Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 lutego 2018 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Stachurska

Protokolant: Małgorzata Nakielska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 lutego 2018 r. w Warszawie

sprawy D. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania D. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 13 stycznia 2017 r. znak: (...)

- zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje D. S. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 1 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2018 r.

UZASADNIENIE

D. S. w dniu 13 lutego 2017r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 13 stycznia 2017r., znak: (...), odmawiającej przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony podniósł, że stanowisko organu rentowego nie jest zgodnie ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym w postaci: kart informacyjnych z leczenia szpitalnego, informacji o przebytych rehabilitacjach, informacji od lekarzy: neurologa i neurochirurga, a także wyników badań MR i EMG. Zdaniem ubezpieczonego, z dokumentacji medycznej jednoznacznie wynika nieodwracalność skutków jego schorzeń. Dodał, że nadal wymaga kontroli w poradni specjalistycznej, a także dalszej rehabilitacji. Utrzymuje się u niego permanentny promieniujący ból oraz drętwienie kończyn, które utrudniają mu wykonywanie czynności życia codziennego. Obecny stan zdrowia uniemożliwia mu podjęcie pracy w dotychczasowym zawodzie, tj. jako lakiernik, a z uwagi na zakaz wykonywania ciężkiej pracy fizycznej oraz ruchów skrętnych na poziomie kręgosłupa ma ograniczone możliwości podjęcia zatrudnienia, również w innych zawodach. Co prawda od grudnia 2016r. pracuje jako strażnik ruchu drogowego, jednak z uwagi na coraz częstsze i silniejsze bóle w lewej stopie i w lewym podudziu, nie jest w stanie wykonywać wszystkich obowiązków przewidzianych dla tego stanowiska pracy.

W ocenie ubezpieczonego, powyższe okoliczności w sposób jednoznaczny świadczą o tym, że w znacznym stopniu utracił zdolność do wykonywania pracy zgodniej z poziomem posiadanych kwalifikacji. W związku z tym ubezpieczony wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, o którą wnioskował (odwołanie z dnia 13 lutego 2017r., k. 2-3 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wskazał, że ubezpieczony pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy do dnia 31 grudnia 2016r. W dniu 29 listopada 2016r. złożył wniosek o ponowne ustalenie prawa do świadczenia rentowego i w toku postępowania orzeczniczego ostatecznie został skierowany na badanie do Komisji Lekarskiej ZUS, która orzeczeniem z dnia 11 stycznia 2017r. uznała, że nie jest niezdolny do pracy. W oparciu o powyższe orzeczenie Komisji Lekarskiej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (odpowiedź ZUS na odwołanie z dnia 27 lutego 2017r., k. 27 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

D. S., ur. (...), posiada wykształcenie podstawowe. Początkowo pracował jako pomoc lakiernika, a następnie przez wiele lat jako lakiernik samochodowy. Obecnie pracuje jako pracownik kierujący ruchem na pasach i przeprowadza dzieci przez ulicę ( świadectwa pracy, nienumerowane karty a.r.).

Ubezpieczony od dnia 10 czerwca 2016r. pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Prawo do renty przysługiwało mu do 31 grudnia 2016r. (decyzja ZUS z dnia 5 sierpnia 2016r., k. 153-155 a.r.).

W związku z upływem okresu, na jaki wymienione świadczenie zostało przyznane, D. S. w dniu 29 listopada 2016r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o ponowne ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Wobec tego został skierowany do Lekarza Orzecznika ZUS, który po przeprowadzeniu bezpośredniego badania i dokonaniu analizy przedstawionej dokumentacji medycznej ustalił, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy ( wniosek o ponowne ustalenia prawa do renty, k. 162 a.r., orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 8 grudnia 2016r., k. 163 a.r.).

W oparciu o powyższe orzeczenie Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. decyzją z dnia 27 grudnia 2016r., znak: (...), odmówił D. S. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 stycznia 2017r. ( decyzja z dnia 27 grudnia 2016r., znak: (...), k. 166 a.r.).

W dniu 29 grudnia 2016r. D. S. wniósł sprzeciw od orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS i został skierowany do Komisji Lekarskiej ZUS, która po przeprowadzeniu bezpośredniego badania i dokonaniu analizy przedstawionej dokumentacji medycznej, w tym: dokumentacji z przebiegu leczenia, kart informacyjnych z leczenia szpitalnego w latach 2015-2016, zaświadczeń o stanie zdrowia wystawionych przez lekarzy leczących w dniu 28 listopada 2016r. i wyników badań dodatkowych - tak jak Lekarz Orzecznik ZUS - ustaliła, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy (sprzeciw od orzeczenia Lekarza Orzecznika, k. 46-47 dokumentacji lekarskiej, orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 11 stycznia 2017r., k. 167 a.r.).

W oparciu o powyższe orzeczenie Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. decyzją z dnia 13 stycznia 2017r., znak: (...), odmówił D. S. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 stycznia 2017r. W uzasadnieniu wskazał, że zgodnie z art. 107 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016r., poz. 887 ze zm.), prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie. Z uwagi na to, że orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 11 stycznia 2017r. nie stwierdzono u ubezpieczonego niezdolności do pracy, zatem nie został spełniony warunek istnienia dalszej niezdolności do pracy. Jednocześnie organ rentowy zaznaczył, że uchyla wcześniejszą decyzję z dnia 27 grudnia 2016r. ( decyzja z dnia 13 stycznia 2017r., znak: (...), k. 168 a.r.). Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji (odwołanie z dnia 13 lutego 2017r., k. 2-3 a.s.).

W toku postępowania sądowego Sąd opuścił dowód z opinii biegłych sądowych lekarzy specjalistów z dziedziny neurologii celem ustalenia, czy ubezpieczony jest zdolny czy też całkowicie lub częściowo niezdolny do pracy zarobkowej (postanowienie z dnia 3 marca 2017r., k. 30 a.s., postanowienie z dnia 11 września 2017r., k. 64 a.s., postanowienie z dnia 13 listopada 2017r., k. 82 a.s.). Na ich podstawie ustalił, że u ubezpieczonego występują: zmiany dyskopatyczne kręgosłupa lędźwiowego, stan po operacji dyskopatii L4/L5, L5/S1, stan po trzykrotnej operacji usuwania zmian bliznowatych oraz nawrotowe zmiany bliznowate z uciskiem korzenia S1. Utrzymujące się zmiany bliznowate z uciskiem korzeni powodują stałe dolegliwości oraz narastanie objawów ubytkowych na skutek ucisku, co w konsekwencji powoduje ograniczenie sprawności. Z uwagi na wskazane dolegliwości ubezpieczony nie powinien podnosić ciężarów, wykonywać pracy w pozycji wymuszonej oraz w pochyleniu. Przeprowadzone u niego leczenie operacyjnie nie było skuteczne. Przyczyniło się ono nawet do powikłań w postaci blizn pooperacyjnych dających w zasadzie takie same objawy jak pierwotne schorzenie, tj. dyskopatia Mając na względzie specyfikę pracy lakiernika samochodowego, ubezpieczony nie jest zdolny do jej wykonywania. Pozostaje nadal częściowo niezdolny do pracy od 1 stycznia 2017r. na okres 2 lat (opinia biegłej sądowej neurolog J. B. (1) z dnia 12 października 2017r., k. 70-71 a.s., opinia biegłego sądowego neurologa B. Z. z dnia 30 listopada 2017r., k. 92-93 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, jak również w aktach organu rentowego. Zdaniem Sądu dokumenty, w zakresie, w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia, są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Dokumenty te nie były przez strony kwestionowane co do ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy,
a zatem należało ocenić je jako wiarygodne.

Sąd Okręgowy dokonał ustaleń stanu faktycznego także na podstawie wydanych
w sprawie opinii biegłych sądowych z zakresu neurologii: J. B. (1) oraz B. Z.. Opinie te Sąd ocenił jako rzetelne, gdyż zostały wydane w oparciu o obiektywne wyniki badań ubezpieczonego. Ponadto są one wyczerpujące i nie budzą wątpliwości, także pod względem logiki i zasad doświadczenia życiowego. Brak było więc przesłanek do ich negowania. Istotne było również i to, że mimo początkowego kwestionowania przez organ rentowy stanowiska biegłej J. B. (1), która stwierdziła czasową, częściową niezdolność ubezpieczonego do pracy (k. 80-81 a.s.), Zakład ostatecznie zaaprobował wnioski z opinii biegłego sądowego B. Z., który przychylił się do stanowiska biegłej J. B. (1). W piśmie procesowym zawierającym stanowisko wobec wskazanej opinii Zakład wskazał, że z powodu pogorszenia się stanu zdrowia ubezpieczonego, nie wnosi do niej uwag (pismo procesowe ZUS, k. 101-102 a.s.).

Sąd nie wziął pod uwagę opinii biegłej sądowej z zakresu neurologii B. A., do której zastrzeżenia zgłosił ubezpieczony, który w piśmie procesowym z dnia 16 sierpnia 2017r. (k. 59 a.s.) wskazał na niezgodność opinii biegłej ze stanem faktycznym, w tym przede wszystkim na sprzeczność ustaleń poczynionych przez biegłą z dokumentacją medyczną. Sąd dostrzegając nieprawidłowości w opinii biegłej postanowił o przeprowadzeniu ponownego badania i o ponownym wydaniu opinii przez innego biegłego sądowego neurologa, który nie podzielił stanowiska B. A.. Stanowisko kolejnego biegłego sądowego z dziedziny neurologii B. Z., podobnie jak stanowisko J. B. (1), także było odmienne niż to, które zaprezentowała B. A.. Z uwagi na powyższe, a także uwzględniając ostateczne stanowiska stron, Sąd opinii B. A. nie podzielił i nie dokonywał na jej podstawie ustaleń odnośnie zdolności D. S. do pracy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie D. S. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. z dnia 13 stycznia 2017r., znak: (...), jako uzasadnione zasługiwało na uwzględnienie.

Ubezpieczony wnioskował o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres. Z uwagi na stanowisko organu rentowego, który zaskarżoną decyzją odmówił przyznania prawa do świadczenia rentowego, spór koncentrował się wokół tego, czy ubezpieczony, który do 31 grudnia 2016r. był uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, w dalszym ciągu jest osobą niezdolną do pracy i czy ma z tego tytułu prawo do pobierania świadczenia, na co wskazywał w odwołaniu.

Art. 107 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U z 2017r. poz. 1383 ze zm.), zwanej dalej ustawą emerytalną, wskazuje, że prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie. Cytowany przepis określa, że prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy może ulec zmianom w przypadku zmiany kwalifikacji niezdolności do pracy, jej ustania lub ponownego powstania. W aspekcie formalnoprawnym następuje więc zmiana rodzaju pobieranej renty, utrata prawa do renty lub ponowne nabycie uprawnień. O zmianach w prawie i wysokości świadczeń rentowych przesądza każdorazowo wynik badania lekarskiego przeprowadzanego przez Lekarza Orzecznika ZUS/Komisję Lekarską ZUS, dokonujących oceny niezdolności do pracy, jej stopnia i trwałości. Treść orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS/Komisji Lekarskiej ZUS w przedmiocie zmiany stopnia niezdolności do pracy, jej braku lub ponownego powstania, powinna w równym stopniu wynikać z profesjonalnej oceny stanu zdrowia badanego, jak i biologicznego aspektu niezdolności do pracy z elementami ekonomicznymi.

Niezdolność do pracy jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu (art. 12 ustawy). Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania, co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy) (por. wyrok Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 28 stycznia 2004 roku, II UK 222/03).

Przepis art. 12 ustawy emerytalnej rozróżnia dwa stopnie niezdolności do pracy - całkowitą i częściową. Zgodnie z ust. 3 ww. przepisu, częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Z kolei całkowita niezdolność do pracy polega na utracie zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 grudnia 2000r., II UKN 134/00 i z dnia 07 września 1979r., II URN 111/79). Dokonując analizy pojęcia „całkowita niezdolność do pracy" należy brać pod uwagę zarówno kryterium biologiczne (stan organizmu dotkniętego schorzeniami naruszającymi jego sprawność w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do jakiejkolwiek pracy), jak i ekonomiczne (całkowita utrata zdolności do zarobkowania wykonywaniem jakiejkolwiek pracy). Osobą całkowicie niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS jest więc osoba, która spełniła obydwa te kryteria, a więc jest dotknięta upośledzeniem zarówno biologicznym, jak i ekonomicznym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 2004r., I UK 28/04). Z kolei wyjaśnienie częściowej niezdolności do pracy i treści pojęcia „pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji” wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego) ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2006 roku, I UK 103/06). Dopiero zatem zmiana zawodu w ramach posiadanych kwalifikacji i brak rokowań odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu dają podstawę do przyznania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2009 roku, II UK 106/09, z dnia 8 maja 2008 roku, I UK 356/07, z dnia 11 stycznia 2007 roku, II UK 156/06 i z dnia 25 listopada 1998 roku, II UKN 326/98).

Uwzględniając wskazane przepisy i ich interpretację, przyjmuje się, że przy rozpatrywaniu spraw o dalsze prawo do renty, zgodnie z art. 107 ustawy emerytalnej, należy zbadać, czy aktualny na dzień wydania decyzji stan zdrowia osoby ubiegającej się o rentę uległ zmianie w stosunku do stanu od ustania prawa do ostatnio pobieranego świadczenia. Poprawa stanu zdrowia, zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, jest podstawą do odmowy dalszego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (zob. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 16 lutego 2016r., LEX nr 2020434). A contrario do powyższego, jeśli tej poprawy brak, nie ma podstaw do odmowy przyznania świadczenia rentowego na dalszy okres, choć nie stanowi to reguły.

Ocena niezdolności do pracy w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania zatrudnienia wymaga wiadomości specjalnych. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dotyczących prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, do dokonywania ustaleń w zakresie oceny stopnia zaawansowania chorób oraz ich wpływu na stan czynnościowy organizmu, uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych sądowych, zgodnie z treścią art. 278 k.p.c. Opinia biegłego ma na celu ułatwienie sądowi należytej oceny zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Dlatego też opinie sądowo - lekarskie sporządzone w sprawie przez lekarzy specjalistów, mają zasadniczy walor dowodowy dla oceny schorzeń wnioskodawcy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 11 lutego 2016r., III AUa 1609/15). Podlegają one ocenie według zasad określonych w art. 233 § 1 k.p.c., a więc na podstawie kryteriów zgodności z zasadami logiki, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia skuteczności wyrażonych w niej wniosków, bez wkraczania w sferę wiedzy specjalistycznej.

Badając w przedmiotowej sprawie istnienie spornej przesłanki warunkującej przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych lekarzy specjalistów z zakresu neurologii. Powołani w sprawie biegli: J. B. (1) i B. Z., w oparciu o przeprowadzone badania ubezpieczonego oraz na podstawie zebranej w sprawie dokumentacji medycznej jednomyślnie stwierdzili, że schorzenia ubezpieczonego czynią go nadal częściowo niezdolnym do pracy. Biegli zwrócili uwagę na występujące u D. S. zmiany dyskopatyczne kręgosłupa, a także zmiany bliznowate z uciskiem korzenia S1, powodujące stałe dolegliwości bólowe oraz ograniczające jego sprawność. Biegła J. B. (1) zaakcentowała, że ubezpieczony nie może wykonywać pracy w dotychczasowym zawodzie, ponieważ przeciwskazana jest u niego praca w pozycji wymuszonej, w pochyleniu, a także taka, która wymaga podnoszenia ciężarów. Tym samym w ocenie biegłej ubezpieczony jest nadal częściowo niezdolny do pracy od 1 stycznia 2017r. na okres 2 lat. Powyższe stanowisko podzielił biegły B. Z., który zwrócił uwagę na nasilanie dolegliwości występujących u ubezpieczonego. Dodał również, że dotychczasowe leczenie operacyjne nie tylko nie przyniosło poprawy stanu zdrowia ubezpieczonego, ale również spowodowało nowe objawy w postaci blizn pooperacyjnych.

Mając na względzie argumentację przedstawioną przez wymienionych biegłych, Sąd wnioski wyrażone w ich opiniach podzielił w pełni z przyczyn, o których była mowa w części dotyczącej oceny dowodów. Dodatkowo Sąd uwzględnił, że D. S. był przed 1 stycznia 2017r. uznany za częściowo niezdolnego do pracy i miał przyznaną rentę z tytułu niezdolności do pracy. Wprawdzie stan zdrowia może podlegać weryfikacji, czego nie sposób kwestionować, istotne jest jednak to, że w przypadku ubezpieczonego nie uległ on poprawie. Ubezpieczony nadal spełnia wszystkie przesłanki niezbędne do uzyskania prawa do świadczenia rentowego.

Nie bez znaczenia była również okoliczność, że ostatecznie organ rentowy nie kwestionował częściowej niezdolności ubezpieczonego do pracy. W opinii lekarskiej, dołączonej do pisma procesowego z dnia 22 stycznia 2018r., Przewodnicząca Komisji Lekarskiej ZUS wskazała, że z uwagi na opisywane przez biegłego pogorszenie stanu zdrowia D. S., nie wnosi uwag do opinii z dnia 30 listopada 2017r. ( pismo procesowe organu rentowego z dnia 22 stycznia 2018r. z załącznikiem, k. 101-102 a.s.).

Mając na uwadze przedstawioną argumentację, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. uwzględnił odwołanie i orzekając co do istoty zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał D. S. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 stycznia 2017r. do dnia 31 grudnia 2018r.

ZARZĄDZENIE

(...)