k.1203-1204;

-zeznania R. K. (1) – k. 296-298, k.913-915, k.1204-1204;

-zeznania A. L. – k. 1205, k.345-347, k.920-922;

-zeznania K. B. – k. 1206, k.423-424, k.722;

-zeznania A. K. (1) – k. 1207, k.412, k.956-957;

-zeznania R. K. (2) – k. 1208, k.407, k.953-954;

-zeznania M. R. (3) – k. 1208-1209, k.409;

-zeznania Z. S. – k. 1209-1210, k.430-435;

-zeznania J. S. (2) – k. 1211, k. 421;

-zeznania T. K. – k. 418-419, k.950, k. 1236, k. 1238;

-zeznania D. B. – k. 352-355;

-zeznania J. F. – k. 348-351;

-zeznania A. K. (2) – k. 308-312;

-zeznania I. M. – k. 443-446;

-zeznania G. R. – k. 436-441, k.1013-104;

-zeznania W. S. – k. 482-484;

-zeznania A. S. – k. 287-290;

-zeznania M. W. (3) – k. 339-343;

-zeznania W. O. – k. 682-687;

-zeznania J. S. (3) – k. 496-499;

-zeznania M. M. (1) – k. 510-513;

-zeznania Z. D. – k. 713-716;

-zeznania K. D. – k. 500-503;

-zeznania M. 55 – k. 1010-1012;

-zeznania P. Z. – k. 903-906;

-zeznania M. Z. (2) – k. 907-909;

-zeznania M. R. (4) – k. 1017-1020;

-zeznania E. R. – k. 1021-1023;

-zeznania K. C. (2) – k.379-382;

-zeznania E. K. (2) – k. 448-451;

-informacja o podatku dochodowym od odsetek – k.698;

- tabela z danymi o pożyczkach – k.933-937;

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) nie zwróciła M. R. (1) pożyczki, której udzielił jej 5 sierpnia 2013 roku. Pożyczkodawca zażądał zwrotu należnej mu kwoty, gdyż umowa wygasła w listopadzie 2013 roku. P. M. (1) przekazał jednak M. R. (1), że obecnie nie jest w stanie oddać pieniędzy, gdyż znajdują się one u pożyczkobiorców spółki.

Dowody: -zeznania M. R. (1) – k.234-237, k.1015v-1016, k.1200-1201.

Komisja Nadzoru Finansowego nigdy nie udzieliła (...) sp. z o. o. zezwolenia na prowadzenie działalności polegającej na gromadzeniu środków pieniężnych innych podmiotów w celu udzielania pożyczek, kredytów lub obciążenia tych środków ryzykiem w inny sposób. Organ ten nie udzielił również przedmiotowej spółce zezwolenia na inne rodzaje działalności, które to objęte są jego nadzorem. Zarząd spółki nie występowała do (...) o wydanie takiego zezwolenia.

Dowody: -pisma z (...) k.56, k.225, k.338

⚫

P. M. (1) ma 54 lata. Jest żonaty i ma dwoje pełnoletnich dzieci. Nie ma nikogo na utrzymaniu. Posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe, jego zawód wyuczony to mechanik samochodowy. Oskarżony ten zatrudniony jest spółce (...) z siedzibą w T. na stanowisku prezesa zarządu z wynagrodzeniem odpowiadającym wysokości płacy minimalnej. P. M. (1) nie posiada majątku. Nie był dotychczas karany sądownie.

Dowody: -wyjaśnienia oskarżonego P. M. (1) – k. 1142;

-karta karna – k. 670.

⚫

M. M. (2) ma 29 lat. Oskarżony ten jest żonaty. Ma jedno małoletnie dziecko pozostające na jego utrzymaniu. M. M. (7) posiada wykształcenie wyższe zawodowe w kierunku zarządzania zasobami ludzkimi. Prowadzi własną działalność gospodarczą z tytułu wykonywania której uzyskuje dochody w miesięcznej wysokości około 5 000 złotych. Oskarżony ten jest właścicielem mieszkania o powierzchni 80 m ², domu o powierzchni 300 m ²oraz współwłaścicielem samochodu osobowego O. (...) rocznik 2010. M. M. (2) nie był dotychczas karany sądownie.

Dowody: -wyjaśnienia oskarżonego M. M. (2) – k. 1142;

-karta karna – k. 669

⚫

P. M. (1) konsekwentnie nie przyznawał się do popełnienia zarzucanego mu czynu. W toku postępowania przygotowawczego złożył wyjaśnienia, w których nie kwestionował ustaleń w zakresie gromadzenia przez niego środków pieniężnych od innych podmiotów w drodze umów pożyczki. Wskazał też, że udzielanie pożyczek było jedynym przedmiotem działalności prowadzonej przezeń spółki. Wyjaśnił, że w przedsiębiorstwie (...), podejmował decyzje samodzielnie, podczas gdy jego dzieci – M. i K. byli jedynie wykonawcami jego poleceń. P. M. (1) przyznał, że zawierał umowy pożyczki, które zostały opisane w akcie oskarżenia. Wedle wyjaśnień tego oskarżonego, M. M. (2) zawierał w imieniu spółki takie umowy, jednakże wyłącznie na jego polecenie. Pożyczki, które udzieliła spółce (...) jego żona K. M. (1), zostały według niego następnie przeksięgowane na podwyższenie kapitału zakładowego spółki. Wedle tego oskarżonego, udzielane przez jego żonę pożyczki, przeznaczane były następnie na bieżące koszty operacyjne spółki. Wskazał, że ze względów podatkowych pożyczka była korzystniejszą formą niż przeznaczenie pieniędzy od K. M. (1) od razu na podwyższanie kapitału zakładowego. P. M. (1) wyjaśnił, że pożyczkodawcy przekazywali spółce pieniądze na jej konto główne prowadzone przez Bank (...) w B.. Oskarżony ten wskazał, że dla rachunku tego prowadzone były subkonta. Oddzielne subkonto na kwoty pochodzące z pożyczek nie było jednak prowadzone. Rachunki te nie są również w żaden inny formalny sposób przypisane do określonych operacji bankowych. Odnosząc się do postawionego mu zarzutu, P. M. (1) stwierdził, że swoimi działaniami w żaden sposób nie naruszył prawa. Tezę tę poparł faktem, iż pozyskiwane środki przeznaczane były na działalność operacyjną spółki, nie zaś na udzielanie dalszych pożyczek. Oskarżony ten oznajmił, że sam osobiście wydał zalecenie, by w działalności spółki zasada ta była bezwzględnie przestrzegana. Na poparcie swoich twierdzeń przedstawił opinię biegłego rewidentaR. W.. P. M. (1) wyjaśnił również, że znał co prawda treść art. 171 ust. 1 ustawy Prawo bankowe, jednakże interpretował go w ten sposób, że nie zostaje on naruszony w sytuacji, gdy pożyczone pieniądze nie są przeznaczane na wypłatę pożyczek innym podmiotom. Stwierdził, że kwestie prawne w tym zakresie konsultował z prawnikiem i kancelarią rachunkową, wobec czego był przekonany, że podejmowane przezeń działania są dopuszczalne. Wedle tego oskarżonego, przekazał on swemu synowi M. M. (2), że dopuszczalne jest zawieranie umów pożyczek z innym podmiotami, wyłącznie na bieżące koszty operacyjne. P. M. (1) dodał również, że obecnie wszyscy pożyczkodawcy są równocześnie udziałowcami spółki. Z kodeksu spółek handlowych wynika zaś, że udziałowiec ma prawo pożyczać spółce pieniądze, zaś przepisy podatkowe zwalniają taką umowę z podatku od czynności cywilnoprawnych. P. M. (1) wskazał, że spółka (...) nie prowadziła innej działalności, niż udzielanie pożyczek krótkoterminowych. Wyjaśnił, że kapitał własny spółki wynosi około 3, 5 miliona złotych, zaś pożyczkobiorcy obowiązani są do zwroty spółce około 9,2 miliona złotych. Wedle P. M. (1), również linia kredytowa w wysokości 500 000 złotych, która udzielona została zarządzanemu przezeń przedsiębiorstwu przez bank (...) przeznaczona była wyłącznie na bieżące koszty operacyjne. P. M. (1) wskazał, że poza pożyczkami, spółka nie posiada innych źródeł pozyskiwania kapitału. Przed Sądem, oskarżony ten odmówił składania dalszych wyjaśnień i podtrzymał wersję zaprezentowaną w postępowaniu przygotowawczym.

-wyjaśnienia P. M. (1) – k.654-657, k.747-749, k.996 k. 1035-1036, k.1143.

Również M. M. (2) konsekwentnie nie przyznawał się do popełnienia zarzucanych mu aktem oskarżenia czynów. Wyjaśnił, że pożyczki udzielane spółce (...) nie były przeznaczone na udzielanie dalszych pożyczek. Spółka ta posiadała bowiem własny kapitał, z którego były one wypłacane. Wskazał, że zawarł umowy pożyczki, które to opisane zostały w przedstawionych mu zarzutach, lecz uczynił to na polecenie swego ojca. Oskarżony ten stwierdził również, że prezes zarządu spółki ustalił, że pożyczki od podmiotów zewnętrznych będą pokrywały tylko bieżące koszty działalności spółki. M. M. (2) wyjaśnił, że znał on – podobnie jak i jego ojciec - treść art. 171 ust. 1 Prawa bankowego, już w momencie zawierania umów pożyczek w imieniu spółki. Oskarżony ten stwierdził, że pozyskanie pieniędzy z pożyczek jest zgodne z brzmieniem owego przepisu, do czasu gdy kwoty te nie są przeznaczane na udzielanie dalszych pożyczek. Wskazał, że do jego obowiązków – podobnie jak w wypadku K. M. (2) - należało wykonywanie poleceń prezesa zarządu i nie miał on jakichkolwiek kompetencji do samodzielnego podejmowania decyzji. M. M. (2) stwierdził jednak, że w pełni akceptuje działania swojego ojca, dlatego też nie widzi podstaw ku temu, by odwoływać go z funkcji prezesa zarządu. Wskazał, że pieniądze z pożyczek udzielanych spółce, przekazywane były na specjalne subkonto, prowadzone w ramach jej rachunków bankowych. Następnie, przekazywane były one na rachunek główny spółki, z którego następnie opłacane były koszty jej działalności. Wszelkie bowiem środki, które wpływały na konto spółki, przechodziły przez rachunek główny. M. M. (2) wskazał również, że zgodnie z umową zawartą z Bankiem Spółdzielczym w B., wszelkie środki z subkont, są przelewane na konto główne po godzinie 18, a następnie przed godziną 8 rano wracają na poszczególne subkonta. Wynika to bowiem z tego, że na koncie głównym funkcjonuje lokat, od której bank płaci spółce oprocentowanie. Przed Sądem, oskarżony ten odmówił składania dalszych wyjaśnień i podtrzymał wersję zaprezentowaną w postępowaniu przygotowawczym.

-wyjaśnienia M. M. (2)–k.664-666, 924, 1002-1003, k.1143-1144.

Przystępując do oceny wyjaśnień oskarżonych na tle zgromadzonego materiału dowodowego należy wskazać, że Sąd dał im w pełni wiarę. Na wiarygodność zasługiwały także zeznania wszystkich świadków oraz dowody z dokumentów.

Stan faktyczny w sprawie był bezsporny. Oskarżeni prowadzący działalność gospodarczą polegającą na udzielaniu pożyczek innym osobom fizycznym tzw. chwilówek będąc zapewnieni przez prawnika oraz przedstawicieli biura rachunkowego, że legalnym i nie sprzecznym z art.171 ust.1 prawa bankowego jest uzyskiwanie środków pieniężnych od innych osób w drodze pożyczek o ile pieniądze tak uzyskanie będą przekazane na koszty operacyjne spółki a nie na ich dalsze pożyczanie. W tym elemencie dodatkowo należy wskazać na zeznania R. W. ( biegłego księgowego i biegłego z listy SO w Toruniu) - sporządzającego na zlecenie zarządu spółki ekspertyzę dotyczącą wykorzystywania środków uzyskanych z pożyczek na rzecz spółki. Jak wskazał - generalnie w analizowanym przeze niego okresie z dokumentów wynikało, że wydatki spółki były wyższe niż uzyskiwane kwoty tytułem pożyczek. W wydatki wchodziły różne opłaty, chyba także wynagrodzenia wypłacane pracownikom. Był to faktyczny przepływ pieniądza przez rachunki bankowe. Miał do dyspozycji ewidencję księgową analityczną w formie elektronicznej dotyczącą ruchów na rachunkach bankowych. Zeznania te wskazują, w ocenie Sądu, że w istocie P. M. (1) stosował się w prowadzonej działalności do wskazań prawnika adw.P. P. (2) aby kwota uzyskanych pożyczek nie przekraczała w danym miesiącu kwot wydatków bo mogłoby rodzić to podstawy do uznania, że pieniądze te były jednak spożytkowane na udzielanie „chwilówek”.

Kwestią sporną w sprawie stało się to jak należy rozumieć przepis art.171 ust.1 prawa bankowego oraz to czy na moment podejmowania decyzji przez P. M. (1) o takiej formule pozyskiwania środków działał on w usprawiedliwionej nieświadomości jego bezprawności.

"Prowadzenie działalności" w rozumieniu przepisu art. 171 ust. 1 PrB jest działalnością celową, polegającą na gromadzeniu środków pieniężnych innych osób fizycznych, prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, w celu udzielania kredytów, pożyczek pieniężnych lub obciążania ryzykiem tych środków w inny sposób. Chodzi tu zatem o nielegalną działalność parabankową, działalność, co do której wykonywania banki mają zagwarantowane ustawowe prawo wyłączności ^.

Dobrem prawnie chronionym przez przepisy art. 171 prawa bankowego jest m.in. prawo obywateli do ochrony przed podmiotami prowadzącymi działalność bankową poza sformalizowaną kontrolą i systemem zabezpieczeń ustawowych oraz interes samych banków jako instytucji zaufania publicznego (ust. 1-3). Przestępstwa stypizowane w ust. 1, 2 i 3 art. 171 pr.bank. określane są w doktrynie wspólnym mianem "naruszenia ustawowego zastrzeżenia wyłączności".

„Przestępstwo stypizowane w ust. 1 ma charakter powszechny, jego sprawcą może być każdy, kto podlega odpowiedzialności karnej na podstawie przepisów części ogólnej Kodeksu karnego. Ustęp 3 powołanego artykułu stanowi ponadto, iż karze określonej w ust. 1 podlega także ten, kto dopuszcza się wymienionego czynu działając w imieniu lub w interesie osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.

Dla realizacji znamion ust. 1 koniecznym jest prowadzenie działalności zastrzeżonej do wyłącznej właściwości banków w sposób zorganizowany. Jednorazowe wykonanie czynności bankowej nie skutkuje odpowiedzialnością karną z tego przepisu. Środki pieniężne stanowiące przedmiot dalszych czynności bankowych - czy też raczej w tym wypadku parabankowych - gromadzone mają być pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym (por. art. 2 pr.bank.) i pochodzić mogą od osób fizycznych, prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, czyli od każdego potencjalnego uczestnika obrotu gospodarczego.

Celem prowadzenia działalności parabankowej musi być udzielanie kredytów, pożyczek pieniężnych lub obciążanie ryzykiem środków pieniężnych w inny sposób, nie ma natomiast znaczenia, czy podmiot prowadzący taką działalność czyni to w celu osiągnięcia korzyści majątkowej czy też nie, ani też, czy korzyść taką rzeczywiście osiągnął. Nie musi to być więc działalność zarobkowa. "Inny sposób" obciążania ryzykiem zgromadzonych środków pieniężnych jak i samo "ryzyko" to znamiona niedookreślone, których interpretacja nie została ograniczona nawet użyciem zwrotu "podobnie", a więc chodzi tu o każdy, literalnie rozumiany, sposób obciążania ryzykiem. (tak LEX - Katarzyna Płończyk, Paweł Podlasko „Komentarz do art.171 ustawy - Prawo bankowe” - stan prawny na 20.5.2005). Przy czym od razu należy zaznaczyć, że inny komentator tego przepisu Z. O. już inaczej zinterpretował to znamię – wskazując, że „Użyty w treści tego przepisu zwrot "obciążanie ryzykiem tych środków (tzn. środków zgromadzonych) w inny sposób" można odnieść do legalnej definicji banku, sformułowanej w art. 2 komentowanej ustawy, która określa, iż bank jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym” ( tak LEX Zbigniew Ofiarski Komentarz do art.171 ustawy - Prawo bankowe2013.01.01)

„Przestępstwo ma charakter formalny - do jego popełnienia wystarczy samo gromadzenie środków pieniężnych w określonym ustawowo celu, nie jest zaś konieczne osiągnięcie tegoż celu, tj. obciążenie gromadzonych środków pieniężnych ryzykiem. Tym samym przestępstwo to należy do kategorii przestępstw tzw. abstrakcyjnego narażenia na niebezpieczeństwo.

Przestępstwo określone w ust. 1 popełnione może być jedynie umyślnie, z zamiarem bezpośrednim, kierunkowym” (tak LEX - Katarzyna Płończyk, Paweł Podlasko „Komentarz do art.171 ustawy - Prawo bankowe” - stan prawny na 20.5.2005).

O "prowadzeniu działalności" w rozumieniu tego przepisu będzie można mówić, jeżeli działalność taka:

1) przybierze pewien stopień zorganizowania pod względem ekonomicznym;

2) będzie działalnością powtarzalną i nastawioną na określonych odbiorców.

Wypełnienie znamion przepisu art. 171 ust. 1 PrB nastąpi wyłącznie w przypadku podjęcia karalnego zachowania więcej niż jednokrotnie, bowiem użycie przez ustawodawcę wyrażenia "prowadzenie działalności" zakłada wielokrotną realizację czynności sprawczej .

Nielegalna działalność parabankowa nie musi być nastawioną na zysk. Zwrócić również należy uwagę na fakt, iż działalność ta niekoniecznie musi być działalnością gospodarczą w rozumieniu (...). Zgodnie z przepisem art. 2 "działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły" . Dla wypełnienia znamion czynu zabronionego z przepisu art. 171 ust. 1 PrB nie jest wszak konieczna ani "zarobkowość" działalności, ani też zawodowy charakter tej działalności. Należy bowiem zauważyć, iż zgodnie z przepisem art. 2 PrB przedmiotem działalności bankowej jest "wykonywanie czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym".

Zgodnie z przepisem art. 9 § 1 KK czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi. Zamiar jest sterowanym przez ludzkie zachowanie dążeniem do osiągnięcia określonego celu . Podlega on, tak jak i inne znamiona czynu zabronionego, udowodnieniu w toku procesu karnego. Składowymi zamiaru są wyobrażenie celu, czyli strona intelektualna zamiaru - oraz - dążenie sprawcy do realizacji decyzji celu, czyli strona woluntatywna (wolicjonalna)

Przestępstwa stypizowane w PrB stanowią przestępstwa umyślne. Poza przestępstwem nielegalnego prowadzenia działalności bankowej, które może być popełnione wyłącznie w formie zamiaru bezpośredniego, pozostałe przestępstwa stypizowane w PrB mogą być popełnione zarówno w formie zamiaru bezpośredniego, jak i zamiaru ewentualnego ⁴⁶² . Dla odróżnienia zachodzącej in concreto postaci zamiaru konieczne będzie zbadanie strony intelektualnej zamiaru, a więc stanu świadomości sprawcy w konkretnym układzie sytuacyjnym. Za zasadne uznać należy zaniechanie przez ustawodawcę wprowadzenia odmian nieumyślnych przestępstw z (...) . Choć, jak się wskazuje w literaturze przedmiotu, odmiany takie stanowić mogą niebagatelne ułatwienia dowodowe dla organów procesowych ⁴⁶⁴ , to jednak z punktu widzenia posługiwania się przez ustawodawcę typizacją uproszczoną, a także faktem, iż chodzi w tym przypadku o ingerencję w swobodę wykonywania działalności gospodarczej, wprowadzanie odmian nieumyślnych nie może spotkać się z aprobatą.

Zamiar kierunkowy jest odmianą zamiaru bezpośredniego ^. Od strony intelektualnej może on przybrać formę świadomości możliwości popełnienia czynu zabronionego, polegającą na świadomości występowania stanu rzeczy mogącego prowadzić, przy podjęciu decyzji realizacji celu, do popełnienia czynu zabronionego, bądź też świadomość konieczności popełnienia czynu zabronionego, polegająca na świadomości występowania stanu rzeczy prowadzącego, przy podjęciu decyzji realizacji celu, do popełnienia czynu zabronionego. W pierwszym przypadku będzie chodzić o zaktualizowaną wiedzę sprawcy, iż wykonywana przez niego działalność może polegać na gromadzeniu środków pieniężnych, przy czym zasadniczo wykonywanie tego rodzaju działalności wymaga uzyskania indywidualnego aktu administracyjnego. W drugim natomiast przypadku, sprawca obejmuje swoją świadomością okoliczność, iż wykonywana przez niego bez uzyskania zezwolenia działalność parabankowa doprowadzi do wypełnienia znamion strony przedmiotowej z przepisu art. 171 ust. 1 PrB. W zależności od okoliczności konkretnego przypadku, sprawca musi także obejmować swoją świadomością fakt działania w imieniu lub interesie własnym (art. 171 ust. 1 PrB) bądź też innej osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej (art. 171 ust. 3 w zw. z art. 171 ust. 1 PrB). Umyślność wyłączy działanie w ramach błędu co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego. Z tego też względu niezbędne jest uświadamianie sobie przez sprawcę szczególnego rodzaju działalności wykonywanej przez spółkę (gromadzenie środków pieniężnych innych osób w celu obciążania ich ryzykiem), a także braku uzyskania zezwolenia na prowadzenie tego rodzaju działalności.

W płaszczyźnie wolicjonalnej natomiast sprawca musi działać ze szczególnym nastawieniem, polegającym na celu obciążania gromadzonych środków pieniężnych ryzykiem, przy istnieniu towarzyszących tej działalności okoliczności wskazujących na wolę sprawcy, wyrażającą się w zaniechaniu wykonania obowiązku uzyskania zezwolenia. (tak LEX Piotr Ochman „Ochrona działalności bankowej w prawie karnym gospodarczym”) .

Najpełniejszy komentarz do art.171 ust.1 prawa bankowego niewątpliwie znajduje się w opracowaniu Piotra Ochmana w pozycji „Ochrona działalności bankowej w prawie karnym gospodarczym”) . P. O. wyraźnie skrytykował tam technikę legislacyjną przepisu art. 171 ust. 1 PrB z punktu widzenia konstytucyjnej zasady dostatecznej ustawowej określoności czynu zabronionego - wskazał, że:

„Przepis karny penalizujący nielegalne prowadzenie działalności bankowej jest przepisem blankietowym. Dla ustalenia zakresu zachowania nakazanego lub zakazanego (norma sankcjonowana) konieczne jest odwołanie się do pozakarnych przepisów odniesienia. Właściwa interpretacja znamion przestępstwa nielegalnego prowadzenia działalności bankowej związana jest z prawidłowym ustaleniem treści znamienia normatywnego "bez zezwolenia" oraz nieostrego znamienia "obciążania ryzykiem". Od wyników interpretacji zależeć będzie możliwość ustalenia zakresu kryminalizacji przepisu art. 171 ust. 1 PrB. Istnieje szereg argumentów przemawiających za tym, aby znamię normatywne "bez zezwolenia" interpretować jako brak stosownej decyzji administracyjnej, tj. zezwolenia na rozpoczęcie przez bank (instytucję kredytową, oddział, przedstawicielstwo banku zagranicznego) działalności. Interpretacja znamienia normatywnego "bez zezwolenia" jako tożsamego z terminem "nie będąc do tego uprawnionym" nie znajduje podstaw w świetle dyrektyw wykładni stanowiących o zakazie interpretacji synonimicznej. Pozakodeksowe prawo karne posługuje się bowiem również klauzulą normatywną "nie będąc do tego uprawnionym". Ze względu na odniesienie "braku zezwolenia" wyłącznie do indywidualnego aktu administracyjnego, modyfikacja zakresu bezprawności czynu zabronionego stypizowanego w przepisie art. 171 ust. 1 PrB odbywać się będzie również poprzez odniesienie do przepisów modyfikujących (modyfikatorów) zakaz wykonywania działalności bankowej. Punktem wyjścia jest w tym przypadku przepis art. 5 ust. 5 PrB, stanowiący upoważnienie do złamania monopolu banków na wykonywanie czynności bankowych (np. (...)). Krytycznie należy odnieść się do posłużenia się przez ustawodawcę nieostrym znamieniem "obciążania ryzykiem w inny sposób", gdyż wprowadza ono wiele niejasności oraz problemów interpretacyjnych. Ze względu na fakt, iż termin "ryzyko" jest niejednolicie rozumiany również w naukach ekonomicznych, zasadnym byłoby zrezygnowanie z niego w zespole znamion czynu zabronionego z przepisu art. 171 ust. 1 PrB.

Ponadto, skoro punktem wyjścia dla kryminalizacji nielegalnego prowadzenia działalności bankowej jest konieczność niedopuszczenia podmiotów nieprofesjonalnych do wykonywania czynności zastrzeżonych wyłącznie dla banków - "czynności bankowych sensu stricto", to wątpliwy jest brak odwołania się w typizacji w tym zakresie do czynności tego rodzaju oraz ich powiązania z definicją banku.

Również ocena znamion strony przedmiotowej przestępstwa nielegalnego prowadzenia działalności bankowej w kontekście zgodności z zasadami techniki legislacyjnej nasuwa szereg wątpliwości. Zgodnie z § 6 (...) przepisy ustawy powinny być zredagowane w taki sposób, aby dokładnie i w sposób zrozumiały dla adresatów zawartych w nich norm wyrażały intencje prawodawcy. Przepis prawny powinien więc spełniać założenia o precyzji, adekwatności i komunikatywności , które prowadzą do realizacji postulatu jasności prawa. W świetle przeprowadzonych rozważań, a w szczególności ustalenia, iż dla określenia znamion omawianego przestępstwa ustawodawca posłużył się zwrotami niedookreślonymi, a także odesłaniami (klauzulami normatywnymi) wywołującymi spore wątpliwości interpretacyjne, postulat ten trudno uznać za zrealizowany.

Redakcja przepisu art. 171 ust. 1 jest także sprzeczna z § 75 ust. 2 w zw. z ust. 1 (...). Na gruncie (...) istnieje bowiem zasada wyczerpującego określenia znamion czynu zabronionego wraz z możliwym od niej odstępstwem w postaci zasady skrótowości, lecz tylko w przypadku odwołania się do konkretnego przepisu lub grupy przepisów ustawy. Tymczasem przepis art. 171 ust. 1 PrB posługuje się nieprecyzyjnym terminem "obciążania ryzykiem", niejasnym także w naukach ekonomicznych , a także odsyła do bliżej nieokreślonego "zezwolenia".

Mając na uwadze powyższe, niezależnie od propozycji rozwiązania problemów interpretacyjnych na gruncie prawa obowiązującego, koniecznym wydaje się przedstawienie postulatu zmiany de lege ferenda przepisu art. 171 ust. 1 w kierunku pojęciowego doprecyzowania rodzaju zezwolenia, którego nieuzyskanie powodować będzie odpowiedzialność karną, a także poczynić kroki w celu wyeliminowania nieostrego znamienia "ryzyka" przynajmniej z przepisu karnego.

Wydaje się, iż konieczna w tym przypadku inicjatywa ustawodawcza mogłaby podążać w kierunku ustalenia, iż odpowiedzialności karnej podlega ten, "kto bez wymaganego zezwolenia albo wbrew jego warunkom wykonuje czynności, o których mowa w art. 5 ust. 1...".

Odwołanie do przepisu wprowadzającego względny monopol banków do wykonywania czynności bankowych sensu stricto spełnia elementy jasnej typizacji, poza tym likwiduje problemy właściwego odczytania klauzuli normatywnej "bez zezwolenia". Ponadto uelastycznia przepis karny poprzez odesłanie do przepisu art. 5 ust. 1 PrB oraz ewentualnych dalszych rozwiązań ustawodawczych w sferze działalności parabanków.

Komentator wskazał także, że istotą omawianego przestępstwa nie jest jednak samo "gromadzenie" środków pieniężnych, lecz szczególnie kwalifikowany cel, do którego ich akumulacja ma prowadzić . To on właśnie, między innymi, legł u podstaw kryminalizacji omawianego zachowania. Chodzi bowiem o wykorzystywanie środków powierzonych na udzielanie kredytów, pożyczek, jak również "obciążanie ich ryzykiem w inny sposób". Wskazuje – „ Wydaje się, że chodzić tu będzie o działalność polegającą na gromadzeniu środków pieniężnych mającą na celu dalszy obrót tymi środkami poprzez ich inwestowanie właśnie w udzielanie kredytów, pożyczek, czy też w inny sposób. Istotą karalnego zachowania jest w przypadku art. 171 ust. 1 PrB obrót nienależącymi do podmiotu dokonującego tego obrotu środkami pieniężnymi oraz narażenie deponentów na ich utratę. Mając to na uwadze, krytycznie należy odnieść się do umiejscowienia nieostrego pojęcia "ryzyka" w zespole znamion ustawowych przestępstwa nielegalnego prowadzenia działalności bankowej, które to nie jest bezsporne nawet dla przedstawicieli nauk ekonomicznych. Należy także w tym miejscu podkreślić, iż w doktrynie prawa bankowego wielokrotnie zwracano już uwagę na problematyczny charakter tego terminu w definicji "banku" (art. 2 PrB). Zdecydowanie mniej kontrowersyjne byłoby w zakresie typizacji czynu określonego w przepisie art. 171 ust. 1 PrB posłużenie się techniką odesłania specyfikacyjnego, poprzez wskazanie konkretnych przepisów PrB, stanowiących przesłankę kryminalizacji i będących podstawą do dekodowania normy sankcjonowanej”.

Jak z powyższego wynika, przedstawiciele doktryny – do dziś - różnią się nieco w interpretacji znamion tego przestępstwa i wskazują na szereg wątpliwości z związanych z odkodowaniem jakie właściwie zachowanie wypełnia te znamiona. Jednakże żaden z komentatorów nie pochylił się nad kwestią związaną z tym czy „inną osobą” w rozumieniu tego przepisu może być udziałowiec spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Przedstawiona przez świadka P. P. (2) interpretacja tego znamienia nie jest pozbawiona racji jednakże w ocenie Sądu zważywszy na umiejscowienie tego przepisu i to, że ma chronić prawo obywateli do ochrony przed podmiotami prowadzącymi działalność bankową poza sformalizowaną kontrolą i systemem zabezpieczeń ustawowych oraz interes samych banków jako instytucji zaufania publicznego – przy tak zorganizowanej formule pozyskiwania pożyczek jak miało to miejsce w przypadku spółki oskarżonych – nie ma to żadnego znaczenia. Sąd przyjął, że „inną osobą” jest także udziałowiec spółki.

Oskarżyciel w mowie końcowej przedstawił sądowi także swoją obszerną interpretację znamion tego przestępstwa (k.1349-1359). Wskazał, że w jego ocenie najistotniejsza w sprawie jest kwestia związania z przedmiotem prowadzonej przez oskarżonych działalności gospodarczej. Skoro ta działalność polegała wyłącznie na udzielaniu pożyczek to każde środki uzyskane na jej prowadzenie będą środkami uzyskanymi w celu udzielania pożyczek. Świadek P. P. (2) przedstawił z kolei swoją interpretację, która sprowadzała się do wniosku, że jeżeli pożyczane pieniądze będą przeznaczane na koszty operacyjne spółki a nie na dalsze pożyczki to do wyczerpania znamienia „w celu udzielania pożyczek” nie dojdzie. Argumenty, które przedstawił świadek P. P. (2) nie są pozbawione logiki jednakże Sąd staną na stanowisku takim jak oskarżyciel – w sytuacji gdy działalność gospodarcza sprowadza się wyłącznie do udzielania pożyczek to środki uzyskiwane w formie pożyczek od innych osób zawsze będą de facto przeznaczone na pożyczki a inna interpretacja jest tylko próbą obejścia przepisów ustawy.

Oskarżyciel także dostrzegł, że w sprawie istotą stanie się rozstrzygnięcie czy będzie miał zastosowanie art. 30 kk – przyjęcie błędu co do prawa. Wskazał jednocześnie, że powoływanie się na błąd wywołany opłacanymi przez siebie prawnikami nie może zasługiwać na aprobatę, zwłaszcza jeżeli nie są „uznanymi autorytetami w dziedzinie Prawa bankowego”. Z tak postawioną tezą nie sposób się zgodzić. Przepisy prawa a zwłaszcza prawa karnego powinny być tak formułowane aby nie pozostawiały tak wielu wątpliwości interpretacyjnych, tak aby również człowiek, który nie ma do czynienia z prawem gdy zapozna się z treścią przepisu karnego wiedział od razu jakie zachowanie może narazić go na odpowiedzialność karną. Z pewnością art. 171 ust.1 prawa bankowego nie sprostał temu. Nie można wymagać od osoby prowadzącej działalność gospodarczą aby zwracała się do „uznanych autorytetów” w kwestii uzyskiwania opinii. Oskarżeni – zwłaszcza P. M. (1) – otoczył się ludźmi – fachowcami z dziedziny prawa i podatków – i ufając im działalność prowadził zgodnie z ich wskazaniami. Oskarżyciel wskazał także, że oskarżeni mając wątpliwość co do legalności swojego działania mogli zwrócić się do (...) u z pytaniem czy na taką działalność wymagane jest uzyskanie zezwolenia. Przedstawiono do akt odpowiedź (...)u z której wynikało, że nie jest to instytucja zajmująca się dokonywaniem interpretacji prawa. Także oskarżyciel przyznał, że w istocie nie do tego została powołana.

W ocenie Sądu w sprawie ma zastosowanie art. 30 kk. Przypomnieć należy, że przestępstwo z art.171 ust.1 prawa bankowego może być popełnione jedynie umyślnie w zamiarze bezpośrednim. Przeprowadzone postępowanie dowodowe nie potwierdziło w żadnym razie aby oskarżeni mieli wiedzę i pełną świadomość, że naruszają ten przepis.

Błąd co do prawa wyłącza winę i odpowiedzialność karną, jeśli jest usprawiedliwiony; dla dokonania takiej oceny należy posłużyć się kryterium normatywnym miarodajnego obywatela, który - będąc w sytuacji sprawcy - także nie miałby świadomości bezprawności czynu; wówczas błąd taki można by usprawiedliwić (Ćwiąkalski, Błąd co do bezprawności..., s. 138; por. Zoll (w:) Buchała, Zoll, s. 281). Za usprawiedliwiony może być uznany tylko taki błąd, co do którego nie można sprawcy postawić zarzutu, że przy zachowaniu przeciętnej przezorności mógł tego błędu uniknąć (S. I, s. 175). W ocenie Sądu P. M. (1) a tym bardziej M. M. (2) zachowali w sytuacji w której byli przeciętną przezorność. P. M. (1) od początku niniejszego postępowania nie ukrywał, że znana mu była treść przepisu art.171 ust.1 prawa bankowego i było to przedmiotem rozmów z prawnikiem i doradcami podatkowymi. Zapewnienia tych osób co do prawidłowości dokonanej przez nich interpretacji przepisu nie wzbudziły jego zastrzeżeń – jak twierdził dlatego, że nie jest prawnikiem a po wtóre miał pełne zaufanie do tych osób. I jak już powyżej wskazano, Sąd w pełni podziela taką argumentację uznając, że miał do takiego zachowania prawo.

Mając powyższe na względzie Sąd uniewinnił oskarżonych, uznając, że ich błąd co do prawa był usprawiedliwiony.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 632 pkt 2 kpk.