Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z 1 marca 2018 roku Miasto Ł. wniosło o zasądzenie na swą rzecz od pozwanego S. G. kwoty 116.313,04 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 116.305,24 zł za okres od dnia 07.05.2014 r. do dnia 31.12.2015 r. oraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 116.305,24 zł od dnia 01.01.2016 r. do dnia zapłaty – tytułem zwrotu bonifikaty udzielonej K. G. – matce pozwanego, przy sprzedaży jej lokalu mieszkalnego oznaczonego nr (...) położonego przy ul. (...) w Ł. z zasobów Gminy, wobec zbycia tegoż lokalu przed upływem 5 lat od dnia pierwotnego nabycia, a także zasądzenie zwrotu kosztów procesu.

(pozew k. 4-5v)

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości, z uwagi na brak podstaw prawnych do żądania od niego zwrotu zwaloryzowanej bonifikaty oraz sprzeczność roszczenia z zasadami współżycia, oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Pozwany podniósł, że środki uzyskane ze sprzedaży przedmiotowego lokalu zostały przez niego przeznaczone na zakup innego lokalu mieszkalnego, w którym obecnie zamieszkuje.

(odpowiedź na pozew k. 33-39)

W dniu 28 września 2018 r. powód cofnął pozew w zakresie kwoty 104.739,85 zł, w dalszym ciągu popierając powództwo co do kwoty 11.573,19 zł podnosząc, że pozwany nie wykorzystał tej kwoty w sposób, o którym mowa w art. 68 ust. 2a pkt 5 ustawy z dnia 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami.

(pismo procesowe powoda k. 88)

Pozwany nie wyraził zgody na częściowe cofnięcie powództwa.

(pismo procesowe pozwanego k. 89)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 24 stycznia 2008 roku matka pozwanego – K. G. nabyła od Gminy M. Ł. prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...). Lokal o powierzchni 67,58 m2 składał się z trzech pokoi z kuchnią i łazienką. Umowa została sporządzona przed notariuszem A. S., który poinformował strony o treści art. 68 ustawy o gospodarce nieruchomościami - § 9 umowy. Wartość lokalu oznaczono na kwotę 233.100 zł od której udzielono 90% bonifikaty, wobec czego do zapłaty pozostała kwota 23.310 zł. Jednocześnie, z uwagi na pokrycie całej należności jednorazowo – zastosowano dodatkową 20% bonifikatę i ostatecznie zapłacona została kwota 18.648 zł.

(akt notarialny k. 7-12)

W przedmiotowym mieszkaniu razem z K. G. zamieszkiwały jej dzieci: S. G. i G. G..

(zeznania świadka G. G. – protokół rozprawy z 06.07.2018 r. k. 75)

K. G. zmarła w dniu 19 czerwca 2008 roku, a spadek po niej nabyły dzieci tj. G. G. i pozwany S. G. w częściach równych.

(bezsporne, a nadto akt notarialny – k. 14 i powołane w nim postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi II Ns 1833/08)

Po dwóch latach od śmierci mamy G. G. i S. G. postanowili sprzedać mieszkanie, żeby zamieszkać oddzielnie. S. G. był wtedy po rozwodzie.

(zeznania świadka G. G. – protokół rozprawy z 06.07.2018 r. k. 75)

W kwietniu 2010 roku G. G. zwróciła się z pisemnym zapytaniem do Urzędu Miasta Ł., w którym przedstawiła swoje wątpliwości dotyczące ewentualnej konieczności zwrotu bonifikaty w przypadku sprzedaży mieszkania po matce. W odpowiedzi przesłano jej standardową odpowiedź z powołaniem obowiązujących regulacji art. 68 u.g.n. Z odpowiedzi (...) S. G. i jego siostra zrozumieli, że jeżeli przeznaczą pieniądze ze sprzedaży mieszkania na zakup innego lokalu mieszkalnego, to nie będą musieli zwracać bonifikaty.

(pismo G. G. k. 60, odpowiedź (...) k. 42-43, zeznania świadka G. G. – protokół rozprawy z 06.07.2018 r. k. 75)

W dniu 18 czerwca 2010 roku G. G. i S. G. sprzedali udziały we współwłasności przedmiotowego lokalu nr (...) przy ul. (...) na rzecz J. R. za cenę 266.500 zł, płatną w częściach równych (tj. po 124.250 zł).

(akt notarialny k. 13-18)

Następnie, w dniu 28 czerwca 2010 r. S. G. zakupił od M. B. lokal mieszkalny nr (...) położony przy ul. (...), za 120.000 zł. Zaś w dniu 16 lipca 2010 roku G. G. zakupiła od J. L. lokal mieszkalny nr (...), położony w Ł. przy ul. (...) 35, za 151.000 zł.

(akty notarialne k. 44-49, k. 50-54)

Ponieważ S. G. chciał kupić mieszkanie jednopokojowe, zaś G. G. chciała mieszkanie dwupokojowe, bo mieszkała z synem – rodzeństwo ustaliło, że podział pieniędzy ze sprzedaży mieszkania po matce będzie nierówny – pozwany wziął 121.000 zł, z resztę rozdysponowała jego siostra.

(zeznania świadka G. G. – protokół rozprawy z 06.07.2018 r. k. 75)

Kwota udzielonej bonifikaty 214.452 zł z dnia 1 lutego 2008 roku, po waloryzacji - przeliczona w oparciu o opublikowane przez GUS wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych na dzień 30 czerwca 2010 roku odpowiada kwocie 232.610,47 zł.

(okoliczność bezsporna, nadto pismo k. 19)

Pismem doręczonym pozwanemu w dniu 7 marca 2014 roku, Prezydent Miasta Ł. wezwał S. G. do zapłaty – w terminie 60 dni, kwoty 116.305,24 zł tytułem części zwaloryzowanej bonifikaty.

(wezwanie do zwrotu bonifikaty z potwierdzeniem odbioru k. 20-22)

W odpowiedzi na powyższe wezwanie, w dniu 12 marca 2014 roku G. G. i S. G. zwrócili się pisemnie do Urzędu Miasta Ł. wskazując, że pieniądze uzyskane ze sprzedaży mieszkania po mamie przeznaczyli na zakup dwóch oddzielnych mieszkań.

(pismo k. 55)

Monitem z dnia 28 września 2017 roku Urząd Miasta Ł. przypomniał pozwanemu o obowiązku wpłacenia należności z tytułu zwrotu bonifikaty. W dniu 2 lutego 2018 roku Departament Finansów Publicznych Wydział Finansowy Oddział Dochodów z Majątku Miasta Urzędu Miasta Ł. sporządził rozliczenie zadłużenia należności pozwanego z tytułu zwrotu bonifikaty udzielonej przy sprzedaży lokalu.

(monit z dowodem nadania k. 24-25, rozliczenie zadłużenia k. 23)

Powyższy stan faktyczny, Sąd ustalił w oparciu o zebrany w przedmiotowej sprawie i wskazany wyżej materiał dowodowy w postaci załączonych do akt dokumentów, których prawdziwość nie była kwestionowana przez żadną ze stron, oraz zeznań świadka. Podkreślić należy, iż okoliczności faktyczne nie były sporne między stronami, kontrowersje budziła jedynie ich ocena prawna.

Sąd zważył, co następuje:

Powodowe Miasto Ł. dochodzi w niniejszej sprawie zwrotu bonifikaty udzielonej K. G. - matce pozwanego - w związku z nabyciem przez nią w dniu 24 stycznia 2008 roku odrębnego lokalu mieszkalnego, które następnie w dniu 19 czerwca 2010 roku pozwany i jego siostra G. G. sprzedali jako spadkobiercy. Podstawę prawną roszczenia wywodzi z art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. Nr 115, poz. 741 z późn. zm.), który podlegał wielokrotnym zmianom.

Stosownie do treści art. 68 ust 2 powołanej ustawy w wersji obowiązującej w dniu 24 stycznia 2008 roku (nabycia lokalu z bonifikatą), 19 czerwca 2008 roku (otwarcie spadku) i w dniu 18 czerwca 2010 roku (sprzedaży lokalu nabytego z bonifikatą), jeżeli nabywca nieruchomości zbył nieruchomość lub wykorzystał ją na inne cele niż cele uzasadniające udzielenie bonifikaty przed upływem 10 lat, a w przypadku nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny - przed upływem 5 lat, licząc od dnia nabycia, jest zobowiązany do zwrotu kwoty równej udzielonej bonifikacie po jej waloryzacji. Zwrot następuje na żądanie właściwego organu. W myśl ust. 2a art. 68 przepisu ust. 2 nie stosuje się między innymi w przypadku zbycia na rzecz osoby bliskiej, z zastrzeżeniem ust. 2b, oraz sprzedaży lokalu mieszkalnego, jeśli środki uzyskane z jego sprzedaży przeznaczone zostaną w ciągu 12 miesięcy na nabycie innego lokalu mieszkalnego (…). Dodany z dniem 22 października 2007 roku ust. 2b art. 68 ustawy stanowi, iż przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio do osoby bliskiej, która zbyła lub wykorzystała nieruchomość na inne cele niż cele uzasadniające udzielenie bonifikaty, przed upływem 10 lat, a w przypadku nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny - przed upływem 5 lat, licząc od dnia pierwotnego nabycia.

W rozpoznawanej sprawie bezsporne jest, że Miasto Ł., sprzedając w dniu 24 stycznia 2008 roku K. G. samodzielny lokal mieszkalny nr (...) położony w Ł. przy ul. (...), udzieliło bonifikaty w oparciu o przepis art. 68 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami i w związku z powyższym uiściła ona jedynie kwotę 18.648 zł za lokal, którego wartość oszacowano na kwotę 233.100 zł. Bezspornym jest również, że K. G. zmarła w dniu 19 czerwca 2008 roku i spadek po niej nabyły dzieci: tj. G. G. i pozwany S. G. w częściach równych, którzy w dniu 18 czerwca 2010 roku, tj. przed upływem 5 lat od dnia pierwotnego nabycia z bonifikatą lokalu mieszkalnego, zbyli przysługujące im prawo do lokalu osobie trzeciej, a następnie z uzyskanych pieniędzy pozwany w dniu 28 czerwca 2010 roku nabył inny lokal mieszkalny, w którym zamieszkuje do dziś.

Sąd nie podziela interpretacji przepisu art. 68 u.g.n. zaprezentowanej przez powoda. Brak jest podstaw by uznać, że aktualnie sytuacja osoby bliskiej będącej spadkobiercą pierwotnego nabywcy i osoby bliskiej, która nabyła lokal w drodze czynności prawnej z nim jest tożsama. Kłóci się to z obowiązującymi od 22 października 2007 roku przepisami. Nie można interpretować art. 68 ust. 2b u.g.n. w oderwaniu od pozostałych norm ustawy, zwłaszcza samego przepisu art. 68 u.g.n. Jest ścisły związek pomiędzy art. 68 ust. 2b i art. 68 ust. 2a u.g.n. stanowiącego, że przepisu ust. 2 (zwrot bonifikaty) nie stosuje się między innymi w przypadku zbycia na rzecz osoby bliskiej, z zastrzeżeniem ust. 2b. Sama treść przepisu wskazuje zatem, że art. 68 ust. 2b odnosi się do sytuacji, w których doszło do zbycia lokalu na rzecz osoby bliskiej. Zgodnie zaś ze słowniczkiem zawartym w art. 4 pkt. 3b u.g.n. ilekroć w ustawie jest mowa o zbywaniu albo nabywaniu nieruchomości - należy przez to rozumieć dokonywanie czynności prawnych, na podstawie których następuje przeniesienie własności nieruchomości lub przeniesienie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej albo oddanie jej w użytkowanie wieczyste. Tym samym skoro ustawodawca nie wskazał w przepisie art. 68 ust. 2b u.g.n. spadkobierców, a jedynie osoby bliskie, którym pierwotny nabywca zbył lokal to uznać należy, że nabycie praw do lokalu zakupionego z bonifikatą w drodze spadkobrania nie mieści się w jego dyspozycji, bowiem wymagałoby to zastosowania niedopuszczalnej rozszerzającej interpretacji wskazanego przepisu. A zaznaczyć należy, iż zastrzeżenie ustawowego obowiązku żądania zwrotu udzielonej bonifikaty wiąże się z koniecznością prowadzenia ścisłej wykładni normy prawnej w części określającej podmiot, do którego omawiane żądanie może być skierowane. Wynika to z potrzeby ochrony praw kolejnych nabywców, którzy stają się właścicielami nieruchomości i mogą swobodnie rozporządzać przedmiotem prawa własności. Skorzystanie z tego uprawnienia nie może skutkować negatywnymi konsekwencjami majątkowymi w postaci obowiązku zwrotu kwoty równej wysokości udzielonej innemu podmiotowi bonifikaty jeśli sankcja taka, będąca niewątpliwie przejawem ingerencji w sferę prawa własności kolejnych nabywców, nie została wyraźnie zastrzeżona w ustawie (tak np. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 25 października 2006 r., III CSK 145/06, OSP 2008, nr 4, poz. 41)

Prezentując pogląd odmienny co do korelacji ust. 2a i 2b art. 68 u.g.n. i tak należy wskazać, że zgodnie z art. 922 § 2 k.c. spadkobierca w wyniku sukcesji uniwersalnej wstępuje w całokształt sytuacji prawnej spadkodawcy, a zatem zarówno w jego obowiązki, jak i uprawnienia. W myśl art. 68 ust. 2a pkt 5 u.g.n.: przepisu ust. 2 (zwrot bonifikaty) nie stosuje się w przypadku sprzedaży lokalu mieszkalnego, jeśli środki uzyskane z jego sprzedaży przeznaczone zostaną w ciągu 12 miesięcy na nabycie innego m.in. lokalu mieszkalnego. A zatem skoro pierwotny nabywca lokalu od gminy, będący spadkodawcą, zwolniony jest na mocy w/w przepisu od obowiązku zwrotu bonifikaty, to takie samo zwolnienie (uprawnienie) przysługuje jego spadkobiercy. Bezspornym jest, że pozwany przeznaczył kwotę uzyskaną za oddziedziczone mieszkanie na nabycie lokalu mieszkalnego przed upływem 12 miesięcy od sprzedaży lokalu nabytego z bonifikatą. Tym samym skoro matka pozwanego korzystałaby ze zwolnienia z obowiązku zwrotu bonifikaty przeznaczając środki na nabycie innego lokalu mieszkalnego w terminie 12 miesięcy, to takie samo prawo służy S. G.. Oznacza to, że pozwany spełniając przesłanki zastosowania wskazanego przepisu zwolnił się z obowiązku zwrotu zwaloryzowanej bonifikaty.

Należy wskazać, że w rozpoznawanej sprawie nie ma zastosowania przepis art. 68 ust. 2d u.g.n. zgodnie z którym, jeżeli w przypadkach, o których mowa w ust. 2a pkt 4 lub 5, na nabycie albo zamianę nieruchomości albo lokalu mieszkalnego nie zostały wykorzystane wszystkie uzyskane środki, obowiązek zwrotu dotyczy kwoty odpowiadającej części bonifikaty niewykorzystanej na nabycie lub zamianę, po jej waloryzacji. Przepis ten został wprowadzony ustawą z dnia 12 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2015 r. poz. 1180) i wszedł w życie dopiero w dniu 29 sierpnia 2015 r., a zatem 7 lat po wykupie lokalu przez matkę pozwanego i 5 lat po dokonaniu sprzedaży tego lokalu i zakupu innego. Bezprzedmiotowe tym samym są rozważania, czy pozwany na nabycie zamieszkiwanego obecnie lokalu przeznaczył wszystkie środki uzyskane ze sprzedaży mieszkania po matce, czy też nie.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał powództwo za bezpodstawne, co czyni zbędnym szersze rozważania w zakresie zarzucanego powodowi nadużycia prawa naruszającego zasady współżycia społecznego. Wobec powyższego należało orzec jak w sentencji.

Orzekając o kosztach procesu Sąd zastosował art. 98 k.p.c. i zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Wobec oddalenia powództwa w całości, Miasto Ł. jako strona przegrywająca, zobowiązane jest zwrócić pozwanemu poniesione koszty procesu w postaci wynagrodzenia pełnomocnika w stawce minimalnej wynikającej z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800 ze zm.) oraz 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć zgodnie z wnioskiem.