Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Prokurator Prokuratury Okręgowej w Lublinie oskarżył P. N. (1),
o to, że: w okresie od czerwca 2017r. daty dziennej bliżej nieustalonej do 21 grudnia 2017r.
w R. woj. (...) oraz w L. wytworzył znaczną ilość środków odurzających wymienionych w Wykazie środków odurzających (grupa I-N poz. 110 oraz IV – N) stanowiącym załącznik Nr 1 do ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii, w postaci ziela konopi innych niż włókniste o łącznej masie 564, 85 grama poprzez zasianie, uprawę, zbiór
i suszenie wskazanych wyżej roślin, tj. o czyn z art. 53 ust. 2 Ustawy z dnia 29 lipca 2005r.
o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jednolity Dz. U. z 2017r. poz. 783).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Oskarżony P. N. (1) (ur. (...)) zamieszkuje w L. przy
ul. (...) (gdzie zameldowana jest jego siostra A. N.) wraz z ojcem Z. N. (1), leczonym kardiologicznie i okulistycznie, którym się opiekuje. Jest on kawalerem, nie posiada nikogo na utrzymaniu, sam utrzymuje się natomiast z prac dorywczych, z którego to tytułu osiąga dochód rzędu 2.500 zł miesięcznie. Dotychczas nie był on karany. Od ukończenia piętnastego roku życia oskarżony zaczął palić marihuanę, od której
z czasem się uzależnił.

(dane osobopoznawcze oskarżonego k. 133, 385v-386; dane o karalności oskarżonego
k. 131; kwestionariusz sporządzony przez specjalistę do spraw terapii uzależnień k. 147-160; dokumentacja lekarska Z. N. k. 321-328; wyjaśnienia oskarżonego P. N. (1)
k. 31-32, 39-42, 163, 386-387; zeznania Z. N. (1) k. 272v, 390-390v; zeznania A. N. k. 23-24, 266v, 388-389; zeznania M. N. k. 136v, 389-389v; zeznania K. A. k. 269v, 389v-390)

W czerwcu 2017r., daty dziennej bliżej nieustalonej, P. N. (1) zakupił za pośrednictwem sieci Internet na portalu Allegro, za kwotę 30 zł, 10 nasion roślin konopi innych niż włókniste. Z nasionami tymi udał się do miejscowości R., gdzie, w nieustalonym bliżej miejscu, posiał je. Wszystkie nasiona wzeszły i następnie mniej więcej, co dwa tygodnie jeździł on doglądać tej uprawy i wykonywać przy niej prace pielęgnacyjne. Na początku października 2017r. dokonał ścięcia wszystkich roślin, wyrzucił łodygi i liście, zebrał ich kwitnące części, po czym swoim samochodem marki N. przewiózł do L. i umieścił w siedmiu workach foliowych, które przechował w stanie otwartym w zajmowanym przez siebie pokoju tak, aby wyschły. Po ukończeniu tego procesu uzyskał susz ziela konopi innych niż włókniste o łącznej wadze 564, 85 grama. Wówczas zawiązał worki, w których wcześniej znajdowała się ta substancja i nadal przechowywał ją w zajmowanym przez siebie pokoju mieszkania przy ul. (...)
w L..

(częściowe wyjaśnienia oskarżonego P. N. (1) k. 31-32, 39-42, 163, 386-387; opinia z przeprowadzonych badań chemicznych k. 215-219; notatka z czynności ważenia zatrzymanej substancji k. 16)

W dniu 21 grudnia 2017r. w paczce wysłanej przez A. N. swojemu mężowi A. F., który odbywa karę pozbawienia wolności
w Zakładzie Karnym w Z., w butelce po balsamie do włosów, ujawniono substancję, co do której powstało podejrzenie, że może stanowić ona ∆ ⁹ (...). W związku z powyższym organy ścigania podjęły decyzję o przeszukaniu mieszkania przy ul. (...) w L. jak też domu przy ul. (...) w L. faktycznie zajmowanego przez siostrę oskarżonego.

(telegram k. 2)

Wskazane czynności przeprowadzono jeszcze w dniu 21 grudnia 2017r. w godzinach wieczornych. Pierwszego przeszukania dokonano pod adresem: W. 3/2 w L., gdzie przebywali oskarżony P. N. (1) oraz jego siostra A. N.. W czasie przeszukania pokoju zajmowanego przez oskarżonego ujawniono w szafce biurka jeden worek z zawartości suszu ziela konopi innych niż włókniste oraz wagę elektroniczną koloru srebrnego, której oskarżony użył do tego, aby sprawdzić ile marihuany zgromadził. Ponadto za fotelem, na podłodze ujawniono reklamówkę, w której znajdowało się sześć worków foliowych
z tą samą substancją. Wskazany susz ziela konopi innych niż włókniste o łącznej wadze 564, 85 grama oraz waga elektroniczna zostały zabezpieczone. Dokonano także przeszukania dom zajmowanego A. N. przy ul. (...) w L.
oraz samochodu oskarżonego marki N.. Nie ujawniono tam żadnych przedmiotów, których posiadanie jest zabronione. Oskarżony i jego siostra zostali zatrzymani.

(zeznania P. S. k. 18v; wyjaśnienia oskarżonego P. N. (1) k. 31-32, 39-42, 163, 386-387; zeznania A. N. k. 23-24, 266v, 388-389; protokoły przeszukania k. 7-10a, 11- 12, 13-14; protokoły zatrzymania osoby k. 3, 5; protokół użycia testera narkotykowego k. 15; notatka z czynności ważenia zatrzymanej substancji k. 16; świadectwo legalizacji k. 17; materiał poglądowy k. 27-29; protokół oględzin samochodu marki N. wraz
z materiałem poglądowym k. 71 – 78; opinia z przeprowadzonych badań chemicznych k. 215-219)

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie dowodów powołanych powyżej metodą analityczną.

Oskarżony P. N. (1) przyznał się do dokonania zarzuconego mu czynu wyjaśniając, co do zasady, zgodnie z ustalonym stanem faktycznym (k. 31-32, 39-42, 163, 386-387). Jedyna rozbieżność, jaka istnieje w jego wyjaśnieniach, dotyczy częstotliwości wizyt na miejscu uprawy i jej pielęgnacji. I tak, podczas pierwszego przesłuchania podał on, że krzaczki doglądał jeżdżąc w miejsce ich wzrostu co dwa tygodnie i wykonywał przy nich prace pielęgnacyjne (k. 31-32). W czasie kolejnych przesłuchań tak w postępowaniu przygotowawczym (39-42), jak też przed Sądem (k. 386-387), stwierdził, że był tam tylko trzy razy, a mianowicie żeby zasiać nasiona ziela konopi innych niż włókniste, sprawdzić czy wykiełkowały, oraz dokonać zbioru roślin. Na rozprawie zaprzeczył też, aby wykonywał jakiekolwiek prace pielęgnacyjne przy tych roślinach.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W zakresie wskazanych sprzeczności, jako spontaniczne i nieprzemyślane, wiarygodne są pierwsze wyjaśnienia (k. 31-32). Nie sposób bowiem racjonalnie wytłumaczyć dlaczego oskarżony, w sytuacji gdyby rzeczywiście był na miejscu uprawy marihuany tylko trzy razy, podawał, że wizyt tych było znacznie więcej. Ponadto są one zgodne z zasadami logiki. Oskarżony taką częstotliwość wytłumaczył bowiem wykonywaniem przy tej uprawie czynności pielęgnacyjnych. Tym samym odrzucić należy późniejsze wyjaśnienia oskarżonego, gdy podaje, że w miejscu, gdzie zasiał nasiona był tylko trzy razy, oraz gdy zaprzecza, że wykonywał czynności pielęgnacyjne uprawianych roślin.

Wiarygodne są natomiast wyjaśnienia oskarżonego, co do samego faktu nabycia nasion konopi innych niż włókniste, zasiania ich w miejscowości R., dokonania zbioru, wyrzucenia części roślin, które z reguły spalane przez konsumentów nie są i przewiezienia celem suszenia do L. pod adres W. 3/2. Co do powyższych okoliczności znajdują one potwierdzenie w pozostałej części materiału dowodowego, a w szczególności: zeznaniach P. S. (k. 18v), zeznaniach A. N. (k. 23-24, 266v, 388-389), protokole przeszukania
(k. 7-10a) i opinii z przeprowadzonych badań chemicznych (k. 215-219) z których wynika, że we wskazanym mieszkaniu w dniu 21.12.2017r. ujawniono u niego 564, 85 grama ziela konopi innych niż włókniste, a nadto w zeznaniach Z. N. (1) (k. 272v, 390-390v), który potwierdził, że jego syn jeździł do miejscowości R..

Jako miarodajne do ustalenia stanu faktycznego przyjąć należało także twierdzenie oskarżonego, że ujawnione u niego narkotyki były przeznaczone wyłącznie na jego użytek. Wprawdzie ujawnienie, w toku przeszukania pokoju zajmowanego przez oskarżonego, wagi elektronicznej oraz pustych woreczków foliowych tzw. „dealerek” poddaje tę wersję w wątpliwość, ale sam fakt posiadania tego typu przedmiotów, które potencjalnie mogą być wykorzystywane do dzielenia marihuany na mniejsze porcje o określonej gramaturze, nie uprawnia do zdyskredytowania tej części wyjaśnień oskarżonego, zważywszy, iż jest on osobą uzależnioną od marihuany.

Wiarygodne są zeznania P. S. (k. 18v), które znajdują oparcie w protokole przeszukania mieszkania przy ul. (...) (k. 7-10a), oraz zeznaniach A. N. (k. 23-24, 266v, 388-389) obecnej przy tej czynności.

Wiarygodne są zeznania: A. N. (k. 23-24, 266v, 388-389), Z. N. (1) (k. 272v, 390-390v), M. N. (k. 136v, 389-389v) i K. A. (k. 269v, 389v-390), którym oskarżony nie zaprzeczył, a które dotyczą głównie nie samego czynu, a jedynie sytuacji rodzinnej oskarżonego i jego zachowania przed datą
21 grudnia 2017r.

Przymiot wiarygodności przyznać należało opinii z przeprowadzonych badań chemicznych (k. 215-219) sporządzonej przez biegłego B. G. (1). Wykonała ją osoba posiadająca wiadomości specjalne z zakresu powierzonej dziedziny. Opinia ta jest pełna, logiczna i poddaje się procesowi weryfikacji w zakresie wniosków. Nieco mniejsza waga ziela konopi innych niż włókniste, poddanego badaniu przez biegłego, w stosunku do tego, które zostało zatrzymane
u P. N. (k. 16), wynika z faktu pobrania z każdego z siedmiu woreczków niewielkiej ilości dowodowej substancji do badań testerem (k. 15).

Przymiot wiarygodności przyznać należało nadto pozostałym dowodom z dokumentów, które nie były przez żadną ze stron kwestionowane.

W tak ustalonym stanie faktycznym oskarżonemu P. N. (1) przypisać należało sprawstwo zbrodni z art. 63 ust 3 w zb. z art. 53 ust 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005r.
o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jednolity Dz. U. z 2017r. poz. 783) w zw. z art. 11 § 2 kk
w zw. z art. 12 kk.

Strona przedmiotowa tego czynu polegała na tym, że oskarżony w okresie od czerwca 2017r. daty dziennej bliżej nieustalonej do 21 grudnia 2017r. w R. woj. (...) zasiał i uprawiał, wbrew przepisom ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii, dziesięć sztuk roślin konopi innych niż włókniste, mogących dostarczyć znaczną ilość środka odurzającego w postaci ziela konopi innych niż włókniste wymienionego w Wykazie środków odurzających (grupa I-N poz. 110 oraz IV – N) stanowiącym załącznik Nr 1 do powołanej ustawy, a następnie wbrew przepisom tej ustawy, wytworzył, poprzez zbiór i suszenie, która to czynność miała już miejsce w L., znaczną ilość środków odurzających w postaci suszu ziela konopi innych niż włókniste o łącznej masie 564, 85 grama, przy czym czynu tego dopuścił będąc uzależnionym od wskazanego środka odurzającego i w związku z tym uzależnieniem. Choć z wytworzonego suszu część spalił, to nie sposób ustalić tej ilości, a tym samym powiększyć wskazanej gramatury.

Zgodnie z art. 45 ust 4 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii uprawa konopi innych niż włókniste jest zabroniona. R. legis takiej regulacji sprowadza się do tego, że z roślin tych uzyskuje się środek odurzający w postaci ziela konopi innych niż włókniste, funkcjonujący w nielegalnym obrocie pod nazwą „marihuany”. Niezależnie od powyższego zakazu, zgodnie z art. 35 ust 1 pkt 1 powołanej ustawy, wytwarzanie środków odurzających, a za takowe należy uznać uzyskanie suszu z roślin konopi innych niż włókniste, wymaga zezwolenia Głównego Inspektora Farmaceutycznego, którego oskarżona nie posiadał.

Przepisy art. 53 ust. 1 i 2 ustawy z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii penalizują wytwarzanie środków odurzających, zaś art. 63 ust. 1 i 2 uprawę konopi innych niż włókniste. Przy czym o ile przepisy art. 53 ust 1 i art. 63 ust 1 statuują podstawowy typ tych przestępstw, to odpowiednio przepisy art. 53 ust 2 oraz art. 63 ust 3 powołanej ustawy przewidują ich typy kwalifikowane. I tak, w art. 53 ust 2 określono zabronię kwalifikowaną między innymi znamieniem wytworzenia znacznej ilości środków odurzających. Z kolei w art. 63 ust 3 przewidziano występek zagrożony karą pozbawienia wolności do lat 8 kwalifikowany pewnym potencjałem uprawy, a mianowicie możliwością dostarczenia przez nią znacznej ilości środka odurzającego.

Sąd w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela pogląd, iż „znaczną”, jest taka ilość środków odurzających lub substancji psychotropowych, która pozwala na wydzielenie z niej „kilkuset” porcji, które to pojęcie z kolei oznacza liczbę od 200 wzwyż (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 22 września 2016 roku, II AKa 202/16, niepublikowany).
W judykaturze i orzecznictwie wyklarował się też pogląd, iż jednostkowa dawka ziela konopi innych niż włókniste mieści się w przedziale pomiędzy 0,3 grama a 1 gramem (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 18 marca 2013 roku, II AKa 22/10, KZS 2011/7-8/83). Biegły
B. G. przyjął ją natomiast w przedziale od 0,5 do 1 grama (k. 219). Tym samym wytworzony przez oskarżonego susz, jako że stanowi od 558 do 1116 porcji, musi być uznany za „znaczną ilość”, a związku z tym, że został on uzyskany z jednej plantacji, to przyjąć należało także, iż mogła ona dostarczyć jego „znaczną ilość” .

Wykonanie całego procesu od posiania nasion krzaków konopi innych niż włókniste, poprzez ich pielęgnację, do zebrania kwiatostanu i umieszczenia go w foliowych workach, aby wysechł było podjęte w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru bezpośredniego. Przyjęcie konstrukcji czynu ciągłego do tego zachowania uzasadnione jest tym,
że działanie oskarżonego było rozciągnięte w czasie, a pielęgnacja roślin oraz pozyskanie z nich suszu wymagało regularnego wykonywania powtarzalnych czynności.

Wiedza o zakazie uprawy konopi innych niż włókniste i wytwarzania z nich bez właściwego zezwolenia suszu jest dosyć powszechna, a zatem nie budzi wątpliwości, że posiadała ją także oskarżona.

Jak wynika z kwestionariusza sporządzonego przez specjalistę terapii uzależnień
(k. 147-160) oskarżony jest uzależniony od marihuany, którą pali od ukończenia piętnastego roku życia. Tym samym nie budzi wątpliwości Sądu, że przypisanego mu przestępstwa dopuścił się on będąc uzależnionym od tego środka i w związku z jego używaniem. Zawarcie tego znamienia
w opisie czynu ma istotne dla oskarżonego konsekwencje prawne, bowiem w związku ze skazaniem na bezwzględną karę pozbawienia wolności, stwarza realną możliwość ubiegania się o udzielnie przerwy w karze w celu podjęcia leczenia odwykowego, zaś w przypadku pozytywnego jego wyniku, potencjalnego skorzystania z instytucji warunkowego przedterminowego zwolnienia
z odbycia reszty kary, niezależnie od tego czy są spełnione przesłanki z art. 78 kk (art. 73 ustawy
o przeciwdziałaniu narkomanii).

Stopień winy oskarżonego uznać należy za średni. Wprawdzie nie zaszły żadne okoliczności, które redukowałyby w sensie prawnym jego poczytalność, ale nie można tracić z pola widzenia faktu, że jest on osobą od marihuany uzależnioną, a nadto – co wynika z jego wyjaśnień, których nie sposób zanegować – marihuanę postanowił wyhodować dlatego aby nie nabywać tej substancji od innych osób i nie wchodzić tym samym w kontakt ze środowiskiem przestępczym.

Także stopień społecznej szkodliwości tego czynu był średni. Z jednej strony przyjąć należy, że narkotyki były przeznaczone wyłącznie na użytek oskarżonego. Z drugiej strony mieć należy na uwadze fakt, że przecież zatrzymana u niego substancja – jak wynika z opinii z zakresu badań chemicznych (k. 216) - to wysuszone kwiatostany (najbardziej atrakcyjne smakowo dla osób palących tę substancję – przyp. SO). Tym samym pochodzące z uprawianych roślin łodygi i liście, które oskarżony wyrzucił, potencjalnie mogły dostarczyć znacznie więcej suszu ziela konopi innych niż włókniste. Zgodnie z art. 4 pkt 37 Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2015 r. za ziele takie uznawać należy każdą naziemną część rośliny konopi (pojedynczą lub w mieszaninie), z wyłączeniem nasion, zawierającą powyżej 0,20% sumy delta-9-tetrahydrokannabinolu oraz kwasu tetra- hydrokannabinolowego (kwasu delta-9 - (...)2-karboksylowego).

Dokonując wymiaru kary oskarżonemu, jako okoliczności łagodzące przyjęto: jego dotychczasową niekaralność, ustabilizowany tryb życia, a w szczególności fakt sprawowania opieki nad chorym ojcem, a nadto przyznanie się do postawionego zarzutu i dość szczegółowe wyjaśnienie okoliczności jego popełnienia. Z kolei, jako okoliczności obciążające, uwzględniono działanie czynem ciągłym i kumulatywną kwalifikację przypisanego przestępstwa.

Ważąc te okoliczności Sąd za zasadne uznał wymierzyć mu, na podstawie art. 53 ust 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 3 kk w zw. z art. 60 § 1 kk w zw. z art. 60 § 6 pkt 2 kk, karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywny w ilości 100 stawek dziennych po 30 zł każda. Uznał przy tym, że w realiach niniejszej sprawy, kiedy oskarżony jest uzależniony od marihuany oraz wiedzie ustabilizowany tryb życia, nawet kara 3 lat pozbawienia wolności przewidziana, jako dolna granica zagrożenia za tę zbrodnię, byłaby dla oskarżonego rażąco niewspółmiernie surowa, co zdeterminowało rozstrzygnięcie o jej nadzwyczajnym złagodzeniu. Jej wykonanie w takim wymiarze potencjalnie mogłoby doprowadzić do degeneracji jego osobowości, zamiast, poprzez adekwatną do wagi czynu reakcję, zapobiec w przyszłości popełnieniu przestępstwa. Z kolei orzeczenie kary niższej, raziłoby łagodnością, a to z uwagi na ilość potencjalnych tzw. „działek”, które można było uzyskać z zatrzymanej u oskarżonego marihuany.

W ocenie Sądu nadzwyczajne złagodzenie kary pozbawienia wolności nie pociąga za sobą obowiązku nadzwyczajnego złagodzenia kary kumulatywnej grzywy, która co do zasady jest za ten czyn obligatoryjna i została orzeczona w granicach ustawowych, stosowanie do możliwości zarobkowych oskarżonego, który (poza uzależnieniem od marihuany) nie ma kłopotów ze zdrowiem. Skoro bowiem zastosowanie tej instytucji jest fakultatywne, a nadzwyczajne złagodzenie kary jest wyjątkiem od reguły wymierzenia jej w granicach ustawowych, to może ona dotyczyć jednej z kar kumulatywnie przewidzianych. Sąd nie podziela przy tym przeciwnego poglądu, stwierdzającego, że obowiązek nadzwyczajnego złagodzenia kary, jeśli zostaną stwierdzone ku temu przesłanki, dotyczy wówczas każdej z kar kumulatywnie przewidzianych, a wyrażonego
w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 lipca 2016r. w sprawie II Aka 223/16 (publ. Lex nr 2157748). Uszło bowiem uwadze tego Sądu, że powołana jako jego uzasadnienie treść
art. 38 § 1 kk dotyczy jedynie obniżenia lub podwyższenia górnej granicy ustawowego zagrożenia, nie zaś dolnej granicy, jak ma to miejsce w rozpatrywanym kazusie.

Co oczywiste nie może mieć w takiej sytuacji zastosowania także przepis art. 60 § 7 kk, albowiem w ocenie Sądu reguluje on zasady nadzwyczajnego łagodzenia kary w przypadku zagrożenia alternatywnego karami (np. występek z art. 190 § 1 kk) nie zaś kumulatywnego. Choć przyznać należy, iż użycie w nim zwrotu „więcej niż jedną z kar” nie prowadzi do jednoznacznej wykładni językowej, to przecież interpretowanie go w ten sposób, że nawet przy zbrodni zagrożonej kumulatywnie karą grzywny i pozbawienia wolności stosując nadzwyczajne złagodzenie kary można orzec jedynie środek kompensacyjny lub przepadek, a przy zbrodni zagrożonej jedynie karą pozbawienia wolności od lat 3, karę roku pozbawienia wolności (art. 60 § 6 pkt 2 kk), prowadziłoby do absurdu. A zatem sięgniecie po dyrektywy wykładni systemowej
i celowościowej usuwa wątpliwości powzięte na etapie dokonywania wykładni językowej tego przepisu.

Ponadto na podstawie art. 70 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku
o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j Dz. U. z 2017r. poz. 783.) orzeczono wobec oskarżonego przepadek dowodów rzeczowych w postaci woreczków z zatrzymanym suszem oraz wagi elektronicznej koloru srebrnego, która – jak wynika wprost z wyjaśnień oskarżonego - posłużyła mu do zważenia wysuszonej marihuany.

Na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności zaliczono okres tymczasowego aresztowania w sprawie od dnia 21 grudnia 2017r. godz. 21.30 do 20 kwietnia 2018r. tj. dnia wydania wyroku.

Orzeczenie o kosztach sądowych jest zgodne z art. 624 § 1 kpk. Sąd uznał,
że uiszczenie ich byłoby dla oskarżonego zbyt uciążliwe z uwagi na wymierzenie bezwzględnej kary pozbawienia wolności.