Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 grudnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 2012 r. w Gdańsku

sprawy T. T.

z udziałem następcy prawnego E. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

od wyroku Sądu Okręgowego we Włocławku IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 15 grudnia 2011 r., sygn. akt IV U 906/11

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1643/12

Uzasadnienie:

Decyzją z dnia 19 października 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił T. T. prawa do emerytury, albowiem nie udowodnił on wymaganego okresu pracy w warunkach szczególnych.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł T. T. podnosząc, że w okresie zatrudnienia w Zakładzie (...) stale i pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał czynności kierowcy samochodu ciężarowego o tonażu powyżej 3,5 tony.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych podtrzymał stanowisko zawarte w decyzji i wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy we Włocławku – IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał wnioskodawcy T. T. prawo do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych od dnia
27 sierpnia 2011 r.

Sąd Okręgowy orzekał na podstawie następujących ustaleń faktycznych i rozważań prawnych.

T. T. urodził się 27 sierpnia 1951 roku.

W dniu 2 września 1968 roku podjął zatrudnienie jako uczeń zawodu
w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) we W., gdzie pracował do dnia 1 września 1971 roku.

W okresie od 29 października 1971 roku do 26 lutego 1973 roku T. T. odbywał służbę wojskową.

O dnia 21 marca 1973 roku do dnia 30 stycznia 1974 roku wnioskodawca pracował jako mechanik samochodowy w Spółdzielni (...) we W. Oddział
w L..

Stanowisko kierowcy T. T. piastował również w okresie od dnia
1 czerwca 1974 roku do dnia 10 stycznia 1977 roku w Wojewódzkim Zakładzie (...) we W. Oddział w L..

Od dnia 3 maja 1977 roku do dnia 29 sierpnia 1977 roku wnioskodawca pracował jako kierowca w Gminnej Spółdzielni (...) w C..

T. T. był zatrudniony jako kierowca również w okresach:

- od dnia 29 sierpnia 1977roku do dnia 26 maja 1979 roku w Wojewódzkim Związku Spółdzielni Rolniczych (...) Zakład (...)
we W.,

- od dnia 1 maja 1979 roku do dnia 31 sierpnia 1991 roku w Okręgowym Zakładzie (...) w B.,

- od dnia 2 września 1991 roku do dnia 31 maja 1992 roku w Przedsiębiorstwie (...) w L.,

Od dnia 4 czerwca 1992 roku do dnia 16 sierpnia 1992 roku wnioskodawca pobierał zasiłek dla bezrobotnych z Powiatowego Urzędu Pracy w L..

W okresie od dnia 17 sierpnia 1992 roku do dnia 31 marca 1993 roku T. T. był zatrudniony jako robotnik w Urzędzie Miejskim w L..

W dniu 1 kwietnia 1993 roku T. T.podjął zatrudnienie w Zakładzie (...)początkowo w DzialeUsług (...), następnie
w Dziale(...)jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. W okresie zatrudnienia wnioskodawca jeździł S.200, bądź śmieciarką J.i zajmował się wywożeniem nieczystości. Zdarzało się, że T. T.dostarczał również materiały budowlane takie jak żwir, piasek, trylinka
i krawężniki. Zimą do Stara przyczepiano pług i wnioskodawca odśnieżał ulice w mieście.
Z przyczyn ekonomicznych dotyczących zakładu pracy niniejszy stosunek pracy został rozwiązany z dniem 30 listopada 2001 r.

Od dnia 6 grudnia 2001 roku T. T. pobiera zasiłek przedemerytalny.

W okresie od dnia 01 czerwca 2006 r. do dnia 28 lutego 2007 r. wnioskodawca pracował jako kierowca samochodu dostawczego w Wyrobach Cukierniczych Produkcji Własnej u S. J..

W dniu 29 lipca 201l r. T. T. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem o emeryturę.

Po przeprowadzonym postępowaniu wyjaśniającym Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 19 października 2011 roku odmówił T. T. prawa
do emerytury. Motywując zasadność zaskarżonej decyzji organ rentowy podniósł,
że wnioskodawca na dzień 01.01.1999 r. udowodnił 29 lat, 2 miesiące i 22 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 13 lat i 29 dni pracy w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy wskazał, że powyższy stan faktyczny ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach organu rentowego, które pozwoliły w sposób chronologiczny
na odtworzenie historii zatrudnienia wnioskodawcy na przestrzeni całego życia.

Ustalenia dotyczące zatrudnienia T. T. w Zakładzie (...), w szczególności charakteru wykonywanej przez niego pracy,
Sąd Okręgowy dokonał na podstawie dokumentów zawartych w aktach osobowych wnioskodawcy. Sąd bazował na niniejszych dokumentach, albowiem nie noszą jakichkolwiek znaków przerobień, a kolejna numeracja stron kart pozwala na uznanie ich za kompletne.
Z analizy dokumentów zawartych w aktach wynika, w ocenie Sądu, że w okresie
od 01.04.1993 r. do 30.11.2001 r. T. T. pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Niniejszą okoliczność potwierdzają umowy o pracę oraz licznie angaże wnioskodawcy, na których widnieje stanowisko kierowcy. Co prawda niniejsze stanowisko nie jest dookreślone jako kierowca samochodów ciężarowych, jednakże w zestawieniu z wiarygodnymi zeznaniami świadków należało tak odczytywać zajmowane przez odwołującego się stanowisko.

W świetle dokonanej powyżej oceny akt osobowych wnioskodawcy Sąd I instancji nadał również przymiot wiarygodności zeznaniom świadków R. P. i G. Z.. Zdaniem Sądu świadkowie będący ówcześnie współpracownikami wnioskodawcy zeznawali spójnie i konsekwentnie. Treścią swoich zeznań potwierdzili,
że T. T. będąc zatrudnionym w Zakładzie (...) pracował jako kierowca samochodów ciężarowych typu S. i J.. Świadkowie wskazali,
że w ramach zatrudnienia wnioskodawca dowoził materiały budowlane, lecz przede wszystkim zajmował się wywożeniem z prywatnych posesji nieczystości, a zimą odśnieżał również pługiem ulice.

Sąd I instancji uznał również za wiarygodne zeznania samego wnioskodawcy, albowiem są one skorelowane z ustalonym w sprawie stanem faktycznym oraz znajdują potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym.

Przechodząc do merytorycznych rozważań Sąd Okręgowy wskazał, iż koncentrowały się one na ustaleniu, czy T. T. spełnia wszystkie przesłanki do przyznania mu prawa do emerytury. Mając na uwadze dyspozycję art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Sąd Okręgowy badał,
czy wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił wymagany okres składkowy
i nieskładkowy, okres pracy w warunkach szczególnych, nie pozostawał w zatrudnieniu oraz czy nie przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego. Zgodnie bowiem z powołanym przepisem ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura
po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, wynoszący 20 lat dla kobiet, 25 lat dla mężczyzn.

Powyższa emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych
na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Mający równie zastosowanie w przedmiotowej sprawie § 4 ust. l pkt 1 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze
(Dz. U. Nr 8, poz.43 ze zm.) ustanawia zaś, że pracownik, który wykonywał prace
w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, stanowiącym załącznik
do powołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki - w przypadku mężczyzn - osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy
w szczególnych warunkach

Zdaniem Sądu Okręgowego mając na uwadze ustalony w sprawie stan faktyczny
na uwzględnienie zasługuje stanowisko prezentowane w toku procesu przez T. T..

Na wstępie Sąd Okręgowy wskazał, iż jakkolwiek zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze okresy pracy
w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji,
w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w świadectwie pracy,
to jednak nie jest to jedyna droga do wykazania zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Zgodnie bowiem z § 22 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. z 1983 r., Nr 10, poz.49) okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków lub dokumentacją osobową gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

W ocenie Sądu Okręgowego wnioskodawca jednoznacznie wykazał, iż w ramach swojego zatrudnienia przez okres ponad 15 lat pracował w szczególnych warunkach. Niniejszą okoliczność Sąd I instancji wywiódł z zeznań wnioskodawcy i powołanych powyżej świadków oraz dokumentów zgromadzonych w jego aktach osobowych, z których wynika,
że od 01.04.1993 r. do 30.11.2001 r. nieprzerwanie pracował w warunkach szczególnych jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Niniejsze stanowisko zostało uznane za stanowisko, na którym wykonywana jest praca w warunkach szczególnych na mocy zarządzenia Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska Nr 9 z dnia 1 lipca 1983 r. w sprawie stanowisk pracy w zakładach resoru administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do niższego wieku emerytalnego oraz do wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej Wykaz A, dział VIII, poz. 2 pkt 1.

Reasumując poczynione rozważania Sąd Okręgowy uznał, iż T. T. przysługuje prawo do wcześniejszej emerytury, albowiem spełnia on warunki jej uzyskania ustanowione w art. 184 cytowanej ustawy. Ukończył on bowiem 60 lat, na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 29 lat, 2 miesiące
i 29 dni, w tym 18 lat, 9 miesięcy i 28 dni pracy w warunkach szczególnych (13 lat i 29 dni zaliczone przez ZUS + 5 lat, 8 miesięcy i 29 dni pracy w Zakładzie (...), liczone do 31.12.1998 r.).

W związku z powyższym Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 (14) § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał T. T. prawo do emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych od dnia 27 sierpnia 2011 roku tj. od dnia,
w którym wnioskodawca ukończył 60 lat.

Apelację od wyroku wywiódł pozwany organ rentowy, zarzucając:

1. naruszenie prawa materialnego tj. art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury od 27.08.2011 r.

2. naruszenie prawa procesowego tj. art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niewyjaśnienie wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

Wskazując na powyższe organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
i oddalenie odwołania, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

W uzasadnieniu apelacji skarżący podniósł, iż w sprawie nie udowodniono,
że wnioskodawca pracował stale i w pełnym wymiarze czasu jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Jak podał sam Sąd w uzasadnieniu -
w aktach osobowych wnioskodawcy widnieje jedynie stanowisko kierowcy. Ze świadectwa pracy z 30.11.2001 r. oraz ze świadectwa pracy w warunkach szczególnych wynika,
że w spornym okresie wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego. Powołano się na wykaz A dział VIII poz. 2 pkt 1 załącznika do zarządzenia Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z 1.07.1983 r. Organ rentowy zaznaczył jednak, że w świadectwie pracy w warunkach szczególnych nie podano, czy wnioskodawca wykonywał prace kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Nadto, w świadectwie pracy powołano się na dział VIII
tj. „ w transporcie i łączności", a z zebranego materiału nie wynika, aby wnioskodawca pracował w takim wydziale. Z materiału dowodowego wynika, że wnioskodawca pracował
w Zakładzie (...), który podlega pod dział IX zarządzenia
tj. „w gospodarce komunalnej".

Apelujący zarzucił, że zeznania świadka R. P. nie zasługują
na uwzględnienie. Świadek podała, że Zakład (...) podlegał pod resort gospodarki komunalnej. Jednakże zdaniem świadka skoro w przepisach resortowych gospodarki komunalnej nie ujęto stanowiska kierowcy samochodu ciężarowego, to należało skorzystać ze stanowisk ujętych w innych działach. Zdaniem organu rentowego takie „pożyczanie" stanowisk jest niedopuszczalne. Skoro bowiem ustawodawca
nie przewidział dla danego resortu stanowiska kierowcy samochodu ciężarowego jako stanowiska pracy w warunkach szczególnych to oznacza, że w Zakładach (...) nie było możliwości zatrudniania pracowników na takim stanowisku
w pełnym wymiarze czasu pracy.

Z zeznań świadków wynika, że wnioskodawca jako kierowca wywoził nieczystości, ale nie we wszystkie dni tygodnia, ponadto woził materiały budowlane, a zimą odśnieżał.
Sąd Okręgowy nie wyjaśnił jednak, gdzie i jak często wnioskodawca woził materiały budowlane, jakie inwestycje budowlane prowadził Zakład (...). Zdaniem organu rentowego nie można wykluczyć, że wnioskodawca w poszczególne dni tygodnia wywoził nieczystości, w razie potrzeby woził materiały budowlane i odśnieżał,
ale czynności tych nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy tj. codziennie
przez 8 godzin dziennie. Sąd nie wyjaśnił np. co wnioskodawca robił w czasie, kiedy nie było potrzeby wykorzystania samochodu ciężarowego, czy w zakładzie były samochody osobowe
i czy wnioskodawca kierował takimi samochodami. W ocenie skarżącego złożone
w niniejszej sprawie zeznania świadków są bardzo lakoniczne i ogólnikowe. Źródła osobowe, na których Sąd I instancji oparł rozstrzygnięcie nie dawały wystarczających podstaw
do przyznania wnioskowanego świadczenia. Zasadny jest zatem zarzut braku wszechstronnego rozpatrzenia materiału dowodowego.

W dniu 28 maja 2012 r. wnioskodawca T. T. zmarł (k. 52 - odpis skrócony aktu zgonu Nr 162/2012/L wystawiony w dniu 11 lipca 2012 r.)

Postanowieniem z dnia 23 lipca 2012 r. Sąd Apelacyjny – III Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku na mocy art. 174 § 1 pkt 1 w zw. z art. 391 (1) § 1 k.p.c. zawiesił postępowanie apelacyjne.

Pismem z dnia 1 sierpnia 2012 r. (data nadania w urzędzie pocztowym) żona wnioskodawcy E. T. wstąpiła do sprawy w miejsce zmarłego męża T. T. na mocy art. 136 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wskazując, iż jest jedyną osobą uprawnioną do świadczenia po zmarłym (k. 60).

Postanowieniem z dnia 18 września 2012 r. Sąd Apelacyjny na podstawie art. 180 § 1 k.p.c. podjął zawieszone postępowanie.

W związku z podjęciem zawieszonego postępowania sprawę wpisano pod nowy numer tj. III AUa 1643/12

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego organu rentowego nie zasługuje na uwzględnienie. Nie zawiera bowiem zarzutów skutkujących koniecznością zmiany bądź uchylenia zaskarżonego wyroku.

Przedmiotem sporu między stronami było, czy wnioskodawca spełnia kumulatywne przesłanki warunkujące nabycie prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j. t. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), w szczególności przesłankę 15 – letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych.

We wskazanym powyżej zakresie Sąd Okręgowy przeprowadził stosowne, wyczerpujące postępowanie dowodowe, a w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów wynikające z przepisu art. 233 k.p.c. Nie popełnił też uchybień w zakresie zarówno ustalonych faktów, jak też ich kwalifikacji prawnej, które mogłyby uzasadnić ingerencję w treść zaskarżonego orzeczenia.

Zarzut podniesiony w apelacji przez wnioskodawcę sprowadza się w istocie
do kwestionowania dokonanej przez Sąd I instancji oceny zgromadzonych w sprawie dowodów. Zarzutu tego nie można jednak było uznać za uzasadniony. Przepis art. 233 § 1 k.p.c. przyznaje sądowi swobodę w ocenie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a zarzut naruszenia tego uprawnienia tylko wówczas można uznać
za usprawiedliwiony, jeśli sąd zaprezentuje rozumowanie sprzeczne z regułami logiki,
z zasadami wiedzy bądź z doświadczeniem życiowym. Sprzeczność istotnych ustaleń sądu
z treścią zebranego w sprawie materiału zachodzi bowiem jedynie wtedy, gdy powstaje dysharmonia pomiędzy materiałem zgromadzonym w sprawie, a konkluzją, do jakiej dochodzi sąd na jego podstawie. Ze sprzecznością mamy do czynienia wówczas, gdy z treści dowodu wynika co innego niż przyjął sąd, gdy pewnego dowodu nie uwzględniono
przy ocenie, gdy sąd przyjął pewne fakty za ustalone, mimo że nie zostały one w ogóle lub niedostatecznie potwierdzone, gdy Sąd uznał pewne fakty za nieudowodnione, mimo że były ku temu podstawy oraz, gdy ocena materiału dowodowego koliduje z zasadami doświadczenia życiowego lub regułami logicznego rozumowania, co oznacza, że Sąd wyprowadza błędny logicznie wniosek z ustalonych przez siebie okoliczności. Należy
przy tym mieć na względzie, że w granicach swobodnej oceny dowodów sąd zobowiązany jest również do przeprowadzenia selekcji dowodów, tj. dokonania wyboru tych, na których się oparł i ewentualnego odrzucenia innych, którym odmówił wiarygodności. Ponadto, jeżeli
z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów
i musi się ostać, chociażby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne (por. postanowienie SN z dnia 10 stycznia 2002 r.,
II CKN 572/99, wyroku SN z dnia 27 września 2002 r., sygn. II CKN 817/00).

W przedmiotowej sprawie, w ocenie Sądu Apelacyjnego, nie wystąpiły okoliczności, mogące uzasadniać naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów. Sąd Okręgowy w wyniku prawidłowo przeprowadzonego postępowania dowodowego ustalił wszystkie istotne
dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności, które znajdowały odzwierciedlenie w całokształcie materiału dowodowego. Dokonanej zaś przez ten Sąd ocenie tak zebranego materiału
nie sposób przypisać cech dowolności wynikających z naruszenia zasad logiki, wiedzy
i doświadczenia życiowego.

Jeśli chodzi o kwestionowaną przez organ rentowy ocenę zeznań świadka R. P. w zakresie, w jakim odnosiły się one do kwalifikacji stanowiska pracy wnioskodawcy w Zakładzie (...) Sąd Apelacyjny zwraca uwagę,
iż nie posiadają one znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Ocena prawna stanu faktycznego należy bowiem do Sądu, a przedmiotem zeznań świadka powinny być jedynie okoliczności faktyczne mające znaczenie dla rozstrzygnięcia.

Podzielając w całości stanowisko Sądu I instancji, wyrażone w uzasadnieniu skarżonego wyroku, Sąd Apelacyjny podkreśla, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy dał podstawy do przyjęcia, że wnioskodawca spełnia przesłankę wykonywania pracy w szczególnych warunkach przez okres co najmniej 15 lat. W konsekwencji,
Sąd odwoławczy oceniając jako prawidłowe ustalenia faktyczne i rozważania prawne dokonane przez Sąd pierwszej instancji uznał je za własne, co oznacza, że zbędnym jest ich szczegółowe powtarzanie w uzasadnieniu wyroku Sądu odwoławczego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., sygn. I PKN 339/98, OSNAPiUS z 1999 r., z. 24, poz. 776).

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury
w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn (stosownie do przepisu § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany wiek emerytalny dla kobiet wynosi 55 lat, a dla mężczyzn – 60 lat),

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn).

Ponadto emerytura przysługuje pod warunkiem nie przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2 art. 184 cytowanej ustawy).

Stosownie natomiast do art. 32 ust. 2 cyt. ustawy dla celów ustalenia uprawnień
do emerytury w wieku obniżonym z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których uprawnionym osobom przysługuje prawo do emerytury w wieku obniżonym, ustala się – jak stanowi ust. 4 art. 32 cyt. ustawy - na podstawie przepisów dotychczasowych.

Sąd Najwyższy w uchwale w składzie 7 sędziów z dnia 13 lutego 2002 r.,
(III ZP 30/01, OSNP 2002 nr 10, poz. 243) wskazał jako nadal stosowane "przepisy dotychczasowe" przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze.

Zgodnie z § 4 w/w rozporządzenia pracownik, który wykonywał wymienione
w wykazie A prace w szczególnych warunkach nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia (25 lat), w tym co najmniej 15 lat pracy
w szczególnych warunkach.

W myśl § 2 ust. 1 w/w rozporządzenia - okresami pracy uzasadniającymi prawo
do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu - są okresy, w których praca
w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze była wykonywana stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W realiach niniejszej sprawy sporny między stronami pozostawał jedynie okres zatrudnienia w Zakładzie (...) od 01.04.1993 r.
do 30.11.2001 r. (uwzględniany do dnia 31.12.1998 r.). Zdaniem Sądu Apelacyjnego,
Sąd Okręgowy prawidłowo uznał, że wykonywana wówczas przez T. T. praca stanowiła pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu przywołanych powyżej przepisów.

Odnosząc się do podniesionego w apelacji zarzutu należy podkreślić, iż kwestia kwalifikacji stanowiska pracy wnioskodawcy zajmowanego w powyższym okresie, zgodnie
z twierdzeniami organu rentowego, jest sprawą drugorzędną. W ocenie Sądu odwoławczego obowiązki wykonywane wówczas przez wnioskodawcę można bowiem zakwalifikować zarówno jako pracę kierowcy samochodu ciężarowego i specjalnego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym co najmniej 3,5 tony (pkt 1 poz. 2 Działu VIII. W transporcie i łączności załącznika nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 1 lipca 1983 r.), jak i pracę ładowacza nieczystości stałych i płynnych przy wywozie nieczystości stałych i płynnych (pkt 2 poz. 3 Działu IX. W gospodarce komunalnej załącznika nr 1 w/w zarządzenia). Zdaniem Sądu fakt, iż ubezpieczony przewoził samochodem ciężarowym o dopuszczalnym ciężarze całkowitym co najmniej 3,5 tony nieczystości komunalne nie stoi na przeszkodzie uznaniu tej pracy za pracę wymienioną
w pkt 1 poz. 2 Działu VIII zarządzenia, albowiem praca ta niewątpliwie polegała
na transporcie, a jednocześnie wymieniony przepis nie ogranicza w żaden sposób katalogu rzeczy transportowanych samochodem ciężarowym o dopuszczalnym ciężarze całkowitym co najmniej 3,5 tony. Rodzaj transportowanych, rzeczy, materiałów czy towarów pozostaje zatem bez znaczenia, wystarczające jest ustalenie, że wnioskodawca kierował samochodem ciężarowym, a dopuszczalny ciężar całkowity tego samochodu wynosił co najmniej 3,5 tony, co było w sprawie niesporne. Dodatkowo należy wskazać, że jak wynika z zeznań wnioskodawcy operował on urządzeniami do podnoszenia i wysypywania śmieci
z pojemników, co odpowiada pracy ładowacza nieczystości przy wywozie nieczystości stałych i płynnych.

Zeznania przesłuchanych w sprawie świadków oraz samego ubezpieczonego przekonują Sąd Apelacyjny, iż wnioskodawca wykonywał w/w prace stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na jego stanowisku. Oprócz wywozu odpadów komunalnych, ubezpieczony zajmował się w razie potrzeby transportem materiałów budowlanych, a w zimie – odśnieżaniem ulic. Powyższe czynności T. T. wykonywał również z użyciem samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym co najmniej 3,5 tony. Odnosząc się do zarzutu organu rentowego należy podkreślić, iż, jak podał świadek G. Z., w Zakładzie (...)
w L. nie było samochodów osobowych.

W ocenie Sądu odwoławczego zgromadzony w sprawie materiał dowodowy był wystarczający dla rozstrzygnięcia sprawy, w szczególności zaś nie zachodziła potrzeba dokonywania szczegółowych ustaleń w zakresie wskazywanym przez skarżącego w apelacji. Organ rentowy nie wykazał inicjatywy dowodowej i nie zaoferował dowodów pozwalających na dokonanie ustaleń odmiennych niż ustalenia Sądu Okręgowego, w pełni zaakceptowane przez Sąd Apelacyjny. Podkreślić należy, że na sądzie rozpoznającym sprawę nie spoczywa powinność zarządzania dochodzeń mających na celu uzupełnienie i wyjaśnienie twierdzeń stron oraz poszukiwanie dowodów na ich udowodnienie. Do sądu nie należy przeprowadzanie z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.).

Tym samym, w sytuacji ustalenia, że T. T. legitymował się okresem pracy w warunkach szczególnych wynoszącym co najmniej 15 lat, uprawnionym było przyznanie mu przez Sąd Okręgowy prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie art. 184 w zw. z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny, działając na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację organu rentowego, jak w sentencji.