Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt XI GC 305/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 2 października 2018 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie, Wydział XI Gospodarczy,

w składzie:

Przewodniczący: SSR Aleksandra Wójcik-Wojnowska

Protokolant: Anna Cieślik

po rozpoznaniu w dniu 25 września 2018 r. w Szczecinie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki akcyjnej w W.

przeciwko S. W.

o zapłatę kwot 37.347,93 zł i 45.021,32 zł

I.  zasądza od pozwanego S. W. na rzecz powódki (...) spółki akcyjnej w W. kwotę 37.347,93 zł (trzydziestu siedmiu tysięcy trzystu czterdziestu siedmiu złotych dziewięćdziesięciu trzech groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 6 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 8092 zł (ośmiu tysięcy dziewięćdziesięciu dwóch złotych) tytułem kosztów procesu w sprawie o zapłatę kwoty 37.347,93 zł;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 45.021,32 zł (czterdziestu pięciu tysięcy dwudziestu jeden złotych trzydziestu dwóch groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 6 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty;

IV.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 4180 zł (czterech tysięcy stu osiemdziesięciu złotych) tytułem kosztów procesu w sprawie o zapłatę kwoty 45.021,32 zł

V.  nakazuje ściągnąć od pozwanego S. W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie kwotę 7938 zł (siedmiu tysięcy dziewięciuset trzydziestu ośmiu złotych) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych w obu połączonych sprawach.

Sygn. akt XI GC 305/18

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 14 lipca 2017 r. powód (...) spółka akcyjna we W. wniósł przeciwko pozwanemu S. W. o zapłatę w postępowaniu nakazowym z weksla kwoty 37 347,93 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 6 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż udzielił pozwanemu kredytu, a zobowiązanie zostało zabezpieczone wekslem. Powód wypełnił weksel in blanco na kwotę 37 947,93 zł zgodnie z warunkami deklaracji wekslowej i wezwał pozwanego jako wystawcę weksla do jego wykupu. S. W. nie wykupił weksla w wyznaczonym terminie.

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla wydanym w dniu 25 lipca 2017 r. pod sygnaturą ant nr XI GNc 1485/17 Sąd orzekł zgodnie z zadaniem pozwu. Z uwagi na nieprawidłowy adres i niewskazanie przez powoda prawidłowego adresu pozwanego postanowieniem z dnia 20 października 2017 r. Sąd uchylił nakaz zapłaty z dnia 25 lipca 2017 r.

Pozwem z dnia 14 lipca 2017 r. powód (...) spółka akcyjna we W. wniósł przeciwko pozwanemu S. W. o zapłatę w postępowaniu nakazowym z weksla kwoty 45 021,32 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 6 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż udzielił pozwanemu kredytu. Zabezpieczenie spłaty stanowiła gwarancja (...) w wysokości 60% kredytu. Wierzytelność z tytułu wypłaty gwarancji została zabezpieczona wekslem. Gwarant przelał na powoda wierzytelność z tytułu wypłaty gwarancji. Powód wypełnił weksel in blanco na kwotę 45 021,32 zł zgodnie z warunkami deklaracji wekslowej i wezwał pozwanego do jego wykupu. S. W. nie wykupił weksla w wyznaczonym terminie.

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla wydanym w dniu 25 lipca 2017 r. pod sygnaturą ant nr XI GNc 1486/17 Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu. Z uwagi na nieprawidłowy adres i niewskazanie przez powoda prawidłowego adresu pozwanego postanowieniem z dnia 27 listopada 2017 r. Sąd uchylił nakaz zapłaty z dnia 25 lipca 2017 r. i zawiesił postępowanie.

W dniu 23 stycznia 2018 r. sprawę XI GNc 1486/17 połączono ze sprawą XI GNc 1485/17.

Na wniosek powoda o podjęcie zawieszonego postępowanie i ustanowienie kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego, postanowieniem z dnia 21 lutego 2018 r. Sąd podjął zawieszone postępowanie z udziałem kuratora w osobie G. W..

W odpowiedzi na pozew kurator w imieniu pozwanego wniósł o oddalenie obu powództw w całości oraz zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych, a także o przyznanie kuratorowi wynagrodzenia. W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew kurator podniósł, iż weksle in blanco zostały wypełnione niezgodnie z deklaracją wekslową, zakwestionował wysokość roszczenia, a także ważność gwarancji bankowej, fakt jej udzielenia przez (...), spełnienie warunków formalnych skorzystania z gwarancji, skuteczność wypowiedzenia umowy kredytu. Podniósł zarzut niewykazania roszczenia co do wysokości, wskazał na brak umocowania osób zawierających umowę przelewu, zarzucił też, że weksli nie przedstawiono do zapłaty.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 5 kwietnia 2013 r. (...) w W. ( (...)) zawarł z (...) spółką akcyjną we W. (...) umowę portfelowej linii gwarancyjnej de minimis oznaczoną nr (...), na mocy której Bank (...) we własnym imieniu i na własny rachunek udziela Bankowi (...), gwarancji portfela kredytów, na którą składają się jednostkowe gwarancje spłaty kredytów, wpisane przez Bank (...) do rejestru, maksymalnie do łącznej kwoty limitów gwarancji oraz w okresie ich wykorzystywania. Gwarancją mógłby być objęte kredyty wpisane do rejestru w okresie do 31.12.2013 do kwoty limitu 500 mln zł; kwota jednostkowej gwarancji stanowić miała maksymalnie 60% kwoty udzielonego kredytu i obejmować wyłącznie niespłaconą kwotę kapitału kredytu, bez odsetek i kosztów. Każda spłata kapitału obniżać miała kwotę gwarancji proporcjonalnie do wpłat. Gwarancja miała być udzielna na okres nie dłuższy niż 27 miesięcy i obejmować okres nie dłuższy niż okres kredytu wydłużony o 3 miesiące. § 4 ust 2 i 3 umowy przewidywał, kiedy kredyt nie może być objęty gwarancją. W umowie wskazano, że gwarancją w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis może być objęty kredyt przeznaczony na bieżące finansowanie działalności gospodarczej, również w formie kredytu w rachunku bieżącym, udzielony w złotych, zgodnie z zasadami obowiązującymi w Banku (...), rezydentowi będącemu przedsiębiorcą lub mikroprzedsiębiorcą.

Objęcie kredytu gwarancją wymagało spełnienia następujących warunków (§ 5): pozytywna ocena zdolności kredytowej, przyjęcie wniosku na formularzu jak w załączniku nr 1 do umowy, złożenie zabezpieczenia – weksla in blanco z deklaracją wg wzoru określonego w załączniku, złożenie oświadczenia o poddaniu się egzekucji. W dniu udzielenia gwarancji Bank kredytujący miał wydać kredytobiorcy zaświadczenie o wysokości uzyskanej pomocy de minimis.

W § 9 wskazano, że (...) z tytułu jednostkowej gwarancji zobowiązany jest nieodwołalnie i na pierwsze pisemne żądanie do zapłaty bankowi wykorzystanej i niespłaconej kwoty kredytu bez odsetek i kosztów związanych z kredytem, w części objętej gwarancją. Roszczenia z tytułu gwarancji mogą być zgłaszane wyłącznie w okresie ważności danej gwarancji w ramach umowy. Bank mógł wystąpić d (...) z roszczeniem z tytułu gwarancji po niewywiązaniu się przez kredytobiorcę z obowiązku spłaty kredytu. Wezwanie miało być złożone wg treści załącznika nr 9, wraz z kompletem dokumentów tam wskazanych, z informacją o kredytobiorcy również wg wzoru.

W treści § 11 umowy wskazano, że z chwilą dokonania przez (...) wpłaty na rzecz Banku (...) z tytułu jednostkowej gwarancji spłaty kredytu, (...) staje się wierzycielem Kredytobiorcy o zwrot kwoty wypłaconej z tytułu takiej gwarancji. W celu przeprowadzenia przez Bank (...) windykacji (...) dokona przelewu wierzytelności zawierając z Bankiem (...) umowę przelewu wierzytelności. Wraz z wierzytelnością na bank (...) przechodzą prawa związane z ta wierzytelnością, w tym roszczenie o zapłatę odsetek oraz przysługujące (...) zabezpieczenia wierzytelności.

Wniosek o udzielenie gwarancji (wzór stanowiący załącznik) zawierał oświadczenie, że w razie wypłaty gwarancji wnioskodawca będzie zobowiązany do zwrotu (...) kwoty wypłaconej wraz z należnościami ubocznymi w tym odsetkami od zadłużenia przeterminowanego naliczanej od dnia wpłaty gwarancji, w wysokości 4-krotności stopy kredytu lombardowego NBP (w jednym z aneksów zmienione na maksymalne odsetki za opóźnienie).

Warunki uzyskania gwarancji przewidywały postanowienia identyczne jak umowa, a nadto wskazywały, że z chwilą wypłaty gwarancji wnioskodawca będzie zobowiązany do zwrotu (...) kwoty wypłaconej wraz z należnościami ubocznymi w tym odsetkami od zadłużenia przeterminowanego naliczanej od dnia wpłaty gwarancji, w wysokości 4-krotności stopy kredytu lombardowego NBP.

Umowę wielokrotnie aneksowano podwyższając limity gwarancji i przedłużając czas obowiązywania umowy do 30.06.2018 r.

Dowód: umowa portfelowej linii gwarancyjnej de minimis – k. 175-181 akt XI GC 305/18

załączniki do umowy nr (...) – k. 182-239 akt XI GC 305/18

aneksy do umowy – k. 240-539 akt XI GC 305/18

W dniu 22 września 2014 r. S. W., prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą „Projektowanie i Architektura S. W. w S.” złożył do Banku (...), za pośrednictwem Banku (...) spółki akcyjnej we W., wniosek o udzielenie gwarancji spłaty kredytu w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis. We wniosku określono wysokość kwoty kredytu na kwotę 92 000 zł płatnego w 60 miesięcznych ratach z przeznaczeniem na finansowanie bieżącej działalności gospodarczej. Wnioskiem objęto gwarancję do dnia 22 grudnia 2016 r. w wysokości 60% kwoty kredytu, to jest kwotę 55 200 zł. W treści wniosku S. W. oświadczył, że wyraża zgodę, aby ostateczne warunki kredytu oraz gwarancji de minimis zostały określone w umowie kredytu, uwzględniającej decyzję kredytową Banku (...), czyli Banku (...) i zasady udzielania gwarancji z zastrzeżeniem, że mogą one odbiegać od określonych we wniosku w części II „Przedmiot i wysokość gwarancji”. Ponadto oświadczył, że podpisując umowę kredytu akceptuje ostateczne warunki kredytu i gwarancji de minimis. Akceptacja ostatecznych warunków kredytu i gwarancji zawartych w umowie kredytu , w przypadku ich odmienności od warunków określonych we wniosku stanowi zgodę na zmianę wniosku. S. W. oświadczył we wniosku również, że składając wniosek zapoznał się z zasadami udzielenia wnioskowanej gwarancji , określonymi w Warunkach uzyskania w Banku (...) gwarancji spłaty kredytu w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis oraz że akceptuje te zasady. W szczególności zobowiązał się do zwrotu kwoty wypłaconej tytułem gwarancji wraz z należnościami ubocznymi, w tym odsetkami od zadłużenia przeterminowanego naliczonymi od dnia wypłaty kwoty z gwarancji (w wysokości 4-krotności obowiązującej stopy kredytu lombardowego NBP) i poniesionymi przez Bank (...) kosztami na wypadek dokonania wypłaty z tytułu gwarancji.

Dowód: wniosek z dn. 22.09.2014 r. – k. 167-168 akt XI GC 305/18

formularz informacji – k. 168v.- 171

W dniu 26 września 2014 r. S. W. zawarł z Bankiem (...) spółką akcyjną z siedzibą we W. umowę o kredyt na działalność gospodarczą – biznes ekspres nr (...). Zgodnie z § 3.01 umowy Bank udzielił mu kredytu w wysokości 92 000 zł na finansowanie bieżącej działalności gospodarczej oraz w przypadku przystąpienia do ubezpieczenia (...) Gwarant, na finansowanie opłaty za udostępnieni ubezpieczenia (...) Gwarant. Ustalono miesięczne okresy odsetkowe kończące się 28. dnia miesiąca kalendarzowego, przy czym wskazano, że pierwszy okres odsetkowy rozpoczyna się w dniu podpisania umowy , a kończy się w dniu 28 października 2014 r. (§ 3.03) W treści § 3.04 ustalono, że z tytułu wykorzystania kredytu Kredytobiorca zapłaci Bankowi odsetki (ust. 1). Wykorzystana kwota kredytu oprocentowana jest według zmiennej stawki WIBOR dla trzymiesięcznych depozytów międzybankowych w PLN powiększonych o 9,6500 punktu procentowego (ust. 2). Zmiana oprocentowania kredytu następować miała pierwszego dnia miesiąca w okresach kwartalnych, przy czym pierwsza - w dniu 1 października 2014 r. Oprocentowanie kredytu ustalono według stawki rynkowej, o której mowa w ust. 2, określonej dwa dni robocze przed dniem uruchomienia kredytu lub jego pierwszej transzy, a dla kolejnych okresów określone dwa dni robocze przed dniem zmiany oprocentowania. Wskazano, że dniem roboczym jest dzień roboczy rynku międzybankowego w W., na którym ustalana jest stawka rynkowa, której mowa w ust. 2. W treści ust. 5 ustalono, że odsetki naliczane są od wykorzystanej kwoty kredytu w oparciu o zasadę wyrażoną w postaci ilorazu 365/360 (366/360 w roku przestępnym), co oznacza przyjęcie faktycznej ilości dni w okresie odsetkowym w stosunku do 380 dni w roku obrachunkowym. Zgodnie z § 3.05 w przypadku niewywiązania się Kredytobiorcy z terminowej spłaty kredytu lub jego raty, Kredytobiorca zapłaci Bankowi odsetki od kredytu przeterminowanego. Kredyt przeterminowany oprocentowany jest wg stawki zmiennej, odpowiadającej trzykrotnej wysokości stopy kredytu lombardowego NBP. Odsetki od kredytu przeterminowanego naliczane są wg zasad określonych do naliczania odsetek od kredytu wykorzystanego.

Zgodnie z § 3.07 pozwany miał płacić raty po 1530 zł 25. dnia każdego miesiąca, poczynając od 25.10.2014 r. Zgodnie z § 4.01 ust. 2 kredytobiorca, w związku z udzielonym kredytem, w celu zabezpieczenia roszczeń Banku udziela prawnego zabezpieczenia w postaci:

1. 1 weksla in blanco z wystawienia Kredytobiorcy wraz z deklaracją wekslową Wystawcy,

2. gwarancji w wysokości 60,00% kwoty kredytu tj., 55 200,00 pln., na okres 27 miesięcy od dnia rozpoczęcia ważności gwarancji będącej dniem, w którym Bank wystawi Kredytobiorcy „Zaświadczenie o pomocy de minimis", udzielonej przez Bank (...) w ramach umowy portfelowej linii gwarancyjnej de minimis.

W treści § 6.01 umowy wskazano, że w razie stwierdzenia przez Bank, że: warunki udzielenia kredytu nie zostały dotrzymane, lub zagrożona jest terminowa spłata kredytu z powodu złego stanu majątkowego Kredytobiorcy Bank może wypowiedzieć Umowę w całości lub w części z zachowaniem trzydziestodniowego terminu wypowiedzenia, a w razie zagrożenia upadłością Kredytobiorcy z zachowaniem siedmiodniowego terminu wypowiedzenia, oraz zażądać od Kredytobiorcy po upływie okresu wypowiedzenia niezwłocznego zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami należnymi Bankowi za okres korzystania z kredytu.

Zgodnie z § 7.01 każde zawiadomienie, informacja lub wniosek sporządzane w ramach Umowy dla Banku lub dla Kredytobiorcy musi mieć formę pisemną. Zawiadomienie takie przekazane teleksem lub telefaksem wymaga na żądanie Strony potwierdzenia listem poleconym lub dostarczenia do siedziby adresata za pokwitowaniem. Dla celów Umowy wskazano adresy stron i zastrzeżono, że o każdorazowej zmianie adresu Strony zobowiązały się informować się pisemnie. Adres pozwanego wskazany w umowie to S., ul. (...).

W treści § 7.02 zastrzeżono, że wszelkie zmiany Umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności. W przypadku gdy ostateczny termin spłaty kredytu jest dłuższy niż 1 rok Kredytobiorca może wypowiedzieć Umowę z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia liczonym od dnia doręczenia Bankowi wypowiedzenia. W takim przypadku: spłata kredytu musi nastąpić w ostatnim dniu okresu wypowiedzenia, w dniu doręczenia Bankowi wypowiedzenia Kredytobiorca traci prawo do wykorzystania nie uruchomionej kwoty kredytu.

Dowód: umowa o kredyt nr (...)– k.4-8 akt XI GC 305/18, k. 3-8 akt XI GNc 1486/17

Kredyt stwierdzony umową nr (...) objęty został gwarancją Banku (...) zgodnie z umową portfelowej linii gwarancyjnej de minimis nr (...) z dnia 5 kwietnia 2013 r.

Dowód: zaświadczenie o pomocy de minimis – k. 173-174 akt XI GC 305/18

umowa portfelowej linii gwarancyjnej de minimis – k. 175-181 akt XI GC 305/18

załączniki do umowy nr (...) – k. 182-239 akt XI GC 305/18

aneksy do umowy – k. 240-539 akt XI GC 305/18

wniosek z dn. 22.09.2014 r. – k. 167-168 akt XI GC 305/18

formularz informacji – k. 168v.- 171

S. W. do dyspozycji Banku (...) złożył weksel in blanco z deklaracja wekslową z dnia 26 września 2014 r. wskazując, że stanowi on zabezpieczenie prawne gwarancji w kwocie 55 200 zł udzielonej przez Bank (...), która to gwarancja stanowi zabezpieczenie spłaty kredytu nr (...). W deklaracji wekslowej S. W. wskazał, że Bank (...) (albo inny uprawniony podmiot) ma prawo wypełnić weksel in blanco z klauzulą „bez protestu” w każdym czasie na sumę odpowiadającą zobowiązaniu z tytułu zrealizowanej gwarancji spłaty wyżej wymienionego kredytu, łącznie z kosztami i opłatami związanymi z dochodzonym roszczeniem z tytułu zapłaty tej gwarancji oraz weksel ten zaopatrzyć datą i miejscem płatności według własnego uznania, przy jednoczesnym zawiadomieniu S. W. listem poleconym, który powinien być wysłany przynajmniej na 7 dni przed terminem płatności weksla na adres: S., ul. (...).

Dowód: kserokopia weksla – k. 10 akt XI GNc 1486/17

deklaracja wekslowa – k. 11 akt XI GNc 1486/17

S. W. złożył do dyspozycji Banku (...) S.A. z siedzibą we W. weksel in blanco wraz z deklaracja wekslową z dnia 26 września 2014 r. , jako zabezpieczenie swych zobowiązań wynikających z umowy o kredyt na działalność gospodarczą (...) Ekspres nr (...). W deklaracji wekslowej wskazał, że Bank ma prawo: wypełnić ten weksel w każdym czasie w przypadku niedotrzymania umownych terminów spłaty na podstawie Umowy Kredytowej na sumy odpowiadające aktualnym roszczeniom Banku, w walucie w jakiej są wyrażone, które są zgodne z księgami Banku i obejmują: kwotę wierzytelności głównej wraz z odsetkami i innymi kosztami na dzień przedstawienia weksla do zapłaty. W przypadku, gdy wierzytelność zabezpieczona wekslem wyrażona jest w walucie obcej, Bank może dokonać przeliczenia kwoty zadłużenia na złote stosując kurs sprzedaży dewiz obowiązujący w Banku w chwili uzupełnienia weksla, jeśli dokona także zamiany na złote waluty wierzytelności zabezpieczonej stosownie do postanowień Umowy Kredytowej oraz opatrzyć weksel datą płatności według swego uznania, zawiadamiając S. W. o tym każdorazowo listem poleconym. List ten powinien być wysłany najpóźniej 7 dni przed terminem płatności do Wystawcy wekslowego. W deklaracji wskazano, też, że weksel będzie płatny w miejscu: Bank (...) S.A. Oddział 13 w S.. Weksel może być opatrzony klauzulą „bez protestu”.

Dowód: kserokopia weksla – k. 9 akt XI GC 305/18

deklaracja wekslowa – k. 10 akt XI GC 305/18

Wszystkie podpisy pozwanego, złożone na ww. dokumentach, są tożsame z podpisami czytelnymi, złożonymi na wnioskach o wydanie dowodu osobistego.

Dowód: wnioski o wydanie dowodu osobistego k. 163

W piśmie z dnia 8 stycznia 2016 r. Bank (...) poinformował S. W., że wypowiada umowę kredytu nr (...), gdyż upłynął termin do zapłaty zadłużenia przeterminowanego wskazany w ostatecznym wezwaniu do zapłaty, a zaległość nie została uregulowana. W piśmie wskazano, że według stanu na dzień 8 stycznia 2016 r. zadłużenie wynosiło łącznie 75 989,07 zł, w tym : kwota 67 050 zł z tytułu nieprzeterminowanego kapitału , kwota 242,12 zł z tytułu nieprzeterminowanych odsetek, kwota 6 043,91 zł z tytułu przeterminowanego kapitału, kwota 2 396,62 zł z tytułu przeterminowanych odsetek, kwota 76,42 zł z tytułu odsetek karnych, kwota 80 zł z tytułu poniesionych kosztów.

Pismo zostało wysłane na adres wskazany w umowie kredytowej.

Dowód: pismo z dn. 8.01.2016 r. – k. 147 akt XI GC 305/18

potwierdzenie nadania z księgi nadawczej – k. 148 akt XI GC 305/18

Pozwany spłacał kredyt zgodnie z harmonogramem do września 2015 r. Były to spłaty po 1530 zł (rata kapitałowa) oraz jedna wpłata w kwocie 2000 zł; bank naliczał odsetki umowne (przeterminowane), wynoszące 10% od kwoty wykorzystanego kredytu. Po ostatniej wpłacie stan kapitału wynosił 73170 zł. W okresie od 29.08.2015 r. do 3.03.2016 r. odsetki umowne od kapitału wykorzystanego były liczone tak, jakby kredyt był spłacany zgodnie z harmonogramem, wyniosły one 3604,78 zł. Ponadto bank naliczał odsetki karne (7,5%) od rat przeterminowanych, poczynając od września 2015 r. do 3.03.2016 r., wyniosły one 156,18 zł, a od 4.03.2016 r. odsetki te liczone były od całego niespłaconego kapitału i wyniosły łącznie 5144,73 zł. W dniu 29.12.2016 r. wpłaty 43 856,35 zł dokonał (...). Powód zaksięgował wpłatę 30.12.2016 r. i zaliczył ją na kapitał, który po tej wpłacie wyniósł 29 292,38 zł.

Dowód : wyciąg kredytowy k. 149-150, zestawienie odsetek k. 151

W piśmie z dnia 5 grudnia 2016 r. Bank (...) wezwał Bank (...) do zapłaty z tytułu gwarancji spłaty kredytu w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis kwoty 43 856,35 zł w związku z niewywiązaniem się przez S. W. ze spłaty kredytu. W piśmie wskazano, że należność z tytułu niespłaconego kapitału kredytu wynosi 73 093,91 zł. Wezwanie było zgodne z wzorem – załącznikiem do umowy portfelowej linii gwarancyjnej de minimis.

W dniu 29 grudnia 2016 r. Bank (...) dokonał wpłaty kwoty 43 801,53 zł oraz kwoty 54,82 zł tytułem realizacji gwarancji.

W dniu 2 stycznia 2017 r. Bank (...) wystawił wyciąg z ksiąg bankowych na dzień 30 grudnia 2016 r., w którym stwierdzono zadłużenie wymagalne S. W. w kwocie 43 856,35 zł tytułem kapitału oraz 11,98 zł tytułem odsetek, w sumie 43 868,33 zł.

Dowód: pismo z dn. 5.12.2016 r. – k. 155, 172 akt XI GC 305/18

wyciąg z ksiąg banku – 156 akt XI GC 305/18

potwierdzenie przelewu – k. 157-158 i 166 akt XI GC 305/18

pełnomocnictwa – k. 159,160 akt XI GC 305/18

W dniu 3 lutego 2017 r. stosownie do § 11 ust. 2 umowy portfelowej linii gwarancyjnej de minimis nr (...) została zawarta umowa przelewu wierzytelności, w której Bank (...) i Bank (...) oświadczyły że: w związku z niewywiązaniem się Kredytobiorcy z obowiązku spłaty kredytu, (...) w dniu 29 grudnia 2016 r. wypłacił Bankowi (...) z tytułu gwarancji, kwotę w wysokości 43 856,35 zł. (...) z chwilą wypłaty kwoty z gwarancji stał się wierzycielem Kredytobiorcy o zwrot kwoty wypłaconej z tytułu tej gwarancji, i przysługuje mu w związku z tym wierzytelność względem Kredytobiorcy w wysokości dokonanej wypłaty. (...) w celu przeprowadzenia przez Bank (...) windykacji przelewa na Bank (...) wierzytelność przysługującą mu względem Kredytobiorcy wraz z należnościami ubocznymi. Wraz z przelaną wierzytelnością na Bank (...) przechodzą prawa związane z tą wierzytelnością, w tym roszczenie o zapłatę odsetek naliczanych od dnia wypłaty kwoty z gwarancji w wysokości 4-krotności obowiązującej stopy kredytu lombardowego NBP, oraz poniesionych przez (...) kosztów, a także przysługujące (...) zabezpieczenia wierzytelności. (...) i Bank (...) potwierdziły, iż przeniesienie praw z posiadanego przez (...) weksla in blanco oraz dołączonej do niego deklaracji wekslowej następuje ze skutkami przelewu w rozumieniu przepisów Kodeksu Cywilnego. Bank (...) oświadczył, iż przyjmuje przelew wierzytelności wraz z należnościami ubocznymi w celu ich windykacji. Bank (...) zobowiązany jest do podjęcia windykacji równolegle z windykacją wierzytelności, która pozostała Bankowi (...) do zaspokojenia po wypłacie przez (...) kwoty z gwarancji. Ustalono, że niezwłocznie po zawarciu j umowy (...) powiadomi Kredytobiorcę o przelewie wierzytelności na Bank (...). (...) przekaże Bankowi (...) weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową, poprzez przeniesienie prawa do ich posiadania. Ewentualne inne dokumenty dotyczące zabezpieczeń związane z przelaną wierzytelnością (...) przekaże Bankowi (...) pisemnym protokołem w zakresie i formie uzgodnionej z Bankiem (...). Strony były reprezentowane przez pełnomocników: K. Ł. ze strony (...) i R. K. oraz W. W. ze strony (...).

Dowód:

umowa przelewu wierzytelności – k. 9 akt XI GNc 1486/17

pełnomocnictwa k. 14 akt XI GNc 1486/17, k. 159-160 akt XI GC 305/17

Weksel wystawiony do umowy gwarancji został wypełniony następująco: S., 26 września 2014 r., na 45021,32 zł. Dnia 5 kwietnia 2017 r. zapłacę za ten weksel własny na zlecenie Banku (...) SA sumę czterdzieści pięć tysięcy dwadzieścia jeden złotych 32/100 bez protestu.

Płatny w Banku (...) S.A. 2 Oddział w S..

Dowód: kserokopia weksla – k. 10 akt XI GNc 1486/17

Weksel wystawiony do umowy kredytu został wypełniony następująco: S., 26 września 2014 r., na 37947,93 zł. Dnia 5 kwietnia 2017 r. zapłacę za ten weksel własny na zlecenie Banku (...) SA sumę trzydzieści siedem tysięcy dziewięćset czterdzieści siedem złotych 93/100.

Płaty w Banku (...) S.A. 2 Oddział w S..

Dowód: kserokopia weksla – k. 9 akt XI GC 305/18

Pismem nadanym w urzędzie pocztowym w dniu 21 marca 2017 r. Bank (...) S.A. wezwał S. W. do wykupu w terminie do dnia 5 kwietnia 2017 r. weksla, który zabezpiecza zadłużenie powstałe z tytułu umowy z dnia 26 września 2014 r. nr (...) w łącznej kwocie: 37 947,93 zł, w tym z tytułu: przeterminowanego kapitału 29 237,56 zł, przeterminowanych odsetek w wysokości 3 762,07 zł, odsetek karnych w wysokości 4 653,48 zł i dotychczas poniesionych kosztów w wysokości 294,82 zł.

Przesyłka zawierające wezwanie została wysłana adres S. W. wskazany w umowie. Adresata nie zastano i po podwójnej awizacji została zwrócona nadawcy.

Dowód:
wezwanie do wykupu weksla – k. 11 akt XI GC 305/18

kserokopia koperty – k. 12 akt XI GC 305/18

Pismem nadanym w urzędzie pocztowym w dniu 21 marca 2017 r. Bank (...) S.A. wezwał S. W. do wykupu w terminie do dnia 5 kwietnia 2017 r. przedmiotowego weksla, który zabezpiecza zadłużenie powstałe z tytułu zrealizowanej przez Bank (...) gwarancji spłaty umowy kredytu z dnia 26 września 2014 r. nr (...), w łącznej kwocie 45 021,32 zł, w tym z tytułu: przeterminowanego kapitału 43 856,35 zł i odsetek karnych w wysokości 1 164,97 zł.

Przesyłka zawierające wezwanie została wysłana adres S. W. wskazany w umowie. Adresata nie zastano i po podwójnej awizacji została zwrócona nadawcy.

Dowód:

wezwanie do wykupu weksla – k. 12 akt XI GNc 1486/17

kserokopia koperty – k. 13 akt XI GNc 1486/17

Powódka zmieniła nazwę na (...) Bank (...) spółki akcyjnej w W.

Niesporne

Sąd zważył, co następuje:

Oba powództwa okazały się uzasadnione w całości.

Podstawę prawną roszczeń stanowią przepisy ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe.

Zgodnie z art. 9 w zw. z art. 104 Pr. weksl. wystawca weksla własnego odpowiada za zapłatę weksla.

W sprawie niewątpliwym jest, że pozwany wystawił 2 weksle in blanco, które następnie zostały przez powoda uzupełnione. Przy czym w pierwszej sprawie powód był remintentem, natomiast w drugiej otrzymał weksel od remitenta na podstawie umowy przelewu. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem i poglądem doktryny weksel in blanco niezaopatrzony w indos może być przeniesiony tylko według przepisów o przelewie wierzytelności (wyrok SN z 5 lutego 1998, III CKN 342/97 z glosą aprobującą M. Litwińskiej, PPH 1999, nr 2, s. 35; A. Szpunar, Komentarz do prawa wekslowego i czekowego, Wyd. Prawnicze, Warszawa 2001, s. 100). A zatem, do obrotu wekslami in blanco przed ich wypełnieniem należy stosować przepisy Kodeksu cywilnego o przelewie, co oznacza, że przeniesienie praw z niewypełnionego weksla nie może nastąpić na zasadach Prawa wekslowego (A. Szpunar, op. cit., s. 100). W rezultacie nabycie weksla in blanco, bez indosu jest możliwe tylko ze skutkami przelewu, tj. z wyłączeniem art. 10 Prawa wekslowego i tym bardziej art. 17 Prawa wekslowego (uzasadnienie wyroku SN z 5 lutego 1998 r. oraz M. C., L. B., Prawo wekslowe i czekowe, C.H. (...), s. 190). Wobec tego, iż kolejny posiadacz weksla in blanco nabywa jedynie te prawa, które przysługiwały bezpośredniemu wierzycielowi dłużnika wekslowego, chcąc wypełnić weksel musi się ściśle stosować do pierwotnej umowy (deklaracji wekslowej) i respektować wolę wystawcy weksla.

Powód przedstawił umowę przelewu, zgodnie z którą (...) przelał na powoda prawa związane z udzieleniem i wykonaniem gwarancji. Zatem podstawę prawną nabycia wierzytelności oraz prawa do wypełnienia weksla stanowią przepisy art. 509 i 510 k.c. Kurator pozwanego zakwestionował uprawnienie osób podpisanych pod umową przelewu do dokonania takiej czynności, w odpowiedzi jednak na ten zarzut powód przedstawił pełnomocnictwa (art. 95 k.c.) dla osób reprezentujących (...), natomiast stosowne pełnomocnictwo dla osoby reprezentującej powoda załączone było już do pozwu. Oznacza to, że powód wykazał nabycie praw związanych z wykonaniem umowy gwarancji, w tym prawo do wypełnienia weksla zgodnie z deklaracją wekslową wystawioną do tej umowy.

Przedstawione przez powoda weksle spełniają wszystkie warunki formalne, jakie prawo wekslowe przewiduje dla ważności weksla: nazwę „weksel” w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono, przyrzeczenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej, nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana, termin i miejsce płatności, oznaczenie daty i miejsca wystawienia wekslu i podpis wystawcy wekslu (art. 101 i 102 Pr.weksl.).

Kurator pozwanego podniósł zarzut wypełnienia obu weksli niezgodnie z porozumieniem wekslowym. Jeśli idzie o weksel na kwotę 37.347,93 zł (dalej dla uproszczenia nazywany „z kredytu”), kurator zakwestionował wysokość zobowiązania wpisanego w wekslu, tj. kapitału, odsetek i kosztów, podniósł, że umowa kredytu nie została skutecznie wypowiedziana, zatem nie została wykazana wymagalność roszczenia o zwrot kredytu, a także zasady, okresy i kwoty, od których naliczano odsetki. Zgłoszono też zarzut nieprzedstawienia weksla do zapłaty z uwagi na wysyłanie korespondencji pod nieaktualny adres i wobec tego bezpodstawność żądania odsetek od sumy wekslowej od dnia płatności weksla. Co do drugiego weksla (dalej dla uproszczenia nazywanego „z gwarancji”), zakwestionowano kwotę, na którą weksel został wypełniony, ważność i skuteczność udzielenia pozwanemu gwarancji bankowej, zaistnienie przesłanek do wypłaty kwoty z gwarancji (złożenie takiego wniosku, zachowanie wymogów formalnych wniosku, powstania obowiązku wypłaty gwarancji, ), samą wypłatę kwoty z gwarancji.

Zarzuty kuratora okazały się bezzasadne.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że choć kurator nie podniósł wprost zarzutu nieważności zawartych umów i zobowiązań wekslowych z uwagi na podpisanie ich przez inną osobę, niż pozwany, to jednak zażądał przeprowadzenia postępowania dowodowego zmierzającego do ustalenia autentyczności podpisu pozwanego. Wobec tego Sąd zwrócił się o dokumenty wnioskowane przez kuratora (wnioski o wydanie dowodu osobistego). Art. 254 § 1 1 k.p.c. stanowi, że badanie prawdziwości pisma może nastąpić przez porównanie pisma na zakwestionowanym dokumencie z pismem tej samej osoby na innych dokumentach niewątpliwie prawdziwych. W niniejszej sprawie takie porównanie nie daje podstaw do tego, by podważyć autentyczność podpisów pozwanego na umowie kredytowej, wniosku o gwarancję, deklaracjach wekslowych i wekslach – podpisy, które pozwany złożył w formie czytelnej na wnioskach o wydanie dowodu osobistego, są identyczne, jak na dokumentach, z których wywodzone jest roszczenie.

Nie są uzasadnione zarzuty kuratora wypełnienia weksli niezgodnie z deklaracjami wekslowymi.

Deklaracja wekslowa określa warunki pozwalające na wypełnienie weksla i ma zasadnicze znaczenie dla powstania zobowiązania wekslowego. Tylko bowiem w następstwie wypełnienia weksla in blanco zgodnie z porozumieniem co do jego uzupełnienia powstaje zobowiązanie wekslowe osoby podpisanej na wekslu in blanco o treści określonej w tekście powstałym na skutek wypełnienia. Możliwość podniesienia przez dłużnika zarzutów wynikających z treści zawartego porozumienia, wynika – jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z 18 listopada 1999 r. sygn. I CKN 215/98 (OSNC 2000/7-8/128) – a contrario z treści art. 10 Prawa wekslowego. Powołany przepis stanowi, że jeżeli weksel, niezupełny w chwili wystawienia, uzupełniony został niezgodnie z zawartym porozumieniem, nie można wobec posiadacza zasłaniać się zarzutem, że nie zastosowano się do tego porozumienia, chyba że posiadacz nabył weksel w złej wierze albo przy nabyciu dopuścił się rażącego niedbalstwa. Zatem wobec osoby, która otrzymała weksel in blanco, ten, kto go jej wręczył, może powoływać się na niezgodne z udzielonym upoważnieniem uzupełnienie weksla in blanco bez żadnych ograniczeń (zob. wyrok SN z dnia 31.05.2001r., sygn. V CKN 264/00, LEX nr 52788).

Jednakże to na dłużniku wekslowym ciąży obowiązek wykazania, że sposób wypełnienia weksla nie odpowiada zawartemu porozumieniu. Jeżeli występujący z powództwem o zapłatę jako remitent weksla własnego wystawionego przez pozwanego potwierdzi swe prawo dokumentem o cechach określonych w art. 101 Pr. weksl., a pozwany nie udowodni zarzutów tamujących lub niweczących, sąd uwzględni żądanie na podstawie art. 28 ust. 2 w zw. z art. 104 ust. 1 Pr. weksl. (wyrok SN z 18 listopada 1999 r., I CKN 215/98, OSNC 2000/7-8, poz. 128).

Odnosząc powyższe do zarzutów kuratora należy stwierdzić, co następuje:

Powód wykazał skuteczne zawarcie umowy kredytowej, przedkładając dokument umowy, podpisany przez przedstawiciela banku oraz pozwanego. Dokument ten zawiera wszystkie istotne postanowienia umowy, o jakich mowa w art. 69 ust 1 i 2 ustawy Prawo bankowe, zatem niewątpliwie materialnoprawną podstawą wystawienia i następnie wypełnienia weksla była umowa kredytu. Z umowy tej wynika wysokość przekazanych pozwanemu środków: 92.000 zł, a także sposób oprocentowania kredytu i harmonogram spłat. Bank przedstawił też wyciąg, dotyczący zawartej umowy, a obrazujący daty i kwoty spłat kredytu przez pozwanego. Kurator nie ustosunkował się merytorycznie do tego dokumentu, nie przedstawił też dowodów na to, by kredyt był spłacony w wyższych kwotach lub wcześniejszych terminach, niż wskazano to w zestawieniu banku. Biorąc pod uwagę, że to na wystawcy weksla in blanco ciąży obowiązek wykazania wypełnienia weksla niezgodnie z deklaracją wekslową, nie wystarczy w procesie o zapłatę należności z weksla zakwestionowanie prawidłowości naliczonych sum. Zestawienie banku dotyczące sposobu zarachowywania wpłat jest czytelne, koresponduje z datą wypłaty środków z gwarancji, wynikającą z dokumentów przedstawionych przez (...), toteż w ocenie Sądu dokument ten jest wiarygodny i stanowi podstawę ustaleń co do wysokości zadłużenia pozwanego, a także kwot i okresów, za które bank mógł naliczać odsetki.

Nie zasługuje na uwzględnienie także zarzut, że nie wykazano, iż kredyt udzielony przez powoda został objęty gwarancją (...). Kurator podnosił w tym zakresie m. in. to, że nie jest znana treść umowy gwarancji, gdyż umowa dotycząca zasad udzielania gwarancji była wielokrotnie aneksowana i nie wiadomo, która wersja umowy miałaby dotyczyć pozwanego, zaś pozwany nie wyrażał zgody na zmiany. Jest to zarzut chybiony. Wniosek o udzielenie gwarancji zawiera oświadczenie kredytobiorcy, że zapoznał się z warunkami udzielenia gwarancji i je akceptuje. Warunki te – stanowiące załącznik do umowy zawartej między powodem a (...), zostały przedstawione, podobnie jak sama umowa o udzielenie gwarancji z aneksami. Na podstawie analizy tych dokumentów można stwierdzić, iż zmiana umowy pomiędzy powodem a (...) nie wpływała w żaden sposób na zobowiązania pozwanego, jako że zmiany dotyczyły wydłużenia okresu obowiązywania umowy i podwyższenia limitu gwarancji. Pozostałe zmiany miały charakter dostosowania się do zmian przepisów (np. zmiana odsetek, do których zapłaty zobowiązany będzie kredytobiorca w razie spłaty kredytu przez gwaranta – zmieniono zapis o odsetkach stanowiących 4-krotność stopy kredytu lombardowego NBP na odsetki maksymalne za opóźnienie) i nie wpływały w żaden sposób na obowiązki kredytobiorcy. Kurator nie twierdził, ani nie dowodził, by udzielenie gwarancji było niemożliwe z uwagi na wyłączenia, opisane w § 4 umowy zawartej między powodem a (...). Warunki, na jakich (...) udzielił gwarancji, zostały dostatecznie jasno opisane we wniosku – wskazano tam, że gwarancja udzielona jest do 22.12.2016 r. i obejmuje 60% kwoty udzielonego kredytu, bez odsetek i kosztów naliczonych przez kredytodawcę, już we wniosku jest też zobowiązanie do zwrotu wypłaconej kwoty gwarancji wraz z odsetkami liczonymi od dnia jej wypłaty. Z tego też względu brak przedłożenia ewentualnych załączników do umowy o kredyt nie wpływa w żaden sposób na ustalenie, że gwarancja została udzielona, nie uniemożliwia też ustalenia jej warunków. Biorąc pod uwagę, że udzielanie gwarancji de minimis jest rodzajem pomocy publicznej, uregulowanym aktami unijnymi (rozporządzeniu Komisji (UE) nr (...) z 18 grudnia 2013, a wcześniej rozporządzenie Komisji (WE) nr 1998/2006 z 15 grudnia 2006) i ustawą z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne, wniosek o udzielenie gwarancji, zawierający istotne postanowienia tejże, wraz z późniejszą wypłatą przez (...) kwoty gwarancji, musi być uznany za wystarczający dowód tego, że do udzielenia gwarancji, opisanej w art. 81 ust 1 ustawy Prawo bankowe doszło.

Kolejny zarzut kuratora dotyczył niewykazania skutecznego wypowiedzenia umowy. Powód przedstawił jednak samo oświadczenie o wypowiedzeniu, jak i dowód jego nadania. Biorąc pod uwagę, że pozwany w umowie zobowiązał się do informowania o zmianie adresu, zaś wypowiedzenie bezspornie zostało wysłane pod adres wskazany w umowie, brak możliwości skutecznego doręczenia wypowiedzenia z uwagi na to, że pozwany wyprowadził się nie informując banku o zmianie adresu, nie może dawać dłużnikowi prawa do uchylenia się od spełnienia zobowiązania, a oświadczenie, kierowane pod adres zgodny z umową musi być traktowane jako skutecznie doręczone. Zgodnie bowiem z art. 61 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Powód wysłał wypowiedzenie na adres uzgodniony przez strony, a pozwany, gdyby dochował obowiązku informowania o zmianie adresu, mógłby zapoznać się z jego treścią. Wypowiedzenie zakładało 30-dniowy termin na wygaśnięcie umowy, wysłano je na początku stycznia 2016 r., zaś jak wynika z zestawienia odsetek, bank uznał umowę za rozwiązaną z dniem 3.03.2016 r., a więc w terminie uwzględniającym możliwość odbioru przez pozwanego wypowiedzenia, gdyby zawiadomił o prawidłowym adresie, a także uwzględniającym 30-dniowy termin wypowiedzenia. Nie budzi też wątpliwości, że zaistniały przesłanki wypowiedzenia kredytu, skoro z zestawienia wpłat wynika, że pozwany zaprzestał płacenia kolejnych rat od października 2015 r. Tym samym cały niespłacony kredyt stał się wymagalny z dniem 3.03.2016 r.

Nie można uwzględnić zarzutu, iż nie wykazano formalnych warunków skorzystania z gwarancji. Warunki te zostały opisane w umowie pomiędzy powodem a (...): (...) zobowiązał się nieodwołalnie i na pierwsze pisemne żądanie do zapłaty bankowi wykorzystanej i niespłaconej kwoty kredytu bez odsetek i kosztów związanych z kredytem, w części objętej gwarancją. Roszczenia z tytułu gwarancji mogły być zgłaszane wyłącznie w okresie ważności danej gwarancji w ramach umowy. Bank mógł wystąpić d (...) z roszczeniem z tytułu gwarancji po niewywiązaniu się przez kredytobiorcę z obowiązku spłaty kredytu. Wezwanie miało być złożone wg treści załącznika nr 9, wraz z kompletem dokumentów tam wskazanych, z informacją o kredytobiorcy również wg wzoru. Jak wynika z przytoczonych zapisów umowy, zobowiązanie gwaranta było abstrakcyjne, uzależnione wyłącznie od spełnienia warunków formalnych. W świetle przedstawionego przez powoda zestawienia wpłat niespornym jest zaistnienie warunku, polegającego na tym, że kredytobiorca nie wywiązał się z obowiązku spłaty kredytu. Powód wysłał do (...) wezwanie na formularzu zgodnym z treścią załącznika do umowy i zachował termin, jako że gwarancja udzielona została na 27 miesięcy liczonych od wystawienia zaświadczenia, tj. od 26.09.2014 r., czyli do 26.12.16 r., wniosek zaś złożono 5.12.2016 r.

Z dowodów złożonych przez powoda i (...) wynika, iż wypłacona została kwota, stanowiąca 60% niespłaconej kwoty kredytu, bez odsetek i kosztów, co jest zgodne z treścią gwarancji, nastąpiło to 29.12.2016 r. Od tego dnia (...) miał prawo naliczać odsetki w wysokości umownej (4-krotność stopy kredytu lombardowego NBP), odsetki te zostały do dnia wystawienia weksla wyliczone matematycznie prawidłowo. Co do zarzutu niemożności wypełnienia weksla na kwotę powiększoną o odsetki, to należy wskazać, iż treść deklaracji wekslowej podlega w tym zakresie wykładni zgodnie z art. 65 § 2 k.c. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjęta została w oparciu o art. 65 k.c. tzw. kombinowana metoda wykładni (uchwała Sądu Najwyższego z 29.06.1995, III CZP 66/95, OSNC 1999/12/168; wyrok z 21.11.1997, I CKN 825/97, OSNC 1999/5/81, wyrok z 20.05.2004, II CK 354/03, OSNC 2005/5/91, wyrok z 8.10.2004, V CK 670/03, OSNC 2005/9/162, wyrok z 29.01.2002r., sygn. V CKN 679/00, LEX nr 54342). Metoda ta przyznaje w przypadku oświadczeń woli składanych innej osobie pierwszeństwo temu znaczeniu oświadczenia, które rzeczywiście nadawały mu obie strony w chwili jego złożenia (subiektywny wzorzec wykładni), wyprowadzając pierwszeństwo to z art. 65 § 2 k.c., zgodnie z którym w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron, aniżeli opierać się na ich dosłownym brzmieniu.

Gdy się zaś okaże, że strony nie porozumiały się co do treści złożonego oświadczenia woli, za prawnie wiążące należy uznać jego znaczenie ustalone według obiektywnego wzorca wykładni. Przyczyna powyższego rozstrzygnięcia - potrzeba ochrony adresata - przemawia za tym, aby było to znaczenie, które jest dostępne dla adresata przy założeniu, jak się określa w piśmiennictwie, starannych z jego strony zabiegów interpretacyjnych, tylko bowiem zaufanie adresata do znaczenia będącego wynikiem jego starannych zabiegów interpretacyjnych zasługuje na ochronę. Potwierdza to zawarty w art. 65 § 1 k.c. nakaz tłumaczenia oświadczenia woli tak, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których zostało złożone, zasady współżycia społecznego i ustalone zwyczaje. Ustalając powyższe znaczenie oświadczenia woli wyrażonego za pomocą słów należy wyjść od jego sensu wynikającego z reguł językowych. Trzeba przy tym mieć na względzie jednak nie tylko interpretowany zwrot, ale i jego kontekst, czyli pozostałe elementy wypowiedzi, której jest on składnikiem. W związku z tym nie można przyjąć takiego znaczenia interpretowanego zwrotu, który pozostawałby w sprzeczności z pozostałymi składnikami wypowiedzi, kłóciłoby się to bowiem z założeniem o racjonalnym działaniu uczestników obrotu prawnego, na którym zasadza się funkcja oświadczenia woli jako regulatora stosunków cywilnoprawnych (tak: uzasadnienie wyroku SN z 8.10.2004, V CK 670/03, OSNC 2005/9/162).

W deklaracji wekslowej wskazano, że weksel może być wypełniony przez (...) lub inną osobę uprawnioną na sumę odpowiadającą zobowiązaniu z tytułu zrealizowanej gwarancji. Użyte tu słowo zobowiązanie nie może być tłumaczone wyłącznie jako należność główna, skoro w treści wniosku o gwarancję dłużnik zobowiązał się zwrócić wypłaconą sumę wraz z odsetkami w określonej tam wysokości, liczonymi od dnia wypłaty gwarancji. W tej sytuacji zobowiązanie z tytułu zrealizowanej gwarancji obejmuje całość kwot, do których zwrotu dłużnik się zobowiązał, a więc także odsetek. Z kolei ze słów „inną osobę uprawnioną” należy wywodzić, iż strony już na etapie spisywania deklaracji wekslowej przewidywały możliwość przelewu uprawnień z gwarancji, zgodnie z umową, zawartą przez powoda i (...), zatem przelew tych uprawnień i wypełnienie weksla przez powoda także nie narusza warunków deklaracji. Rozważania te prowadzą do wniosku, że weksel „z gwarancji” został przez powoda wypełniony zgodnie z deklaracją wekslową.

Jeśli idzie o weksel „z kredytu”, kurator wskazywał, że nie została wykazana wysokość kwoty, wpisanej na wekslu. Jednakże prawidłowość wyliczeń banku potwierdza omówione już wyżej zestawienie wpłat i naliczonych odsetek: kwota zobowiązania głównego to kwota salda kredytu po ostatniej wpłacie dłużnika (73170 zł) , pomniejszona o całość kwot wpłaconych przez (...) z tytułu gwarancji (43856,35 zł), a więc 29292,38 zł. Umowa dawała bankowi prawo naliczania odsetek umownych (w wysokości określonej przez wskaźnik WIBOR dla trzymiesięcznych depozytów międzybankowych w PLN powiększony o 9,6500 punktu procentowego, co bank ograniczył do odsetek maksymalnych – 10%) od kwoty wykorzystanego kredytu i jednoczesnego naliczania odsetek karnych od rat, niespłaconych w terminie, co oznacza, że od rat, których pozwany nie zapłacił do dnia wypowiedzenia umowy możliwe było naliczanie zarówno odsetek umownych, jak i karnych; po dniu wypowiedzenia umowy, zatem od 4.03.2016 r., całość kredytu podlegała oprocentowaniu 7,5% (3-krotność stopy kredytu lombardowego NBP), zestawienie odsetek pokazuje, że tak właśnie odsetki były naliczane, matematycznie te naliczenia są prawidłowe.

Ostatecznie bank wystawił weksel na sumę niższą, niż suma niespłaconego kapitału i niespłaconych odsetek. Jedynie kwota kosztów, wskazana w zawiadomieniu o wypełnieniu weksla (294,82 zł), nie została wykazana, jako że bank nie wskazał ani tego, co to za koszty, ani tego, z jakich postanowień umowy czy regulaminu wynika prawo ich naliczenia. Ta kwestia pozostaje jednak bez znaczenia dla rozstrzygnięcia, gdyż pozwem objęto kwotę 37.347,93 zł, a nie wpisaną na wekslu kwotę 37.947,93 zł. Także i to żądanie należy więc uznać za uzasadnione w całości.

Ostatni z zarzutów, podniesiony w obu sprawach, to zarzut nieprzedstawienia weksla do zapłaty. W przypadku weksla domicylowanego (a takim jest rozpatrywany weksel, z uwagi na wskazanie, że ma być płatny u powódki) przedstawienie go do zapłaty nie polega na zgłoszeniu się posiadacza weksla do trasata czy wystawcy weksla, lecz do domicyliata. W braku domicyliata, należy umożliwić zapoznanie się z wekslem w miejscu jego płatności. Sąd rozpoznający niniejszą sprawę podziela pogląd, wyrażony w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21.02.2001r. (sygn. III CKN 322/00, OSNC 2001/11/164), że przedstawienie weksla do zapłaty, przewidziane art. 38 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe, następuje także w sytuacji, gdy posiadacz weksla umożliwi trasatowi (wystawcy weksla własnego) zapoznanie się z oryginałem weksla w miejscu jego płatności. W niniejszej sprawie deklaracje wekslowe przewidywały, że o wypełnieniu weksla dłużnik zostanie zawiadomiony listem poleconym wysłanym 7 dni przed terminem płatności weksla i powódka ten warunek wypełniła (wezwanie wysłano 21 marca 2017 r., weksel był płatny 5.04.2017 r.). Obie deklaracje zawierają uprawnienie wypełnienia weksla także w zakresie wskazania domicylu. Co do tego, iż pozwany wezwań nie odebrał, należy powtórzyć argumentację wskazaną przy zarzucie niewykazania wypowiedzenia umowy: powód umożliwił pozwanemu zapoznanie się z treścią weksli w sposób umówiony przez strony, pozwany tego prawa sam się pozbawił, nie zawiadamiając o zmianie adresu, do czego zobowiązał się w umowie. Od dnia płatności weksla, stosownie do art. 48 pkt 2 Pr. weksl., powódka miała prawo naliczać dalsze odsetki.

Z uwagi na powyższą argumentację oba powództwa podlegały uwzględnieniu w całości.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. i § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych, zasądzając na rzecz powoda w obu sprawach równowartość opłaty od pozwu (475 zł oraz 563 zł), wynagrodzenie pełnomocnika (3600 zł) z opłatą skarbową od pełnomocnictwa (17 zł) i poniesione przez powódkę koszty związane z udziałem kuratora (4000 zł – tylko w sprawie o zapłatę 37.347,93 zł.

Ponadto na podstawie art. 113 ust 1 ustawy o kosztach sądowych nakazano ściągnąć od pozwanego nieuiszczone koszty sądowe – brakującą część opłaty od pozwu w obu sprawach (1393 zł i 1689 zł) oraz niepokryte zaliczką koszty wynagrodzenia kuratora (4856 zł).

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)