Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 listopada 2018 r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w VI Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Andrzej Tekieli

Protokolant Katarzyna Witkowska      

po rozpoznaniu w dniu 9 listopada 2018 r.

sprawy M. B. ur. (...) w J.

c. P. i J. z domu G.

oskarżonej z art. 212 § 2 kk w związku z art. 212 § 1 kk

z powodu apelacji wniesionej przez pełnomocnika oskarżycielki prywatnej

od wyroku Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze

z dnia 25 kwietnia 2018 r. sygn. akt II K 1075/17

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok wobec M. B.;

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. A. K. 516,60 złotych tytułem kosztów nieopłaconej obrony oskarżonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym, w tym 96,60 złotych tytułem zwrotu podatku od towarów i usług;

III.  wymierza oskarżycielce prywatnej M. K. (1) opłatę za II instancję w kwocie 80 złotych i zwalnia oskarżycielkę prywatna od zapłaty kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze w pozostałej części.

Sygn. akt VI Ka 465/18

UZASADNIENIE

M. B. została oskarżona o to, że:

w dniu 28.08.2017 r. o godz. 8:59 w zamiarze bezpośrednim pomówiła publicznie za pomocą środków masowego komunikowania M. K. (2) o kradzież i oszustwo na kwotę 3.500,00 zł na szkodę sklepu spożywczego w J. poprzez zamieszczenie na portalu społecznościowym F. publicznego wpisu o treści „M. k. wyciągnelam do ciebie pomocna dlon dalam ci prace a tu najzwyczajniej i na bezczelnego okradlas nasze utargi ze sklapu!!!!!!!!! 3.5 tys. Ludzie uważajcie na nia i nie ufajcie tak jak ja to zrobiłam oszustka i prawdziwa zlodziejka !!!!!!!!!!! pracy dla niej w (...) brak udostępnijcie dalej jak mozecie. Jutro przyjezdzam z urlopu i zglaszam kradziez na policje” i zachęcając inne osoby do jego dalszego udostępniania na profilach na portalu F. co na godzinę 15:31 dnia 29.08.2017 r. uczyniło 57 osób, czyniąc to w celu poniżenia oskarżycielki prywatnej w opinii publicznej oraz narażając ją na utratę zaufania potrzebnego do wykonywania pracy zarobkowej na terenie J. i okolic.

tj. o czyn z art. 212 § 2 k.k. w zw. z art. 212 § 1 k.k.;

Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2018 r. w sprawie II K 1075/17 uniewinnił oskarżoną od zarzutu popełnienia czynu opisanego w części wstępnej wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pełnomocnik oskarżycielki prywatnej.

Działając w imieniu i na rzecz oskarżycielki prywatnej M. K. (2) na zasadzie art. 425 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 444 k.p.k. zaskarżył on wyrok w całości na niekorzyść oskarżonej.

Skarżonemu wyrokowi na podstawie z art. 427 § 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt 1 i 2 k.p.k. zarzucił:

1)  obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść wydanego wyroku, tj. art. 7 i art. 424 § 2 k.p.k. poprzez dowolną, wybiórczą i arbitralną ocenę materiału dowodowego oraz całkowite i nieuzasadnione pominięcie dowodu z korespondencji sms prowadzonej przez oskarżycielkę subsydiarną z oskarżoną w dniach 25, 27 i 28 sierpnia 2017 r. oraz całkowite pominięcie w uzasadnieniu skarżonego wyroku ustosunkowania się do ww. dowodu, co skutkowało błędnym przyjęciem przez Sąd I instancji, że oskarżycielka prywatna przed zamieszczeniem przed oskarżoną wpisu na portalu społecznościowym F. nie odbierała od niej telefonu, a zatem oskarżona nie miała możliwości ustalić, czy M. K. (2) faktycznie dokonała kradzieży. Podczas gdy, jak pokazuje załączona przez pełnomocnika oskarżycielki prywatnej korespondencja sms, obie panie cały czas pozostawały ze sobą w kontakcie wymieniając smsy, natomiast oskarżona zarzuciła oskarżycielce prywatnej kradzież dopiero w dniu 28 sierpnia 2017 r. w smsie o godz. 8:54, a zatem zaledwie 5 minut przed publikacją pomawiającego M. K. (2) oświadczenia, uniemożliwiając jej w tak krótkim terminie jakąkolwiek reakcję na stawiane oskarżenie;

2)  obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść wydanego wyroku, tj. art. 7 k.p.k. poprzez nieuzasadnione pominięcie faktu, że oskarżycielka prywatna informowała oskarżoną w dniu 25 sierpnia 2017 r. w sms, że nie przyjdzie do pracy do sklepu w niedzielę oraz, że oskarżona na to w żaden sposób nie zareagowała;

3)  obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść wydanego wyroku, tj. art. 7 k.p.k. poprzez bezzasadne pominięcie wyjaśnień oskarżonej w zakresie, w jakim wskazała ona (co także znajduje potwierdzenie w treści jej odpowiedzi na akt oskarżenia), że zamieściła post na portalu F. pod wpływem złości oraz następnego dnia, gdy ochłonęła, usunęła post, co wskazuje na to, że oskarżona pomawiała oskarżycielkę prywatną nie dlatego, że faktycznie w sposób racjonalny i przemyślany była przekonana, że dokonała ona kradzieży (w takiej sytuacji oskarżona nie usunęłaby następnego dnia postu, tylko pozostawiła go w celu ostrzeżenia przed oskarżycielką prywatną innych osób), tylko dlatego, że chciała się na niej odegrać oraz ją poniżyć przed znajomymi oraz ewentualnymi przyszłymi pracodawcami;

4)  obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 28 k.k. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w sprawie i błędne przyjęcie, że oskarżona pozostawała w usprawiedliwionym błędzie co do okoliczności stanowiącej znamię czynu z art. 212 § 2 k.k. będąc przekonana, że stawiany przez nią zarzut jest prawdziwy, podczas, gdy jak wynika z materiału dowodowego oskarżona nie starała się w żaden sposób wyjaśnić sytuacji z oskarżycielką prywatną, pomimo iż była jej koleżanką, a publiczny wpis na F. zamieściła parę minut po poinformowania o swoim podejrzeniu M. K. (2) nie dając jej szansy wyjaśnienia, działając umyślnie i pod wpływem gniewu, a zatem nie sposób przyjąć, aby w niniejszej sprawie wystąpiły okoliczności wyłączające przestępność czynu oskarżonej.

Wskazując na powyższe zarzuty na podstawie art. 427 § 1 k.p.k. i art. 437 § 2 k.p.k. pełnomocnik wniósł o:

1)  zmianę zaskarżonego wyroku w całości oraz uznanie oskarżoną M. B. za winną popełnienia czynu z art. 212 § 2 k.k. w zw. z art. 212 § 1 k.k.;

2)  na podstawie art. 212 § 3 k.k. o zasądzenie od oskarżonej na rzecz oskarżycielki prywatnej nawiązki w kwocie 5.000 zł;

3)  na podstawie art. 215 k.k. o podanie wyroku do publicznej wiadomości;

4)  na podstawie art. 67 § 3 k.k. w zw. z art. 72 § 1 pkt 2 k.k. o nałożenie na oskarżoną obowiązku przeproszenia pokrzywdzonej M. K. (2) poprzez zamieszczenie dostępnego publicznie wpisu na profilu oskarżonej na portalu F..

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Nietrafny był pierwszy z zarzutów apelacji dotyczący naruszenia art. 7 i 424 § 2 k.p.k., który skarżący uzasadniał tym, że Sąd I instancji pominął zgłoszoną przez pełnomocnika oskarżycielki prywatnej we wniosku dowodowym z dnia 12 stycznia 2018 r. korespondencję sms prowadzoną pomiędzy oskarżycielką prywatną a oskarżoną w dniach 25, 27 i 28 sierpnia 2017 r. i nie ustosunkował się do tego dowodu w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku. Zauważyć w tym miejscu należy, że choć pełnomocnik oskarżycielki prywatnej wniósł na rozprawie głównej z dnia 22 listopada 2017 r. o dopuszczenie dowodu z dokumentów w postaci wydruków z sms z telefonu M. K. (2) i zobowiązał się przedłożyć wydruki tych wiadomości na kolejnym terminie rozprawy (k. 63), to jednak obowiązku tego nie dopełnił. Z akt sprawy nie wynika również, aby stosowny wniosek dowodowy został przez skarżącego podtrzymywany na dalszym etapie postępowania. Skoro skarżący dokumentów tych nie przedłożył na kolejnym terminie rozprawy w dniu 10 stycznia 2018 r., jak i na kolejnych dwóch terminach w dniach 23 lutego i 11 kwietnia 2018 r., to niezasadny jest zarzut „całkowitego pominięcia” tego dowodu i niedokonania jego oceny zgodnie z zasadami art. 7 kpk.

Nietrafny okazał się także wymieniony jako trzeci z zarzutów apelacji dotyczący naruszenia art. 7 k.p.k., który skarżący uzasadniał tym, że Sąd Rejonowy w sposób arbitralny i wybiórczy ocenił wyjaśnienia oskarżonej, która przyznała, że zamieściła wpis na portalu F. działając pod wpływem emocji i gniewu. Zauważyć należy, że skarżący nie kwestionował wyjaśnień oskarżonej w zakresie dokonania wpisu dotyczącego oskarżycielki prywatnej, lecz wskazywał na inną niż to ustalił Sąd I instancji, motywację oskarżonej co do jego zamieszczenia. Zdaniem skarżącego takie zachowanie oskarżonej wskazywało na jej umyślne działanie, wynikające z chęci poniżenia M. K. (2) w opinii publicznej oraz miało na celu jej zdyskredytowanie u przyszłych pracodawców z J. i okolic. Wbrew twierdzeniom skarżącego, Sąd I instancji okoliczności dotyczące zamieszczenia wpisu należycie wnikliwie rozważył w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku (k. 90 – 90 odwrót). Wyraźnie wskazano tam, że okoliczności te zostały potwierdzone nie tylko przez S. B. i A. W. (1), ale także pośrednio przez M. K. (2), która przyznała, że choć miała pracować w sklepie w niedzielę tj. 27 sierpnia 2017, to jednak do pracy nie przyszła i nie odbierała połączeń telefonicznych od M. B., pomimo, że ta do niej dzwoniła. Bezsporne jest również to, że po zakończeniu zmiany przez oskarżycielkę prywatną tj. w dniu 25 sierpnia 2017 r. zginęły pieniądze z utargu – około 3500 zł, co potwierdzili wszyscy świadkowie tj. S. B., A. W. (2) i A. M.. Świadkowie ci zgodnie zeznali, że ostatnią osobą która miała kontakt z utargiem była M. K. (2), co powodowało, iż wszystkie te osoby były przekonane, że to ona dokonała kradzieży pieniędzy ze sklepu. Zauważyć również należy, że także zachowanie oskarżycielki prywatnej, która nie tylko nie przyszła do pracy w niedzielę, nie zwróciła kluczy od sklepu i nie skontaktowała się z pracodawcą, by poinformować go o zakończeniu współpracy czyniło zasadnymi przypuszczenia, że to ona dokonała zaboru pieniędzy z kasy sklepu. Skarżący wskazując na motywację oskarżonej zupełnie pomija ustalenia Sądu I instancji, że oskarżycielka prywatna potwierdziła fakt, że nie tylko nie odbierała telefonów od oskarżonej przed zamieszczeniem wpisu, ale co istotne już po zamieszczeniu wpisu otrzymała od niej smsa o treści „z. oddaj utarg”. W świetle wskazanych wyżej okoliczności Sąd I instancji prawidłowo ocenił, zachowanie oskarżonej, która dokonując wpisu na portalu społecznościowym na temat oskarżycielki prywatnej była przekonana, że wiadomość ta jest prawdziwa. Sąd Okręgowy podzielił pogląd Sądu I instancji, że taka postawa oskarżonej tj. zamieszczenie wpisu na portalu społecznościowym przemawiałaby raczej – gdyby oczywiście zarzut ten okazał się prawdziwy – nie za chęcią poniżenia oskarżycielki prywatnej, ale służyłaby obronie społecznie uzasadnionego interesu jakim jest ostrzeżenie potencjalnych pracodawców przed zatrudnieniem osoby dokonującej zaboru pieniędzy u poprzedniego pracodawcy. Na marginesie wskazać należało skarżącemu w kontekście jego twierdzeń podniesionych na rozprawie odwoławczej, że bez znaczenia dla oceny prawnej zachowania oskarżonej pozostaje ilość wyświetleń tej wiadomości na społecznościowym portalu internetowym i ilość jej udostępnień.

Nietrafny okazał się zarzut naruszenia prawa materialnego tj. art. 28 k.k. W ocenie Sądu Okręgowego nie sposób w rozpoznawanej sprawie racjonalnie wykluczyć, że oskarżona w dniu 28 sierpnia 2017 r. zamieszczając na swoim profilu na portalu społecznościowym F. wpis dotyczący oskarżycielki prywatnej działała pod wpływem usprawiedliwionego błędu, co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego (art. 28 § 1 k.k.).

Stosownie do przepisu art. 28 § 1 k.k. nie popełnia przestępstwa, kto pozostaje w usprawiedliwionym błędzie co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego. Błąd unormowany w przepisie art. 28 § 1 k.k. musi być usprawiedliwiony. Z takim błędem będziemy mieli do czynienia wówczas, gdy sprawcy nie można zarzucić, że gdyby dochował należytej staranności, to właściwie rozpoznałby zachodzącą rzeczywistość i tym samym uniknąłby błędu. Dokonanie prawidłowych ustaleń w tym zakresie wymaga analizy całokształtu czynników (obiektywnych i subiektywnych), które mogły mieć wpływ na ukształtowanie się błędnego rozpoznania rzeczywistości (zob. Wąsek, Kodeks karny, t. 1999, s. 366).

Zdaniem Sądu Okręgowego, ustalony przez Sąd Rejonowy stan faktyczny oraz zebrane dowody oceniane we wzajemnym ze sobą powiązaniu pozwalają uznać, że błąd M. B. co do prawdziwości jej zarzutów był usprawiedliwiony. W konsekwencji Sąd Rejonowy trafnie ustalił, że skoro M. B. działa w usprawiedliwionym błędzie co do znamienia czynu z art. 212 § 2 k.k. będąc przekonana, iż stawiany przez nią zarzut jest prawdziwy nie wyczerpała ona znamion tego czynu w zakresie strony podmiotowej.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. zaskarżony wyrok, jako trafny i prawidłowy, utrzymał w mocy.

Na podstawie art. 29 ust. 1 Ustawy z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze w zw. z § 17 ust. 2 pkt 4 w zw. z § 4 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu Sąd Okręgowy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy oskarżonej M. B. – adw. A. K. kwotę 516,60 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym, w tym 96,60 zł podatku od towarów i usług.

Na podstawie art. 627 kpk w zw. z art. 636 § 1 i 3 kpk Sąd Okręgowy wymierzył oskarżycielce prywatnej opłatę za II instancję w kwocie 80 zł i na podstawie art. 624 § 1 kpk w zw. z art. 634 kpk mając na uwadze jej sytuację materialną zwolnił ją od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postepowanie odwoławcze w pozostałej części.