Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 września 2018 r.

Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 27 sierpnia 2018 r. w Giżycku na rozprawie

sprawy z powództwa Skarbu Państwa - 24 (...) Oddziału (...) w G.

przeciwko K. G.

o zapłatę

1.  Powództwo oddala.

2.  Zasądza od powoda Skarbu Państwa - 24 (...) Oddziału (...) w G. na rzecz pozwanego K. G. kwotę 5.417,00 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSR Marek Makowczenko

Sygn. akt I C 768/18

UZASADNIENIE

Powód Skarb Państwa – 24 (...) Oddział (...) w G. wniósł do tut. Sądu pozew przeciwko K. G. o zapłatę kwoty 59.688,80 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 15 marca 2017 r. do dnia zapłaty. Jednocześnie domagał się zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu pełnomocnik powoda podał, iż pozwany zobowiązany był do wykonania dokumentacji technicznej na remont kotłowni, wymianę komina oraz sieci c. o. w kompleksie S. do dnia 5 grudnia 2016 r. Z uwagi na niewykonanie zobowiązania powód odstąpił od umowy oraz wezwał do zapłaty kary umownej w wysokości 59.688,80 zł.

(pozew – k. 2-6)

Nakazem zapłaty z dnia 20 marca 2018 r. wydanym w sprawie I Nc 275/18 Referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Giżycku uwzględnił powództwo w całości (k. 36).

Pozwany K. G. w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu. Podniósł, iż niewykonanie umowy spowodowane było okolicznościami niezależnymi od pozwanego – tj. niedostarczeniem zgód na dysponowanie nieruchomością w celach budowlanych od osób czy podmiotów będących właścicielami nieruchomości sąsiednich, przez które przechodzi sieć wodociągowa należąca do powoda. Wskazywał także na brak pomocy ze strony powoda przy wykonywaniu umowy. Z ostrożności procesowej pozwany podniósł zarzut miarkowania naliczonej kary umownej jako rażąco wygórowanej.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 2 sierpnia 2016 r. Skarb Państwa – 24 (...) Oddział (...) z siedzibą w G. zawarł z K. G. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...) Projektowanie i Nadzór w Budownictwie K. G. umowę w sprawie zamówienia publicznego na wykonanie dokumentacji technicznej wraz z częścią kosztorysową na remont kotłowni, wymianę komina oraz sieci c.o. w kompleksie S.. W zakres zamówienia wchodziło sporządzenie kompletnej dokumentacji projektowej oraz uzyskanie wszelkich decyzji administracyjnych, uzgodnień, opinii w tym o lokalizacji inwestycji celu publicznego, o pozwoleniu na budowę.

Termin zakończenia realizacji zadania ustalono na dzień 5 grudnia 2016 r. Wynagrodzenie strony ustaliły na kwotę 298.444 zł brutto płatną w terminie 30 dni na podstawie prawidłowo wystawionej przez pozwanego faktury po wykonaniu przedmiotu umowy i odbiorze przez powoda.

W § 10 ust. 1 pkt f umowy strony zastrzegły karę umowną za odstąpienie od umowy przez zamawiającego z przyczyn, za które odpowiada pozwany w wysokości 20 % wynagrodzenia brutto.

( dowód : umowa nr (...) – k. 9-14, wyciąg z opisu przedmiotu zamówienia – k. 15-23, zeznania świadka A. T. – k. 101)

W dniu 16 sierpnia 2016 r. odbyła się rada techniczna z udziałem pozwanego i przedstawicieli powoda, na której pozwany przedstawił proponowane rozwiązania techniczne w przedmiocie zakresu remontu. Ustalono, iż sieć cieplna zostanie zaprojektowana po istniejącej trasie.

( dowód : notatka służbowa – k. 98, zeznania świadka M. M. – k. 101)

W toku realizacji umowy pozwany ustalił, iż część sieci cieplnej przebiega przez teren cywilny – tj. teren należący do wspólnot mieszkaniowych oraz Gminy P.. W piśmie z dnia 25 listopada 2016 r. skierowanym do powoda pozwany wniósł o dostarczenie prawa dysponowania nieruchomością na cele budowlane dla działek, przez które przebiegała projektowana sieć.

W piśmie z dnia 30 listopada 2016 r. skierowanym do powoda pozwany wniósł o przedłużenie terminu realizacji zamówienia z uwagi na konieczność uzgodnienia dokumentacji projektowej z dodatkowymi właścicielami działek oraz uzyskaniem od nich prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, na co powód nie wyraził zgody. Pozwany ponownie zwrócił się o przedłużenie terminu w piśmie z dnia 3 stycznia 2017 r. Termin nie został przedłużony.

( dowód : zeznania świadka A. T. – k. 101, D. C. – k. 101, pismo z 25.11.2016 r. – k. 51, pismo z 30.11.2016 r. – k. 52, pismo z 05.12.2016 r. – k. 20, pismo z 13.12.2016 r. – k. 25, pismo z 18.01.2017 r. – k. 26, pismo z 02.12.2016 r. – k. 53, pismo z 21.12.2016 r. – k. 54, pismo z 03.01.2017 r. – k. 55-57)

Z inicjatywy pozwanego w dniu 26 stycznia 2016 r. odbyło się spotkanie z przedstawicielami wspólnot mieszkaniowych budynków nr (...) oraz przedstawicielem gminy R.. Gmina wyraziła zgodę na realizację inwestycji. Wspólnoty mieszkaniowe nie zgodziły się na remont sieci ciepłowniczych przy wykorzystaniu istniejącej trasy.

( dowód : zeznania świadka M. R. – k. 101, D. C. – k. 101, notatki – k. 67)

W piśmie z dnia 3 lutego 2017 r. powód odstąpił od umowy z wyłącznej winy pozwanego twierdząc, iż pozwany nie dostarczył dokumentacji technicznej na remont kotłowni, wymianę komina oraz sieci c. o. W dniu 22 lutego 2017 r. wystawił notę obciążeniową nr (...) na kwotę 59.688,80 zł z tytułu kary umownej i wezwał do zapłaty w terminie 14 dni od otrzymania noty. Kolejne wezwania do zapłaty pozostawały bezskuteczne. Pozwany twierdził bowiem, iż brak jest podstaw prawnych i faktycznych, które uzasadniałyby zapłatę kar umownych.

( dowód : pismo z 03.02.2017 r. – k. 27-28, nota obciążeniowa – k. 29, wezwanie do zapłaty z 03.03.2017 r. z potwierdzeniem odbioru – k. 32-33, wezwanie do zapłaty z 28.04.2017 r. z potwierdzeniem odbioru – k. 34-35, pismo z 06.03.2017 r. – k. 70)

W piśmie z dnia 6 marca 2017 r. pozwany wezwał powoda do zapłaty kwoty 209.148 zł tytułem częściowego wykonania zamówienia.

( dowód : pismo z 06.03.2017 r. – k. 68-69)

Do chwili obecnej inwestycja nie została zrealizowana. Pozwany nie przedłożył powodowi żadnych dokumentów związanych z wykonanej umowy.

(okoliczność bezsporna)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o cytowane wyżej dowody z dokumentów, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron, zeznania świadków oraz przesłuchanie pozwanego. Ustalone w sprawie okoliczności pozostawały w sprawie bezsporne, istota sprawy koncentrowała się natomiast wokół odmiennej oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego przez strony procesu.

W ustalonych okolicznościach Sąd uznał, iż strony zawarły w dniu 2 sierpnia 2016 r. umowę o dzieło w wyniku zorganizowanego przez powoda przetargu nieograniczonego przeprowadzonego na podstawie ustawy z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1579). Strony działając zgodnie z art. 483 § 1 k.c. zastrzegły w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Art. 484 § 1 k.c. stanowi, iż w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Zgodnie z przyjętą linią orzecznictwa, zastrzeżenie kary umownej na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania nie zwalnia dłużnika od obowiązku jej zapłaty nawet w razie wykazania, że wierzyciel nie poniósł szkody (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 2003 r. , III CZP 61/03, OSNC 2004, Nr 5, poz. 69).

Bezspornym był fakt przystąpienia przez pozwanego do realizacji umowy. Umówione prace miały zostać wykonane do dnia 5 grudnia 2016 r. Powód złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy w piśmie z dnia 3 lutego 2017 r., którego odebrania pozwany nie kwestionował. Poza sporem jest, że w tym dniu prace nie zostały zakończone. W ocenie Sądu pozwany udowodnił jednak, że odstąpienie od umowy nie nastąpiło z przyczyn leżących po jego stronie. Wykazał, że nie ponosi odpowiedzialności za niewykonanie umowy w wyznaczonym terminie. Bezsprzecznie w zakres umowy wchodziło uzyskanie pozwolenia na budowę. Żadna ze stron procesu nie kwestionowała powyższej okoliczności. Nadto wynika ona z przedłożonego wyciągu opisu przedmiotu zamówienia (k.21). Zgodnie natomiast z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 Prawo budowlane (Dz. U. z 2018 r., poz. 1202) pozwolenie na budowę wydaje organ administracji architektoniczno-budowlanej. Decyzja ta ma charakter związany, co oznacza, że w razie spełnienia wymagań określonych przepisami prawa organ musi wydać decyzję o treści żądanej przez inwestora. Warunki wydania pozwolenia na budowę zawiera regulacja art. 32 ustawy Prawo budowlane. Jednym z koniecznych warunków uzyskania pozwolenia na budowę, jest przedłożenie oświadczenia, pod rygorem odpowiedzialności karnej, o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane (art. 32 ust. 4 pkt 2 w/w ustawy). Oświadczenie to jest środkiem dowodowym mającym wykazać dysponowanie przez inwestora prawem do nieruchomości na cele budowlane (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w O. z dnia 5 lipca 2018 r., (...) SA/Op 76/18, LEX nr 2531172). Czynność ta musi być dokonana przez inwestora osobiście ze względu na rygor odpowiedzialności karnej, która to odpowiedzialność jest zindywidualizowana.

Prawo dysponowania nieruchomością na cele budowlane może wynikać z prawa własności, użytkowania wieczystego, zarządu, ograniczonego prawa rzeczowego albo stosunku zobowiązaniowego, przewidującego uprawnienia do wykonywania robót budowlanych. Konieczności złożenia cytowanego oświadczenia dotyczy wszystkich działek, na których znajduje się planowana inwestycja. Wydanie pozwolenia na budowę w sytuacji, gdy inwestor nie oświadczył, iż ma prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane stanowi rażące naruszenie prawa w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 lutego 1998 r., (...) SA 779/97, niepubl.).

W sprawie nie budziło wątpliwości, iż przyczyną niewykonania zobowiązania w terminie był brak oświadczenia powoda o prawie dysponowania wszystkimi nieruchomościami, na których miała zostać zrealizowana inwestycja, zaś dokonanie tej czynności było niezbędnym warunkiem uzyskania pozwolenia na budowę. Pozwany podjął czynności w celu uzyskania takiego oświadczenia, o czym świadczy treść jego pisma z dnia 25 listopada 2016 r. (k. 51), pisma z dnia 30 listopada 2016 r. (k. 52) oraz czynności podejmowane z właścicielami nieruchomości, w tym spotkanie z przedstawicielami wspólnot mieszkaniowych oraz gminy przeprowadzone w dniu 26 stycznia 2017 r. (k. 67).
Z przedstawionych dokumentów oraz zeznań świadków I. R., D. C. (k. 101) jednoznacznie wynika, iż właściciele nieruchomości, na których miała zostać zrealizowana inwestycja nie wyrazili na nią zgody, zaś powód nie dysponował żadnym tytułem prawnym do władania tymi nieruchomościami w zakresie obejmującym sieć ciepłowniczą. Powyższa okoliczność uniemożliwiła pozwanemu wykonanie pełnej dokumentacji technicznej stanowiącej zbiór dokumentów określonych w opisie przedmiotu zamówienia (k. 20), stanowiącej przedmiot praw autorskich i spełniających wymagania przepisów prawnych, w szczególności ustawy Prawo budowlane, oraz obowiązujących norm i zasad wiedzy technicznej.

Skoro zatem odstąpienie od umowy nie nastąpiło z winy pozwanego, brak było podstaw do żądania kary umownej zastrzeżonej na tę okoliczność. Powództwo podlegało oddaleniu, o czym Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. zważając, iż pozwany poniósł koszty procesu, na które składały się koszty zastępstwa procesowego w kwocie 5.400 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.