Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 września 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Beata Łapińska

Protokolant st. sekr. sądowy Karolina Rudecka

po rozpoznaniu w dniu 6 września 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku W. C. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania W. C. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 30 grudnia 2016 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 386/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 grudnia 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy W. C. (1) prawa do emerytury z uwagi na brak wymaganego 25-letniego ogólnego stażu pracy .

Dnia 1 lutego 2017 roku W. C. (1) złożył odwołanie od ww. decyzji wnosząc o jej zmianę przez przyznanie skarżącemu prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych przez zaliczenie do ogólnego stażu pracy okresu od 26 kwietnia 1991 r. do 5 stycznia 1992 r. na budowie eksportowej w NRD .

W piśmie procesowym z dnia 26 czerwca 2018 r. pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o zaliczenie mu do ogólnego stażu pracy okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców między rokiem 1991 a 1992 oraz od kwietnia 93 do stycznia 1994 r.

Na rozprawie w dniu 6 września 2018 r. sprecyzował odwołanie wnosząc o zaliczenie od ogólnego stażu pracy przerw w pracy zawodowej , tj. okresów od 25 kwietnia 1991 r. do 6 stycznia 1992 r. oraz od 1 maja 1993 r. do 31 stycznia 1994 r. jako okresów uzupełniających , gdyż wtedy pracował on w gospodarstwie rolnym rodziców.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca W. C. (1) , urodzony w dniu (...), złożył w dniu 19 grudnia 2016 roku wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego lecz wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-2 akt ZUS t. I)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 24 lat 6 miesięcy i 20 dni, w tym : 22 lata, 8 miesiecy i 11 dni okresów składkowych , 2 miseiące okresów nieskładkowych oraz 1 rok 8 miesięcy i 9 dni okresów uzupełniających – pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 4 grudnia 1972 do 11.08. 1974 r - w tym 16 lat , 9 miesięcy i 12 dni w szczególnych warunkach

(dowód: decyzja z dnia 30grudnia 2016 roku, k. 2 akt ZUS oraz wyliczenia stażu pracy zawarta w piśmie organu rentowego z dnia 12 lutego 2018 r – k. 38 akt sprawy. )

W okresie od dnia 12 sierpnia 1974 r. do 29 lutego 1992 r. wnioskodawca zatrudniony był w Fabryce (...) w R.. W trakcie zatrudnienia tam w okresie od 4 maja 1988 r. do 31 grudnia 1990 r. przebywał na urlopie bezpłatnym w związku z zatrudnieniem go przez Przedsiębiorstwo (...) w C. na budowie eksportowej w NRD – R. na stanowisku tokarza . Razem z nim przez cały okres pracy w NRD pracował J. K. . Obaj zakończyli pracę na budowie eksportowej z dniem 31 grudnia 1990 r.

( dowód : świadectwo pracy z dnia 6 maja 1991 r. – k. 32 akt organu rentowego, pismo Zakładu (...) w P. – k. 43 akt oraz zeznania świadka J. K. na rozprawie w dniu 6 września 2018 roku od godziny 00:13:24 do godziny 00:15:01, protokół z rozprawy, k. 68 akt sprawy ) .

Z budowy eksportowej W. C. (1) wrócił do macierzystego zakładu pracy . W okresie od 26 kwietnia 1991 r. do 5 stycznia 1992 r. korzystał z urlopu bezpłatnego. Stosunek praz z Fabryka (...) ustał z dniem 29 lutego 1992 r.

( dowód : świadectwo pracy z dnia 18 sierpnia 1993 r. zawarte w aktach ZUS)

W okresie od 3 marca 1992 r. do 31 stycznia 1994 r. zarejestrowany był jako bezrobotny , a zasiłek dla bezrobotnych otrzymywał od 1 maja 1992 r. do 31 grudnia 1992 r. oraz od 1 stycznia 1993 r. do 30 kwietnia 1993 r.

(dowód : zaświadczenie (...) Urzędu Pracy w R. – k. 5 akt ZUS) .

W okresie od 1 lutego 1994 r. do 29 grudnia 1998 r. wnioskodawca podlegał ubezpieczeniu z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej

( dowód : Pismo ZUS z dnia 7 stycznia 1999 r. – k. 6 akt ZUS)

Rodzice wnioskodawcy , M. i W. C. (2) posiadali gospodarstwo rolne położone w S. o powierzchni 2,6 ha .

Wnioskodawca po ukończeniu 16 roku życia do czasu zatrudnienia w (...) pracował w gospodarstwie rolnym rodziców i ten okres od 4 grudnia 1972 do 11.08. 1974 r

w wymiarze 1 roku 8 miesięcy i 9 dni został mu przez organ rentowy zaliczony do stażu pracy jako uzupełniający . Razem z rodzicami mieszkał w tym gospodarstwie w S. do 30 listopada 1979 r. Potem zamieszkał w R..

( bezsporne)

Jego ojciec M. C. zmarł 2 września 1984 r. Wtedy gospodarstwem zajmowała się matka wnioskodawcy , a on pomagał jej w prowadzeniu tego gospodarstwa . Po powrocie z Niemiec od 1991 r. on decydował co posiać w gospodarstwie , jak je prowadzić. Kiedy pracował zawodowo przyjeżdżał do matki rzadziej, mniej pomagał, ale jak miał przerwy w pracy zawodowej ,czyli od 25 kwietnia 1991 r. do 6 stycznia 1992 r. oraz od 1 maja 1993 r. do 31 stycznia 1994 r. to przyjeżdżał do gospodarstwa matki codziennie i pracował w tym gospodarstwie. Centrum życiowe miał cały czas w R. gdzie mieszkał z żoną i dziećmi.

( dowód : zeznania świadków G. S. i M. L. oraz wnioskodawcy – k. 68 - 69 akt sprawy)

W. C. (1) w okresie od 27 lipca 2000 r. do chwili obecnej podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników i z tego tytułu od 2000 r. opłaca składki . W trakcie przerw w zatrudnieniu ani on ani jego matka nie opłacali składek na ubezpieczenie społeczne rolników z tytułu jego pracy w gospodarstwie rolnym.

( dowód: zaświadczenie KRUS nr (...) z dnia 8 listopada 2016 r. – k. 16 akt rentowych)

.

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów

i zważył co następuje :

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 887) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.

Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 25-letni okres zatrudnienia . Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości, że wnioskodawca ukończył 60 lat i wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa i posiada on okres pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 16 lat , 9 miesięcy i 12 dni.

W odwołaniu od decyzji ZUS skarżący najpierw wniósł o zaliczenie mu do stażu pracy okresu zatrudnienia na budowie eksportowej w NRD gdzie pracował od 1988 r. korzystając w tym okresie z urlopu bezpłatnego w(...)w R.. W toku postępowania skarżący podnosił , iż świadectwo pracy wystawione przez (...) błędnie wskazało datę końcową zatrudnienia w NRD , tj. 31 XII 1990 r. podczas gdy pracował on tam do 31 XII 1991 r. Podniósł nadto, iż razem z nim przez ten sam okres pracował J. K. , z którym razem z eksportowej budowy wrócili do Polski.

W piśmie z dnia 23 lutego 2018 r. (...) Oddział w P. podał, iż J. K. ma zaliczony do stażu pracy okres pracy na budowie eksportowej od 1.04.1986 r. do 31.12.1990 r. , czyli data końcowa jest taka sama jak w świadectwie pracy wnioskodawcy wystawionym przez (...) w dniu 6 maja 1991 r. Datę tę potwierdził także świadek J. K. . Wnioskodawca zrezygnował w tej sytuacji z zaliczenia mu do stażu pracy okresu pracy na budowie eksportowej po 31 grudnia 1990 r. przyznając tym samym, iż świadectwo pracy (...)u prawidłowo wskazywało okres zatrudnienia w NRD.

W tej sytuacji wnioskodawca zgłosił nowy zarzut wnosząc o zaliczenie mu do brakującego ogólnego stażu pracy okresu pracy w gospodarstwie rolnym matki W. C. (2) .

Poza sporem bowiem jest po zakończeniu pracy w NRD W. C. (1) powrócił do macierzystego zakładu pracy , a w okresie od 26 kwietnia 1991 r. do 5 stycznia 1992 r. korzystał z urlopu bezpłatnego. Stosunek pracy z Fabryką (...) ustał z dniem 29 lutego 1992 r. W okresie od 3 marca 1992 r. do 31 stycznia 1994 r. zarejestrowany był jako bezrobotny , a zasiłek dla bezrobotnych otrzymywał od 1 maja 1992 r. do 31 grudnia 1992 r. oraz od 1 stycznia 1993 r. do 30 kwietnia 1993 r.

W okresie od 1 lutego 1994 r. do 29 grudnia 1998 r. wnioskodawca podlegał ubezpieczeniu z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Skarżący precyzując zarzuty do zaskarżonej decyzji wniósł ostatecznie o zaliczenie mu do stażu pracy jako okresów uzupełniających okresu urlopu bezpłatnego w (...) od 26 kwietnia 1991 r. do 5 stycznia 1992 r. oraz . oraz od 1 maja 1993 r. do 31 stycznia 1994 r.. Są to przerwy w zatrudnieniu do dnia rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej.

W świetle powyższego prawidłowość zaskarżonej decyzji należało ocenić w aspekcie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2004r Nr 39, poz. 353 z późn. zm.).

Przepis ten stanowi, że przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się jako okresy składkowe:

1. okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki,

2. przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia,

3. przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia.

Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 października 2006 r., I UK 73/06, zawarte w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej, odesłanie do odrębnych przepisów należy rozumieć jako warunek wywiązania się z obowiązku nałożonego przez te przepisy na rolnika podlegającego ubezpieczeniu. Okresy pracy rolniczej traktuje się jako składkowe, jeśli w czasie podlegania zaopatrzeniu emerytalnemu rolników (od 1 stycznia 1978 r.), a następnie ubezpieczeniu społecznemu rolników (od 1 stycznia 1983 r.) ubezpieczony opłacał składki na to ubezpieczenie, ewentualnie mając ukończone 16 lat prowadził gospodarstwo, tj. był rolnikiem przed 1 lipca 1977 r. lub pracował w gospodarstwie rolnym, tj. miał inny status niż rolnik przed 1 stycznia 1983 r., gdyż od tej daty rolnicy mieli obowiązek opłacania składek również za domowników (Legalis nr 176137). Innymi słowy, z mocy przywołanego przepisu, przy ustalaniu prawa do emerytury nie ma możliwości uwzględnienia jako okresów składkowych okresów „rolnych” przypadających po 1 stycznia 1983 r., jeśli nie zostały za te okresy opłacone składki na ubezpieczenie społeczne rolników.

Sąd Okręgowy podziela w pełni w tym zakresie także wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dnia 21 marca 2018 r.III AUa 814/17, w którym ten uznał, iż na podstawie przepisu art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1270 ze zm.), przy ustalaniu prawa do emerytury nie ma możliwości uwzględnienia, jako okresów składkowych, okresów pracy w gospodarstwie rolnym przypadających po 1 stycznia 1983 r., jeżeli za te okresy nie zostały opłacone składki na ubezpieczenie społeczne rolników.

Przenosząc powyższe na grunt analizowanej sprawy należy podkreślić, iż z lektury akt , a w szczególności z zeznań świadków G. S. oraz M. L. wynika, iż matka wnioskodawcy po śmierci męża w 1984 r. prowadziła gospodarstwo rolne położone w S. . Wnioskodawca nie był jej domownikiem, gdyż nie mieszkał z nią, a swoje centrum życiowe miał w R., gdzie mieszkał z żoną i dziećmi. Pracował wtedy zawodowo i kiedy tylko mógł przyjeżdżał pomagając matce w prowadzeniu tegoż gospodarstwa . Z zeznań świadków , którym Sąd dał wiarę wynika, iż wtedy kiedy skarżący nie pracował już zawodowo to przyjeżdżał do matki codziennie i pracował w gospodarstwie rolnym decydując o zakresie prac . Chodzi tu o sporne okresy przypadające na lata 1991-1993.

Powstaje w tym miejscu pytanie, czy sam fakt pracy w gospodarstwie rolnym czy nawet fakt samodzielnego prowadzenia go uprawnia skarżącego do doliczenia mu do stażu pracy spornych okresów jako okresów uzupełniających w świetle przytoczonego wyżej przepisu art. 10.

Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, iż skoro W. C. (1) nie wykazał , że za powyższe okresy opłacił on albo jego matka należne składki na ubezpieczenie społeczne rolników , a z zaświadczenia KRUS nr (...) z dnia 8 listopada 2016 r. ( vide : k. 16 akt rentowych) , które nie było kwestionowane wynika, iż dopiero od dnia 27 lipca 2000 r. do chwili obecnej podlega on ubezpieczeniu społecznemu rolników i z tego tytułu od 2000 r. opłaca składki to oznacza, iż brak jest podstaw prawnych do zaliczenia mu wspomnianych okresów pracy w gospodarstwie rolnym do brakującego ogólnego stażu pracy, który prawidłowo organ rentowy wyliczył na 24 lata , 6 miesięcy i 20 dni. ( vide: szczegółowe obliczenia stażu pracy – k. 38 akt sprawy )

Biorąc zatem pod uwagę, iż wnioskodawca nie spełnił wszystkich wymaganych warunków do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury , gdyż nie legitymuje się 25 letnim okresem zatrudnienia Sąd Okręgowy oddalił odwołanie jako bezzasadne.

Z tych też względów na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak sentencji wyroku.