Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 lipca 2013r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Jerzy Menzel (spr.)

Sędziowie SSO Ewa Kilczewska

(...) del. do SO Piotr Wylegalski

Protokolant Jowita Sierańska

przy udziale Czesława Twardowskiego Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 3 lipca 2013r.

sprawy M. G.

oskarżonego z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków

z dnia 31 stycznia 2013 r. sygn. akt II K 942/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że uznaje oskarżonego M. G. za winnego tego, że w dniu 1 października 2012 roku we W. przy ul. (...) w aptece (...) usiłował dokonać rozboju na osobie K. H. w ten sposób, że szarpał i popychał pokrzywdzonego, a następnie usiłował dokonać zaboru w celu przywłaszczenia mienia w postaci leków - (...) o wartości 9,73 zł oraz (...)o wartości 11 zł, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na skuteczną obronę pokrzywdzonego, czym działał na szkodę K. H. oraz właściciela apteki (...) przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa będąc uprzednio skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia Krzyków II Wydział Karny z dnia 04.10.2004 r., sygn. II K 1153/04 za czyn z art. 282 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. i art. 190 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. i art. 190 § 1 k.k. na karę łączną 2 lat pozbawienia wolności, którą odbył w okresie od 10.05.2006 r. do 11.03.2008 r. tj. za winnego popełnienia przestępstwa z art. 13 § 1 kk w zw z art. 280 § 1 kk w zw z art. 64 § 1 kk i za to na podstawie art. 14 § 1 kk w zw z art. 280 § 1 kk wymierza mu karę 3 (trzech) lat pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zalicza oskarżonemu na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres jego zatrzymania oraz tymczasowego aresztowania od dnia 2 października 2012 roku do dnia 24 stycznia 2013 roku;

III.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

IV.  zasądza od Skarbu Państwa (Kasa Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków) na rzecz adwokat K. T. kwotę 516,60 złotych (pięciuset szesnastu i ⁶⁰/100, w tym VAT), tytułem nieopłaconej obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

V.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

IV Ka 453/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków z dnia 31.01.2013 r. sygn. akt II K 942/12 M. G. został uznany za winnego tego, że w dniu 1.10.2012 roku we W. przy ul. (...) w aptece (...) usiłował dokonać rozboju na osobie K. H. w ten sposób, że szarpał i popychał pokrzywdzonego, powodując u niego obrażenia ciała na okres poniżej siedmiu dni w postaci zmiany urazowej na kciuku prawym powierzchni grzbietowej na wysokości stawu śródręcznopaliczkowego, na kciuku prawym powierzchni grzbietowo-przyśrodkowej rany płatowej, na palcu III ręki prawej rany o długości do 1, 2 cm, na prawej ręce powierzchni zewnętrznej śródręcza głębokie otarcie naskórka o średnicy ok. 0, 3 cm, na powierzchni dłoniowej nadgarstka prawego w części bocznej rany o długości 1, 5 cm, na powierzchni bocznej nadgarstka prawego rany osełkowej o wymiarach 1, 1 x 0, 5 cm, na lewym kłębie powierzchni dłoniowej rany o długości 1 cm, oraz w zakresie powierzchni tego kłębu kilku drobnych powierzchownych linijnych ran o długości 0, 3 cm na palcach III i IV ręki prawej, a następnie usiłował dokonać zaboru w celu przywłaszczenia mienia w postaci leków – (...)o wartości 9, 73 złotych oraz (...) o wartości 11 złotych, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na skuteczną obronę pokrzywdzonego, czym działał na szkodę K. H., przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa będąc uprzednio skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków z dnia 4.10.2004 roku sygn. akt II K 1153/04 za czyn z art. 282 kk w zw. z art. 91 § 1 kk i inne na karę 2 lat pozbawienia wolności, którą odbył w okresie 10.05.2006 r. do 11.03.2008 r tj. czynu z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk i za to wymierzył mu karę 3 lat pozbawienia wolności, na poczet, której zaliczył okres zatrzymania i tymczasowego aresztowania od 2.10.2012 r. do 24.01.2013 r.

Na podstawie art. 230 § 2 kpk Sąd Rejonowy zwrócił oskarżonemu dowody rzeczowe zarejestrowane w wykazie I Drz/566/12, poz. 1 i 2 oraz na podstawie art. 44 § 2 kk orzekł o przepadku na rzecz Skarbu Państwa dowodów rzeczowych zarejestrowanych w wykazie I Drz 566/12, poz. 2 i 3, zarządzając ich zniszczenie.

Sąd Rejonowy zwolnił oskarżonego od obowiązku poniesienia kosztów sądowych oraz zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. T. kwotę 826, 50 zł. tytułem nieopłaconej obrony udzielonej oskarżonemu z urzędu.

Apelację od wyroku złożył obrońca oskarżonego, który zarzucił:

1)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, a mający wpływ na jego treść polegający na wadliwym przyjęciu, iż oskarżony zamierzał dokonać zaboru w celu przywłaszczenia mienia w postaci leków, tj. leku T. o wartości 9,73zł i C. o wartości 11 zł i użył w tym celu przemocy, podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy w szczególności zeznania świadka K. H. i wyjaśnienia oskarżonego nie potwierdzają w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości powyższej tezy;

2)  mający istotny wpływ na treść wyroku obrazę przepisów prawa materialnego tj. art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 1 k.k. poprzez błędne przyjęcie, iż oskarżony swoim czynem wypełnił znamiona czynu zabronionego usiłowania rozboju podczas gdy nie wypełnił on podstawowych przesłanek stanowiących o bycie zarzucanego mu przestępstwa;

3)  mającą wpływ na treść wyroku obrazę przepisów postępowania, tj. art. 7 k.p.k. polegającą na noszącej cechy dowolności ocenie materiału dowodowego, w szczególności ustaleniu będącym jedynie niedopuszczalnym domniemaniem, że z wersji wydarzeń przestawianej przez pokrzywdzonego, który przyznał, iż oskarżony niczego nie zabrał, ani także nie wymierzył mu żadnego ciosu można przyjąć, iż oskarżony dopuścił się usiłowania rozboju.

4)  wpływ na treść wyroku obrazę przepisów postępowania, tj. art. 5 § 2 k.p.k. polegająca na rozstrzygnięciu wszelkich powstałych w sprawie wątpliwości na niekorzyść oskarżonego i w konsekwencji skazanie go za popełnienie zarzucanego mu czynu z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 1 k.k.;

5)  mającą istotny wpływ na treść wyroku obrazę przepisów prawa materialnego tj. art. 157 § 2 k.k. poprzez błędną kwalifikacje i przyjęcie, iż oskarżony swoim czynem wypełnił znamiona czynu zabronionego dokonania naruszenia czynności ciała z winy umyślnej, jednakże zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że do powstałych obrażeń ciała doszło z winy nieumyślnej albowiem oskarżony nie wymierzył ciosu, ani także nie podjął żadnego ataku, a powstałe znikome obrażenia pokrzywdzony odniósł w wyniku podjętych przez siebie działań skierowanych przeciwko osobie oskarżonego tj. uderzenia oskarżonego dwoma kielichami w głowę czego konsekwencją było ich stłuczenie i wystąpienie drobnych urazów.

Podnosząc wskazane wyżej zarzuty obrońca złożył wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzuconego mu czynu.

Sąd zważył:

Apelacja jedynie w części zasługuje na uwzględnienie.

Na uwzględnienie zasługuje zarzut naruszenia art. 157 § 2 kk.

Z poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń wynika, że u pokrzywdzonego stwierdzono liczne drobne rany na powierzchni dłoni i palców. Biegły lekarz medycyny sądowej w sporządzonej opinii pisemnej k. 34 stwierdził, że stwierdzonych u pokrzywdzonego ran nie można uznać za typowe obrażenia obronne przed działaniem narzędzia ostrokrawędzistego. Stanowią one zdaniem biegłego raczej następstwo działania odprysków np. szkła ( cienkościennego) lub też powstały niejako przypadkowo u osoby tego rodzaju narzędzia używającej. Pokrzywdzony w złożonych zeznaniach stwierdził, że w obronie przed napaścią oskarżonego używał stojących w pobliżu ampuł na leki, uderzając dwoma takimi przedmiotami oskarżonego. W wyniku uderzeń naczynia szklane rozbiły się. Pokrzywdzony nie wykluczył, że zranienia dłoni mogły powstać od rozbitego szkła, którym uderzał napastnika. Jednocześnie, co należy powtórzyć za obrońcą, żaden z przeprowadzonych dowodów nie wskazuje na to, aby pokrzywdzony doznał obrażeń dłoni w innych okolicznościach, a w szczególności, aby obrażenia te były bezpośrednio związane z działaniem oskarżonego. Brak jest, zatem podstawy do uznania, że oskarżony działając w zamiarze dokonania rozboju obejmował również swoją świadomością, a następnie wolą, że pokrzywdzony będzie używał do obrony szklanych ampuł i tak kontynuował atak, aby w wyniku obrony naczynia szklane pękły i skaleczyły dłonie pokrzywdzonego. Skoro przestępstwo z art. 157 § 2 k.k. można przypisać tylko tej osobie, która swoim działaniem lub zaniechaniem spowodowała konkretne obrażenia, powodujące naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwający nie dłużej niż siedem dni. (por. KZS 2011/3/40) to stwierdzając brak takich ustaleń Sąd Okręgowy pozostawał w obowiązku z opisu czynu oraz podstawy skazania wyłączyć znamiona ustawowe tego występku i jego kwalifikację prawną.

Pozostałe zarzuty apelacyjne nie zasługują na uwzględnienie

Skarżący zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych stwierdził, że zebrany w sprawie materiał dowodowy w sposób niebudzący wątpliwości nie pozwala stwierdzić, że oskarżony zamierzał dokonać zaboru (...) oraz (...) i w tym celu używał przemocy. Takie wnioskowanie jest zupełnie oderwane od przeprowadzonych przez Sąd Rejonowy dowodów. Z zeznań pokrzywdzonego jednoznacznie wynika, że oskarżony przyszedł do apteki w jasno określonym celu, który przedstawił farmaceucie, jako żądanie wydania (...). Gdy ten stwierdził, że bez recepty nie może sprzedać leków oskarżony wszedł za ladę zaczął szarpać pokrzywdzonego domagając się wydania leków. To w wyniku tej szarpaniny zostały wywrócone przedmioty i użyte w celach obronnych szklane ampuły. Gdyby oskarżony nie zaatakował pokrzywdzonego, ten przecież nie miał by powodu, aby w taki sposób się bronić. Słusznie, zatem uznał Sąd Rejonowy, że oskarżony działając w celu przywłaszczenia mienia i używając przemocy, aby ten cel osiągnąć popełnił przestępstw z art. 280 § 1 kk. Z uwagi na to, że do realizacji zamiaru oskarżonego nie doszło, albowiem została wezwana pomoc, co spowodowało ucieczkę oskarżonego, prawidłowo zostało przypisane oskarżonemu usiłowanie do dokonania czynu z art. 280 § 1 kk. W aspekcie dokonanych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych przedstawione wyżej uwagi odnoszą się w pełni do drugiego zarzutu, a mianowicie obrazy przepisu prawa materialnego tj. art. 13 § 1 kk w zw. z art. 280 § 1 kk. O obrazie prawa materialnego mówić można jedynie wtedy, gdy Sąd zastosuje przepis prawa materialnego, którego stosować nie może lub nie zastosuje takiego przepisu, który jest obowiązany zastosować. Sąd Rejonowy prawidłowo ustalając, że oskarżony używając przemocy w postaci szarpania i popychania pokrzywdzonego i usiłując dokonać zaboru mienia w postaci leków (...) właściwie zakwalifikował zachowanie oskarżonego, jako usiłowanie do dokonania czynu z art. 280 § 1 kk. W tym znaczeniu nie sposób również zgodzić się ze skarżącym, że prawna ocena zachowania oskarżonego została oparta na niedopuszczalnym domniemaniu, opartym na wersji pokrzywdzonego, który przyznał, że oskarżony niczego nie zabrał, ani także nie wymierzył mu żadnego ciosu. Zgłoszony zarzut naruszenia art., 7 kpk jest zupełnie oderwany od zgromadzonych w sprawie dowodów oraz ich oceny przedstawionej przez Sąd Rejonowy. Obrońca zupełnie stracił z pola widzenia, że oskarżony przyszedł do apteki w ściśle określonym, jednym celu, a mianowicie pozyskanie leków o właściwościach odurzających. Nie był ani kolegą, ani nawet znajomym pokrzywdzonego. Nie posiadał również recepty uprawniającej go do nabycia wymienionych lekarstw. Pokrzywdzony nie miał żadnego interesu w tym, aby bronić się przed mężczyzną gdyby ten go nie zaatakował. Skoro podjął obronę i to tak drastyczną, że musiał używać szklanych pojemników, aby powstrzymać agresję oskarżonego, który nieustannie zamierzał zdobyć leki, to słusznie uznał Sąd Rejonowy, że wskazane ustalenie oparte na dowodzie z zeznań pokrzywdzonego prowadzi do wniosku, że oskarżony usiłował dokonać przestępstwa rozboju.

Zupełnie niezrozumiały jest także zarzut obrazy art. 5 § 2 kk. Zasada in dubio pro reo, której naruszenie dostrzega skarżący jest gwarancją procesową nakazującą sądowi tłumaczenie wszystkich wątpliwości na korzyść oskarżonego. Myli się jednak apelujący uważając, że wątpliwości te mają być wynikiem oceny dowodów. Ocena dowodów uwzględniająca wszechstronnie zgromadzony materiał dowodowy (art. 410 kpk) odbywa się w warunkach art. 7 kpk i najogólniej mówiąc sprowadza się do wyodrębnienia spośród wszystkich dowodów tych, które są obiektywne. W ramach takiej oceny można podjąć wątpliwości, co do jakości, przydatności a nawet wiarygodności określonego dowodu. Nie jest to jednak wątpliwość z art. 5 § 2 kpk. Ta tylko wtedy ma miejsce, gdy Sąd uczynił wszystko aby istotną kwestię wyjaśnić, a w tym przeprowadził dowody, poszukiwał nowych dowodów i źródeł dowodowych i pomimo wszelkich starań z przyczyn obiektywnych powstałych wątpliwości nie potrafił wyjaśnić. Tylko w takiej sytuacji obowiązkiem Sądu jest tłumaczenie owych wątpliwości na korzyść oskarżonego. Obrońca zarzut obrazy art. 5 § 2 kpk sprowadził do wątpliwości, które jego zdaniem wiążą się z oceną dowodów i z tej przyczyny uznać należy, że jest on całkowicie chybiony.

Dokonując zmiany zaskarżonego wyroku poprzez wyeliminowanie z opisu czynu i kwalifikacji prawnej czynu art. 157 § 2 kk Sąd Okręgowy był zobowiązany do oceny, czy wymierzona oskarżonemu kara nie stała się przez to niewspółmiernie surowa. Powtarzając za Sądem Rejonowym, że kara 3 lat pozbawienia wolności jest karą sprawiedliwą Sąd miał na uwadze, że jest ona współmierna do stopnia zawinienia. Oskarżony mógł się zachować w danej sytuacji zgodnie z prawem, a mianowicie po odmowie sprzedaży leków, opuścić aptekę. Oskarżony zaatakował farmaceutę nie zważając na to, że jest to miejsce do którego przychodzą liczni klienci i, że w otoczeniu znajduje się bardzo dużo specyfików medycznych, które mogą zostać bezpowrotnie uszkodzone. Również stopień społecznej szkodliwości czynu oskarżonego jest znaczy z uwagi na miejsce i okoliczności jego popełnienia, bezpośredni zamiar sprawcy i motywację zasługującą na napiętnowanie. Wymierzona oskarżonemu kara uwzględnia również i to, że działał on w warunkach powrotu do przestępstwa, oraz był wielokrotnie karany. Kara trzech lat pozbawienia wolności jest zbliżona do ustawowego minimum i w żadnym stopniu nie może być uważana za niewspółmiernie surową.

Z uwagi na długoterminową karę pozbawienia wolności orzeczoną wobec oskarżonego, jego sytuację życiową, rodzinną i majątkową Sąd zwolnił go od kosztów za postępowanie odwoławcze.

O kosztach obrony z urzędu orzeczono na podstawie art. 29 ustawy z dnia 26.05.1982r. prawo o adwokaturze Dz.U.2009.146.1188 j.t. i § 14 ust. 2, pkt. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28. 09. 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu Dz. U. nr 163, poz. 1348.