Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 21 listopada 2013 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Wiesława Buczek-Markowska

Sędziowie: SO Marzenna Ernest

SO Zbigniew Ciechanowicz (spr.)

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 21 listopada 2013 r. w S.

sprawy z powództwa Gminy M. S.

przeciwko P. Ż.

o opróżnienie i wydanie lokalu mieszkalnego oraz o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanego

na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z dnia 25 kwietnia 2013 r., sygn. akt I C 1010/11

postanawia:

1.  oddala zażalenie,

2.  zasądza od pozwanego P. Ż. na rzecz powódki Gminy M. S. tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego kwotę 660 (sześciuset sześćdziesięciu) złotych.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 25 kwietnia 2013 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie umorzył postępowanie w sprawie (punkt 1) oraz odstąpił od obciążania powódki Gminy M. S. kosztami procesu należnymi pozwanemu P. Ż. (punkt 2).

Uzasadniając powyższe rozstrzygnięcie Sąd wskazał, iż pozwem złożonym w dniu 1 lipca 2011 powódka Gmina M. S.wniosła o nakazanie pozwanemu P. Ż.opróżnienia i wydania lokalu mieszkalnego położonego w S.przy ul. (...) (...) w stanie wolnym od osób i rzeczy. Pozwem złożonym w dniu 27 kwietnia 2011 r., zarejestrowanym pod sygnaturą I C 298/13, powódka Gmina M. S.wniosła o zasądzenie od pozwanego P. Ż.14.261,08 zł tytułem odszkodowania za bezumowne korzystanie z ww. lokalu Postanowieniem z dnia 25 marca 2013 r. tut. Sąd połączył sprawę I C 298/13 ze sprawą I C 1010/11 do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia. Pismem z dnia 6 marca 2013 r., dołączonym do akt po wydaniu ww. postanowienia z 25 marca 2013 r., powódka cofnęła w całości pozew o zapłatę i zrzekła się roszczenia wobec pozwanego P. Ż., z uwagi na fakt jego niezamieszkiwania w lokalu mieszkalnym w okresie objętym pozwem. Jednocześnie wniosła o zasadzenie od pozwanego kosztów procesu, z uwagi na fakt, że pozwany dał powody do wytoczenia powództwa, ewentualnie o nieobciążanie powoda kosztami procesu na podstawie art. 102 k.p.c. Na rozprawie w dniu 25 kwietnia 2013 r. powódka cofnęła pozew i zrzekła się roszczenia w sprawie o opróżnienie i wydanie lokalu, w związku z jego przejęciem w toku sprawy, natomiast podtrzymała żądanie zasądzenia kosztów procesu ze względu że ww. przejecie lokalu nastąpiło po wytoczeniu powództwa. Sąd miał przy tym na uwadze przepis art. 203 § 1 i 4 k.p.c., art. 355 § 1 k.p.c. Wobec powyższego Sąd na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. orzekł jak w punkcie 1 sentencji postanowienia.

Sąd Rejonowy mając na uwadze przepis art. 98 k.p.c. i art. 102 k.p.c. wskazał, iż pozwany P. Ż. dał podstawy do wytoczenia przeciwko niemu powództwa, gdyż powód był zameldowany w spornym lokalu, zaznaczając przy tym iż oczywiście jest to kwestia administracyjna i miejsce zameldowania nie jest tożsame z miejscem zamieszkania. W przypadku sprawy o zapłatę za bezumowne korzystanie z lokalu przesłanką jest korzystanie – czyli fakt zamieszkiwania w spornym lokalu czy władania nim. W sprawie o opróżnienie i wydanie, też nie jest konieczne aby powód w lokalu zamieszkiwał, wystarczy że lokalem włada, są tam jego rzeczy, czy na zasadzie wyłączności dysponuje kluczami do lokalu. Niemniej jednak zameldowanie P. Ż. w spornym lokalu nie jest okolicznością bez znaczenia. Skoro pozwany deprecjonuje tą okoliczność, uznaje ją za nieznacząca, to po co w takim układzie ów meldunek utrzymywał. Meldunek jest wskazówką, że dana osoba mieszka pod konkretnym adresem. Fakt zameldowania nie może stanowić samoistnej podstawy do uznania, iż w lokalu tym pozwany zamieszkiwał. Rolą powoda jest wykazanie, że osoba taka lokal zajmuje. Wytoczenie powództwa tylko na podstawie faktu zameldowania pozwanego, bez sprawdzenia czy faktycznie tam zamieszkuje (włada nim), nie jest wystarczające do uznania, że wystąpienie z powództwem było w chwili tej czynności zasadne. To powód jako właściciel powinien wiedzieć kto zajmuje jego rzecz. W chwili wytoczenia powództwa powódka nie dokonała weryfikacji zamieszkania, pozwanego, ale sanowała ów brak i taką weryfikację przeprowadziła w toku sprawy. Zgodnie z notatką sporządzoną w dniu 12 stycznia 2012 roku, sąsiedzi wskazali, że powód dysponuje spornym lokalem. Potwierdzili to świadkowie na rozprawie w dniu 9 października 2012 roku. Były zatem podstawy faktyczne do wytoczenia powództwa i o eksmisje i o zapłatę. Dopiero przejęcie lokalu w toku sprawy, dało podstawy do cofnięcia pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia. Z kolei w sprawie o zapłatę, powódka w piśmie procesowym wskazała, że pozwany w spornym okresie w lokalu nie zamieszkiwał (co nie jest tożsame z nie korzystaniem), ale tym samym zakwestionowała podstawową przesłankę zasadności wytoczonego przez siebie powództwa, a przecież powód co do zasady ponosi ryzyko błędnego wytoczenia powództwa. Ostatecznie zdaniem Sądu nie ma argumentów za zasądzeniem kosztów procesu od pozwanego na rzecz powódki. Powódka, pomimo cofnięcia powództwa o zapłatę z argumentacją niezamieszkiwania pozwanego w spornym okresie, konsekwentnie wskazywała, że pozwany włada spornym lokalem, na co też wskazują zeznania świadków – w grudniu 2011 roku urządził imprezę i miał klucze do lokalu, to z kolei wskazuje że wytoczenie powództwa było uzasadnione. Cofnięcie powództwa i zrzeczenie się roszczenia z reguły powoduje obciążenia kosztami procesu strony powodowej i to był dla Sądu punkt wyjścia. Dokonując analizy całokształtu sprawy i kierując się wyżej przedstawionymi argumentami, Sąd I instancji odstąpił od obciążania powódki kosztami procesu należnymi stronie pozwanej.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył pozwany P. Ż., zaskarżając je w części, tj. co do punktu 2. Skarżący orzeczeniu temu zarzucił naruszenie art. 102 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że w niniejszej sprawie doszło do szczególnie uzasadnionego wypadku uzasadniającego odstąpienie od obciążania strony przegrywającej kosztami procesu, podczas gdy całokształt zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wskazuje, iż powództwa zostały wytoczone bezpodstawnie w oparciu jedynie o fakt zameldowania pozwanego w spornym lokalu mimo świadomości strony powodowej niezajmowania przez pozwanego spornego lokalu w okresie objętym powództwami.

Wskazując na powyższe skarżący wniósł o: zmianę zaskarżonego postanowienia w całości poprzez przyznanie na jego rzecz od powódki kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 2.520 zł; zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Skarżący podniósł, iż fakt zameldowania w lokalu przy al. (...) (...)w S.od dnia 27 sierpnia 1981 r. (niecałe dwa miesiące po urodzeniu) i niedopełnienie obowiązku wymeldowania mającego charakter stricte administracyjny odnosi skutek jedynie na tym gruncie, ewentualnie zaś na gruncie prawa wykroczeń. Tym samym przenoszenie tego faktu przez Sąd I Instancji na grunt cywilistyczny nie może znaleźć aprobaty i nie może stanowić o negatywnych skutkach procesowych dla pozwanego. W uzasadnieniu postanowienia z dnia 25 kwietnia 2013 r. W ocenie skarżącego Sąd pierwszej instancji słusznie zauważa, iż wytoczenie powództwa tylko na podstawie faktu zameldowania nie jest wystarczające do uznania jego zasadności, jednakże jest to argument przemawiający przeciwko wnioskowi powodowej gminy o odstąpienie od obciążania jej kosztami postępowania. Jednocześnie zdaniem skarżącego Sąd Rejonowy nie zdołał dokonać prawidłowej analizy całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego Za błędne i niczym nie uzasadnione skarżący uznał stwierdzenie Sądu Rejonowego zawarte w uzasadnieniu postanowienia z dnia 25 kwietnia 2013 r., iż powódka przed wniesieniem powództwa nie dokonywała wizji lokalnej spornego lokalu, a fakt ten sanowała w toku sprawy. Zgodnie bowiem z pominiętym przez Sąd I Instancji w uzasadnieniu skarżonego postanowienia pismem Dyrektora Zarządu (...)w S.z dnia 26 stycznia 2011 r. (załącznik do pisma procesowego pozwanego z dnia 26 stycznia 2011 r. w sprawie I C 1010/11) wizja taka była przeprowadzona („sąsiedzi słuchani do sprawy potwierdzili fakt, że nie zamieszkuje Pan w tym lokalu od ok. czterech lat”) na skutek składanych przez matkę pozwanego H. Ż.oświadczeń o niezamieszkiwaniu przez P. Ż.w spornym lokalu i wskazywała, że pozwany nie zamieszkuje ani nie dysponuje spornym lokalem. Zarówno powództwo o opróżnienie lokalu, jak i o zapłatę datowane są na dzień 27 kwietnia 2011 r. w więc po upływie 3 miesięcy od wspomnianego pisma Dyrektora (...). W tym stanie rzeczy w ocenie pozwanego nie sposób wywieść innych wniosków niż takie, że powództwa zostały wytoczone mimo pełnej świadomości powoda, co do oczywistego braku podstaw do ich wytoczenia. Skarżący odnosząc się do notatki z dnia 12 stycznia 2012 r., która w ocenie Sądu I Instancji miałaby sanować zaniedbania, których powódka dopuściła się przed wytoczeniem procesu w pierwszej kolejności wskazał, iż przesłuchanie wskazanych w notatce świadków odbyło się jeszcze przed połączeniem spraw do wspólnego rozpoznania, osobno do każdej sprawy, co ma o tyle istotne znaczenie, że z części swoich zeznań złożonych w sprawie o wydanie lokalu w dniu 9 października 2012 r. (o czym w uzasadnieniu postanowienia pisze Sąd I Instancji) świadkowie ci wycofali się słuchani na rozprawie w dniu 5 marca 2013 r. (w sprawie o zapłatę I Nc 1335/11). Ponadto złożone przez świadków zeznania do dwóch osobnych spraw, które następnie zostały połączone do wspólnego rozpoznania w wielu miejscach były ze sobą sprzeczne, przez co ich walor dowodowy dla niniejszego postępowania jest znikomy. Skarżący zwrócił też uwagę, iż przesłuchanie świadka P. K.w ogóle nie doszło do skutku, a złożone przez niego pisemne oświadczenie nie jest w ogóle przydatne w niniejszej sprawie, gdyż nie dotyczy pozwanego P. Ż.(w oświadczeniu jest mowa o mężczyźnie w wieku 20-30 lat). Świadek D. B.zaś na rozprawie podała do protokołu, iż ostatnie zdanie zawarte w notatce z dnia 12 stycznia 2012 r. („Ponadto wieczorami widuje sąsiadów ok. 19-20”) w ogóle nie stanowi jej oświadczenia. Wobec powyższego skarżący stwierdził, że Sąd I instancji wydając skarżone postanowienie nie rozważył zebranego w sprawie całego materiału dowodowego (obejmującego obie połączone sprawy) ograniczając się jedynie wybiórczo do pojedynczych dowodów zawartych w aktach sprawy o opróżnienie i wydanie lokalu. Reasumując całokształt powyższych rozważań zdaniem skarżącego w niniejszej sprawie nie doszło do szczególnie uzasadnionego wypadku, który uzasadniałby odstąpienie od obciążania strony przegrywającej kosztami procesu w myśl art. 102 k.p.c. Ustalenia zawarte w postanowieniu Sądu I Instancji zostały poczynione w sposób dowolny i nie odnoszą się do całości zebranego w sprawie materiału dowodowego. Stroną przegrywająca niniejszą sprawę jest niewątpliwie powódka i to ona zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c. jest obowiązana do zwrotu kosztów procesu. Swoim zachowaniem powód zmusił pozwanego do podjęcia kosztownej obrony w dwóch procesach, choć przy zachowaniu minimum staranności mógł tego uniknąć weryfikując w czyim posiadaniu znajdował się przedmiotowy lokal. Należy podkreślić, iż w przeciwieństwie do pozwanego powódka jest podmiotem o znaczącym potencjale ekonomicznym i dysponuje aparatem urzędniczym (...), który jest wykorzystywany do stwierdzania faktu stałego zamieszkania osób bliskich z najemcami lokalu komunalnego. Tym samym w ocenie skarżącego powódka miała nie tylko możliwość, ale wręcz obowiązek weryfikacji czy pozwany faktycznie zamieszkiwał w spornym lokalu. Nie czyniąc tego przed wytoczeniem powództwa powódka w ocenie pozwanego pozbawiła się prawa do wnioskowania o jakiekolwiek odstępstwa od zasady rozkładu kosztów cofniętych pozwów.

W odpowiedzi na zażalenie strona powodowa wniosła o jego oddalenie w całości oraz o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie nie było zasadne.

Faktem pozostaje, iż Sąd I Instancji w uzasadnieniu skarżonego postanowienia nie dokonał analizy pisma Dyrektora Zarządu (...)w S.z dnia 26 stycznia 2011 r. (k. 246 akt I C 1010/11), gdzie osoba ta przedstawia swoje ustalenia dotyczące faktu niezamieszkiwania pozwanego w lokalu nr (...)położonym w S.przy al. (...) (...) Pomija jednak skarżący to, iż przytoczone pismo stanowiło element wymiany korespondencji między stronami w związku ze staraniami pozwanego o zawarcie umowy najmu dotyczącej opisanego wyżej lokalu. Propozycja dotycząca zawarcia porozumienia w tej kwestii była w imieniu pozwanego artykułowana w piśmie jego pełnomocnika z dnia 23 grudnia 2011 r. (k. 271). Dodatkowo zauważyć należy, iż z zeznań świadków M. J.(k. 174), D. B.(k. 174v) wynika, iż w grudniu 2011 r., a więc po wniesieniu dwóch połączonych spraw, pozwany urządził w spornym lokalu imprezę, co wskazuje na to, iż dysponował kluczami do lokalu.

Mając na uwadze dwie powyższe okoliczności oraz dodatkowo fakt zameldowania pozwanego w spornym lokalu, co można uznać jako uzewnętrznienie woli pozwanego władanie tym lokalem, za trafną przyjąć należy ocenę Sądu Rejonowego, iż pozwany w chwili wytaczani powództw był w posiadaniu lokalu nr (...)położonego w S.przy al. (...) (...)Powyższa okoliczność usprawiedliwia twierdzenie o zasadności wytoczenia przeciwko pozwanemu powództwa o zapłatę oraz eksmisję, a więc stanowi racjonalną przesłankę do orzekania w trybie art. 102 k.p.c. i stanowi w oparciu o treść art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. podstawę oddalenia zażalenia pozwanego.

Zgodnie z regułą odpowiedzialności stron za wynik postępowania uznając, iż interesy stron w postępowaniu zażaleniowym są sprzeczne, w oparciu o przepis art. 98 § 1 k.p.c., w związku z przepisami § 12 ust 2 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 5 i § 9 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. nr 163, poz. 1349 ze zm.), zasądzono od pozwanego na rzecz powoda kwotę 660 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego.

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)