Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 lutego 2017 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy A. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania A. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 11 lipca 2016 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje A. W. prawo do emerytury, poczynając od dnia (...)

SSO Grzegorz Tyrka

Sygn. akt VIII U 1501/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 lipca 2016r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu A. W. ( (...) ) prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 4 rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, gdyż ubezpieczony
nie udowodnił na dzień 1 stycznia 1999r. wymaganego 15 – letniego okresu pracy
w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Organ rentowy wskazał, iż do pracy w warunkach szczególnych nie uwzględnił okresów zatrudnienia ubezpieczonego od dnia 1 stycznia 1987r. do dnia 28 luty 1993r. oraz od dnia 1 grudnia 1995r. do dnia 31 grudnia 1998r., ponieważ ubezpieczony nie wykonywał wówczas pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Nadto zgodnie ze świadectwem wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 16 czerwca 2016r. stanowisko tokarza nie jest zaliczone do prac w szczególnych warunkach.

Ubezpieczony w odwołaniu od decyzji domagał się jej zmiany i przyznania prawa
do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych podnosząc, iż posiada wymagany
do przyznania prawa do emerytury staż pracy w warunkach szczególnych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zajęte w zaskarżonej decyzji.

Rozpoznając sprawę Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony A. W. w dniu (...) ukończył 60 lat życia,
nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, na dzień 1 stycznia 1999r. udowodnił 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

Wniosek o przyznanie prawa do emerytury ubezpieczony złożył w dniu (...). i został on rozpoznany decyzją zaskarżoną omówioną na wstępie.

Ubezpieczony przedłożył do akt organu rentowego świadectwo wykonywania prac
w szczególnych warunkach z dnia 16 czerwca 2016r., w którym zawarto zapis,
iż ubezpieczony od dnia 1 września 1977r. do nadal jest zatrudniony w Kopalni (...)
(...) S.A. i w okresach od dnia 1 stycznia 1987r. do dnia 28 lutego 1993r. oraz
od dnia 1 grudnia 1995r. do dnia 31 grudnia 1998r. wykonywał pracę na łączonym stanowisku:

- ślusarza napraw i remontu lokomotyw spalinowych wymienionym w wykazie stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia
12 sierpnia 1983r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki,
na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach,

- tokarza – stanowisko nie zaliczone do prac w warunkach szczególnych.

Ubezpieczony w okresie od dnia 1 lipca 1974r. do dnia 31 sierpnia 1977r. był zatrudniony w (...) S.A. w I. w pełnym wymiarze czasu pracy
na stanowiskach: tokarza, tłoczarza i krajacza ( świadectwo pracy z dnia 5 grudnia 1996r., akta ZUS ).

Następnie od dnia 1 września 1977r. podjął pracę w Kopalni (...) S.A w K., gdzie pracuje do nadal.

Podczas tego zatrudnienia ubezpieczony zajmował następujące stanowiska pracy:

- od dnia 1 września 1977r. do dnia 31 października 1979r. – tokarza w Oddziale (...)

- od dnia 1 listopada 1979r. do dnia 31 grudnia 1986r. – ślusarza w Oddziale N. Lokomotyw,

- od dnia 1 stycznia 1987r. do dnia 28 lutego 1993r. – tokarza w Oddziale N. Lokomotyw,

- od dnia 1 marca 1993r. do dnia 30 listopada 1995r. – tokarza w Oddziale N. Lokomotyw,

- od dnia 1 grudnia 1995r. do dnia 31 lipca 1999r. – ślusarza – tokarza w Oddziale N. Lokomotyw,

- od dnia 1 sierpnia 1999r. do dnia 30 listopada 1999r. – ślusarza – tokarza w Oddziale (...)

- od dnia 1 grudnia 1999r. do dnia 31 października 2005r. – ślusarza – tokarza
w Oddziale Ż.,

- od dnia 1 listopada 2005r. do dnia 30 kwietnia 2009r. – ślusarza – tokarza
w Oddziale Produkcji (...),

- od dnia 1 maja 2009r. do nadal – ślusarza – tokarza operatora urządzeń
za i wyładowczych w Oddziale Produkcji (...).

Ubezpieczony początkowo pracował jako tokarz. W aktach osobowych znajduje
się jego prośba z dnia 29 września 1979r. o zwolnienie z pracy z dniem 1 października 1979r. ze względu na niskie zarobki i następnie pismo ubezpieczonego z dnia 24 października 1979r. o wycofaniu wcześniejszego wypowiedzenia umowy o pracę wobec udzielonej ubezpieczonemu obietnicy otrzymania mieszkania oraz przeniesienia z oddziału OR-1 na oddział OR -2. Od dnia 1 listopada 1979r. ubezpieczony podjął pracę na oddziale OR – 2 w P., to jest Oddziale N. Lokomotyw. W okresach spornych od dnia 1 listopada 1979r. do dnia 28 lutego 1993r. i od dnia 1 grudnia 1995r. do dnia 31 grudnia 1998r. ubezpieczony pracował w oddziale OR – 2 na stanowiskach: ślusarza, tokarza i ślusarza – tokarza. Powierzenie ubezpieczonemu łączonego stanowiska pracy ( ślusarza – tokarza ) wiązało się przyznaniem wyższej stawki zaszeregowania. Ubezpieczony pracował przy naprawach taboru kolejowego w tzw. parowozowni znajdującej się w dużej hali. Odwołujący zajmował się demontażem elementów parowozów, lokomotyw spalinowych i elektrycznych, a także wagonów, które były kierowane na naprawy i przeglądy. Pracę tę wykonywał w kanałach. W parowozowni było łącznie sześć kanałów, po trzy na każdą połowę. W tych kanałach ubezpieczony dokonywał demontażu części podwozia lokomotywy np. resorów, hamulców, silników trakcyjnych. Wykonywał remonty bieżące, zestawy kołowe, układy hamulcowe i układy powietrzne. Sporadycznie, przeciętnie raz w tygodniu przez klika minut pracował na tokarce. Było to wtedy, gdy w danej części musiał wytoczyć gwint.

Pracę opisaną powyżej ubezpieczony wykonywał faktycznie stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy. Miał styczność z chemikaliami, smarami, pracował
w zimnie i wilgoci.

Z tytułu wykonywania takiej pracy przez pewien okres czasu ubezpieczony otrzymywał dodatek za pracę w warunkach szczególnych, a także posiłki regeneracyjne.

Razem z ubezpieczonym pracowali K. J. ( zatrudniony w oddziale
OR -2 w P. od marca 1989r. na stanowisku maszynisty lokomotyw spalinowych ), J. W. ( zatrudniony w Kopalni (...) od 1991r. na stanowisku elektromontera ), J. S. (1) ( zatrudniony w w/w Kopalni od września 1970r. do czerwca 2010r. jako spawacz elektryczny, gazowy i operator ładowarki ).

Ubezpieczony w toku postępowania przedłożył:

- kolejne świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach w Kopalni (...) sporządzone w dniu 16 czerwca 2016r., w którym zawarto adnotację,
iż w okresie od dnia 1 listopada 1979r. do dnia 31 grudnia 1986r. ubezpieczony stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych wymienioną w dziale XIV poz.25 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach,

- świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 23 września 2016r. sporządzone przez (...) Spółkę Akcyjną w I., w którym podano,
iż ubezpieczony w okresie od dnia 2 lipca 1976r. do dnia 31 sierpnia 1977r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie: obsługa agregatów do walcowania, tłoczenia i ciągnienia wraz z urządzeniami pomocniczymi i wykańczającymi wymienione w wykazie A dziale 3 poz.45 pkt 6 i 18 wykazu stanowiącego Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 3 Ministra (...) Maszynowego z dnia 30 marca 1985r. wykazu stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach uprawniające do niższego wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej.

Oba świadectwa pracy w warunkach szczególnych dotyczące okresu zatrudnienia ubezpieczonego w Kopalni (...) z dnia 16 czerwca 2016r. zostały sporządzone przez D. K., która zatrudniona jest w Kopalni (...)
od 1976r. Świadek ta zeznała, iż świadectwa pracy w warunkach szczególnych dotyczące ubezpieczonego sporządzała wyłącznie o dokumentację akt osobowych, nie wie jaką pracę odwołujący wykonywał w oddziale OR - 2 w P..

/dowód z: akt ZUS, akt osobowych ubezpieczonego, akt osobowych świadków K. J., J. W. i J. S. (1), charakterystyki stanowiska pracy odwołującego wystawionej przez pracodawcę, zeznań świadkówDanuty K. , K. J., J. W., J. S. (2) z zeznań ubezpieczonego/.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego A. W. zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015r., poz. 748 ze zm.) – zwanej dalej ustawą – ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w ust. 1a i 1b, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

Zgodnie z 184 ust. 1 ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy – tj. 1 stycznia 1999r. – osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zgodnie z art. 184 ust. 2 ustawy emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 ze zm.) – zwanego dalej rozporządzeniem – pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z § 3 rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia”, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia.

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z cytowanych norm prawnych wynika, iż odwołujący nabędzie prawo do wcześniejszej emerytury w przypadku łącznego spełnienia przesłanek:

- ukończenia wieku 60 lat,

- legitymowania się okresem ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat, przypadającym na dzień 1 stycznia 1999r.,

- legitymowania się 15 letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, przypadających na dzień 1 stycznia 1999r.,

- nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego.

W świetle utrwalonego orzecznictwa sądowego dla oceny, czy pracownik pracował
w szczególnych warunkach nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego stanowiska tylko rodzaj rzeczywiście powierzonej pracy ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego (...)z dnia 26 czerwca 2015r. sygn. akt III AUa 168/15 LEX nr 1761793 ).

Ubezpieczony A. W. wiek emerytalny 60 lat ukończył w dniu (...)., na dzień 1 stycznia 1999r. legitymuje się 25 - letnim okresem składkowym i nieskładkowym, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Spornym pozostawało, czy odwołujący na dzień 1 stycznia 1999r. posiada 15 - letni okres pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

Zdaniem Sądu przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe pozwala
na zaliczenie do pracy w warunkach szczególnych spornych okresów zatrudnienia ubezpieczonego w Kopalni (...) od dnia 1 listopada 1979r. do dnia 28 lutego 1993r. oraz od dnia 1 grudnia 1995r. do dnia 31 grudnia 1998r., kiedy to ubezpieczony faktycznie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę wymienioną
w stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. wykazie A dziale XIV poz.16, to jest „ prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów szynowych ”.

Ubezpieczony w powyższych okresach pracował w oddziale OR – 2 w P. w tzw. parowozowni i zajmował się demontażem elementów parowozów, a także lokomotyw spalinowych i elektrycznych oraz wagonów, które były kierowane na naprawy i przeglądy. Pracę tę wykonywał w kanałach remontowych. Przyjęciu, iż ubezpieczony pracę w warunkach szczególnych świadczył stale i w pełnym wymiarze czasu pracy nie przeszkadza fakt, iż czasami wykonywał także pracę poza kanałem – czynności tokarskie w sytuacji, gdy miały one charakter marginalny. Jak wynika z zeznań ubezpieczonego wykonywał je przeciętnie raz w tygodniu i to przez krótki okres czasu, a nadto były to czynności ściśle związane z pracą zasadniczą, a mianowicie pracą w kanałach remontowych, bo ubezpieczony regenerował wówczas wymontowaną z parowozu, lokomotywy czy wagonu część. Jak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 sierpnia 2014r. ( III UK 537/13 ), jeżeli pracy w szczególnych warunkach towarzyszą inne czynności pracownicze, warunek pełnego zatrudnienia należy odnosić do tych czynności, które wykonywane są w warunkach bezpośrednio narażających na czynniki szkodliwe dla zdrowia, a także uwzględniać w wymiarze czasu pracy te inne czynności, gdy są ściśle związane z pracą w szczególnych warunkach, stanowiąc integralną część tej pracy, albo są wykonywane incydentalnie, w rozmiarze nieznaczącym dla wymiaru pracy w warunkach szczególnych.

Postępowanie dowodowe wykazało, iż fakt powierzenia ubezpieczonemu łączonego stanowiska pracy ślusarza – tokarza wiązał się wyłącznie z podwyższeniem stawki zaszeregowania.

Okoliczności dotyczące rzeczywiście wykonywanej przez ubezpieczonego pracy
w powyższych okresach spornych potwierdzają zeznania słuchanych w sprawie świadków K. J., J. W., J. S. (1), którzy pracowali razem z ubezpieczonym i byli bezpośrednimi świadkami wykonywanej przez niego pracy, korespondujące z nimi zeznania ubezpieczonego oraz zgromadzona w sprawie dokumentacja, w tym w szczególności dokumentacja zawarta w aktach osobowych ubezpieczonego oraz w/w świadków.

Przeprowadzone postępowanie wykazało również, iż sporządzone dla ubezpieczonego świadectwa pracy w warunkach szczególnych z dnia 16 czerwca 2016r. były wadliwe. Z zeznań świadka I. K., która świadectwa te sporządzała wynika, iż sporządzone one zostały w oparciu o akta osobowe ubezpieczonego, gdy świadek ta nie wiedziała jaką faktycznie ubezpieczony pracę świadczył w oddziale OR – 2 w P.. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 kwietnia 2009r. ( I UK 316/08 ) treść świadectwa pracy w szczególnych warunkach może być podważana w każdy sposób. Dokonana przez pracodawcę w świadectwie pracy w szczególnych warunkach ocena charakteru zatrudnienia pracownika nie jest dla sądu wiążąca, a dokument ten podlega co do swojej wiarygodności i mocy dowodowej takiej samej ocenie, jak każdy inny dowód. Innymi słowy, dowód z dokumentu nie ma silniejszej mocy dowodowej niż dowód z zeznań świadków lub z przesłuchań stron ( por. również wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 4 grudnia 2014r. III AUa 264/14 ).

Zdaniem Sądu do pracy w warunkach szczególnych należy również uwzględnić okres zatrudnienia ubezpieczonego w firmie (...) od dnia od dnia 2 lipca 1976r. do dnia 31 sierpnia 1977r., co do którego ubezpieczony przedłożył w toku tegoż postępowania świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych z dnia 23 września 2016r. potwierdzające wykonywanie takiej pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wymienionej w wykazie A dziale 3 poz.45.

Po zaliczeniu powyższych okresów do pracy w warunkach szczególnych, a nawet tylko spornych okresów zatrudnienia ubezpieczonego w Kopalni (...)
( 15 lat i 4 miesiące ) ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999r. posiada ponad 15 - letni okres takiej pracy. Zatem spełnia on wszystkie niezbędne przesłanki prawa do dochodzonego świadczenia.

W konsekwencji powyższego, na podstawie powołanych norm prawnych oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu prawo
do emerytury, poczynając od dnia(...), to jest miesiąca zgłoszenia wniosku
( zgodnie z art.129 ust.1 ustawy ).

(-) SSO Grzegorz Tyrka