Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2018 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 grudnia 2018 r. w G.

sprawy z powództwa I. K.

przeciwko A. K.

z udziałem Gminy M. G.

o eksmisję

I.  Nakazuje pozwanej A. K., aby opuściła, opróżniła i wydała powódce I. K. nieruchomość lokalową w G. przy ulicy II Morskiego Pułku (...)/40 w G., dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą KW (...).

II.  Orzeka, że pozwanej nie przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego,

III.  Odracza termin wydania nieruchomości lokalowej opisanej w punkcie I wyroku na okres 6 (sześciu) miesięcy od dnia uprawomocnienia wyroku w sprawie.

IV.  Nie obciąża pozwanej kosztami procesu.

Sygn. akt: I C 840/18

UZASADNIENIE

Powódka I. K. wniosła pozew przeciwko A. K. o nakazanie jej opuszczenia, opróżnienia oraz wydania powódce lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. II Morskiego Pułku (...)/40, dla którego prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...).

Powódka w uzasadnieniu podała, że jest wyłączną właścicielką powyższej nieruchomości, którą nabyła w drodze umowy sprzedaży nieruchomości zawartej z M. W. dnia 26 marca 2015 roku. Pozwana kwestionowała ważność powyższej umowy w drodze powództwa o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, które wyrokiem z dnia 08 marca 2018 roku w sprawie o sygn. akt I C 1611/15 zostało oddalone, a wyrok uprawomocnił się. Powódka wskazała, że pozwana pomimo wezwań nie opuściła przedmiotowego lokalu.

(pozew – k. 3-4v.)

Interwencję uboczną po stronie powodowej zgłosiła Gmina M. G., wnosząc o oddalenie powództwa, ustalenie, że pozwanej nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu.

(interwencja uboczna – k. 28)

Pozwana w odpowiedzi na pozew przyznała, że zajmuje przedmiotowy lokal bez tytułu prawnego i wniosła o ustalenie, że przysługuje jej prawo do lokalu socjalnego.

W uzasadnieniu podała, że nie posiada wystarczających środków finansowych na wynajęcie mieszkania na wolnym rynku, bowiem osiąga niskie dochody. Jest również osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym.

(odpowiedź na pozew – k. 32-33)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka I. K. jest właścicielką lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku przy ul. II Morskiego Pułku (...) w G., który nabyła na podstawie umowy sprzedaży zawartej z M. W. dnia 26 marca 2015 roku.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o wydruk z księgi wieczystej nr (...) – k. 8-12, wyrok z dnia 08.03.2018r. w sprawie I C 1611/15 – k. 13, postanowienie z dnia 19.06.2018r. – k. 14)

Powódka pismem z dnia 29 kwietnia 2015 roku wezwała pozwaną do opróżnienia powyższego lokalu mieszkalnego.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: wezwanie z dnia 29.04.2015r. – k. 15v.)

Pozwana A. K. obecnie ma 47 lat. Utrzymuje się z wynagrodzenia za pracę w wysokości 1.530 zł netto miesięcznie. Otrzymuje zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 150 zł miesięcznie. Samodzielnie prowadzi gospodarstwo domowe. Nie posiada nikogo na utrzymaniu. Na jej wydatki składają się: czynsz – 400-500 zł miesięcznie, energia elektryczna – 40-100 zł co 3 miesiące, telefon – 50 zł miesięcznie, telewizja i (...) – 100 zł miesięcznie, leki – 100 zł miesięcznie, basen – 32-48 zł. Nie posiada cennych ruchomości ani nieruchomości. Posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności wydane na stałe. Przechodzi rehabilitację. Jej rodzice – ojciec w wieku 80 lat oraz matka w wieku 78 lat, mieszkają w 4-pokojowym mieszkaniu w G.. Pozwana nie pozostaje z nimi w dobrych relacjach. Pozwana nie figuruje w rejestrze osób bezrobotnych. Nie korzysta z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Pozwana skarży się na dokuczliwy i częsty ból z uwagi na niepełnosprawność ruchową, który ogranicza jej możliwości podjęcia dodatkowego zatrudnienia.

(dowód: pismo PUP z dnia 23.10.2018r. – k. 25, pismo MOPS z dnia 23.10.2018r. – k. 26, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności – k. 36, przesłuchanie pozwanej – k. 44v., płyta CD – k. 47, odpowiedź na pozew k. 32 – 33 akt)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w całości na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony, przesłanych przez PUP i MOPS na żądanie Sądu, a także przesłuchania pozwanej. W ocenie Sądu złożone dokumenty nie budzą wątpliwości, co do swej prawdziwości oraz wiarygodności, a nadto nie były kwestionowane przez żadną ze stron, zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary i mocy dowodowej. Podobnie w przypadku zeznań pozwanej Sąd nie doszukał się żadnych okoliczności, które wzbudzałyby wątpliwości co do ich wiarygodności i zgodności z prawdą. Wręcz przeciwnie, w ocenie Sądu, zeznania pozwanej były szczere, spójne, a nadto nie były kwestionowane przez stronę przeciwną.

Podstawę prawną roszczenia powódki stanowi przepis art. 222 § 1 k.c., zgodnie z którym właściciel może żądać od osoby, która włada jego rzeczą, aby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela prawo do władania rzeczą.

Podkreślić należy, iż żadna ze stron nie kwestionowała uprawnień właścicielskich powódki do spornego lokalu, a także okoliczności, iż pozwana A. K. zajmuje przedmiotowy lokal bez tytułu prawnego. Powyższe zostało wprost przyznane przez pozwaną w odpowiedzi na pozew, a nadto znajduje potwierdzenie w wydruku z księgi wieczystej, a także wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 08 marca 2015 roku wydanego w sprawie o sygn. akt I C 1611/15.

Sąd zważył, iż nie sposób uznać by żądanie zgłoszone przez powódkę stanowiło nadużycie prawa. W orzecznictwie Sądu Najwyższego za utrwalony można uznać obecnie pogląd, zgodnie z którym możliwość nieuwzględnienia roszczenia windykacyjnego na podstawie art. 5 k.c. może mieć miejsce tylko w sytuacjach wyjątkowych. Oddalenie powództwa na podstawie art. 5 k.c. oznacza bowiem pozbawienie właściciela ochrony przysługującego mu prawa własności, którego ochrona jest zasadą konstytucyjną (por: orz. SN z 22.11.1994r. II CRN 127/94 nie publ; wyr. SN z 27.01.1999r. II CKN 151/98, wyr SN z 22.03.2000r. I CKN 440/98). Sąd Najwyższy trafnie stwierdził w orzeczeniu z dnia 25 maja 1973r. III CRN 86/73, że zasady współżycia społecznego chronią wprawdzie przed nadużyciem prawa, ale nie mogą tego prawa w ogóle unicestwić. W szczególności przy żądaniu eksmisji mogą one jedynie powodować odroczenie eksmisji, a nie pozbawienie uprawnionego jego prawa podmiotowego w zupełności. Sytuacja rodzinna, zdrowotna i materialna pozwanej, którą Sąd ustalił nie może być uznana za szczególnie wyjątkową, tak by uzasadniała oddalenie powództwa.

Z powyższych przyczyn Sąd uznał, że skoro pozwanej nie przysługuje uprawnienie do władania rzeczą, żądanie powódki nakazania pozwanej opuszczenia przedmiotowego lokalu i wydania go powódce, zasługuje na uwzględnienie i na podstawie art. 222 § 1 k.c. orzekł jak w punkcie I. sentencji wyroku.

Sąd zważył także, że w stosunku do pozwanej nie znajdują zastosowania przepisy art. 14 ust. 1 i ust. 3 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz.U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414, z późn. zm.), zobowiązujące Sąd do badania z urzędu przesłanek w zakresie orzeczenia o uprawnieniu do lokalu socjalnego wobec osób których dotyczy nakaz opróżnienia lokalu, albowiem nie jest ona lokatorką w rozumieniu tej ustawy. Powyższa ustawa reguluje zasady i formy ochrony praw lokatorów oraz zasady gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy (art. 1). Natomiast za lokatora należy rozumieć najemcę lokalu lub osobę używającą lokal na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności (art. 2 ust. 1 pkt 1). Pozwana utraciła prawo własności do lokalu, nie nawiązała stosunku prawnego z nowym właścicielem lokalu, wobec czego nie może być uznana za lokatora.

Z tego względu w punkcie II. wyroku Sąd na podstawie art. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego a contrario orzekł, że pozwanej nie przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego.

W punkcie III. wyroku Sąd odroczył wykonanie eksmisji wobec pozwanej na okres 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się wyroku w sprawie na podstawie art. 320 k.p.c. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 października 1998 roku w sprawie I CKN 861/97 (LEX nr 1216214) przepis art. 320 k.p.c. mimo umieszczenia go w kodeksie postępowania cywilnego ma równocześnie cechy normy materialnoprawnej, co pozwalało na zastosowanie go z urzędu z uwagi na istniejące w sprawie szczególne okoliczności to jest niepełnosprawność pozwanej i jej sytuację materialną, które warunkują konieczność zapewnienia pozwanej odpowiedniego czasu do wynajęcia mieszkania czy pokoju, ewentualnego zaadoptowania go do potrzeb osoby niepełnosprawnej i przeprowadzenia się do niego, ewentualnie zgromadzenia dodatkowych środków pieniężnych na pokrycie kaucji zabezpieczającej umowę najmu, która jest powszechnie stosowana w umowach tego rodzaju. W ocenie Sądu wyznaczony termin jest wystarczający dla pozwanej, aby wynajęła ona mieszkanie i przeprowadziła się do niego. Sąd miał na uwadze fakt, że pozwana jest osobą o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności orzeczonym na stałe i osiąga stosunkowo niewysokie dochody, a z uwagi na stan zdrowia nie ma możliwości podjęcia dodatkowego zatrudnienia.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie IV. wyroku na podstawie art. 102 k.p.c., odstępując od obciążania pozwanej kosztami procesu. Zważyć należy, iż nieskonkretyzowanie w tym przepisie „wypadków szczególnie uzasadnionych” oznacza, że to sądowi rozstrzygającemu sprawę została pozostawiona ocena, czy całokształt okoliczności pozwala na uznanie, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, przemawiający za nieobciążaniem strony przegrywającej spór kosztami procesu w całości lub w części. Takie stanowisko znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie. W wyroku z dnia 02 października 2015 roku o sygn. I ACa 2058/14 (LEX nr 1820933) Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził, że sposób skorzystania z przepisu art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór. Ustalenie, czy w danych okolicznościach zachodzą "wypadki szczególnie uzasadnione", ustawodawca pozostawia swobodnej ocenie sądu, która następuje niezależnie od przyznanego zwolnienia od kosztów sądowych. Zgodnie natomiast ze stanowiskiem Sądu Najwyższego zawartym w postanowieniu z dnia 22 lutego 2011 roku w sprawie o sygn. II PZ 1/11 (LEX nr 852550) trudna sytuacja życiowa, majątkowa, zdrowotna, osobista, która uniemożliwia pokrycie przez stronę kosztów procesu należnych przeciwnikowi, należy do okoliczności uzasadniających odstąpienie od zasady wyrażonej w art. 98 § 1 k.p.c. Dokonując tej oceny sąd orzekający winien kierować się własnym poczuciem sprawiedliwości, a podważenie oceny tego sądu wymaga wykazania że jest ona wadliwa. Zdaniem Sądu koszty procesu, które musiałaby ponieść pozwana winny zostać spożytkowane na utrzymanie jej gospodarstwa domowego, rehabilitację i zabezpieczenie środków finansowych na pokrycie kosztów wynajęcia innego mieszkania niż dotychczas zajmowane i pokrycia innych kosztów z tym związanych. Sąd miał również na uwadze sytuację zdrowotną pozwanej, która jest osobą niepełnosprawną.

W tych okolicznościach – zdaniem Sądu – sytuacja osobista, zdrowotna i majątkowa pozwanej w pełni uzasadnia skorzystanie z dobrodziejstwa określonego w art. 102 k.p.c