Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 26 lipca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XXIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Maria Więckowska

Sędziowie: SO Małgorzata Siemianowicz - Orlik (spr.)

SO Andrzej Kubica

Protokolant: Prot. sąd. Magdalena Pietrucha

po rozpoznaniu w dniu 26 lipca 2018 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z wniosku Przedsiębiorstwa Handlowego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w T.

z udziałem A. R. (1)

o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej

na skutek apelacji uczestnika

od postanowienia Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie

z dnia 17 listopada 2016 r., sygn. akt X Gzd 99/16

postanawia:

I.  zmienić zaskarżone postanowienie w punktach 1 i 3 i oddalić wniosek,

II.  odrzucić apelację w pozostałym zakresie,

III.  zasądzić od Przedsiębiorstwa Handlowego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w T. na rzecz A. R. (1)

100 zł (sto złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt XXIII Ga 1268/17

UZASADNIENIE

Wnioskodawca Przedsiębiorstwo Handlowe (...) sp. z o.o. z w T. wniósł o orzeczenie wobec uczestnika A. R. (1), będącego prezesem zarządu spółki (...) sp. z o.o. w P., zakazu prowadzenia działalności gospodarczej lub na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu na okres lat dziesięciu.

W uzasadnieniu wniosku wskazano w szczególności, że (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań zarówno wobec wnioskodawcy, jak i wobec innych wierzycieli. Wnioskodawca wskazał, iż jego wierzytelność potwierdza prawomocny nakaz zapłaty wydany przez Sąd Rejonowy w Toruniu zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Powyższa należność zasądzona nakazem zapłaty wynika z faktury VAT nr (...) z dnia 27 maja 2015 r. z terminem płatności do dnia 25 sierpnia 2015 r. Wnioskodawca podkreślił, że stan niewypłacalności dłużnika zaistniał co najmniej już w sierpniu 2015 r. i trwa nadal. Podniósł, że uczestnik nie złożył, pomimo zaistnienia stanu niewypłacalności, wniosku o ogłoszenie upadłości, co spowodowało obniżenie wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w P., a w konsekwencji również pokrzywdzenie jej wierzycieli. Jako podstawę orzeczenia przedmiotowego zakazu wnioskodawca wskazał na treść art. 373 ust. 1 pkt 1 ustawy - Prawo upadłościowe.

W odpowiedzi na wniosek uczestnik wniósł o odrzucenie wniosku o orzeczenie wobec niego zakazu oraz odrzucenie wniosku o zasądzenie kosztów na rzecz wnioskodawcy oraz wniósł o zasądzenie od wnioskodawcy kosztów postępowania. Uczestnik wskazał, że po jakimś czasie pracy w spółce w jego ocenie spółka powinna być zgłoszona do likwidacji lub upadłości w sytuacji, gdyby nie było dofinansowania spółki. Uczestnik nie posiadał rzeczywistych informacji, ponieważ księgowość spółki była od niedawna prowadzona przez firmę zewnętrzną, a ta nie wyrabiała się z pracą z uwagi na bałagan w dokumentach zostawiony przez poprzednich właścicieli. Właściciel zobowiązał się dofinansować spółkę kwotą około 4 milionów złotych, co pozwoliłoby spłacić wszystkie długi i rozwinąć działalność. Uczestnik wskazał, że nie mógł złożyć wniosku o upadłość w momencie, gdy właściciel zapewniał o dofinansowaniu spółki, gdyż byłby to sabotaż, działanie na szkodę spółki.

Postanowieniem z 17 listopada 2016 r. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie w pkt 1. orzekł wobec uczestnika pozbawienie na okres 3 lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub w ramach spółki cywilnej oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, członka komisji rewizyjnej, reprezentanta lub pełnomocnika osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie tej działalności, spółki handlowej, przedsiębiorstwa państwowego, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszenia, w pkt 2. oddalił wniosek w pozostałym zakresie, a w pkt 3. określił, iż koszty postępowania ponosi w całości uczestnik, pozostawiając szczegółowe wyliczenie tych kosztów referendarzowi sądowemu w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie.

Jak ustalił Sąd Rejonowy, uczestnik jest prezesem zarządu spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. od 27 kwietnia 2015 r. Przedmiotem działalności była sprzedaż hurtowa napojów alkoholowych, sprzedaż detaliczna napojów alkoholowych i bezalkoholowych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach, transport drogowy towarów oraz działalność agencji reklamowych. Na dzień sporządzenia wniosku spółka posiadała zaległości wobec: Zakładu Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W., Inspektorat w P. w wysokości 189.329,35 zł; (...) sp. z o.o. w W. w wysokości 65.737,56 zł; A. R. w wysokości 91.000,00 zł; Naczelnika Trzeciego (...) Urzędu Skarbowego w R. w wysokości 74.983,00 zł; (...) S.A. w K. w wysokości 101.417,00 zł. Dłużna spółka posiada także wymagalne zobowiązanie wobec A. S., R. C. i W. D. stwierdzone prawomocnym nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym. Z uwagi na powyższe zobowiązania, wobec spółki toczą się postępowania egzekucyjne. Spółka posiada wymagalne zobowiązanie wobec Urzędu Miasta i Gminy P. w wysokości ponad 12 tys. zł z 2014 r. oraz wobec Zarządu Dróg Miejskich w łącznej wysokości 60,20 zł. Właściciel spółki zapewniał, że spółka zostanie doinwestowana, ale ostatecznie spółka nie otrzymała dofinansowania. Wierzycielka A. R. pożyczyła spółce kwotę 100 tys. zł, która miała być jej zwrócona po miesiącu - w kwietniu/maju 2015 r., ale nie została zwrócona.

Sąd Rejonowy wskazał, że wniosek rozpoznawany był w oparciu o przepisy Prawa upadłościowego (art. 373 - 377) w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (art. 452). Natomiast stan niewypłacalności uczestnika postępowania z uwagi na jego powstanie przed wejściem w życie znowelizowanych przepisów ustalony został w oparciu o przepisy ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze sprzed nowelizacji (art. 452 ust. 2 pr. restr.). W ramach rozważań prawnych Sąd Rejonowy stwierdził, że wniosek o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej wobec uczestnika zasługiwał na częściowe uwzględnienie. Dłużna spółka nie regulowała swoich wymagalnych zobowiązań już na datę objęcia przez uczestnika funkcji prezesa zarządu (tj. 27 kwietnia 2015 r.), zaś uczestnik nie złożył on wniosku o upadłość w odpowiednim terminie. W konsekwencji wniosek o orzeczenie przedmiotowego zakazu złożony w dniu 3 sierpnia 2016 r. podlegał merytorycznemu rozpatrzeniu jako złożony w trzyletnim terminie określonym w art. 377 p.u. Sąd Rejonowy stanął na stanowisku, że mimo, iż obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości powstał przed dniem objęcia funkcji prezesa zarządu przez uczestnika, z uwagi na niezłożenie tego wniosku był on aktualny i ciążył na kolejnym prezesie zarządu – uczestniku, który w terminie dwóch tygodni od objęcia funkcji prezesa zarządu w spółce niewypłacalnej, tj. do dnia 11 maja 2015 r., powinien złożyć wniosek, ale go uczestnik nie złożył. Uczestnik wiedział o stanie nieuregulowanych wymagalnych zobowiązań i pomimo tej wiedzy nie podjął żadnych czynności w celu złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki, którą reprezentował jako prezes zarządu. Wobec czego uczestnik ponosi winę za niezłożenie w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki. W ocenie Sądu I instancji ewentualny brak wiedzy uczestnika co do konieczności złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie dwóch tygodni od objęcia funkcji prezesa zarządu, nie zwalnia uczestnika z winy w niezłożeniu przedmiotowego wniosku. Brak wiedzy uczestnika na temat podstawowych przepisów prawa gospodarczego, w obszarze którego uczestnik zdecydował się funkcjonować, decydując się na objęcie funkcji prezesa zarządu w spółce, świadczy o lekkomyślności, a nawet niedbalstwie ze strony uczestnika. Sąd Rejonowy w zachowaniu uczestnika, polegającym na niezłożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości spółki w terminie, dopatrzył się znamion niedbalstwa, polegających na niedołożeniu należytej staranności wymaganej przez prawo. Ponadto z ustalonego w niniejszej sprawie stanu faktycznego wynika, iż niezłożenie przez uczestnika wniosku o ogłoszenie upadłości w wymaganym terminie było niekorzystne dla wierzycieli. Tym samym wniosek o pozbawienie uczestnika prawa prowadzenia działalności gospodarczej zasługuje na uwzględnienie w części z uwagi na stopień pokrzywdzenia wierzycieli. Złożenie w terminie wniosku o upadłość przez uczestnika mogłoby ustrzec część wierzycieli przed zawarciem ze spółką umów, z których spółka się nie wywiązała. W stosunku do pozostałych wierzycieli spółki przedłużający się stan niezaspakajania ich wymagalnych wierzytelności prowadzi do obniżenia wartości tych wierzytelności i pogarsza sytuację finansową wierzycieli. Mając powyższe na względzie orzeczono wobec uczestnika zakaz z art. 373 p.u. na okres lat trzech. O kosztach orzeczono na mocy art. 520 § 2 i art. 108 § 1 k.p.c. w związku z art. 376 ust. 1 p.u.

Apelację od postanowienia wywiódł uczestnik, zaskarżając rozstrzygnięcie w całości i wnosząc o uchylenie postanowienia lub przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Uczestnik zarzucił Sądowi Rejonowemu nierozpoznanie sprawy oraz nieprawidłową ocenę materiału zgormadzonego w toku postępowania. Zdaniem skarżącego Sąd Rejonowy nie wziął pod uwagę, iż w spółce trwał proces naprawczy oraz podpisano układy ratalne z ZUS i US, a właściciel spółki zobowiązał się do dofinansowania spółki. Ponadto uczestnik działał w dobrej wierze, mając na celu naprawę sytuacji finansowej spółki oraz jej rozwój.

W odpowiedzi wnioskodawca wniósł o oddalenie apelacji w całości jako bezzasadnej oraz zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawcy zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zaskarżone postanowienie podlegało częściowej zmianie (w zakresie punktów 1 i 3), a wniosek oddaleniu, z uwagi na naruszenie przez Sąd Rejonowy prawa materialnego, tj. art. 373 ust.1 i 2 ustawy – Prawo upadłościowe.

Na wstępie podkreślić należy, że z treści art. 378 § 1 k.p.c. (w zw. z art.13 §2 k.p.c. i art.376 p.u.) wyraźnie wynika rozpoznawczy charakter apelacji pełnej, ponieważ przepis ten wprost wskazuje, że sąd II instancji "rozpoznaje sprawę", a nie sam środek odwoławczy, co ma miejsce np. w wypadku skargi kasacyjnej (por. np. art. 398 ¹³ § 1 k.p.c.). Apelacja pełna polega na tym, że sąd II instancji w granicach zaskarżenia rozpatruje sprawę ponownie, czyli w sposób w zasadzie nieograniczony jeszcze raz bada sprawę rozstrzygniętą przez sąd I instancji. Oznacza to, że sąd II instancji ma prawo dokonać własnych ustaleń faktycznych poddając je ocenie pod kątem zastosowania prawa materialnego. Może on również dokonać samodzielnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i wyciągnąć z niego odmienne wnioski. Jednocześnie ma obowiązek naprawić wszelkie błędy sądu I instancji, stanowiące naruszenia prawa materialnego niezależnie od podniesienia ich w ramach zarzutów apelacyjnych. Sąd II instancji jest, z mocy art.378 k.p.c. (w zw. z art.13 §2 k.p.c. i art.376 p.u.), sądem merytorycznym i w sposób nieograniczony jeszcze raz bada sprawę rozstrzygniętą już przez sąd pierwszej instancji oraz w pełnym zakresie ocenia prawidłowość zastosowania w sprawie prawa materialnego (vide np.: postanowienie Sądu Najwyższego z 5 marca 2018 r., IV CSK 458/17). Naruszenia prawa materialnego przez sąd I instancji sąd II instancji bierze zatem pod uwagę z urzędu. Takie naruszenie prawa materialnego może nastąpić bądź poprzez jego błędną wykładnię – czyli przez mylne rozumienie treści określonej normy prawnej, albo poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, czyli poprzez błędne uznanie, iż do danego ustalonego stanu faktycznego ma zastosowanie dany przepis prawa materialnego albo przepis, który winien mieć zastosowanie w danym stanie faktycznym – nie został zastosowany (por.: wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 22 lutego 2018 r., III AUa 737/17).

W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy podzielił poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne, w szczególności w zakresie: wysokości i wymagalności zobowiązań dłużnej spółki oraz daty objęcie przez uczestnika funkcji członka zarządu w spółce i przyjął je za własne.

Sąd II instancji podzielił rozważania prawne Sądu Rejonowego, szczególnie w części dotyczącej: zastosowania odpowiednich przepisów ustaw – Prawo upadłościowe i naprawcze oraz Prawo upadłościowe, zaistnienia podstaw do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnej spółki, obowiązków uczestnika z tym związanych, winy uczestnika w niezłożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości spółki.

Sąd Okręgowy nie zgodził się jednak z ustaleniami prawnymi zaprezentowanymi w uzasadnieniu zaskarżonego rozstrzygnięcia, zwłaszcza w zakresie wystąpienia przesłanek uzasadniających orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub w ramach spółki cywilnej oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, członka komisji rewizyjnej, reprezentanta lub pełnomocnika osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie tej działalności, spółki handlowej, przedsiębiorstwa państwowego, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszenia.

W niniejszej sprawie, w ocenie Sądu Okręgowego, doszło do naruszenia przez Sąd I instancji art. 373 ust.1 i 2 p.u. Zachowanie uczestnika, w stosunku do którego prowadzone jest postępowanie o orzeczenie pozbawienia praw do prowadzenia działalności gospodarczej i pełnienia funkcji, musi mieścić się w hipotezie art.373 ust.1.pkt 1 p.u. (którego nie można rozpatrywać z pominięciem ust.2 art.373 p.u.), a w konsekwencji podejmowanych przez uczestnika działań musi dojść zarówno do obniżenia wartości ekonomicznej prowadzonego przedsiębiorstwa, jak i pokrzywdzenia wierzycieli.

Powołany przepis w ustępie 2 wymaga, aby sąd przy orzekaniu zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, brał pod uwagę stopień winy oraz skutki podejmowanych działań, w szczególności obniżenie wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa upadłego i rozmiar pokrzywdzenia wierzycieli. Obniżenie wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa i rozmiar pokrzywdzenia wierzycieli stanowią z mocy art.373 ust.2 p.u. materialnoprawne przesłanki orzeczenia zakazu przewidzianego w art.373 ust.1 ustawy, a nie tylko określenia jego czasowego rozmiaru. Nie można zaaprobować nieustalenia precyzyjnego określenia stopnia obniżenia wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa i rozmiaru pokrzywdzenia wierzycieli (tak: Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 29.11.2013 r., I CSK 178/13). Przy orzekaniu zakazu ustawodawca nałożył na sąd obowiązek dokonania równoczesnej oceny skutków podejmowanych działań i ich skali (por.: postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5.03.2009 r., III CSK 297/08, z dnia 7.04.2011 r., IV CSK 410/10, z dnia 14.02.2006 r., II CSK 14/05). Oznacza to, że nie wystarczające jest stwierdzenie, iż takie skutki nastąpiły, ale niezbędne jest wskazanie skutków poprzez wymierne i konkretne wartości (kwotowo bądź procentowo). Zarówno bowiem stopień winy, jak i skutki podejmowanych działań mają wpływ nie tylko na zakres pozbawienia praw, lecz mogą również oddziaływać na decyzję sądu o oddaleniu wniosku w konkretnej sytuacji, ponieważ orzeczenie zakazu ma charakter fakultatywny (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2010, II CSK 364/09, ). Tym samym sąd nie ma obowiązku orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej nawet w sytuacji, gdy wszystkie przesłanki wymienione w przepisach prawa upadłościowego ku temu wystąpią.

Tymczasem uzasadnienie zaskarżonego postanowienia dowodzi, że Sąd I instancji nie dokonał oceny wszystkich niezbędnych kumulatywnych przesłanek ustawowych, pozwalających przesądzić o zasadności orzeczenia zakazu w jego pełnym, zakreślonym przepisem zakresie. Nie można bowiem uznać za wystarczające stwierdzenia Sądu Rejonowego, iż w niniejszej sprawie wystąpiły skutki zaniechań uczestnika w postaci pokrzywdzenia wierzycieli. Niezbędne było wskazanie tych skutków (w tym również obniżenia wartości przedsiębiorstwa) poprzez wymierne i konkretne wartości, czyli kwotowo bądź procentowo.

Konieczne było również wskazanie związku przyczynowego pomiędzy zawinionym niezłożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości przez uczestnika a powstaniem tych wymiernych skutków jego działania (zaniechania). W judykaturze wyraźnie podkreślono, że zasadnicze znaczenie ma zatem nie sam fakt „doprowadzenia do upadłości”, ale związek przyczynowy pomiędzy uchybieniami wymienionymi w art. 373 ust. 1 pkt 1-4 p.u., a obniżeniem wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa uczestnika i rozmiarem pokrzywdzenia wierzycieli (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2008 r., IV CSK 379/08).

Zwyczajowo na okoliczność zbadania, czy i w jakim zakresie nastąpiło obniżenie wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa uczestnika i rozmiar pokrzywdzenia wierzycieli, należałoby dopuścić dowód z opinii biegłego, co nie miało miejsca w niniejszej sprawie. W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia Sąd Rejonowy w sposób bardzo ogólny wypowiedział się na temat skutków działań (zaniechań) podejmowanych przez uczestnika, nie przeprowadzając ich analizy. Zdaniem Sądu Okręgowego ta okoliczność wystarczyła, aby uznać, że w postępowaniu pierwszoinstancyjnym nie zostały zbadane przesłanki, konieczne do orzeczenia wobec uczestnika zakazu prowadzenia działalności gospodarczej.

Sąd II instancji stoi przy tym na stanowisku, że Sąd Rejonowy nie miał w niniejszej sprawie obowiązku dopuszczenia dowodów z urzędu na powołane wyżej okoliczności. W sprawie o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej wnioskodawca powinien udowodnić przesłanki uzasadniające orzeczenie tego zakazu. To na nim bowiem spoczywał obowiązek przedstawienia w sprawie stosownych dowodów, wskazany w art. 232 zd.1 k.p.c., albowiem to on z podnoszonych okoliczności wywodził żądanie sformułowane we wniosku. Powyższy przepis znajduje zastosowanie w sprawie o orzeczenie zakazu działalności gospodarczej na podstawie art. 13 § 2 k.p.c. w zw. z art. 376 ust.1 zd. 3 p.u. Postępowanie ujęte w przepisach art. 373 i następne ustawy – Prawo upadłościowe toczy się według przepisów o postępowaniu nieprocesowym, jednakże obowiązują w nim reguły dowodzenia i wszystkie zasady i przepisy prawa procesowego dotyczące postępowania dowodowego i ustaleń faktycznych, w tym art. 229, art. 230 i art. 231 k.p.c.

To zatem na wnioskodawcy, co jednoznacznie wynika już z samej treści art. 373 ust.1 p.u., spoczywa obowiązek wykazania wystąpienia kumulatywnie wszystkich przesłanek orzeczenia zakazu, w tym również zawinionego przez uczestnika niezgłoszenia w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości, obniżenia wartości przedsiębiorstwa upadłego oraz stopnia pokrzywdzenia wierzycieli. Wnioskodawca w niniejszej sprawie obowiązkowi temu nie podołał, co powinno skutkować oddaleniem wniosku przez Sąd I instancji.

Aby mógł zostać orzeczony zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, niezbędne jest wykazanie przez wnioskodawcę istnienia wszystkich przesłanek wskazanych w art. 373 p.u., muszą one bowiem wystąpić kumulatywnie. Sąd I instancji miał świadomość istnienia i wysokości zadłużenia dłużnej spółki, w której uczestnik pełnił funkcję członka zarządu. Tym niemniej sama okoliczność istnienia i wysokości zadłużenia spółki, wynikających z prowadzonej przez uczestnika działalności, wobec niewykazania okoliczności obniżenia wartości przedsiębiorstwa a także rozmiaru pokrzywdzenia wierzycieli, nie była wystarczającą przesłanką do orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej w niniejszej sprawie.

Wnioskodawca nie wykazał, aby zachowanie uczestnika mieściło się w hipotezie art.373 ust.1.pkt 1 p.u. (którego nie można rozpatrywać z pominięciem ust.2 art.373 p.u.), a w konsekwencji podejmowanych przez uczestnika działań doszło zarówno do obniżenia wartości ekonomicznej prowadzonego przedsiębiorstwa, jak i pokrzywdzenia wierzycieli, a to na wnioskodawcy, jako inicjatorze postępowania sądowego, ciążył obowiązek udowodnienia

swojego żądania. W niniejszej sprawie wnioskodawca nie sprostał ciążącemu na nim obowiązkowi dowodowemu, czyli nie wykazał, iż wystąpiły skutki podejmowanych przez uczestnika działań lub zaniechań w postaci obniżenia wartości ekonomicznej dłużnej spółki (...) sp. z o.o. oraz pokrzywdzenia wierzycieli. Wnioskodawca, mimo że był zobowiązany do złożenia stosownych wniosków dowodowych nie tylko na okoliczność zadłużenia spółki i winy uczestnika w niezłożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie, ale również na okoliczność zaistnienia związku przyczynowego między niezłożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości spółki a ewentualnymi skutkami niezłożenia wniosku i na okoliczność zaistnienia skutków podejmowanych przez uczestnika działań bądź zaniechań, wniosków takich nie złożył. Wobec czego stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie nie wykazano przesłanek niezbędnych do orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej i pełnienia funkcji wobec uczestnika i dlatego wniosek o orzeczenie zakazu podlegał oddaleniu.

Na marginesie należy zauważyć, iż Sąd Rejonowy zaniechał w niniejszej sprawie wskazania konkretnej daty powstania niewypłacalności spółki, w której uczestnik pełnił funkcję członka zarządu. Wnioskodawca jako podstawę orzeczenia zakazu z art.373 p.u. wobec uczestnika wskazywał na niezłożenie w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości przez osobę do tego zobowiązaną (uczestnika). Powoływanie się na tę przesłankę wymaga jednakże ustalenia daty powstania podstawy do ogłoszenia upadłości. W wypadku, gdyby w niniejszej sprawie inne przesłanki do orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej zostały dowiedzione, w kontekście zeznań świadka i przesłuchania uczestnika na okoliczność kondycji finansowej spółki, okoliczności objęcia funkcji członka zarządu przez uczestnika, obietnic w zakresie dofinansowania spółki, składanych przez wspólnika spółki, ustalenie daty powstania niewypłacalności spółki mogłoby mieć wpływ, jeżeli nie na samo orzeczenie zakazu w stosunku do uczestnika, to choćby na wymiar tego zakazu.

Na aprobatę nie zasługuje także niewyjaśnienie w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, z jakich przyczyn orzeczono wobec uczestnika zakaz prowadzenia działalności gospodarczej i pełnienia funkcji na okres trzech lat w sytuacji, gdy aktualny najniższy wymiar zakazu wynosi rok (art.373 ust.1 p.u. w zw. z art.452 ust.2 pr. restr.).

W sytuacji, gdy tak jak w sprawie niniejszej, stwierdzone przez Sąd II instancji naruszenie prawa materialnego skutkowało zmianą zaskarżonego postanowienia i oddaleniem wniosku, a więc orzeczeniem korzystnym dla uczestnika, należało uznać za niecelowe odnoszenie się do dalszych zarzutów, podniesionych przez uczestnika w apelacji.

Z powyższych względów zaskarżone postanowienie na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. w zw. z art. 376 p.u. podlegało zmianie, a wniosek oddaleniu.

Apelacja uczestnika w tej części, w jakiej uczestnik zaskarżył punkt 2 postanowienia Sądu Rejonowego, podlegała odrzuceniu jako niedopuszczalna na mocy art. 373 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 p.u. w zw. z art. 376 p.u. Wskazać należy, że zaskarżone orzeczenie w punkcie 2 zawierało rozstrzygnięcie w przedmiocie oddalenia wniosku o orzeczenie zakazu w pozostałej części. Było to więc rozstrzygnięcie korzystne dla uczestnika, wobec czego uczestnik nie posiadał interesu prawnego w jego zaskarżeniu. Interes prawny w zaskarżeniu nie jest pojęciem ustawowym, ale w judykaturze przyjmuje się konieczność jego istnienia jako przesłanki środka odwoławczego ( gravamen). Chodzi tu o pokrzywdzenie strony treścią orzeczenia, wynikające z różnicy między zgłoszonym przez nią żądaniem a końcowym rozstrzygnięciem. O tym, czy interes taki istnieje, przesądza uzyskanie bądź nieuzyskanie przez stronę zaspokojenia jej sfery materialnoprawnej, realizowanej w procesie sądowym (por. np. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1971 r., III CZP 79/71 i z dnia 8.04.1997 r., I CKN 57/97). W niniejszej sprawie w zakresie punktu 2 zaskarżonego postanowienia, którym oddalono wniosek w pozostałej części, orzeczono zgodnie ze zgłoszonym przez uczestnika żądaniem i dlatego apelacja uczestnika w tym zakresie była niedopuszczalna.

Wobec powyższego i na podstawie powołanych przepisów orzeczono jak w sentencji.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art.520 §2 k.p.c. w zw. z art. 376 p.u., biorąc pod uwagę wynik tego postępowania i koszty, które poniósł uczestnik postępowania apelacyjnego, tj. opłatę od apelacji w kwocie 100 zł.

Małgorzata Siemianowicz – Orlik Maria Więckowska Andrzej Kubica