Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 stycznia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie w VII Wydziale Karnym Odwoławczym

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dariusz Firkowski

Protokolant: st. sekr. sądowy Monika Tymosiewicz

przy udziale oskarżyciela publicznego funkcjonariusza (...) Urzędu (...) w O. Katarzyny Szlachtowicz

po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2019 r.

sprawy A. G., ur. (...) w O., córki B. i R. z domu M.

oskarżonej z art. 107§1kks w zw. z art. 9§3kks

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżyciela publicznego i obrońcę oskarżonej

od wyroku Sądu Rejonowego wM. z dnia 26 października 2018 r., sygn. akt (...)

I zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że w ramach rozstrzygnięcia z pkt I sentencji wartość jednej stawki dziennej grzywny ustala na 70 ( siedemdziesiąt ) zł i w pozostałej części utrzymuje go w mocy,

II zwalnia oskarżoną od kosztów sądowych za postępowania odwoławcze.

Sygn. akt VII Ka 1243/18

UZASADNIENIE

A. G. została oskarżona o to, że będąc Prezesem Zarządu, tj. osobą odpowiedzialną za sprawy gospodarcze i (...) sp. z o.o. z siedzibą w O. w dniu 20.03.2017 roku w lokalu (...) przy ulicy (...) w M., urządzała gry na automatach do gier o nazwie A. nr (...), A. nr (...) i A. nr (...), bez wymaganego zezwolenia i w miejscu do tego nie przeznaczonym, naruszając dyspozycje określone wart. 6 ust. 1, wart. 14 ust. 1 oraz wart. 23 a ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych (tj. Dz. U. 2016, poz. 471);

tj. o przestępstwo z art. 107 § l k.k.s. w zw. z art. 9 § 3 k.k.s.

Sąd Rejonowy w M. wyrokiem z dnia 26 października 2018 roku, w sprawie (...)

I oskarżoną A. G. uznał za winną popełnienia zarzucanego jej czynu i za to na
podstawie art. 107 § 1 k.k.s. w zw. z art. 9 § 3 k.k.s. skazał ją na karę grzywny w rozmiarze 80 stawek dziennych, ustalając wysokość stawki na 60 zł;

II na podstawie art. 30 § 5 k.k.s. orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa dowodów rzeczowych przechowywanych w magazynie depozytowym (...) Urzędu (...) w O. w postaci automatów do gier o nazwie A. nr (...), A. nr (...), A. nr (...) wraz z kluczami serwisowymi do automatów typu J. - 3 sztuki;

III. na podstawie art. 627 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s. zasądził od oskarżonej na rzecz
Skarbu Państwa 480 złotych tytułem opłaty i obciąża ją pozostałymi kosztami sądowymi.

Apelacje od powyższego wyroku złożyli: Naczelnik (...) Urzędu (...) w O. i obrońca oskarżonej A. G..

Oskarżyciel publiczny zaskarżył orzeczenie w części tj. co do kary i orzeczeniu zarzucił:

- obrazę przepisów prawa materialnego, przez określenie przez Sąd w sentencji zaskarżanego wyroku jednej stawki dziennej na kwotę 60,00 zł, co pozostaje w sprzeczności z treścią art. 23 § 1 i 3 k.k.s.;

- rażącą niewspółmierność kary wymierzonej A. G. za popełnienie zarzucanego jej czynu w wymiarze 80 stawek dziennych przyjmując jedną stawkę w kwocie 60 złotych w stosunku do znacznej jego społecznej szkodliwości· czynu, wynikającą z niedocenienia występującego zespołu przesłanek obciążających wyrządzonej Skarbowi Państwa szkody, nagminności tego rodzaju przestępstw na terenie właściwości tut. Urzędu, przy jednoczesnym nadaniu okolicznościom łagodzącym szczególnego znaczenia, co sprawia, że kara ta pozbawiona jest wychowawczo-zapobiegawczego wpływu na oskarżonego i waloru
kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

W oparciu o powyższe ten skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez wymierzenie oskarżonej A. G. kary surowszej w wysokości 150 stawek dziennych przyjmując jedną stawkę w kwocie 100 złotych zł oraz l rok pozbawienia wolności w zawieszeniu na 3 lata.

Obrońca oskarżonej A. G. zaskarżył wyrok w całości i orzeczeniu zarzucił:

- na podstawie art. 113 § 1 k.k.s, w zw. z art. 427 § 1 i 2 k.p.k, oraz art. 438 pkt 2 k.p.k,
obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, a to art. 410 k.p.k, w zw. z art. 7 k.p.k, przez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów, przede wszystkim:

1.  dowodu z wyjaśnień oskarżonej złożonych w postępowaniu przygotowawczym podczas gdy wynika z nich, co zostało udowodnione przedłożonym w toku postępowania dokumentem - rezygnacją z funkcji prezesa (...) Sp. z o.o. - że w momencie kontroli A. G. nie była prezesem spółki, w związku z czym nie można jej uznać za osobę urządzającą gry hazardowe, jak również nie znajdzie wobec niej zastosowanie art. 9§3 k.k.s, Jednocześnie z wyjaśnień, patrząc z perspektywy merytorycznej oceny przypisanego oskarżonej przestępstwa, będących jedynym dowodem w zakresie strony podmiotowej czynu, jednoznacznie wynika, że A. G. była przekonana co do legalności prowadzonej
działalności, a ponadto upewniały ją w tym opinie prawne i opinia techniczna Instytutu (...), co dla niej, jako osoby nie będącej biegłym specjalistą w zakresie urządzeń elektronicznych, było potwierdzeniem, że urządzanie konkursów na urządzeniach A. nie narusza prawa, co uzasadniało merytoryczną ocenę postępowania i przyjęcie braku świadomości oskarżonej;

- na podstawie art. 113 §1 k.k.s, w zw. z art. 427 § 1 i 2 k.p.k, w zw. z art. 438 pkt 1 k.p.k,
obrazę przepisów prawa materialnego:

1. art. 107 § 1 k.k.s, w zw. z art. 9 § 3 k.k.s. przez ich zastosowanie i przyjęcie, że w niniejszej sprawie A. G. może odpowiadać za urządzanie gier na automatach wbrew art. 107§1 k.k.s. w sytuacji kiedy w momencie kontroli i w zarzucanym okresie A. G. nie była osobą zajmującą się sprawami gospodarczymi, finansowymi osoby prawnej - (...) Sp. z o.o., co czyni niemożliwym przypisanie oskarżonej odpowiedzialności za urządzanie gier na automatach wbrew przepisom ustawy;

2. art. 10 § 4 k.k.s. przez jego niezastosowanie i przyjęcie, że w niniejszej sprawie A. G. nie działała w usprawiedliwionej nieświadomości karalności czynu, w sytuacji kiedy zgromadzony w aktach sprawy materiał dowodowy, m.in. opinie prawne, opinia techniczna Instytutu (...), oraz wyjaśnienia samej Oskarżonej uzasadnia przyjęcie działania oskarżonej w błędzie, co stanowi o konieczności uniewinnienia A. G. od zarzucanego jej czynu.

W oparciu o powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez wydanie rozstrzygnięcia uniewinniającego oskarżoną od zarzucanych jej czynów z uwagi na brak spełnienia się przesłanek warunkujących przyjęcie odpowiedzialności za zarzucane jej przestępstwo;

Jednocześnie, na podstawie art. 11 § 1 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.p.k. skarżący złożył wniosek o umorzenie postępowania ze względu na niecelowość orzeczenia kary wobec A. G.. Podkreślił, że A. G., jak wynika z karty karnej aktualnej na 15 października 2018 r., została już 105-krotnie skazana za naruszenie art. 107 § 1 k.k.s., a łączna kwota wymierzonych kar wynosi ponad 1,6 miliona złotych. Dodatkowo oskarżona zobowiązana jest do pokrywania kosztów postępowań sądowych. Zdaniem skarżącego cele postępowania karnego zostały osiągnięte, albowiem A. G. już od 10 marca 2017 r. nie prowadzi działalności jako prezes spółki H. (...), przestrzega porządku prawnego oraz wykonuje wymierzone kary. Skarżący skonstatował ostatecznie, że w świetle tych okoliczności, oraz faktu, że prezesem spółki H. (...) oskarżona była zaledwie 9 miesięcy, już wymierzone kary są odpowiednią dolegliwością, co czyni dalsze karanie niecelowym.

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

Na uwzględnienie zasługiwał jedynie ten zarzut apelacji oskarżyciela publicznego, który kwestionował wartość przyjętej przez Sąd I instancji jednej stawki grzywny orzeczonej wobec oskarżonej. Natomiast apelacja obrońcy oskarżonej jako bezzasadna na uwzględnienie nie zasługiwała.

W pierwszej kolejności należało odnieść się do zarzutów stawianych w apelacji obrońcy oskarżonej gdyż dotyczyła ona całości wyroku. W ocenie Sądu odwoławczego, Sąd I instancji w sposób wnikliwy i skrupulatny przeprowadził postępowanie dowodowe i wszechstronnie rozważył wszystkie dowody i okoliczności ujawnione w toku rozprawy, na ich podstawie poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne prowadzące do przekonania o odpowiedzialności oskarżonej za zarzucany jej czyn. Ocena materiału dowodowego przez Sąd Rejonowy dokonana została z uwzględnieniem reguł sformułowanych w przepisach art. 7 i 410 k.p.k., jest oceną wszechstronną i bezstronną, nie narusza granic oceny swobodnej, jest zgodna z zasadami wiedzy i doświadczeniem życiowym oraz nie zawiera błędów faktycznych lub logicznych. Swoje stanowisko Sąd I instancji w sposób szczegółowy i przekonujący umotywował w pisemnym uzasadnieniu. Uzasadnienie to jako pełne, jasne i logiczne, odpowiada wymogom z art. 424 k.p.k., umożliwiając kontrolę odwoławczą zaskarżonego rozstrzygnięcia. W tej sytuacji nie ma potrzeby ponownego przytaczania całości argumentacji zawartej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, którą Sąd Okręgowy podziela i należy jedynie zaakcentować niektóre elementy, które przemawiają za odmową podzielenia wyrażonego treścią apelacji stanowiska skarżącego.

Przede wszystkim podkreślić należy prawidłowość tych ustaleń sądu a quo, które dotyczą losowego charakteru gier urządzanych na automatach opisanych w treści czynów przypisanych, albowiem konkurs wiedzy, urządzany na urządzeniach A., w świetle wyników eksperymentu, miał wyłącznie pozorny charakter. Nie zmienia powyższego zapatrywania analiza dowodu w postaci załączonej do apelacji opinii biegłego Z. S., czy też wskazanie w uzasadnieniu apelacji między innymi na opinie profesora R. Z., które w istocie pomijają okoliczności konkretnego przypadku, jak też całokształt materiału dowodowego ujawnionego w trakcie przewodu sądowego.

Nie sposób bowiem nie zauważyć, iż oskarżona mimo, iż zatroszczyła się o to, aby wejść w posiadanie stanowisk i opinii pozornie legitymizujących jej działania, to nigdy nie zwróciła się do kompetentnych organów władzy publicznej o wydanie decyzji stwierdzającej czy planowane przez nią gry są lub nie są grami losowymi albo grami na automacie w rozumieniu ustawy. Nie sposób też nie zauważyć i tego, że samo umieszczenie wymienionych wyżej urządzeń w takim lokalu jak wymieniony w akcie oskarżenia, niejako już samo w sobie rodzi zasadniczą wątpliwość, czy faktycznie miało ono służyć amatorom konkursu wiedzy powszechnej. Wątpliwość tę dodatkowo pogłębia fakt, iż owe urządzenia optycznie nie odbiegały wyglądem od typowych automatów oferujących gry hazardowe, a wizualizacja w trakcie gry podobieństwo to potęguje.

W świetle powyższych okoliczności, nie budzi zastrzeżeń Sądu Okręgowego ustalenie Sądu I instancji, iż oskarżona stworzyła możliwość udziału w losowej grze na automacie i że pozostałe twierdzenia oskarżonej w tej kwestii stanowiły jedynie podjętą przez nią próbę uchronienia się przed poniesieniem odpowiedzialności karnej za zarzucone jej w niniejszej sprawie czyny zabronione.

Za nietrafny Sąd Okręgowy uznał zatem także pogląd skarżącego jakoby Sąd Rejonowy dopuścił się obrazy art. 10 § 4 k.k.s. poprzez nieuwzględnienie, iż oskarżona działała w usprawiedliwionej nieświadomości karalności czynu. Ustosunkowując się do tego zarzutu przede wszystkim stwierdzić należy, iż w przypadku A. G. - prezesa spółki wyspecjalizowanej w prowadzeniu określonej działalności w zakresie intensywnie regulowanym prawem - kryteria posiadania odpowiedniej wiedzy w tym zakresie są zdecydowanie wyższe niż dla każdego innego podmiotu nie prowadzącego w tym zakresie działalności. Zatem A. G. nie może powoływać się na brak świadomości w sytuacji, gdy stosowne przepisy regulują tok postępowania i wskazują podmioty uprawnione do interpretacji prawa w zakresie prowadzonej działalności, których to procedur nie można zastąpić opiniami podmiotów, które nie posiadały ustawowych kompetencji do ocen w zakresie między innymi także losowego charakteru urządzeń i gier na nim prowadzonych. Działania oskarżonej tylko pozornie miały służyć „zalegalizowaniu” prowadzonej działalności gospodarczej.

Zdaniem Sądu Okręgowego oskarżona miała więc pełną świadomość, że urządza gry na automatach wbrew przepisom ustawy o grach hazardowych, a na jej korzyść w żadnym wypadku nie mogą świadczyć pojedyncze opinie prawne czy wybiórczo wybrane jednostkowe orzecznictwo. Dodatkowo zajmując się organizowaniem gier oskarżona musiała sobie zdawać sprawę, że prowadzenie gry na takim oprogramowaniu jest możliwe tylko w formie kasyna gry i za zezwoleniem, a nie w formie dzierżawy niewielkiej powierzchni, na której ustawiono pojedyncze automaty. Wskazywane przez obronę argumenty należy więc uznać jedynie za przyjętą linię obrony.

Nie można również zgodzić się z przedstawionym w apelacji obrońcy oskarżonej zarzutem naruszenia art. 107 § 1 k.k.s. w zw. z art. 9 § 3 k.k.s. przez ich zastosowanie i przyjęcie, że w niniejszej sprawie A. G. może odpowiadać za urządzanie gier na automatach wbrew art. 107 § 1 k.k.s. w sytuacji kiedy w momencie kontroli i w zarzucanym okresie A. G. nie była osobą zajmującą się sprawami gospodarczymi, finansowymi osoby prawnej - (...) Sp. z o.o., co czyni niemożliwym przypisanie oskarżonej odpowiedzialności za urządzanie gier na automatach wbrew przepisom ustawy. Wbrew twierdzeniom skarżącego z dokumentów znajdujących się w aktach spawy nie wynika, że oskarżona nie była już prezesem zarządu Spółki w momencie popełnienia zarzucanego jej czynu. Z jej pisma z dnia 10 marca 2017 r (k. 160) wynika wprost, że w dniu 20 marca 2017 r. pełniła jeszcze funkcję prezesa zarządu Spółki, co najmniej do końca marca 2017 r. Zwrócić także uwagę należy, że faktycznie A. G. dopiero w dniu 25 maja 2017 r. wystąpiła o wykreślenie jej z rejestru jako Prezesa Zarządu przedmiotowej Spółki- k.159

Nie zasługiwał wreszcie na uwzględnienie wniosek zawarty w apelacji obrońcy oskarżonej o umorzenie postępowania wobec oskarżonej na podstawie art. 11§1 k.p.k. w zw. .z art. 113§1 k.k.s. Zwrócić należy uwagę ,że zgodnie z brzmieniem przepisu art. 11§1 k.p.k. niecelowość karania jako przyczyna umorzenia musi być oczywista. Ustalonym w § 1 art. 11 k.p.k. układem odniesienia jest "rodzaj i wysokość kary prawomocnie orzeczonej za inne przestępstwo". Sąd zatem może przyjąć, że z wypadkiem oczywistej niecelowości karania ma do czynienia wówczas, gdy na przykład zachodzi drastyczna dysproporcja między surową co do rodzaju i wymiaru karą już prawomocnie orzeczoną a relatywnie łagodną karą, która przypuszczalnie byłaby orzeczona w postępowaniu podlegającym umorzeniu. W niniejszej sprawie ostatecznie wymierzona kara grzywny nie odbiega od innych kar grzywien orzeczonych wobec A. G.. A zatem nie zachodzi dysproporcja pomiędzy wcześniej orzeczonymi karami i tą w niniejszej sprawie. Również analiza przyszłych skutków ukarania m.in. przez pryzmat ewentualnego wyroku łącznego nie pozwala na przyjęcie ustalenia oczywistej niecelowości karania oskarżonej. W ocenie sądu odwoławczego przy ustalaniu oczywistej niecelowości postępowania należy mieć także na uwadze takie okoliczności, jak procesowe i społeczne koszty postępowania, jego znaczenie dla wymiaru sprawiedliwości, a zwłaszcza to, czy umorzenie postępowania nie będzie naruszać społecznego poczucia sprawiedliwości. Właśnie ta skala prowadzonej przez oskarżoną działalności i jej zawodowy charakter prowadzą do wniosku, że umorzenie postępowania na podstawie art. 11§1 k.p.k. naruszałoby społeczne poczucie sprawiedliwości.

Na uwzględnienie zasługiwała natomiast argumentacja przedstawiona w apelacji oskarżyciela publicznego zarzucająca dotycząca wyrokowi obrazę przepisów prawa materialnego, przez określenie przez Sąd w sentencji zaskarżanego wyroku jednej stawki dziennej na kwotę 60,00 zł, co pozostaje w sprzeczności z treścią art. 23 § 1 i 3 k.k.s. Treść art. 23 §3 k.k.s. stanowi, iż stawka dzienna grzywny nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia, a te zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 09 września 2016 r. (Dz. U. z 2016r., poz. 1456), wynosi 2000,00 zł (2000:30=66,6). Tym samym określenie przez Sąd I instancji w sentencji zaskarżanego wyroku jednej stawki dziennej na kwotę 60,00 zł jest więc nieprawidłowe. Konieczna była zatem modyfikacja zaskarżonego wyroku przez określenie stawki dziennej grzywny na kwotę 70 zł.

Tak ustalona kara grzywny, w ocenie Sądu Okręgowego, jest karą słuszną i sprawiedliwą, nie przekraczającą stopnia winy oskarżonej oraz stopnia społecznej szkodliwości przypisanego jej czynu. Nadto kara ta spełni ogólno i szczególnoprewencyjne cele z nią związane. Wymierzając niniejszą karę, Sąd uwzględnił uprzednią niekaralność oskarżonej oraz dotychczasowy sposób życia oskarżonej - funkcjonującej w społeczeństwie prawidłowo. Orzeczona kara grzywny winna zapobiec popełnianiu przez oskarżoną przestępstw w przyszłości. Ustalając wysokość jednej stawki grzywny, Sąd uwzględnił osiągane z działalności dochody oskarżonej, jej warunki osobiste i rodzinne a także jej stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. Wobec podniesionych wyżej okoliczności, w takiej sytuacji, nie sposób postrzegać orzeczonej kary jako rażąco łagodnej, jak to czyni oskarżyciel. W szczególności brak jest podstaw aby orzekać obecnie wobec oskarżonej kare pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania w sytuacji gdy od prawie dwóch lat A. G. nie pełni funkcji Prezesa Zarządu Spółki.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok jedynie w ten sposób, że w ramach rozstrzygnięcia z pkt I sentencji wartość jednej stawki dziennej grzywny ustalił na 70 zł i w pozostałej części jako prawidłowy i słuszny utrzymał go w mocy- art.437 § 2 k.p.k. w zw. z art.438 pkt 1, 2 i 4 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s.).

Na podstawie art. 624 § 1 kpk w zw. z art. 634 k.p.k zwolniono oskarżoną od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, zważając na jej aktualną sytuację materialną oraz wysokość ciążących na niej obciążeń finansowych.