Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 31 sierpnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Jolanta Łanowy-Klimek

po rozpoznaniu sprawy 31 sierpnia 2018 w G.

na posiedzeniu niejawnym

w sprawie K. S.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w P.

o wynagrodzenie

na skutek zażalenia powoda i pozwanego wzajemnego K. S.

od postanowienia Sądu Rejonowego w T. G.

z dnia 15 czerwca 2018 sygn. akt IV P 192/16

p o s t a n a w i a:

oddalić zażalenie

(-) SSO Jolanta Łanowy-Klimek

UZASADNIENIE

Powód K. S. wniósł do Sądu Rejonowego w T. G. pozew przeciwko (...) sp. z o.o. w P. o wynagrodzenie.

Wyrokiem z 20 kwietnia 2018r. (sygn. akt IV P 192/16) Sąd Rejonowy w T. G. m.in. oddalił powództwo główne, ustalił opłatę od powództwa głównego na kwotę 3350 zł oraz odstąpił od obciążania powoda – pozwanego wzajemnego K. S. kosztami sądowymi.

Powód – pozwany wzajemny wniósł apelację od powyższego wyroku, w której zawarł wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych.

Z przedłożonego oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania wynika, że powód prowadzi gospodarstwo domowe z partnerką oraz synem P. S.. Nie posiada nieruchomości, oszczędności, wierzytelności, czy praw majątkowych. Miesięczny dochód powoda uzyskiwany z wynagrodzenia za pracę kształtuje się na poziomie 5166,66 zł netto, zaś jego partnerka otrzymuje rentę w wysokości 742 zł netto miesięcznie. Łączny dochód przypadający na gospodarstwo domowe powoda to 5908,66 zł netto miesięcznie. Wykazane w oświadczeniu miesięczne koszty ponoszone przez gospodarstwo domowe powoda wynoszą 5170 zł, na co składają się: wydatki na czynsz w kwocie 720 zł, wydatki na media w kwocie 600 zł, koszty leczenia w kwocie 850 zł, koszty dojazdu do pracy wynoszące 1500 zł, koszty edukacji – 500 zł oraz wydatki związane z rehabilitacją dziecka chorego na autyzm wynoszące 1000 zł.

Postanowieniem z 15 czerwca 2018r. (sygn. akt IV P 192/16) Sąd Rejonowy w T. G. w pkt 1 zwolnił powoda od opłaty od apelacji ponad kwotę 1000 zł, zaś w pkt 2 oddalił wniosek powoda w pozostałym zakresie na zasadzie art. 102 ust. 1 u.k.s.c.

W treści uzasadnienia Sąd Rejonowy wskazał, że instytucja zwolnienia od kosztów sądowych nie jest pomyślana w taki sposób, że koszty te może ponieść tylko ten, komu pozostaje nadwyżka po pokryciu zwykłych kosztów – przeciwnie, przejściowe obniżenie standardu życiowego na skutek konieczności poniesienia kosztów sądowych nie uzasadnia zwolnienia z obowiązku ich ponoszenia. Sąd I instancji podkreślił, że wydatki związane z pokryciem kosztów procesu musza być traktowane co najmniej równorzędnie, a nawet priorytetowo w stosunku do innych wydatków, zaś strona postępowania sądowego powinna liczyć się z koniecznością ponoszenia związanych z tym postępowaniem kosztów i zawczasu zabezpieczyć stosowne środki na ten cel. Sąd Rejonowy dodał, że w wyroku z 20 kwietnia 2018r. w pkt 5 odstąpiono od obciążania powoda – pozwanego wzajemnego kosztami sądowymi, zatem uzyskał on już niejako zwolnienie z kosztów, którego ponownie domagał się we wniosku zawartym w apelacji. Sąd podał, że opłata od apelacji wynosi 2631,90 zł. Końcowo Sąd Rejonowy wskazał, że mając na względzie sytuację materialną powoda – pozwanego wzajemnego zasadnym jest częściowe zwolnienie go od kosztów sądowych w zakresie kwoty 1631,90 zł stanowiącej część opłaty od apelacji. Pozostałą kwotę – 1000 zł, w ocenie Sądu Rejonowego, powód – pozwany wzajemny jest w stanie wyasygnować.

W zażaleniu na postanowienie Sądu Rejonowego w T. G. z 15 czerwca 2018r. (sygn. akt IV P 192/16) pełnomocnik powoda zaskarżył w całości pkt 2 tego postanowienia. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił:

-

naruszenie art. 102 ust. 1 i 2 ustawy z 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych poprzez jego niezastosowanie w części dotyczącej braku zwolnienia powoda od kosztów sądowych opłaty od apelacji w kwocie 1000 zł, przy braku możliwości poniesienia przez powoda tych kosztów bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny;

-

błąd w ustaleniach faktycznych polegający na niewzięciu pod uwagę okoliczności, iż powód dochodzi w przedmiotowym postępowaniu wynagrodzenia za pracę, które nie zostało my wypłacone, co oznacza, iż do chwili zwolnienia się przez powoda z pracy zarabiał on dużo mniej niż podał w oświadczeniu o stanie rodzinnym i dochodach i nie był w stanie poczynić żadnych oszczędności na ewentualne koszty sądowe;

-

błąd w ustaleniach faktycznych polegający na tym, iż Sąd nie wziął pod uwagę, że powód zarówno w postępowaniu przed I instancją jak i w postępowaniu przed II instancją korzysta z pomocy pełnomocnika z wyboru, co oznacza, że ponosi koszty odpłatnej pomocy prawnej, co jest konieczne z uwagi na skomplikowany charakter sprawy jak i z uwagi na ciągłą pracę powoda w delegacjach zagranicznych (stanowisko kierowcy samochodu ciężarowego), a co nie zostało uwzględnione w oświadczeniu o stanie rodzinnym i dochodach.

W uzasadnieniu pełnomocnik powoda podniósł, że powód w oświadczeniu o stanie rodzinnym i dochodach ujął jedynie podstawowe wydatki, a nie wszystkie wydatki konieczne, takie jak: przegląd i ubezpieczenie samochodu, drobne naprawy, remonty mieszkania, wypoczynek. Wskazał również, że powód nie miał możliwości poczynienia stosownych oszczędności z okrojonego wynagrodzenia otrzymywanego przed wytyczeniem powództwa, a ponadto nie spodziewał się, że zaistnieje konieczność złożenia apelacji. Dodał też, że sytuacja życiowa powoda zmusza go do ponoszenia dodatkowych kosztów na rehabilitację dziecka chorego na autyzm, a także kosztów związanych z leczeniem jego partnerki, która przebyła operację wycięcia macicy z jajowodami i cierpi na inne schorzenia – miażdżycę, tachykardię, artropatię, guzki tarczycy, stan po appendektomii.

Sąd Okręgowy zważył:

Zażalenie powoda nie zasługuje na uwzględnienie.

Po myśli art. 102 ust 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. tj. z 2018r., poz. 300) zwolnienia od kosztów sądowych może się domagać osoba fizyczna, jeżeli złoży oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Zgodnie z ust 2 tego przepisu, Do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych powinno być dołączone oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów. Oświadczenie sporządza się według ustalonego wzoru.

Sąd Okręgowy zwraca uwagę, iż ocena czy wykazany w treści, złożonego oświadczenia majątkowego stan majątkowy wnioskodawcy uzasadnia zwolnienie go od kosztów sądowych należy do Sądu.

Sąd II instancji w całości podziela ocenę Sądu Rejonowego, iż powód jest w stanie ponieść opłatę od apelacji w wysokości 1000 zł bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Sąd wskazuje, że instytucja zwolnienia od kosztów zwana „prawem ubogich„ stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na trudną sytuację materialną nie mogą uiścić kosztów. Cytowany przepis ma na względzie sytuację, w której z przyczyn od strony niezależnych, nie jest ona w stanie ponieść kosztów sądowych. Zasadą jest bowiem uiszczanie kosztów sądowych związanych z toczącym się sporem. Opłaty sądowe stanowią rodzaj danin publicznych, a zwolnienie od ponoszenia tego rodzaju danin powoduje uszczuplenie środków Budżetu Państwa. Dlatego też zwolnienia mogą być stosowane w sytuacjach wyjątkowych, gdy istnieją uzasadnione powody do przerzucenia ciężaru dotyczącego danej osoby na współobywateli (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2010r., sygn. akt II PZ 34/09, LEX nr 603836). Natomiast ustanowiony przez ustawodawcę wymóg uiszczenia opłat i wydatków nie jest ograniczeniem prawa do sądu.

Sąd Okręgowy podziela ugruntowane w orzecznictwie stanowisko, iż zwolnienie z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych może mieć miejsce wyjątkowo, gdy uzasadnia to niekorzystna sytuacja materialna strony, która pomimo wszelkich starań, maksymalnej zaradności i zapobiegliwości, nie jest w stanie w krótkim czasie zaoszczędzić stosownej kwoty. “Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić kosztów bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym przypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach. Do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dla wydatków związanych z prowadzeniem procesu strona powinna znaleźć pokrycie w swych dochodach przez odpowiednie ograniczenie innych wydatków nie będących niezbędnymi do utrzymania” (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2010r., II PZ 2/10, LEX nr 585787). „Dopiero gdy poczynione w ten sposób oszczędności okażą się niewystarczające, może zwrócić się o pomoc do państwa (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 września 1984r. II CZ 104/84, LEX nr 8623).

Należy pamiętać, że o istnieniu przesłanek zwolnienia od kosztów sądowych decyduje nie tylko wysokość zarobków wnioskodawcy oraz rozmiar usprawiedliwionych potrzeb jego rodziny, lecz także jego ogólny stan majątkowy. Natomiast ciężar wykazania, że strona nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych z uwagi na trudną sytuację majątkową spoczywa – zgodnie z treścią art. 6 k.c. – na tej osobie. W ocenie Sądu Okręgowego powód nie wykazał na tyle trudnej sytuacji majątkowej, aby nie mógł ponieść koszów opłaty od apelacji w wysokości 1000 zł.

Z oświadczenia majątkowego powoda wynika, że prowadzi gospodarstwo domowe z partnerką i synem. Nie posiada nieruchomości, oszczędności, wierzytelności ani praw majątkowych. Łączny dochód przypadający na gospodarstwo domowe powoda to 5908,66 zł netto miesięcznie. Wykazane w oświadczeniu miesięczne koszty ponoszone przez gospodarstwo domowe powoda wynoszą 5170 zł, na co składają się: wydatki na czynsz w kwocie 720 zł, wydatki na media w kwocie 600 zł, koszty leczenia w kwocie 850 zł, koszty dojazdu do pracy wynoszące 1500 zł, koszty edukacji – 500 zł oraz wydatki związane z rehabilitacją dziecka chorego na autyzm wynoszące 1000 zł.

Należy zatem podzielić ocenę Sądu Rejonowego, że powód nie jest w stanie uiścić w całości opłaty od apelacji wynoszącej 2631,90 zł.

Jednocześnie rację ma również Sąd I instancji, że sytuacja materialna powoda pozwala na dokonanie opłaty od apelacji w części – wynoszącej 1000 zł.

Sąd Okręgowy dostrzega trudną sytuację życiową powoda, konieczność ponoszenia wydatków na rehabilitację chorego dziecka oraz na leczenie partnerki. Jednakże koszty te zostały ujęte w oświadczeniu o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania. Z oświadczenia tego wynika, że powód jest w stanie zaoszczędzić kwotę 1000 zł potrzebną na uiszczenie części opłaty od apelacji. W szczególności zaś należy podkreślić, że powód uzyskuje obecnie wysokie wynagrodzenie w kwocie 5166,66 zł netto miesięcznie, zatem nawet jeśli przed wytyczeniem powództwa osiągał mniejsze wynagrodzenie, w obecnej sytuacji jest w stanie ponieść część opłaty od apelacji.

W ocenie Sądu Okręgowego nie zasługują na uwzględnienie zarzuty pełnomocnika powoda, iż w zaskarżonym postanowieniu nie wzięto pod uwagę faktu, iż korzysta on z pomocy profesjonalnego pełnomocnika i z tego tytułu musi ponosić koszty odpłatnej pomocy prawnej. Podkreślić należy, że korzystanie z usług profesjonalnego pełnomocnika z wyboru jest prawem strony postępowania, a nie obowiązkiem. Zatem ponoszone przez powoda koszty pomocy prawnej nie mogą zostać uznane za niezbędne do utrzymania wydatki.

Zdaniem Sądu Okręgowego nie można również zaliczyć do wydatków koniecznych – jak twierdzi pełnomocnik powoda – kosztów związanych z ubezpieczeniem i przeglądem samochodu, naprawami, remontami, wypoczynkiem. Nie są to bowiem stałe wydatki, które ponosi powód w ramach prowadzonego wspólnie z partnerką i synem gospodarstwa domowego.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Sądu Okręgowego, powód jest w stanie uiścić kwotę 1000 zł bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Reasumując, Sąd Rejonowy prawidłowo zastosował art. 102 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych i prawidłowo uznał, że brak jest podstaw do zwolnienia powoda z obowiązku ponoszenia opłaty od apelacji w całości.

Reasumując, Sąd Okręgowy w Gliwicach uznał zażalenie powoda za niezasadne i stosownie do treści art. 397 § 2 k.p.c. w związku z art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

SSO Jolanta Łanowy – Klimek

ZARZĄDZENIE

1.(...)

2.(...)

-

(...)

-

(...)

3.(...)

G., (...)

(...)

(...)