Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Anna Zawadka

Protokolant: p.o. protokolanta sądowego Katarzyna Pawelec

po rozpoznaniu dnia 9 kwietnia 2018 r.

sprawy A. S. (1) syna J. i S. ur. (...) w W.

obwinionego o wykroczenia z art. 92a kw w zw. z § 27 ust. 1 Rozporządzenia Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn. 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. 2002r. Nr 170 poz. 1393) i inne

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę obwinionego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie

z dnia 30 sierpnia 2017 r. sygn. akt IV W 1327/17

I.  zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że w ramach czynu zarzuconego w pkt 1 ustala, iż obwiniony A. S. (1) przekroczył dopuszczalną prędkość 70 km/h wynikającą ze znaku pionowego B-33 o 40 km/h, jadąc z prędkością 110 km/h; w ramach czynu zarzuconego w pkt 2 ustala, iż obwiniony A. S. (1) wjechał za sygnalizator S-1 podczas nadawanego łącznie czerwonego i żółtego sygnału świetlnego,

II.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

III.  zasądza od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 40 zł tytułem opłaty za II instancję oraz 50 złotych tytułem wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu odwoławczym, a także kwotę 2052 zł (dwa tysiące pięćdziesiąt dwa) tytułem kosztów opinii biegłego.

Sygn. akt VI Ka 1331/17

UZASADNIENIE

A. S. (1) został obwiniony o to, że:

1.  W dniu 26 marca 2017 roku ok. godz. 4:13 w W. na drodze publicznej, jadąc ulicą (...) od strony ul. (...) w kierunku ul. (...), wykroczył przeciwko przepisom określonym w § 27 ust. 1 RMI oraz SWiA w sprawie ZSD w ten sposób, że kierując samochodem marki P. o nr rej. (...), jechał z prędkością 126 km/h i przekroczył dopuszczalną prędkość 70 km/h wynikającą ze znaku pionowego B-033 o 56 km/h.

tj. za wykroczenie z art. 92a kw w zw. z § 27 ust. 1 Rozporządzenia Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn. 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. 2002r. Nr 170 poz. 1393).

2.  Następnie kontynuując jazdę ok. godz. ok. godz. 4:13 w W. na drodze publicznej skrzyżowaniu ul. (...) z ul. (...), naruszył zasady przewidziane § 95 ust. 1 pkt 3 RMI oraz SWiA w sprawie ZSD w ten sposób, że kierując samochodem marki P. o nr rej. (...) nie zastosował się do sygnalizacji świetlnej i wjechał za sygnalizator S-1 podczas nadawanego czerwonego sygnału świetlnego.

tj. za wykroczenie z art. 92 § 1 kw w zw. z § 95 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn. 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. 2002r. Nr 170 poz. 1393).

3.  W miejscu i czasie jak w pkt 2 wykroczył przeciwko przepisom o porządku w ruchu drogowym, określonym w art. 38 ust. 1 Pord w ten sposób, że kierując samochodem m-ki P. o nr rej. (...) nie posiadał przy sobie dokumentu stwierdzającego uprawnienie do kierowania pojazdem.

tj. za wykroczenie z art. 95 kw w zw. z art. 38 pkt 1 ustawy z dnia 20.06.1997r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012r. poz. 1137 ze zm.)

Wyrokiem z dnia 30 sierpnia 2017r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi –Południe w Warszawie w sprawie sygn. akt IV W 1327/17

I.  obwinionego A. S. (1) uznał za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów i za to na podstawie art. 92a kw w zw. z art. 9 § 2 kw wymierzył obwinionemu łącznie karę grzywny w wysokości 400 (czterystu) złotych;

II.  zasądził od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 90 (dziewięćdziesiąt) złotych tytułem kosztów sądowych, w tym kwotę 40 (czterdzieści) złotych tytułem opłaty.

Apelację od wyroku wniósł obrońca obwinionego, który zaskarżył wyrok w całości na korzyść obwinionego i w oparciu o art. 427 § 1 i 2 kpk w zw. z art. 109 kpw i art. 438 pkt 2 i 3 kpk w zw. z art. 109 kpw zarzucił wyrokowi:

I.  obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, tj.:

a)  art. 170 § 1 pkt 5 kpk w zw. z art. 39 § 2 kpw poprzez oddalenie wszystkich zgłoszonych przez obrońcę wniosków dowodowych:

- wniosku o zobowiązanie Komendy Stołecznej Policji do przedłożenia instrukcji obsługi prędkościomierza kontrolnego do pomiaru prędkości pojazdów w ruchu drogowym o oznaczeniu fabrycznym (...),

- wniosku o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność ustalenia, czy dokonany w toku kontroli pomiar prędkości obwinionego został dokonany w sposób prawidłowy, a w przypadku gdyby został on wykonany nieprawidłowo ustalenie z jaką prędkością poruszał się pojazd kierowany przez A. S. (1),

- wniosku o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z przesłuchania w charakterze świadka M. G.,

z uwagi na stwierdzenie, że zgłoszone wnioski dowodowe w sposób oczywisty zmierzały do przedłużenia postępowania, podczas gdy brak było ku dokonaniu takiej oceny jakichkolwiek podstaw, zaś zgłoszone wnioski dowodowe miały na celu ustalenie prawidłowego stanu faktycznego, w tym ustalenie rzeczywistej prędkości z jaką poruszał się pojazd obwinionego, a także zapewnienie przysługującego prawa do obrony;

b)  art. 7 kpk w zw. z art. 8 kpw poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny zeznań J. S. (1) poprzez bezpodstawne uznanie, że zeznania tego świadka były konsekwentne, spójne, logiczne oraz korespondujące z odtworzonym podczas rozprawy nagraniem, podczas gdy zeznania tego świadka, z uwagi na fakt, iż to on dokonywał pomiaru prędkości, a zatem stwierdzenie, że pomiar ten dokonany został błędnie uznać należało by za co najmniej mało prawdopodobne, winny być ocenione z uwzględnieniem tej okoliczności;

c)  art. 7 kpk w zw. z art. 8 kpw poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny dowodu- nagrania zdarzenia, zawierającego także zarejestrowaną podczas nagrania wartość pomiarów prędkości i uznanie go za w pełni wiarygodne, podczas gdy ocena ww. dowodu wymagała wiedzy specjalnej, zaś przyjęcie nagrania za podstawę rozstrzygnięcia skutkowało bezpodstawnym uznaniem sprawstwa obwinionego;

d)  art. 193 kpk w zw. z art. 42 § 1 kpw poprzez poczynienie ustaleń faktycznych mających kluczowe znaczenia dla zapadłego rozstrzygnięcia, tj. ustalenia prędkości z którą poruszać się miał obwiniony bez przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego, podczas gdy okoliczności te mające istotne znaczenie dla wydanego orzeczenia wymagało wiadomości specjalnych;

e)  art. 4 § 1 kpw poprzez naruszenie prawa do obrony obwinionego przemawiające się w bezpodstawnym oddaleniu wszystkich zgłoszonych przez obronę wniosków dowodowych oraz pozbawienie tym samym obwinionego możliwości obrony przysługujących mu praw;

f)  art. 2 § 2 kpk w zw. z art. 8 kpw poprzez naruszenie jednej z naczelnych zasad postępowania karnego, tj. zasady prawdy materialnej brak dokonania kluczowych dla sprawy ustaleń, w sytuacji gdy zasadą jest, że podstawą wszelkich rozstrzygnięć powinny stanowić prawdziwe ustalenia faktyczne, a Sąd powinien podejmować wszelkie czynności mające na celu realizację ww. zasady;

II.  i w konsekwencji powyższych uchybień błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na treść zapadłego orzeczenia poprzez przyjęcie, że obwiniony dopuścił się naruszenia zarzucanych mu wykroczeń, podczas gdy przy prawidłowo ustalonym stanie faktycznym przypisanie sprawstwa obwinionego w zakresie ujętym w wyroku nie byłoby możliwe.

Mając na uwadze powyższe obrońca obwinionego wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie obwinionego od zarzucanych mu czynów, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jest zasadna jedynie w zakresie, w jakim spowodowała zmianę zaskarżonego wyroku.

W toku kontroli instancyjnej zaskarżonego rozstrzygnięcia pojawiły się wątpliwości tego rodzaju, że konieczne okazało się uzupełnienie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy. W związku z powyższym, z uwagi na to, że konieczność stwierdzenia okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy wymagało wiadomości specjalnych, Sąd Okręgowy z urzędu dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu technologii pomiaru prędkości pojazdów oraz zwrócił się do Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Stołecznej Policji, o nadesłanie instrukcji obsługi prędkościomierza kontrolnego użytego do pomiaru prędkości pojazdu obwinionego. W dniu 04.12.2017r. do akt sprawy wpłynęła kopia podręcznika użytkownika prędkościomierza kontrolnego (...) (k.86-110). Postanowieniem z dnia 22 listopada 2017r. sygn. akt VI Ka 1331/17 biegłemu zadano pytania celem ustalenia, czy urządzeniem pomiarowym o oznaczeniu fabrycznym (...) nr fabryczny (...) możliwe było wykonanie pomiaru prędkości w sposób podany przez funkcjonariusza policji oraz czy dokonany w toku kontroli pomiar prędkości pojazdu P. o nr rej. (...) został dokonany w sposób prawidłowy, a jeżeli nie to czy możliwe jest ustalenie z jaką prędkością poruszał się pojazd kierowany przez A. S. (1).

Biegły mgr inż. W. L. przedłożył obszerną i wyczerpującą analizę techniczną w związku z postawionymi przez sąd odwoławczy pytaniami. Argumentacja podnoszona przez skarżącego okazała się być częściowo trafna. Biegły stwierdził, iż dla pojazdu obwinionego zostały wykonane dwa kolejne odcinkowe pomiary prędkości na dystansie 50 m. Podczas obu pomiarów prędkości radiowóz policji nieznacznie zwalniał przy czym widoczne na kadrach filmu zwiększenie się rozstawu reflektorów świadczące o zmniejszaniu się dystansu pomiędzy radiowozem i samochodem obwinionego wskazuje, iż radiowóz zwalniał w nieco mniejszym tempie niż obwiniony, choć kierujący radiowozem funkcjonariusz policji starał się utrzymać szacowaną wzrokowo stałą odległość względem pojazdów. Analizując wyniki I pomiaru biegły podjął próbę oszacowania prędkości samochodu obwinionego na podstawie znanego kwantu czasu pomiędzy poszczególnymi klatkami video widocznymi na nagraniu oraz dostrzegalnych w materiale filmowym relacjach geometrycznych wzajemnego położenia pojazdu obwinionego względem obiektów stałych na poboczu jezdni. Biegły ustalił odległość w metrach rozstawu latarni A oraz B widocznych na nagraniu, zidentyfikował rzeczywiste położenie tych latarni oraz zmierzył ich wzajemną odległość. Na podstawie zeznań oraz materiału video porównał elementy infrastruktury drogowej (znaki drogowe, przejścia dla pieszych, sygnalizacja świetlna) z przebiegiem ulicy (...) na odcinku od ul. (...) do (...) i precyzyjnie zidentyfikował odcinek pomiarowy widoczny w przedziale klatek właściwych dla pomiaru pierwszego. Na podstawie zdjęcia lotniczego w dużej rozdzielczości zwymiarował odległość pomiędzy latarniami A i B ustalając ją na ok. ≈ 35 metrów. Mając oszacowany czas przemieszczania się obwinionego na tym odcinku biegły obliczył prawdopodobną średnią prędkość z jaką obwiniony przejechał ten odcinek drogi. Prawdopodobna prędkość obwinionego szacowana na podstawie powyższej procedury analizy obrazu z wykorzystaniem obiektów stałych w postaci słupów latarni ulicznych wyniosła ok. 110 km/h (≈ 110,25 km/h).

Odnośnie drugiego pomiaru biegły dokonał analizy okresu pomiarowego co kilka klatek materiału video pod kątem szerokości rozstawu zewnętrznych krawędzi tylnych opraw świateł pojazdu obwinionego, co pokazało wzajemne relacje odległościowe pojazdu obwinionego i podążającego za nim radiowozu policyjnego. Na podstawie tej analizy biegły stwierdził, że bryła pojazdu widoczna na nagraniu także się powiększała mimo, że prowadzący radiowóz funkcjonariusz i tym razem zwalniał próbując zrównać własną prędkość z prędkością obwinionego, a zatem średnia prędkość obwinionego musiała być mniejsza od prędkości radiowozu. Porównując procentową wartość zmiany (powiększenia) gabarytu samochodu obwinionego z pierwszego pomiaru z procentową zmianą gabarytów dla drugiego pomiaru biegły obliczył różnicę i ustalił, że stosunek zmiany odległości wzajemnej oraz stosunek względnych prędkości radiowozu i pojazdu obwinionego był podobny podczas obu pomiarów. Na tej podstawie wyliczył, że średnia prędkość pojazdu obwinionego podczas drugiego pomiaru wynosiła ≈ 104,92 km/h. Z uwagi na wykazany brak zachowania przez prowadzącego radiowóz funkcjonariusza stałej odległości (tj. stałego rozmiaru pojazdu mierzonego w kadrze kamery), prędkość średnia radiowozu nie odzwierciedlała więc rzeczywistej prędkości obwinionego. Wyniki przeprowadzonej przez biegłego analizy wskazują jednak, że w obydwu pomiarach obwiniony poruszał się z prędkością przekraczającą dozwolony limit w wysokości 70 km/h, podczas pierwszego pomiaru kontrolnego z prędkością ok. ≈ 110 km/h, a podczas drugiego pomiaru kontrolnego z prędkością ≈ 105 km/h.

Biegły wskazał jednocześnie, że analiza poklatkowa fragmentu nagrania po zakończeniu pomiaru drugiego wykazała, że wjazd na skrzyżowanie odbył się w czasie wyświetlania na semaforze sygnalizacji świetlnej (klatka 603 nagrania) łącznie świateł : czerwone + żółte. W chwili gdy czoło pojazdu obwinionego znajdowało się mniej więcej na wysokości pierwszego znaku poziomego P-8b (strzałka kierunkowa w prawo) na sygnalizatorze wyświetlane było światło czerwone. Kilkadziesiąt sekund później na semaforze zapaliło się dodatkowo światło żółte przy jednoczesnym utrzymaniu wyświetlania światła czerwonego, a wówczas obwiniony znajdował się już obiema osiami kół swojego samochodu poza końcem linii ciągłej P-2 (i linii warunkowej P-14), będąc bezpośrednio na skrzyżowaniu.

Sąd Okręgowy podzielił w całości wnioski biegłego zawarte w opinii z dnia 31 stycznia 2018r. Biegły mgr inż. W. L. jest specjalistą w dziedzinie, którą się zajmuje i nie sposób podważyć prawidłowości jego ustaleń popartych szczegółową analizą techniczną dotyczącą wszelkich możliwych wariatów wydarzenia.

Zważyć należy, iż biegły nie wykluczył, lecz uznał za prawdopodobne, że pomiar prędkości dokonany przez urządzenie (...) model (...) mógł zostać zniekształcony z uwagi na brak utrzymania podczas obu pomiarów idealnie stałej odległości od poprzedzającego pojazdu przez kierującego radiowozem. Biegły obliczył prawdopodobną średnią prędkość pojazdu obwinionego na podstawie relacji odległościowych oraz geometrycznych obu pojazdów i przemieszczenia względem rozstawionych w ściśle określonych odległościach słupów ulicznych latarni oświetleniowych uzyskując przybliżone wartości podczas obu pomiarów. Sąd Okręgowy, z uwagi na pojawienie się wątpliwości, czy obwiniony jechał z prędkością 126 km/h czy 110 km/h, przyjął wersję dla niego korzystniejszą, zgodnie z regułą, iż nieusunięte wątpliwości rozstrzyga się na korzyść obwinionego. Powyższe zaś skutkowało zmianą zaskarżonego wyroku w ramach czynu zarzuconego w pkt 1 w ten sposób, że ustalono, iż obwiniony A. S. (1) przekroczył dozwoloną prędkość 70 km/h o 40 km/h jadąc z prędkością 110 km/h. Natomiast w ramach czynu zarzuconego w pkt 2 w ten sposób, że ustalono, iż obwiniony A. S. (1) wjechał za sygnalizator S-1 podczas nadawanego łącznie czerwonego i żółtego sygnału świetlnego,

Nie można zgodzić się więc z zarzutem podniesionym w apelacji, że przypisanie sprawstwa obwinionego w zakresie ujętym w wyroku nie jest możliwe. Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia wynikał z przyjęcia przez Sąd I instancji za dowód pewny nagrania dokumentującego dokonanie dwóch pomiaru prędkości pojazdu obwinionego, do którego jak wykazała opinia biegłego należało podejść z dużą dozą ostrożności. Ocena wartości dowodowej tego nagrania wymagała więc wiadomość specjalnych, których Sąd Rejonowy nie zasięgnął.

Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska skarżącego, że poprzez oddalenie wniosku dowodowego o przesłuchanie w charakterze świadka M. G. Sąd Rejonowy obraził przepis postępowania tj. art. 170 § 1 pkt 5 kpk w zw. z art. 39 § 2 kpw. Zgodzić się należy z decyzją procesową oddalenia tego wniosku, albowiem przesłuchanie drugiego funkcjonariusza policji w sytuacji gdy skarżący kwestionuje wiarygodność zeznań jednego z nich tj. świadka J. S. (2) oraz podważa dokładność pomiaru prędkości dokonanego przez tych funkcjonariuszy policji, wskazuje na to, iż akurat ten wniosek w oczywisty sposób zmierzał jedynie do przedłużenia postępowania.

Uzupełnienie materiału dowodowego przez Sąd Odwoławczy doprowadziło więc jedynie do korekty poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych poprzez obniżenie prędkości z jaką poruszał się obwiniony i ustalenie, że przekroczył dopuszczalną prędkość 70 km/h wynikającą ze znaku pionowego B-33 o 40 km/h jadąc z prędkością 110 km/h. Ponadto Sąd Odwoławczy ustalił, iż obwiniony A. S. (1) wjechał za sygnalizator S-1 podczas nadawanego łącznie czerwonego i żółtego sygnału świetlnego. W toku postępowania odwoławczego bezspornie wykazano, że A. S. (1) przekroczył dozwoloną prędkość, co zarejestrowało urządzenie pomiarowe zamontowane w radiowozie policyjnym, a potwierdziła analiza techniczna sporządzona przez biegłego. Obwiniony popełnił także wykroczenie z art. 92 § 1 kw, albowiem sygnał czerwony z żółtym oznacza zakaz wjazdu oraz informuje, że za chwilę wyświetlany będzie sygnał zielony. W tym czasie kierujący powinien przygotować się do rozpoczęcia jazdy. Tymczasem obwiniony wjechał za sygnalizator S-1 podczas nadawanego łącznie czerwonego i żółtego sygnału świetlnego nie stosując się do sygnału świetlnego nadawanego przez urządzenie umieszczone na drodze.

Sąd Odwoławczy nie miał także wątpliwości co do winy obwinionego w zakresie czynu z pkt 3. Obwiniony A. S. (1) nie posiadał przy sobie dokumentu prawa jazdy, podczas kontroli nie okazał dokumentu prawa jazdy twierdząc, że nie ma go przy sobie. Takie działanie wyczerpało znamiona wykroczenia określonego w art. 95 kw. Skarżący nie kwestionował oceny dowodów w zakresie tego czynu, a zatem brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku o uniewinnienie obwinionego także od tego zarzutu.

Wymierzona obwinionemu kara grzywny w kwocie 400 zł łącznie za trzy wykroczenia, z pewnością nie nosi cech rażącej niewspółmierności, jest adekwatna do stopnia jego zawinienia, a także uwzględnia sytuację materialną i możliwości finansowe obwinionego, który z racji wieku (39 lat) jest zdatny do zarobkowania. Obwiniony wprawdzie odmówił podania jakichkolwiek danych o swojej sytuacji majątkowej i rodzinnej, a z informacji o dochodach (k.143) wynika, że za 2016r. nie złożył deklaracji podatkowej. Tym niemniej marka pojazdu jakim się poruszał w dacie zdarzenia (P.) wskazuje na możliwości finansowe wystarczające do zapłaty grzywny w stosunkowo niewielkiej wysokości.

Wysokość zasądzonej od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa opłaty za drugą instancję została określona na podstawie art. 118 §1 i 3 KPW w zw. z art. 3 ust 1 Ustawy z dnia 23.06.1973r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983 r. Nr.49, poz.223), zaś wysokość wydatków w formie zryczałtowanej za postępowanie przed sądem II instancji w na podstawie § 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 10.10.2001 r. w sprawie wysokości zryczałtowanych wydatków postępowania oraz wysokości opłaty za wniesienie wniosku o wznowienie postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 15.10.2001, Nr 118, poz. 1269). Sąd Odwoławczy obciążył obwinionego także kosztami wydanej opinii biegłego z zakresu technologii pomiaru prędkości pojazdów w kwocie 2052 zł, albowiem kwota zryczałtowanych wydatków postępowania odwoławczego nie obejmuje kosztów wydanej opinii. Względy słuszności nie przemawiają także za zwolnieniem obwinionego od tych kosztów postępowania odwoławczego i obciążenie nimi Skarbu Państwa.