Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2018 roku

Sąd Rejonowy w Bełchatowie Wydział IV Pracy

w składzie następującym:

Przewodniczący : Sędzia SR Beata Grabiszewska

Ławnicy: M. K., K. C.

Protokolant: Wiesława Rudzka

po rozpoznaniu w dniu 16 października 2018 roku w Bełchatowie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko Przedszkolu (...)
w Z.

o ustalenie, że odwołanie powódki z funkcji dyrektora jest nieuzasadnione i sprzeczne z prawem

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powódki M. K. na rzecz pozwanego Przedszkola (...) (...)w Z. kwotę 180,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV P 53/18

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 22 maja 2018 roku (data wpływu do Sądu) skierowanym przeciwko Przedszkolu (...) (...) w Z., powódka M. K. wnosiła
o ustalenie, że odwołanie jej z funkcji dyrektora pozwanego przedszkola jest nieuzasadnione z powodu jego sprzeczności z prawem i wnosiła o orzeczenie jego bezskuteczności.

W uzasadnieniu pozwu podnosiła, że do odwołania powódki z funkcji dyrektora należy stosować odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu zmieniającym, gdyż pomimo odwołania powódka pozostała nadal nauczycielem przedszkola. Odwołując się do treści przepisów ustawy Prawo oświatowe wskazała, że organ prowadzący odwołał ją w trakcie roku szkolnego bez uzasadnionej przyczyny, a w piśmie odwołującym ze stanowiska nie zawarto pouczenia o przysługującym prawie odwołania od tej decyzji. Nadto powódka podnosiła, iż jest członkiem zakładowej organizacji związkowej, a organ prowadzący tego nie ustalał i nie zasięgnął opinii związków zawodowych przed odwołaniem jej z funkcji dyrektora.

W odpowiedzi na pozew z dnia 27 czerwca 2018 roku strona pozwana, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła
o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu podniosła, że powódka została odwołana ze stanowiska dyrektora przedszkola z jednoczesnym zachowaniem dotychczasowego wynagrodzenia i czasu pracy. Odwołanie powódki z funkcji dyrektora było jedynie zmianą jej zakresu obowiązków.

Pozwany pracodawca rozszerza zakres swojej działalności i organizacja funkcjonowania przedszkola wymaga obecności dyrektora w pełnym wymiarze czasu pracy. Propozycji zatrudnienia na pełen etat za podwojonym dotychczasowym wynagrodzeniem z tytułu pracy w wymiarze ½ etatu powódka nie przyjęła. Wymiana korespondencji i rozmowy nie doprowadziły do zawarcia porozumienia pomiędzy stronami i pracodawca podjął decyzję
o odwołaniu powódki z funkcji dyrektora.

Na rozprawie w dniu 16 października 2018 roku pełnomocnik powódki popierał powództwo wskazując, iż żądane ustalenie jest powódce potrzebne do ewentualnego odszkodowania w przyszłości. Wnosił także o zasądzenie kosztów procesu.

Pełnomocnik strony pozwanej wnosił o oddalenie powództwa podnosząc jednocześnie, że jest ono bezprzedmiotowe, gdyż stosunek pracy pomiędzy stronami został rozwiązany za porozumieniem stron, a nadto podnosił, iż powódka nie posiada interesu prawnego w żądanym ustaleniu.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. K. organizowała pozwane Przedszkole (...) przy (...) w Z. i została w nim zatrudniona na podstawie umowy o pracę od 1 września 1994 roku, jako nauczyciel – dyrektor, początkowo w pełnym wymiarze czasu pracy,
a następnie w wymiarze ½ etatu. Od 1 września 2011 roku pracowała na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony. W czasie zatrudnienia powódka wykonywała także obowiązki nauczyciela na podstawie umów zlecenia. Od 2009 roku nie miała godzin dydaktycznych.

(dowód: umowy o pracę, umowy zlecenia – w aktach osobowych powódki, część B; zeznania powódki – k. 66-67 w zw. z k. 68, k. 68-69)

Kolegium K. przy (...) w Z.
w dniu 13 grudnia 2017 roku podjęło uchwałę o podwyższeniu wynagrodzenia powódki, jako dyrektora placówki, do kwoty 1.700, 00 zł netto miesięcznie.

(dowód: pismo z dnia 18.12.2017 r. – k. 11)

W związku z rozszerzeniem działalności pozwanego Przedszkola
i zwiększeniem liczby dzieci Kolegium K. dążyło do zatrudnienia dyrektora w wymiarze pełnego etatu i taką propozycję przedstawiło powódce, proponując wynagrodzenie w wysokości 3.400 zł. M. K. odmówiła i przedstawiła dokument, że w Przedszkolu Samorządowym Nr 4 w Z. zarabia 4.200 zł wskazując równocześnie, że powinna otrzymać takie wynagrodzenie. Parafia nie wyraziła zgody i zaproponowała powołanie wicedyrektora, jako rozwiązanie tymczasowe.

(dowód: zeznania powódki - k. 66-67 w zw. z k. 68, k. 68-69; zeznania pozwanej – k. 67-68 w zw. z k. 69, pismo z dnia 18.01.2018 roku – k. 10)

Pismem z dnia 12 kwietnia 2018 roku(...) w Z. poinformowała powódkę, że Kolegium K. zaproponowało zmianę na stanowisku pracy powódki, która miałaby polegać na podjęciu obowiązków nauczyciela przedszkola w wymiarze pół etatu, z zachowaniem dotychczasowego wynagrodzenia. Jednocześnie zaproponowała powódce ustalenie godzin pracy w sposób dla niej dogodny, tak by mogła dostosować godziny pracy do innych obowiązków zawodowych. Na zajęcie stanowiska
w przedmiocie propozycji udzielono powódce dwutygodniowego terminu.

(dowód: pismo z dnia 12 kwietnia 2018 roku – k. 9)

Pismem z dnia 11 maja 2018 roku M. K. została odwołana z funkcji dyrektora Przedszkola (...)w Z. z dniem 30 czerwca 2018 roku. Określono, że wynagrodzenie powódki i wymiar czasu pracy jako nauczyciela wychowania przedszkolnego nie ulegną zmianie. W treści pisma wskazano, że odwołanie
z funkcji dyrektora powoduje zmniejszenie zakresu powierzonych obowiązków.

(dowód: pismo z dnia 11 maja 2018 roku – k. 7)

Z dniem 31 sierpnia 2018 roku stosunek pracy pomiędzy powódką
i pozwanym przedszkolem został rozwiązany za porozumieniem stron na wniosek powódki.

(dowód: oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę – k. 64)

Powódka należy do związków zawodowych (...). Nie poinformowała pozwanego pracodawcy o przynależności do organizacji związkowej.

(dowód: zeznania powódki - k. 66-67 w zw. z k. 68, k. 68-69)

Ustalenie, że odwołanie M. K. ze stanowiska dyrektora pozwanego przedszkola nastąpiło z naruszeniem przepisów jest powódce potrzebne do uzyskania odszkodowania w przyszłości. Powódka czuje się pokrzywdzona odwołaniem. Uważa, iż narusza ono jej dobra osobiste, dobre imię. Ustalenie powódka chciałaby wykorzystać w ten sposób, by pokazać ludziom, że nie popełniła błędu i należy dbać o soje interesy.

(dowód: zeznania powódki - k. 66-67 w zw. z k. 68, k. 68-69)

Stan faktyczny przedmiotowej sprawy Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych do akt sprawy oraz zawartych w aktach osobowych powódki, a także na podstawie zeznań stron, które w zakresie dotyczącym okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia są zbieżne.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

W przedmiotowej sprawie M. K. wystąpiła przeciwko pracodawcy - Przedszkolu (...)w Z. z powództwem o ustalenie, że jej odwołanie z funkcji dyrektora pozwanego przedszkola jest nieuzasadnione z powodu sprzeczności z prawem, wniosła o orzeczenie o jego bezskuteczności.

Wytoczenie powództwa o ustalenie opiera się na przepisie art. 189 kpc, ograniczającym zakres tego żądania do ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa oraz uzależniającym jego uwzględnienie od istnienia interesu prawnego. Materialnoprawną przesłanką powództwa o ustalenie jest zatem interes prawny powoda. Uznaje się, że interes prawny zachodzi wówczas, jeżeli sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego, zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakończy spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości (wyr. Sądu Najwyższego z dnia 18.06.2009 r., II CSK 33/09, OSNC 2010, Nr B, poz. 47). Interes prawny zachodzi zatem wówczas, gdy istnieje niepewność danego prawa lub stosunku prawnego, zarówno z przyczyn faktycznych, jak
i prawnych. W piśmiennictwie przyjmuje się, że interes prawny, to interes dotyczący szeroko rozumianych praw i stosunków prawnych, który z reguły występuje wtedy, gdy istnieje niepewność tego prawa lub stosunku prawnego, wynikająca z przewidywanego lub uzewnętrznionego ich kwestionowania (por. T. Rowiński: Interes prawny w procesie i w postępowaniu nieprocesowym, Warszawa 1971 rok, s. 22).

W drodze powództwa o ustalenie można dochodzić jedynie ustalenia istnienia lub nieistnienia prawa lub stosunku prawnego, a nie faktów (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 13.06.1973 r., I PR 156/73, OSNC 1973, Nr 11, poz. 206; 21.09.1965 r., II CR 265/65, OSPiKA 1966, Nr 11, poz. 243). Powództwo o ustalenie nie może zmierzać do uzyskania dowodów, które miałyby być wykorzystane w innym postępowaniu (wyr. Sądu Najwyższego
z dnia 23.02.1999 r., I PKN 597/98, OSNP 2000, Nr 8, poz. 301).

Powszechnie przyjmuje się również, iż powód nie ma interesu prawnego w domaganiu się ustalenia, jeżeli może osiągnąć ochronę swych praw w drodze wytoczenia powództwa o świadczenie lub o ukształtowanie prawa lub stosunku prawnego (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 1997 roku, w sprawie sygn. akt II CKN 201/97, R.Pr. 1998, z. 2, s.66, z dnia 21 lipca 1999 roku w sprawie sygn. akt I PKN 173/99, OSNAPiUS 2000, nr 20, poz. 747, uchwałę z dnia 17 czerwca 1987 roku w sprawie III PZP 19/87, OSNCP 1988, nr 10, poz. 132).

Wskazać należy, iż ustalenie istnienia stosunku pracy może mieć znaczenie nie tylko dla aktualnych świadczeń, które przysługują pracownikom, ale także dla przyszłych uprawnień, które mogą powstać
w przyszłości, mających swe źródło we wcześniejszym stosunku pracy.

Warunkiem merytorycznego rozpoznania powództwa o ustalenie jest istnienie po stronie powódki interesu prawnego w rozumieniu art. 189 kpc.

M. K. uzasadniała istnienie interesu prawnego w żądanym ustaleniu potrzebą jego wykorzystania do uzyskania odszkodowania
w przyszłości. Powódka wskazywała również, iż czuje się pokrzywdzona odwołaniem, które narusza jej dobra osobiste, dobre imię. Wyrokiem ustalającym chciałaby pokazać ludziom, że nie popełniła błędu i należy dbać o swoje interesy.

Sąd Rejonowy, podzielając przytoczone wyżej stanowisko Sądu Najwyższego uznał, iż powódka nie posiada interesu prawnego w ustaleniu, że jej odwołanie z funkcji dyrektora pozwanego przedszkola jest nieuzasadnione z powodu jego sprzeczności z prawem, a zatem bezskuteczne.

M. K. wskazując, iż odwołanie to ma charakter wypowiedzenia zmieniającego warunki umowy o pracę nie dochodziła żadnego z roszczeń wynikających z wadliwego wypowiedzenia. Nie żądała ani przywrócenia do pracy, ani też odszkodowania, o których mowa w art. 45 kp w zw. z art. 42 kp.

Jednocześnie pozytywne ustalenie chciałaby wykorzystać do odszkodowania w przyszłości, co w świetle przytoczonego orzecznictwa skutkuje stwierdzeniem, iż powódka nie posiada interesu prawnego, bowiem mogła wystąpić bezpośrednio z żądaniem odszkodowania. Zgodnie
z jednolitym orzecznictwem postępowanie przed sądem nie może służyć gromadzeniu dowodów, które miałyby być w przyszłości wykorzystane
w innym postępowaniu. Z akt sprawy wynika, że zamiarem strony powodowej było uzyskanie w niniejszej sprawie orzeczenia, które miałoby być wykorzystane w sprawie o odszkodowanie.

M. K. wskazywała także na naruszenie jej dóbr osobistych, dobrego imienia. W tym zakresie powódka również mogła ewentualnie wystąpić z odrębnym pozwem o ochronę dóbr osobistych uznając, że istnieją ku temu przesłanki.

Reasumując, powódka nie wykazała istnienia interesu prawnego
w żądanym ustaleniu.

Wobec braku istnienia interesu prawnego po stronie powódki, Sąd Rejonowy nie rozstrzygał merytorycznie sprawy, bowiem o oddaleniu powództwa o ustalenie zadecydowały względy procesowe. Z tego też względu Sąd oddalił wniosek strony pozwanej o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 kpc, wyrażającego zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Wysokość tych kosztów Sąd ustalił na podstawie § 9 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.).