Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 czerwca 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Agata Regulska (spr.)

Sędziowie SSO Grzegorz Szepelak

SSO Ewa Kilczewska

Protokolant Justyna Gdula

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Marka Janczyńskiego

po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 2013 r.

sprawy A. S. (1)

oskarżonego o przestępstwo z art. 242 § 2 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego dla W. –. Ś.

z dnia 21 grudnia 2012r. sygn. akt V K 1270/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  wymierzoną oskarżonemu karę pozbawienia wolności obniża do 3 (trzech) miesięcy;

b)  na podstawie art. 69 § 1 kk w zw. z art. 70 § 1 pkt 1 kk warunkowo zawiesza oskarżonemu wykonanie kary pozbawienia wolności na okres próby wynoszący 3 (trzy) lata;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od Skarbu Państwa (Kasa Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Śródmieścia) na rzecz adwokata L. R. kwotę 619,92 złotych (sześciuset dziewiętnastu i ⁹²/100, w tym VAT), tytułem nieopłaconej obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

IV.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Sygn. akt IV Ka 344/13

UZASADNIENIE

A. S. (1) został oskarżony oto, że: W dniu 9 maja 2011 r. korzystając z udzielonej przez Sąd Okręgowy w. W.postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2011 r. sygn. akt (...) przepustki losowej w odbywaniu kary pozbawienia wolności w wymiarze 2 lat 120 miesięcy pozbawienia wolności, orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego dla W. Ś. W. (...)Karny z dnia 20 stycznia 2011 r. sygn. akt V K 1849/10 bez usprawiedliwionej przyczyny nie powrócił do Aresztu Śledczego we W. w ciągu 3 dni od terminu zakończenia udzielonej przepustki tj. o przestępstwo z art. 242 § 2 k.k.

Wyrokiem z dnia 21 grudnia 2012 r. (w sprawie o sygn. akt V K 1270/12) Sąd Rejonowy dla Wrocławia Śródmieścia we Wrocławiu w V Wydziale Karnym:

I.  oskarżonego A. S. (1) uznał za winnego tego, że w dniu 9 maja 2011 r. we W. korzystając z udzielonej przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu zarządzeniem z dnia 29 kwietnia 2011 r. sygn. akt V Pen 635/11 przepustki losowej w odbywaniu kary pozbawienia wolności w wymiarze 2 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności, orzeczonej wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego dla Wrocławia Śródmieścia Wydział V Karny z dnia 20 stycznia 2011 r. sygn. akt V K 1849/10 bez usprawiedliwionej przyczyny nie powrócił do Aresztu Śledczego we W. w ciągu 3 dni od terminu zakończenia udzielonej przepustki co stanowi przestępstwo z art. 242 § 2 k.k. i za ten czyn na podstawie art. 242 § 2 k.k. wymierzył oskarżonemu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze oraz § 19 oraz § 14 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 3 i § 16 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. L. R. kwotę 988,92 zł z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu , w tym kwotę 184,92 zł podatku od towarów i usług.

III.  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych w tym od opłat zaliczając je na rachunek Skarbu Państwa.

Przedmiotowy wyrok w całości zaskarżył obrońca oskarżonego, zarzucając mu:

1) obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a to
art. 6, 170 § 1 pkt 2), 3), 5) k.p.k., polegającą na naruszeniu prawa
oskarżonego do obrony poprzez oddalenie wniosków dowodowych
oskarżonego o przesłuchanie lekarzy R. M. i (...) M., jak również świadka A. G. uznając, że
dowody te są nieprzydatne do stwierdzenia okoliczności związanych z
powodami niestawiennictwa oskarżonego w areszcie śledczym w dniu 6 maja

2011 r. - podczas gdy oskarżony za pośrednictwem również ww. dowodów
zamierzał realizować prawo do obrony wykazując, że przyczyną niepowrotu
do aresztu śledczego była usprawiedliwiona, a co stanowi usprawiedliwioną
przyczynę a co nie jest zależne od konkretnych okoliczności, z
uwzględnieniem właściwości osobistych sprawcy, jego zachowania w
zakładzie karnym oraz sytuacji w jakiej znalazł się poza zakładem, a nadto
niedopuszczalna ocena dowodów w sposób aprioryczny

2) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał
wpływ na treść tego orzeczenia poprzez przyjęcie, że przyczyna niepowrotu
przez oskarżonego do aresztu śledczego była nieusprawiedliwiona - podczas
gdy przyczyna ta była usprawiedliwiona albowiem z treści zebranego w
sprawie materiału dowodowego, w tym ze zgodnych wyjaśnień oskarżonego i
zeznań A. S. (2), jak również ustaleń Sądu meriti wynika,
że:

-

jedyną motywacją oskarżonego niepowrotu do zakładu karnego była chęć pomocy finansowej swojej rodzinie;

-

oskarżony ma na utrzymaniu 4 dzieci w tym P. S. i O. S. na które obowiązany jest łożyć alimenty w kwocie po 500 zł miesięcznie płatne do 10 każdego miesiąca począwszy od 1 czerwca 2011 r. do rąk ich matki A. S. (2) na podstawie wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia- Fabrycznej we Wrocławiu z dnia 20 stycznia

2012 r. sygn. akt III RC 455/11;

- jedna z córek oskarżonego wymaga w niedalekiej przyszłości kosztownego zabiegu operacyjnego;

- żona oskarżonego A. S. (2), która sprawuje pieczę nad wspólnymi małoletnimi córkami od dnia 23 września 2010 r. jest zarejestrowana w Urzędzie Pracy we W. jako bezrobotna bez prawa do zasiłku;

- żona oskarżonego A. S. (2) cierpi na epilepsję;

- oskarżony przez cały czas pozostawania poza zakładem karnym ciężko pracował na budowie;

- oskarżony przekazał żonie w styczniu 2012 r. kwotę 4.000 zł;

- oskarżony w czasie pozostawania poza zakładem karnym wzorowo przestrzegał porządku prawnego i zamierzał powrócić do zakładu karnego po operacji córki;

3) rażącą niewspółmierność orzeczonej oskarżonemu bezwzględnej kary pozbawienia wolności w wymiarze 10 miesięcy podczas gdy uwzględniając wszystkie okoliczności przedstawione powyżej, w szczególności motywacje sprawcy i potwierdzające ją zachowanie oskarżonego w czasie pozostawania poza zakładem karnym, nie sposób przyjąć, że zachowanie oskarżonego nacechowane było dużym ładunkiem społecznej szkodliwości.

Tak formułując zarzuty, skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów, a ewentualnie w razie uwzględnienia zarzutu rażącej niewspółmierności kary wniósł o wymierzenie oskarżonemu kary grzywny. Ponadto obrońca wniósł o zasądzenie od Skarbu Państwa na Jego rzecz kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w wysokości 150% stawki minimalnej tj. kwoty 774,90 zł w tym 144,90 zł podatku od towarów i usług.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego zasługiwała na uwzględnienie jedynie w części.

Dokładna analiza akt niniejszej sprawy pozwoliła bowiem Sądowi Okręgowemu na uznanie zarzutu, dotyczącego rażącej niewspółmierności orzeczonej kary za zasadny.

Kontrolując poprawność postępowania przed Sądem I instancji, Sąd Okręgowy stwierdził bowiem, że Sąd Rejonowy przeprowadził postępowanie dowodowe w zakresie zarzucanych oskarżonemu czynów w pełni poprawnie, rzeczowo wykorzystując w toku rozprawy głównej możliwości dowodowej weryfikacji stawianych zarzutów w granicach niezbędnych dla ustalenia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia kwestii sprawstwa, winy i prawnej odpowiedzialności oskarżonego.

Sąd Orzekający tak zebrany materiał dowodowy poddał logicznej analizie, ustalając realizację przez oskarżonego ustawowych znamion czynu zabronionego stypizowanego w art. 242 § 2 k.k., jego sprawstwo oraz winę.

Przeprowadzona przez Sąd Okręgowy kontrola instancyjna wykazała, iż Sąd I instancji prawidłowo ustalił, że oskarżony nie powrócił do zakładu karnego w terminie 3 dni od daty zakończenia udzielonej przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu zarządzeniem z dnia 29 kwietnia 2011 r. sygn. akt V Pen 635/11 przepustki losowej w odbywaniu kary pozbawienia wolności w wymiarze 2 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności, orzeczonej wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego dla W. Ś. W. V. K.z dnia 20 stycznia 2011 r. sygn. akt VK 1849/10.

Na podstawie zebranego materiału dowodowego Sąd Rejonowy słusznie wskazał, iż oskarżony przyznał się do zarzucanego czynu, co koresponduje z zeznaniami żony oskarżonego, choć de facto przyznał że jego brak powrotu do zakładu karnego był usprawiedliwiony. Sąd Okręgowy podziela ponadto stanowisko Sądu I instancji, że dowód z przesłuchania lekarzy R. M. i M. M. (2), jak również świadka A. G. były zbędne dla ustalenia okoliczności związanych z powodami niestawiennictwa oskarżonego w areszcie śledczym w dniu 9 maja 2011 r. i zmierzały do przedłużenia postępowania. Zeznania tych świadków miały bowiem służyć wykazaniu przyczyn nie powrócenia oskarżonego do zakładu karnego takich jak choroba córki i konieczności zebrania odpowiednich funduszy na przeprowadzenie zabiegu operacyjnego, które to okoliczności zostały już wcześniej ustalone podczas przeprowadzenia dowodu z wyjaśnień oskarżonego i zeznań świadka A. S. (2) a więc zmierzały w sposób oczywisty do przedłużenia postępowania.

Nie można również zgodzić się z obrońcą oskarżonego co do istnienia usprawiedliwionej przyczyny nie powrócenia z udzielonej przepustki przez oskarżonego.. Oskarżony w swoich wyjaśnieniach wskazywał wszak, że nie powrócił do aresztu śledczego aby podjąć pracę i zebrać środki na zabieg dla swojej córki O. S. co koresponduje również z zeznaniami żony oskarżonego. Obrońca w apelacji nie dostrzegł zaś, że odrębną kwestią jest ustalenie przyczyny niepowrotu do zakładu karnego a ocena tej przyczyny jako usprawiedliwionej lub nieusprawiedliwionej. Ocena ta bowiem należy do Sądu Orzekającego przy uwzględnieniu konkretnych okoliczności danej sprawy z uwzględnieniem właściwości osobistych sprawcy, jego zachowania w zakładzie karnym oraz sytuacji w jakiej znalazł się poza zakładem.

Zważając na powyższe, po analizie zebranego materiału dowodowego Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że Sąd Rejonowy właściwie ocenił zachowanie oskarżonego nieusprawiedliwione. Wskazać należy, że oskarżony mimo wiedzy o stanie zdrowia córki nie starał się o kolejną przepustkę lub o udzielenie przerwy w odbyciu kary ze względu na ważne względy rodzinne lub osobiste zakładając a priori, że spotka się z odmową. Oskarżony związany emocjonalnie z córką podjął zaś nieracjonalną decyzji i nie wrócił z udzielonej przepustki w terminie. Wskazać zaś można, że zasady doświadczenia życiowego pozwalają przyjąć, że A. S. (2) również mogła podjąć starania o podjęcie pracy, a oskarżony po powrocie do zakładu karnego również mógł podjąć tam zatrudnienie i wspomóc rodzinę finansowo.

Ustalenia w zakresie winy oskarżonego poczynione przez Sąd I instancji nie budzą wątpliwości. Należy podkreślić, że oskarżony miał pełną świadomość, że postępuje wbrew porządkowi prawnemu. Zawinienia nie wyłącza również ciężka sytuacja majątkowa rodzinny oskarżonego i sytuacja zdrowotna córek oskarżonego.

Sąd Okręgowy nie podziela natomiast poglądu Sądu Rejonowego o nacechowaniu zachowania oskarżonego dużym ładunkiem społecznej szkodliwości. Należy stwierdzić, że zachowania mniej szkodzące społeczeństwu powinny być karane łagodniej, odpowiednio do ich treści materialnej (tak również Sąd Apelacyjny w Krakowie z dnia 2 marca 2004 r. II Aka 31/04, KZS 2004, z .3, poz. 20). Ponieważ czyn oskarżonego niewątpliwie jest społecznie szkodliwy, a jego materialnym elementem jest szkodzenie społecznemu przekonaniu o konieczności i nieuchronności odbycia orzeczonych kar, to jednak zgodnie z art. 115 § 2 k.k. biorąc pod uwagę sposób i okoliczności popełnienia czynu oraz motywację oskarżonego Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że stopień społecznej szkodliwości czynu nie jest tak wysoki jak przyjął Sąd Rejonowy. Inny jest bowiem stopień społecznej szkodliwości zachowania sprawcy, który nie powraca do zakładu karnego w celu prowadzenia dalszej działalności przestępczej a inny dla osoby, która robi to w celu pomocy swoim bliskim. Dodatkowo należy wspomnieć, że rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa oraz sposób życia oskarżonego przed i po popełnieniu przestępstwa przemawiają za orzeczeniem kary niższej niż zawarta w wyroku Sądu I instancji o czym na podstawie art. 242 § 2 k.k. orzeczono w pkt I sentencji wyroku.

Ponadto Sąd Okręgowy mając na względzie istnienie w stosunku do oskarżonego pozytywnej prognozy kryminologicznej wyrażającej się w zmianie postawy oskarżonego po ponownym osadzeniu w areszcie śledczym. Zmiana ta została zauważona również przez Sąd Penitencjarny i wyraża się w postanowieniu Sądu Okręgowego we Wrocławiu Wydział V

Penitencjarny z dnia 21 stycznia 2013r. (sygn. akt V(...)/wz). Sąd Okręgowy podziela pogląd wyrażony w powyższym postanowieniu, że resocjalizacja ma charakter rozwojowy i ma prowadzić do zmiany postaw i zachowań skazanego, zaś jeśli taka zmiana następuje to uznać należy, że proces resocjalizacji osiągnął swój zamierzony cel. Oskarżony już w warunkach izolacji więziennej podjął nieodpłatną pracę jako porządkowy, uzyskiwał nagrody regulaminowe a karę odbywał w systemie programowego oddziaływania co również wskazuje na pożądaną społecznie postawę oskarżonego. Zdaniem Sądu Okręgowego całokształt okoliczności dotyczących oskarżonego przemawia za orzeczeniem w stosunku do niego warunkowego zawieszenia kary pozbawienia wolności o czym na podstawie art. 69 § 1 k.k. w zw. z art. 70 § 1 pkt 1 k.k. orzeczono w pkt I lit. b wyroku.

O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 634 k.p.k. w zw. z art. 624 § 1 w zw. z art. 626 § 1 k.p.k. oraz na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze oraz § 19 oraz § 14 ust. 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu poprzez zwolnienie oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych w tym od opłat zaliczając je na rachunek Skarbu Państwa.