Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 sierpnia 2017 roku

Sąd Okręgowy/Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie

Wydział IV

w składzie:

Przewodniczący SSO Robert Grygiel

Protokolant starszy sekretarz sądowy Karina Zbroińska

po rozpoznaniu w dniu 23 sierpnia 2017 roku w Częstochowie na rozprawie

sprawy B. Ś. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania B. Ś. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C.

z dnia 20 lipca 2016 roku Nr (...)

z dnia 28 listopada 2016 roku Nr (...)

z dnia 9 marca 2017 roku Nr (...)

oddala odwołania

Sygn. akt IV U 1209/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 lipca 2016 roku numer (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił ubezpieczonej B. Ś. (1) przeliczenia emerytury, albowiem mimo wezwania, nie złożyła ona uzupełnionego zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu potwierdzonego dwustronnie za zgodność z oryginałem.

Decyzją z dnia 28 listopada 2016 roku numer (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. przeliczył ubezpieczonej B. Ś. (1) emeryturę od dnia 1 października 2016 roku. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji kapitału początkowego zaewidencjonowanego na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytura, tj. w wysokości 348.050,51 złotych. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę, tj. przez 252,10 miesięcy, co dało kwotę 1.380,60 złotych. Jednocześnie wskazano, iż do przeliczenia wartości kapitału początkowego nie uwzględniono wynagrodzenia z list płac z okresu od 23 maja 1979 roku do 31 sierpnia 1981 rok, ponieważ zostały one wydane na nazwisko Ś. B., a ponadto nie zawierają żadnych innych danych, na podstawie których można byłoby określić, iż dotyczą ubezpieczonej, np. daty jej urodzenia.

Decyzją z dnia 9 marca 2017 roku numer (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił ubezpieczonej B. Ś. (1) prawa do przeliczenia emerytury przy uwzględnieniu wynagrodzeń za okres od 23 maja 1979 roku do 31 sierpnia 1981 roku, podtrzymując stanowisko zawarte w decyzji z dnia 28 listopada 2016 roku.

W odwołaniach wniesionych do Sądu ubezpieczona B. Ś. (1) zakwestionowała powyższe decyzje wnosząc o przeliczenie jej emerytury przy uwzględnieniu jej wynagrodzeń z okresu zatrudnienia w Przędzalni (...), w oparciu o załączoną kserokopię kart zasiłkowych oraz kserokopie odpisów skróconych zarobków, oraz z okresu zatrudnienia w Kombinacie (...)w C. w oparciu o załączone kserokopie list płac.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Oddział w C. wniósł
o oddalenie odwołań wywodząc jak w uzasadnieniu zaskarżonych decyzji.

Sprawy niniejsze zostały połączone do wspólnego rozpoznania i orzekania.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

B. Ś. (1) urodziła się (...). Od dnia 29 września 1991 roku ubezpieczona uprawniona była do pobierania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (wówczas według trzeciej grupy inwalidzkiej). Świadczenie przyznano na stałe. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia przyjęto wynagrodzenia z 3 lat kalendarzowych, tj. z okresu od 1 stycznia 1988 roku do 31 grudnia 1990 roku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty wyniósł 81,11%.

Decyzją z dnia 27 kwietnia 2016 roku organ rentowy ustalił ubezpieczonej kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 roku w wysokości 106.234,70 złotych. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty w wysokości 81,11%.

Decyzją z dnia 4 maja 2016 roku organ rentowy przyznał ubezpieczonej
z urzędu od dnia (...), tj. od ukończenia wieku 60 lat i 10 miesięcy, emeryturę. Do obliczenia wysokości świadczenia przyjęto kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 348.050,51 złotych, którą następnie podzielono przez średnie dalsze trwanie życie, tj. przez 252,10 miesięcy, co dało kwotę 1.380,60 złotych. Jednocześnie Zakład poinformował ubezpieczoną, iż za okresy

-

od 1 września 1973 roku do 31 marca 1979 roku;

-

od 23 maja 1979 roku do 31 sierpnia 1981 roku;

-

od 3 września 1981 roku do 31 grudnia 1987 roku oraz

-

od 1 stycznia 1991 roku do 30 czerwca 1991 roku

przyjęto wynagrodzenie minimalne. Wskazano przy tym, iż po przedłożeniu zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu za w/w lata w terminie miesiąca od daty doręczenia decyzji świadczenia może ulec przeliczeniu.

W dniu 3 czerwca 2016 roku B. Ś. (1) wniosła o ponowne ustalenie wysokości jej świadczenia załączając kserokopię zaświadczenia
o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z Przędzalni (...)
w C. z wykazem zarobków za lata 1973-1979. Z uwagi, iż powyższy dokument nie został potwierdzony za zgodność z oryginałem, organ rentowy pismem z dnia 24 czerwca 2016 roku poinformował odwołującą, iż termin wydania decyzji
w sprawie ponownego ustalenia wysokości emerytury ulega przesunięciu
i zobowiązał ubezpieczoną do złożenia, w terminie 14 dni od otrzymania zawiadomienia, poświadczenia za zgodność z oryginałem kopii powyższego zaświadczenia.

W dniu 5 lipca 2016 roku ubezpieczona ponownie wystąpiła z wnioskiem
o przeliczenie jej emerytury przy uwzględnieniu jej zarobków z okresu zatrudnienia
w Przędzalni (...) w latach 1973-1979. Do wniosku załączyła ponownie ten sam druk Rp-7 nie zawierający poświadczenia za zgodność
z oryginałem.

W konsekwencji powyższego wydana została decyzja z dnia 20 lipca 2016 roku.

W dniu 21 października 2016 roku i w dniu 26 października 2016 roku B. Ś. (1) ponownie złożyła wnioski o ustalenie wysokości jej świadczenia załączając potwierdzone za zgodność z oryginałem listy płac za lata 1979-1981 oraz zaświadczenie o wynagrodzeniu wystawione przez Zespół Szkół (...)z wykazem zarobków za lata 1987-1988, 1990-1991.

W rozpoznaniu powyższych wniosków organ rentowy decyzją z dnia 28 listopada 2016 roku odmówił ponownego ustalenia kapitału początkowego, albowiem nadal najkorzystniejszym okazał się wskaźnik wysokości podstawy wymiaru w wysokości 81,11%. Równocześnie decyzją z tej samej daty Zakład ustalił ubezpieczonej emeryturę w dotychczasowej wysokości.

Kolejny wniosek o przeliczenie emerytury ubezpieczona złożyła w dniu 20 lutego 2017 roku domagając się uwzględnienia jej zarobków z Kombinatu (...) od 23 maja 1979 roku do 31 sierpnia 1981 roku przekładając świadectwo pracy z tego okresu oraz ponownie kserokopie list płac.

W wyniku rozpoznania powyższego wniosku wydana została zaskarżona decyzja
z dnia 9 marca 2017 roku.

B. Ś. (1) zatrudniona była w Przędzalni (...) w okresie od 1 września 1970 roku do 31 marca 1979 roku na stanowiskach:

-

ucznia w okresie od 1 września 1970 roku do 31 stycznia 1973 roku;

-

zdwajacza – przewijacza w okresie od 1 lutego 1973 roku do 31 maja 1977 roku oraz

-

próbiarza – brakarza w okresie od 1 czerwca 1977 roku do 31 marca 1979 roku.

W okresie od 23 maja 1979 roku do 31 sierpnia 1981 roku ubezpieczona zatrudniona była w Zakładzie Produkcji (...) w C. (następnie Kombinat (...) w C.) na stanowisku inspektora da. inwentaryzacji.

W Zespole Szkół (...)
w C. (uprzednio Szkoła (...) w C.) ubezpieczona zatrudniona była w okresie od 3 września 1981 roku do 30 czerwca 1991 roku na stanowisku referenta ds. planowania oraz sekretarza szkoły.

(vide: akta rentowe, akta osobowo – płacowe ubezpieczonej z okresu zatrudnienia
w Przędzalni (...) wraz z odpisami list płac z okresu 1970-1979 akta osobowo-płacowe z Częstochowskiego Przedsiębiorstwa (...) w C., wyjaśnienia ubezpieczonej słuchanej w charakterze strony – elektroniczny protokół
z rozprawy z dnia 23 sierpnia 2017 roku)

Biegła sądowa specjalista z zakresu księgowości ustaliła ubezpieczonej wynagrodzenia z okresu jej zatrudnienia:

⚫

w Przędzalni (...) w C. w wysokości:

-

19.069,83 złote w okresie od 1 lutego 1973 roku do 31 grudnia 1973 roku;

-

24.639,06 złotych w okresie od 1 stycznia 1974 roku do 31 grudnia 1974 roku;

-

26.949,89 złotych w okresie od 1 stycznia 1975 roku do 31 grudnia 1975 roku;

-

28.659,83 złotych w okresie od 1 stycznia 1976 roku do 31 grudnia 1976 roku;

-

29.229,00 złotych w okresie od 1 stycznia 1977 roku do 31 grudnia 1977 roku;

-

33.756,00 złotych w okresie od 1 stycznia 1978 roku do 31 grudnia 1978 roku oraz

-

11.947,00 złotych w okresie od 1 stycznia 1979 roku do 31 marca 1979 roku

z Kombinatu (...)w C. w wysokości:

-

21.761,00 złotych w okresie od 23 maja 1979 roku do 31 grudnia 1979 roku;

-

38.088,00 złotych w okresie od 1 stycznia 1980 roku do 31 grudnia 1980 roku oraz

-

38.072,00 złotych w okresie od 1 stycznia 1981 roku do 31 sierpnia 1981 roku.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyliczony z 10 lat kalendarzowych:

I.  według pierwszego wariantu, tj. przy uwzględnieniu za okres od 1 lutego 1973 roku do 31 marca 1979 roku rzeczywistych wynagrodzeń, za okresy od 23 maja 1979 roku do 31 sierpnia 1981 roku oraz od 3 września 1981 roku do 31 grudnia 1986 roku wynagrodzenia minimalnego oraz za okres od 1 stycznia 1987 roku do 30 czerwca 1991 roku wynagrodzenia zgodnie
z zaświadczeniem Rp-7 oraz z uwzględnieniem zaświadczenia z dnia 24 października 2016 roku, tj. z lat 1973-1982 wyniósł 49,15%:

II.  według drugiego wariantu, tj. przy uwzględnieniu za okres od 1 lutego 1973 roku do 31 marca 1979 roku oraz od 23 maja 1979 roku do 31 sierpnia 1981 roku rzeczywistych wynagrodzeń, od 3 września 1981 roku do 31 grudnia 1986 roku wynagrodzeń minimalnych oraz za okres od 1 stycznia 1987 roku do 30 czerwca 1991 roku wynagrodzenia zgodnie z zaświadczeniem Rp-7 oraz z uwzględnieniem zaświadczenia z dnia 24 października 2016 roku, tj.
z lat 1973-1982 wyniósł 54,61%.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyliczony z 20 lat kalendarzowych:

I.  według pierwszego wariantu, przy uwzględnieniu dodatkowo wynagrodzenia
z 1972 roku uzyskanego przez ubezpieczoną jako uczennicy szkoły przyzakładowej, tj. z lat 1972-1991 wyniósł 48,17%;

II.  według drugiego wariantu, przy uwzględnieniu dodatkowo wynagrodzenia
z 1972 roku uzyskanego przez ubezpieczoną jako uczennicy szkoły przyzakładowej, tj. z lat 1972-1991 wyniósł 50,90%;

(vide: opinia biegłej księgowej Z. W. k. 92-106)

Zarzuty do powyższej opinii zgłosiła ubezpieczona domagając się przeliczenia kapitału początkowego przy uwzględnieniu jej wynagrodzeń z okresu zatrudnienia
w przemyśle, tj. w Przędzalni (...) w C. oraz
w Kombinacie (...) w C., a nie wyłącznie z okresu jej zatrudnienia w oświacie, tj. w Szkole (...) C.. Nie zgodziła się ona również z wyliczonymi przez biegłą wysokościami wynagrodzeń za sporne okresy.

(vide: pisma procesowe ubezpieczonej do opinii biegłej k. 123 i 127)

Z kolei organ rentowy nie wniósł żadnych zastrzeżeń pod względem rachunkowym do wyliczenia biegłej, jak i wysokości ustalonego przez nią wskaźnika wysokości podstawy wymiaru. Wątpliwości Zakładu budzi jedynie fakt uwzględnienia wynagrodzeń z okresu zatrudnienia odwołującej w Kombinacie (...), z uwagi na błędne dane osobowe wskazane na załączonych listach płac. Z tego też względu za ten okres, zdaniem organu rentowego, powinny być przyjęte wynagrodzenia minimalne. Bez względu jednak na powyższe do wyliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego i tak należy przyjąć wskaźnik wysokości podstawy wymiaru obliczony z renty w wysokości 81,11%.

(vide: pismo organu rentowego do opinii biegłej k. 124)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2017 roku, poz. 1383 ze zm.) podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy
z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,
z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego,
z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183 (art. 26 ust. 1).

W myśl natomiast art. 173 ust. 1 ustawy dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.

Kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12 (art. 174 ust. 1).

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r. (art. 174 ust. 3).

Zgodnie jednak z art. 174 ust. 4 ustawy do obliczenia kapitału początkowego dla osoby mającej ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przyjmuje się, na jej wniosek, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty przyjęty w decyzji ustalającej prawo do renty po raz pierwszy lub ponownie ustalającej jej wysokość. W przypadku gdy renta została przyznana przed dniem 15 listopada 1991 r., do ustalenia kapitału początkowego przyjmuje się wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ustalony w wyniku rewaloryzacji, chyba że po tej dacie ponownie była ustalana jego wysokość.

W myśl art. 116 ust. 5 ustawy do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości, określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.

Zasady ustalania podstawy wymiaru emerytury określała rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe (Dz. U. z 2011 roku Nr 237, poz. 1412). Zgodnie § 21 ust. 1 środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

W niniejszej sprawie niekwestionowanym jest, iż B. Ś. (1) urodziła się po 31 grudnia 1948 roku. W przypadku takich osób emerytura obliczana jest według art. 26 ustawy. W niniejszej sprawie świadczenie wyliczone zostało wyłącznie z kwoty kapitału początkowego, albowiem ubezpieczona od 1991 roku uprawniona była do pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy. Z tego też względu organ rentowy do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjął wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty w wysokości 81,11%. Równocześnie Zakład wyjaśnił, iż za okresy od 1 września 1973 roku do 31 marca 1979 roku, od 23 maja 1979 roku do 31 sierpnia 1981 roku, od 3 sierpnia 1981 roku do 31 grudnia 1987 roku oraz od 1 stycznia 1990 roku do 30 czerwca 1991 roku przyjął wynagrodzenia minimalne.

Ubezpieczona nie zgodziła się z powyższym wyliczeniem wnosząc
o przeliczenie jej kapitału początkowego, a w konsekwencji emerytury w oparciu
o rzeczywiste zarobki w miejsce przyjętych wynagrodzeń minimalnych. Celem wykazania spornych zarobków odwołująca przedłożyła kserokopię zaświadczenia
o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z Przędzalni (...)
w C. z wykazem zarobków za lata 1973-1979, kartoteki zarobkowe
z okresu jej zatrudnienia w Kombinacie (...) za lata 1979-1981 wystawione na nazwisko B. Ś. (2) oraz zaświadczenie o zatrudnieniu
i wynagrodzeniu z Zespołu Szkół (...)
z wykazem zarobków za lata 1987-1991.

Sąd celem ustalenia najkorzystniejszego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury B. Ś. (1) dopuścił dowód z opinii biegłej księgowej, która w oparciu o dokumentację źródłową ustaliła rzeczywistą wysokość wynagrodzeń ze spornych okresów. Wynagrodzenia z Przędzalni (...) biegła ustaliła począwszy od 1 lutego 1973 roku, albowiem z tym dniem ubezpieczona przeniesiona została ze Szkoły (...) na stanowisku zdwajacza – przewijacza, w oparciu o załączone odpisy skrócone wysokości zarobków oraz o skrócone odpisy list płac, zaś
z Kombinatu (...) w oparciu o znajdujące się tam oryginały list płac. Co prawda na dokumentach z Kombinatu (...) wpisane zostały dane B. Ś. (2), jednakże biorąc pod uwagę, iż wszystkie pozostałe dokumenty dotyczą B. Ś. (1), a odwołująca potwierdziła, iż w powyższym zakładzie nie było zatrudnionej innej osobie o takim nazwisku, Sąd za zasadne uznał uwzględnienie powyższych zarobków do wyliczenia świadczenia odwołującej. Zmiana nazwiska (jednej litery w nazwisku) prawdopodobnie była wynikiem omyłki pisarskiej. Jest to tym bardziej uzasadnione biorąc pod uwagę, iż znajdujące się w kartach płac okresy wypłaty wynagrodzeń są zbieżne z okresem zatrudnienia odwołującej. Również przyznana jej w umowie o pracę stawka godzinowa jest tożsama z informacją zawartą na karcie płac z 1979 roku.

Uwzględnienie jednak wszystkich powyższych wynagrodzeń, w tym także wynagrodzeń z okresu zatrudnienia w Zespole Szkół(...) za lata 1987-1991 pozostaje bez wpływu na wysokość wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego, a w konsekwencji wysokość emerytury. Z wyliczeń biegłej wynika bowiem wprost, iż zarówno przy uwzględnieniu samych wynagrodzeń z okresu zatrudnienia w Przędzalni (...) w C. (według I wariantu), jak i przy uwzględnieniu pozostałych udowodnionych zarobków wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego z 10 kolejnych lat kalendarzowych wyniósłby odpowiednio 49,15% (według pierwszego wariantu) oraz 54,61% (według drugiego wariantu). Analogicznie sytuacja wygląda w przypadku wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wyliczonego z 20 lat kalendarzowych z całego okresu zatrudnienia, który według pierwszego wariantu wyniósł 48,17%, a według drugiego wariantu 50,90%. Nadal wskaźniki te są niższe od tego wyliczonego z podstawy wymiaru renty w wysokości 81,11%. W konsekwencji powyższego brak jest podstaw do przeliczenia świadczenia odwołującej.

Wyliczenia biegłej poczynione zostały zgodnie z tezą dowodową sądu w oparciu o dwa warianty z uwagi na fakt, że odwołująca w różnych datach składała w organie rentowym wnioski o przeliczenie jej świadczenia, składając jednocześnie nowe wnioski dowodowe, co w przypadku zmiany zaskarżonych decyzji mogłoby skutkować ustaleniem nowej wysokości świadczenia od różnych dat (od dat złożenia wniosków).

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.