Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 27 lipca 2017 roku (data prezentaty) M. R. wniósł o obniżenie alimentów na rzecz małoletniej O. R., zasądzonych wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 17 września 2012 roku, w sprawie III C 326/12, z kwoty po 1 300 zł miesięcznie do kwoty po 600 zł miesięcznie oraz o zasądzenie od pozwanej, na rzecz powoda, kosztów postępowania według norm przepisanych /k. 3 – 12/.

W odpowiedzi na pozew małoletnia O. R., reprezentowana przez przedstawicielkę ustawową K. C. wniosła o oddalenie powództwa w całości i wystąpiła z powództwem wzajemnym o podwyższenie alimentów z kwoty 1 300 zł do kwoty 2 200 zł miesięcznie. Wniosła także o zasądzenie od powoda, na rzecz pozwanej, kosztów postępowania według norm przepisanych /k. 62 – 73/.

M. R. wniósł o oddalenie powództwa wzajemnego w całości /k. 191 – 207/.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dotychczasowy obowiązek alimentacyjny M. R., na rzecz małoletniej O. R., ustalony został wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 17 września 2012 roku, w sprawie sygn. akt III C 326/12 na kwotę po 1 300 zł miesięcznie. Kwota alimentów była wynikiem porozumienia rodziców małoletniej.

Sytuacja stron była wówczas następująca:

M. R. posiadał wykształcenie wyższe. Zajmował stanowisko Naczelnika w Ministerstwie Gospodarki. W 2011 roku uzyskał dochód w kwocie 83 144,69 zł. Wynajmował pokój za kwotę 1 000 zł miesięcznie oraz podnajmował drugi pokój dla córki, na czas kontaktów, za kwotę 800 zł.

Małoletnia O. miała 5 lat. Uczęszczała do niepublicznego przedszkola. Była ogólnie zdrowym dzieckiem. Koszt utrzymania dziecka wynosił około 3 000 zł miesięcznie, w tym: wyżywienie 700 zł, opłata za przedszkole 600 zł, zajęcia dodatkowe z języka angielskiego oraz tańca 200 zł, opiekunka 600 zł, wizyta u logopedy 120 zł, środki czystości około 120 zł, wizyty u stomatologa 50 zł, ubrania 200 zł, leki 100 zł, wyjazdy około 200 zł, rozrywka około 170 zł, udział dziecka w kosztach utrzymania mieszkania około 400 zł.

K. C. posiadała wykształcenie wyższe. Była osobą bezrobotną. Do listopada 2011 roku zajmowała stanowisko starszego specjalisty w Państwowym Instytucie Geologicznym, osiągając wynagrodzenie w kwocie 3 000 zł brutto miesięcznie plus premie. W dacie rozwodu przebywała na zwolnieniu lekarskim i otrzymywała świadczenie w kwocie 1 500 zł netto. Pozostawała pod opieką psychiatry, z uwagi na leczoną od 2002 roku depresję oraz pod opieką kardiologa z uwagi na wrodzoną wadę serca /wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 17 września 2012 roku; k. 237 – 239, 241 akt przedmiotowej sprawy/..

Aktualnie sytuacja stron jest następująca:

M. R. ma 41 lat. Małoletnia O. jest jedynym dzieckiem powoda. Pozostaje w nieformalnym związku, ale nie mieszka z partnerką. Nadal jest Naczelnikiem Wydziału w Ministerstwie Gospodarki. Otrzymuje średnie miesięczne wynagrodzenie w wysokości 6 149,32 zł brutto tj. 4 304,79 zł netto miesięcznie. W 2016 roku uzyskał premie, w kwocie 3 000 zł, za wybitne osiągnięcia w zakresie obowiązków ponadnormatywnych. W 2017 roku uzyskał nagrodę w kwocie 1 400 zł brutto. Z kwoty wynagrodzenia powód spłaca pożyczkę (do czerwca 2018 roku) zaciągniętą na opłacanie wydatków na leczenie oraz alimenty. Rata pożyczki wynosi 596,43 zł miesięcznie /k. 96 – 98, 143 – 146, 149 – 151, 209, 236, 238/. Dodatkowo, po godzinach pracy, nieodpłatnie zaangażowany jest w działalność w związku zawodowym. Ograniczył prowadzenie szkoleń oraz konferencji z uwagi na sytuację na rynku energetycznym oraz wymóg zgody pracodawcy, której nie spodziewa się otrzymać. W ubiegłych latach deklaruje prowadzenie 6 – 7 konferencji rocznie, z których osiągał dodatkowy dochód 15 000 – 20 000 zł rocznie /k. 151, 237/. Pracodawca zaproponował powodowi refundację studiów podyplomowych, dwusemestrowych, których pełny koszt to 5 400 zł, z czego pracodawca finansuje 80% (4 000 zł) /k. 236 – 237/.

W 2016 roku M. R. uzyskał dochód w kwocie 83 399,68 zł /k. 211 – 213/. Jest właścicielem 17 – letniego samochodu marki R. (...) /k. 149/. Deklaruje oszczędności w kwocie około 4 000 zł /k. 236/. Od 30 kwietnia 2016 roku M. R. mieszka w wynajmowanym mieszkaniu o powierzchni 37 m ². Miesięczny koszt najmu wynosi 1 500 zł. Dodatkowo ponosi koszt bieżących opłat za media, około 100 – 150 zł miesięcznie /k.119 – 123, 236/.

W marcu 2017 roku rozpoznano u powoda krwawiące owrzodzenie jelita grubego. Ponadto, powód ma dolegliwości wynikające z choroby S. – jałową martwicę kręgosłupa, którą przechodził w młodości. Cierpi na dyskopatię kręgosłupa. Korzysta z prywatnej służby zdrowia. Nie informuje pracodawcy o problemach zdrowotnych. Od października 2017 roku leczy się u neurologa, na depresję, z podwyższonym poziomem lęku, uwarunkowanym sytuacją osobistą, ze wskazaniem leczenia psychoterapeutycznego i farmakologicznego. Deklaruje, iż pozostaje pod opieka neurologa z uwagi na obawę przed dyskredytacją, w razie podjęcia leczenia psychiatrycznego, u pracodawcy z uwagi na dostęp do informacji poufnych. Deklaruje zakup leków za kwotę około 400 zł miesięczni /k. 100 – 117, 125 – 131, 149 – 151, 217 – 220, 222 – 230, 236 – 238/.

Z urzędu Sądowi wiadomo, iż kontakty powoda z córką ustalone zostały postanowieniem tut. Sądu z dnia 8 czerwca 2016 roku, w sprawie sygn. V Nsm 1625/14 w: każdy poniedziałek i środę od godz. 16:30 do godz. 19.30, z obowiązkiem odbioru i odprowadzenia małoletniej do jej miejsca zamieszkania przez ojca; w co drugi weekend od piątku godz. 17:00, do niedzieli do godz. 19:30 z obowiązkiem odbioru i odprowadzenia małoletniej do jej miejsca zamieszkania przez ojca; w każdy drugi tydzień ferii zimowych małoletniej przypadających dla województwa (...) od poniedziałku od godz. 09:00 do niedzieli do godz. 19:30 z obowiązkiem odbioru i odprowadzenia małoletniej do jej miejsca zamieszkania przez ojca; w wakacje letnie od 01 lipca od godz. 09:00 do 31 lipca do godz. 19:30 z obowiązkiem odbioru i odprowadzenia małoletniej do jej miejsca zamieszkania przez ojca. Powód realizuje kontakty zgodnie z orzeczeniem Sądu. W wakacje 2017 roku małoletnia spędziła 3 tygodnie u babki ojczystej w P., a 10 dni z ojcem na M.. W tym czasie pomagał, z bratem, w remoncie domu matki. W wakacje 2016 roku powód wypoczywał z córką nad morzem. Powód spędza aktywnie czas kontaktów z córką; zabiera córkę na basen, rolki, rower. Kupuje córce ubrania, zabawki /k. 149 – 151, 233, 237/.

Małoletnia O. ma 10 lat. Jest uczennicą IV klasy szkoły podstawowej. Ma anemię, skoliozę, płaskostopie. Pozostaje pod prywatną opieką ortodonty (jedna wizyta w roku za 100 – 150 zł), a w pozostałym zakresie korzysta z państwowej służby zdrowia. Przyjmuje witaminy, kwas foliowy i okresowo żelazo. Ma dolegliwości żołądkowo – jelitowe. Ma wadę wzroku, będzie nosiła okulary. Miesięczny koszt utrzymania dziecka matka ostatecznie określiła na kwotę około 3 500 zł, w tym: wyżywienie (w tym obiady szkolne) 1 200 zł, leki 50 – 70 zł, wyprawka szkolna około 105 zł, pozostałe wydatki szkolne, poza wyprawką, około 17 zł, wyjścia ze szkoły, opłaty szkolne, zielona szkoła około 90 zł, ubrania około 90 zł, pościel, ręczniki 10 zł, wyjścia poza szkołą, kieszonkowe, bilety, napoje, owoce około 17 zł, język angielski 213 zł, zajęcia taneczne, rehabilitacyjne (do września 2017 roku) 180 zł, środki czystości około 100 zł, okulary optyczne 34 zł, wizyta kontrolna u stomatologa i u ortopedy około 17 zł, urodziny koleżanek 50 zł, udział w kosztach utrzymania domu około 300 – 400 zł, telefon, Internet około 125 zł /k. 85 – 90, 172, 175 – 183, 232 – 234, 239/.

K. C., ma 43 lata. We wrześniu 2017 roku uznana została za częściowo niezdolną do pracy, aktualnie do dnia 31 sierpnia 2021 roku. Do tego czasu była całkowicie niezdolna do pracy. Pozostaje pod opieką kardiologa, ginekologa, psychiatry i endokrynologa. Na przełomie stycznia/lutego 2018 roku przejdzie operację ginekologiczną. Ma wrodzoną wadę serca; ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej, tachykardię przedsionkową, omdlenia. Aktualnie jest w trakcie diagnozy przed operacją kardiologiczną. Pozostaje pod opieką państwowej służby zdrowia. Leczy się na niedoczynność tarczycy, hyporcholestemię, depresję dwubiegunową, bezsenność i silne bóle kręgosłupa. Korzysta z finansowej pomocy swojej matki – lekarza, osiągającej dochody rzędu 5 000 – 5 600 zł miesięcznie /k. 76 – 78, 80 – 84, 164, 167, 233, 241/. Do września 2017 roku pobierała rentę w wysokości 1 960,40 zł. Aktualnie, od 1 października 2017 roku, wysokość renty wynosi 1 233 zł /k. 45, 149, 161 – 162/. Z renty spłaca pożyczkę, zaciągniętą we wrześniu 2015 roku na prowadzenie działalności gospodarczej (sprzedaż parafarmaceutyków), w miesięcznych ratach po 180 – 200 zł, opłaca telefon własny, córki oraz Internet po 250 zł, kupuje leki za kwotę 100 – 150 zł miesięcznie, robi zakupy spożywcze do domu a 600 zł przekazuje matce na poczet bieżących wydatków. Zrezygnowała z prowadzenia własnej działalności, ponieważ, jak podnosi, przebywanie z ludźmi szkodzi jej zdrowi psychicznemu. Do przełomu 2015/2016 roku dorabiała, jako korektor, osiągając dochód w kwocie około 600 zł miesięcznie. Złożyła wniosek o ustalenie stopnia niepełnosprawności, aby móc ubiegać się o pracę w zakładzie pracy chronionej. Mieszka z córką oraz matką w domu, będącym w 1/8 części współwłasnością matki dziecka. Całkowite koszty utrzymania domu, w kwocie średnio 300 zł miesięcznie, bez kosztów ogrzewania, pokrywa babka macierzysta; sporadycznie matka dziecka pokrywa własny udział w tych kosztach. Kosz ogrzewania domu, w zimowych miesiącach, kosztuje około 1 000 zł miesięcznie. W domu mieszka na stałe jedna lokatorka, która zajmuje się prowadzeniem domu i nie ponosi kosztów najmu lokalu. W listopadzie wyprowadziła się studentka, córka znajomych babki macierzystej dziecka, która w zamian za możliwość mieszkania na strychu domu partycypowała w kosztach mediów. Powód utrzymuje, że babka macierzysta małoletniej osiąga regularny dochód z najmu w kwocie 1 200 zł miesięcznie. Matka dziecka zaprzecza, aby babka macierzysta czerpała dochód z najmu, poza w/w opłatami /k. 233 – 234, 238 – 239, 241/. Matka dziecka jest również właścicielką działki rekreacyjnej położonej w miejscowości P. o powierzchni ok. 700 m ², zabudowanej domkiem letniskowym. Ponosi koszty podatków od nieruchomości oraz 1/3 podatku od domu /k. 233, 239/.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, w szczególności w oparciu o przesłuchanie powoda /k. 235 – 238/ i przedstawicielki ustawowej /k. 238 – 241/, zeznania świadków: M. V. /k. 149 – 151/, W. C. /k. 151 – 152/, B. C. /k. 232 – 234/, umowę najmu /k. 119 – 121/, umowę pożyczki z harmonogramem /k. 143 – 146/, zeznania podatkowe /k. 136 – 141, 211 – 213/, zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu /k. 96, 209/, decyzję o przyznaniu renty /k. 161 – 163/, orzeczenie lekarza orzecznika ZUS /k. 164/, faktury, dowody przelewów, dokumentację medycznej; wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 17 września 2012 roku.

Sąd oddalił wnioski dowodowe: pełnomocnika powoda głównego z pkt 5 i 6 pisma z dnia 29 listopada 2017 roku (data prezentaty) oraz pełnomocnika przedstawicielki ustawowej o dopuszczenie dowodu z opinii lekarza medycyny pracy jako zbędne dla rozstrzygnięcia przedmiotowego postępowania /k. 65, 192, 235/.

Dokumenty zgromadzone w aktach sprawy Sąd uznał za wiarygodny materiał dowodowy. Sąd nie kwestionuje dolegliwości zdrowotnych powoda, a samo twierdzenie pełnomocnika przedstawicielki ustawowej, iż kwestionuje dolegliwości zdrowotne powoda z uwagi na korzystanie przez powoda z prywatnej służby zdrowia, nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd nie podziela natomiast stanowiska powoda, iż dolegliwości zdrowotne ograniczają jego możliwości zarobkowe. P. temu także zeznania świadka W. C., zgodnie z którymi powód ograniczył aktywność zawodową w ramach szkoleń, konferencji z uwagi na sytuacją na rynku energetycznym oraz wymóg zgody pracodawcy, której powód by nie uzyskał. Skoro natomiast powód udziela się także dodatkowo, poza godzinami pracy, w związku zawodowym to jest to w ocenie Sądu dowód na brak wpływu stanu zdrowia powoda głównego na jego możliwości zarobkowe.

Zeznania świadka W. C. Sąd uznaje za wiarygodne, spójne i logiczne, zgodne z pozostałym materiałami dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Zeznania świadka B. C. Sąd uznał za wiarygodne w zakresie pomocy materialnej udzielanej matce i dziecku. Za częściowo wiarygodne Sąd uznał zeznania świadka, co do wysokości kosztów utrzymania dziecka. Stanowisko świadka, jakoby usprawiedliwione potrzeby dziecka kształtowały się na poziomie kwoty przekraczającej 4 000 zł miesięcznie nie znajduje potwierdzenia w materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie, w tym w zeznaniach matki dziecka.

Zeznania świadka M. V. Sąd uznał za wiarygodne w zakresie realizacji kontaktów powoda z córką oraz sytuacji zawodowej powoda. W pozostałym zakresie Sąd uznał zaznania świadka za mało wnoszące do sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 133 § 1 kro rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Jak stanowi natomiast treść art. 135 § 1 i 2 kro zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego. W takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.

Zmiana obowiązku alimentacyjnego, zgodnie z art. 138 kro, możliwa jest w razie zmiany stosunków tzn. wtedy, gdy zmianie ulegają uzasadnione potrzeby uprawnionego albo możliwości zarobkowe zobowiązanego. Zmiana taka musi jednak być istotna.

W ocenie Sądu, od dnia poprzedniego orzeczenia alimentacyjnego nie nastąpiła zmiana, w rozumieniu art. 138 kro, która uzasadniałby obniżenie lub podwyższenie alimentów.

Sąd dostrzega, iż usprawiedliwione potrzeby dziecka uległy zmianie, bowiem aktualnie małoletnia nie uczęszcza już do przedszkola oraz nie korzysta z opieki opiekunki. Rozpoczęła jednak naukę w szkole podstawowej, wymaga zakupu przyborów szkolnych, finansowania kosztów wycieczek szkolnych. Zatem część środków, które w dacie poprzedniego orzeczenia matka dziecka przeznaczała na przedszkole aktualnie znajduje przeznaczenie w wydatkach szkolnych. Ponadto, pozostaje pod opieką ortopedy, pediatry, przyjmuje leki i witaminy.

W ocenie Sądu aktualne usprawiedliwione potrzeby dziecka kształtują się na poziomie kwoty około 1 800 – 2 000 zł miesięcznie, w tym: wyżywienie (wraz z obiadami szkolnymi) 700 zł, język angielski 213 zł, ubrania około 90 zł, obuwie, wkładki ortopedyczne około 100 zł, udział w kosztach utrzymania mieszkania około 300 zł, wyprawka, opłaty szkolne, przybory szkolne, zielona szkoła około 200 zł, środki czystości, kosmetyki około 100 zł, wizyta kontrolna u stomatologa i u ortopedy około 17 zł, leki, witaminy 50 zł, telefon komórkowy, Internet około 125 zł, rozrywka około 100 zł. Wyższych kosztów, poza w/w wymienionymi, matka dziecka nie wykazała. Także ojciec dziecka nie przekonał Sądu do niższych, od w/w, kosztów utrzymania dziecka.

W ocenie Sądu, od dnia poprzedniego orzeczenia alimentacyjnego zmianie nie uległy możliwości zarobkowe ojca dziecka. Powód nadal zajmuje to samo stanowisko pracy, otrzymuje podobne wynagrodzenie. Nie zmniejszył zakresu swoich obowiązków zawodowych, a ograniczony aktualnie udział w konferencjach czy szkoleniach wynika z potrzeby uzyskania zgody pracodawcy na ich prowadzenie i prawdopodobnego braku takiej zgody z uwagi na konflikt interesów pracodawcy i odbiorców szkoleń, konferencji. Ponadto, poza godzinami pracy, powód udziela się nieodpłatnie w związku zawodowym. Pracodawca zaoferował powodowi dofinansowanie studiów podyplomowych, co w ocenie Sądu potwierdza zadowolenie pracodawcy z jakości pracy powoda oraz chęć dalszego inwestowania w pracownika. Powyższe okoliczności, w ocenie Sądu dowodzą, iż dolegliwości zdrowotne powoda nie ograniczają możliwości zarobkowych powoda. W ocenie Sądu istotnej zmianie, od dnia poprzedniego orzeczenia alimentacyjnego, nie uległy koszty utrzymania powoda. Koszty najmu mieszkania, przy uwzględnieniu ponoszonych uprzednio kosztów najmu pokoju i podnajmu drugiego pokoju dla córki, stanowią zbliżony wydatek. Powód nie wykazał miesięcznego kosztu leczenia na deklarowanym przez siebie poziomie 400 zł miesięcznie. Powód złożył faktury za zakup leków za miesiące: marzec i kwiecień 2017 oraz październik i listopada 2017 roku, co przy uwzględnieniu czasu trwania przedmiotowego postepowania poddaje w wątpliwość regularność tych wydatków powoda oraz ich wysokość.

Pogorszeniu, w ocenie Sądu, od dnia poprzedniego wyroku uległa natomiast sytuacja zawodowa matki dziecka, która posiada ograniczoną zdolność do pracy. Pozostaje pod stałą opieką lekarzy kilku specjalizacji, oczekuje na operacje. Matka dziecka utrzymuje się z renty w kwocie 1 233 zł, z której część środków przeznacza na spłatę pożyczki oraz na zakup leków. Innych dochodów nie posiada. Korzysta ze stałej, regularnej pomocy, także finansowej, babki macierzystej. A przecież obowiązek utrzymania dziecka spoczywa na jego rodzicach, nie na babce małoletniej. Bezspornie zatem możliwości zarobkowe powoda kształtują się na nieporównywalnie wyższym poziomie od możliwości zarobkowych matki dziecka. Stąd też i obowiązek finansowy ojca dziecka powinien być znacznie wyższy od obowiązku matki dziecka, nawet przy zwiększonym, w porównaniu z datą poprzedniego orzeczenia alimentacyjnego, wymiarze kontaktów ojca z córką. W sytuacji, gdy stan zdrowia jednego rodzica ogranicza w istotny sposób jego możliwości zarobkowe to drugi rodzic zobowiązany jest, choćby okresowo, przejąć większy finansowy ciężar utrzymania dziecka.

Reasumując, mając na uwadze aktualne usprawiedliwione potrzeby dziecka oraz możliwości zarobkowe i majątkowe jego rodziców, na mocy w/w przepisów, orzeczono jak w sentencji.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 13 i 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.05.167.1398).