Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 15 lutego 2019 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie, Wydział XI Gospodarczy,

w składzie:

Przewodniczący: SSR Dariusz Plewczyński

Protokolant: Agata Trawka

po rozpoznaniu w dniu 15 lutego 2019 r. w Szczecinie na rozprawie

sprawy z powództwa J. W.

przeciwko (...) spółce akcyjnej w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz powoda J. W. kwotę 5995,35 zł (pięć tysięcy dziewięćset dziewięćdziesiąt pięć zł trzydzieści pięć gr) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 12 marca 2017 r. do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

III.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1013 zł (jeden tysiąc trzynaście zł) tytułem zwrotu kosztów procesu.

XI GC 36/18

UZASADNIENIE

Sprawa rozpoznana w postępowaniu „zwykłym”

Pozwem z dnia 20 listopada 2017 r. J. W. wniósł przeciwko (...) spółce akcyjnej w W. o zapłatę kwoty 10 260,91 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwot: 350zł od dnia 21 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty, 9910,91 zł od dnia 12 marca 2017 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu, powód wskazał iż dnia 8 stycznia 2017 r. doszło do zdarzenia drogowego w wyniku, którego uszkodzeniu uległ pojazd marki V. (...) nr rej. (...) należący do P. P.. Sprawca zdarzenia posiadał ważną polisę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z pozwaną. Poszkodowany dokonał zgłoszenia szkody ubezpieczycielowi sprawcy, który przyjął na siebie odpowiedzialność co do zasady i wszczął postępowanie likwidacyjne, w wyniku którego ustalił wysokość szkody na kwotę 4725,54zł, którą wypłacił poszkodowanemu. Poszkodowany zawarł z powodem umowę cesji wierzytelności, na podstawie której przelał na rzecz powoda wierzytelność przysługująca mu w stosunku do ubezpieczyciela sprawcy szkody. W sporządzonej kalkulacji naprawy, wskazano koszt naprawy uszkodzonego pojazdu na kwotę 14 636,45zł. Z tytułu sporządzenia kalkulacji, powód poniósł koszt 350 zł.

Nakazem zapłaty z dnia 29 listopada 2017 r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W przepisanym terminie pozwany wniósł sprzeciw od ww. nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwane towarzystwo ubezpieczeń podniosło, iż wypłacona dotychczas kwota odszkodowania w pełni pokrywa koszty naprawy pojazdu poszkodowanego, zaś kwota 350 zł stanowiąca koszt sporządzenia opinii nie jest zasadna. Koszt naprawy pojazdu w ocenie pozwanej został znacznie zawyżony. W ocenie pozwanej winien on zostać ustalony w oparciu o faktyczny koszt naprawy pojazdu, w sytuacji w której poszkodowany dokonał naprawy. Na dokonanie naprawy wskazują wcześniejsze czynności w postępowaniu likwidacyjnym.

W toku postępowania strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 8 stycznia 2017 r. doszło do zdarzenia drogowego w wyniku, którego uszkodzeniu uległ pojazd marki V. (...) nr rej. (...) należący do P. P.. Sprawca zdarzenia posiadał ważną polisę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z pozwaną.

W dniu zdarzenia poszkodowany dokonał zgłoszenia szkody ubezpieczycielowi sprawcy, który przyjął na siebie odpowiedzialność co do zasady i wszczął postępowanie likwidacyjne, w wyniku którego ustalił wysokość szkody na kwotę 4725,54zł, którą wypłacił poszkodowanemu. W czasie naprawy poszkodowany wynajmował pojazd zastępczy.

Dowód:

- akta szkody zapis na płycie k. 62;

- decyzja z dnia 9 lutego 2017 r. k. 8

- wycena z kalkulacją k.9-14;

-faktur (...) – k.35

-zamówienie k.36-37

- zeznania świadka P. P. k. 78-79;

Dnia 10 lutego 2017 r. P. P. zawarł z powodem J. W. umowę cesji wierzytelności, na podstawie której przelał na rzecz powoda wierzytelność przysługująca mu z tytułu zdarzenia z dnia 8 stycznia 2017 r. w stosunku do (...) SA w W..

Dowód:

- umowa cesji z dnia 10 lutego 2017 r. k. 18-19;

Powód zwrócił się do rzeczoznawcy P. O. o ustalenie kosztu naprawy przedmiotowego pojazdu.

W sporządzonej dnia 31 stycznia 2017 r. kalkulacji, ustalono koszt naprawy ww. pojazdu na kwotę 14636,45 zł brutto.

Dnia 15 lutego 2017 r. P. O. wystawił na rzecz powoda fakturę VAT nr (...) na kwotę 350zł tytułem sporządzonej opinii technicznej .

Dowód:

- kalkulacja z dnia 31 stycznia 2017 r. k. 20-21;

- faktura VAT nr (...) k. 22;

Powód wezwał pozwaną do dopłaty odszkodowania w kwocie 10260,91zł , w tym 350zł z tytułu sporządzenia kosztorysu.

Pozwana odmówiła zapłaty.

Dowód:

-wezwanie z potwierdzeniem k.15-17

-pismo pozwanej z dnia 14 kwietnia 2017r

P. P. naprawił przedmiotowy pojazd, a następnie go sprzedał.

Dowód:

- zeznania świadka P. P. k. 78-79;

Koszt naprawy pojazdu marki V. (...) nr rej. (...) po zdarzeniu z dnia 8 stycznia 2017 r. przy użyciu części oryginalnych, nowych, sygnowanych logo producenta pojazdu wynosił 14 530,21zł brutto.

Koszt naprawy przywracający ww. pojazd do stanu sprzed zdarzenia przy użyciu części z grupy O, części tożsamych z oryginalnymi z grupy Q oraz jednej części PC (błotnik przedni lewy) wynosił 10 720,89 zł brutto. W chwili szkody pojazd miał 12 lat i 259 700km.

Pojazd przed zdarzeniem miał wartość 21 900zł, a w stanie uszkodzonym 15400zł

Dowód:

- opinia biegłego sądowego W. S. k. 90-110, 148-148v;

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest uzasadnione w części.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowi art. 822 § 1 i 2 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o których mowa w §1, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia. Odpowiedzialność pozwanego towarzystwa ubezpieczeń wynikała również z art. 35 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którym, ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu. Obowiązkiem odszkodowawczym ubezpieczyciela wobec poszkodowanego są objęte wszelkie postaci szkody wyrządzone tej osobie, a więc zarówno szkody na osobie, jak i szkody na mieniu, co wynika z art. 34 ust. 1 powołanej ustawy.

W niniejszej sprawie bezspornym jest, iż pojazd sprawcy wypadku, w którym doszło do uszkodzenia pojazdu należącego do poszkodowanego ubezpieczony był od odpowiedzialności cywilnej u pozwanej. Nabycie wierzytelności przez powoda, nie było kwestionowane przez pozwaną na etapie postępowania likwidacyjnego, ani w toku procesu. Potwierdza je także złożona umowa cesji.

Powód w pozwie domaga się zapłaty dalszych kosztów z tytułu odszkodowania uznając, że wypłacona przez pozwaną kwota 4725,54zł brutto była niewystarczająca do naprawienia szkody.

Spór dotyczy więc nie zasady odpowiedzialności pozwanej ale wysokości odszkodowania.

W dotychczasowych judykatach podkreślano wielokrotnie, że uznanie wydatków związanych z naprawą pojazdu za element szkody musi być oceniane indywidualnie w realiach każdej konkretnej sprawy. Przy ustaleniu wysokości odszkodowania z tego tytułu stosować należy metodę dyferencyjną, zgodnie z którą za szkodę poczytać należy różnicę między stanem majątku poszkodowanego, który powstał po wystąpieniu zdarzenia sprawczego a hipotetycznym stanem jaki istniałby, gdyby do zdarzenia tego nie doszło. Ustalenie odszkodowania w omawianym zakresie wymaga przede wszystkim udowodnienia przez poszkodowanego wysokości szkody.

Jednocześnie w myśl art. 361 §1 k.c. jedynie w sytuacji gdy koszty poniesione na naprawę pojazdu będą kwalifikowały się jako normalne (zwykłe) następstwa zdarzenia sprawczego, uznać je można będzie za składnik (element) szkody w przedstawionym wyżej rozumieniu.

Podkreśla się, że na wierzycielu (poszkodowanym) spoczywa obowiązek zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów wywodzony z regulacji art. 354 §2 k.c., 362 k.c. i 826 §1 k.c.). Zatem szkody nie będzie stanowił każdy wydatek poniesiony celem naprawy, a jedynie taki, który w realiach konkretnej sprawy zostanie uznany w świetle powołanych przepisów za niezbędny i celowy dla zapobieżenia szkodzie .

Reasumując - o zakwalifikowaniu wydatku związanego z naprawą pojazdu jako szkody decydować muszą realia konkretnej sprawy, w tym zwłaszcza celowość poniesionych kosztów i ich uzasadnienie ekonomiczne.

Szkoda powstaje w chwili uszkodzenia pojazdu, na co wielokrotnie zwracał uwagę Sąd Najwyższy. Obowiązek naprawienia szkody nie jest zależny od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy samochodu i czy w ogóle zamierzał dokonać takiej naprawy w przyszłości. Jeżeli poszkodowany zbył wierzytelność odszkodowawczą, to bez znaczenia są dalsze czynności dotyczące pojazdu. Stanowisko, że szkoda wyraża się hipotetycznymi kosztami naprawy, mimo sprzedaży pojazdu zostało ostatnio wyrażone w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2018r (sygn.. akt II CNP 32/17) oraz z dnia 12 kwietnia 2018r (sygn.. II CNP 41/17), w których stwierdzono niezgodność orzeczenia sądu niższej instancji z prawem. Natomiast, że istotny jest profesjonalny koszt naprawy na prawidłowych częściach, wskazano w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2018r (sygn.. II CNP 43/17). Dalej zauważyć należy, że w sprawie III CZP 51/18 (i połączonych sprawach III CZP 72/18, III CZP 74/18, III CZP 64/18 i III CZP 73/18) w dniu 7 grudnia 2018r Sąd Najwyższy odmówił odpowiedzi na pytanie Sądu Okręgowego w Szczecinie „Czy w przypadku wyrządzenia szkody w pojeździe mechanicznym, stanowiącej szkodę częściową, w przypadku, gdy przed ustaleniem wysokości odszkodowania dojdzie do naprawy pojazdu przywracającej ten pojazd do stanu sprzed powstania szkody, odszkodowanie należne poszkodowanemu w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego ograniczone jest do równowartości wydatków faktycznie poniesionych celem naprawy pojazdu, czy też powinno być ustalone jako równowartość hipotetycznie określonych kosztów przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego?”​ W uzasadnieniu wskazano, że wcześniejsze stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w jego orzeczeniach w tym zakresie jest jasne.

Zwrócić w tym miejscu należy też uwagę na swoistą politykę ubezpieczycieli, w tym pozwanej. Wypłacają oni odszkodowania, które nie pozwalają na naprawę według standardu odpowiedniego dla danego auta, a w sytuacji gdy poszkodowany nie chce lub nie może dołożyć własnych środków finansowych i próbuje przeprowadzić naprawę tak aby się zmieścić w wypłaconych kwotach (często systemem gospodarczym lub przy użyciu części na które tylko starczy środków – często części niskiej jakości, używanych, z niepewnego źródła itp.) pojawia się zarzut ubezpieczyciela, że jednak naprawa jest wykonana, stan przywrócony, poszkodowany z pojazdu korzysta. Działań takich Sąd nie aprobuje. Odszkodowanie powinno stanowić koszt przywrócenia pojazdu do stanu sprzed wypadku we wszystkich płaszczyznach (technicznej, estetycznej, finansowej).

Mając na uwadze powyższe Sąd ustalił uzasadnione koszty naprawy w oparciu o dowód z opinii biegłego.

W ocenie Sądu miarodajne są koszty przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody ustalone na kwotę 10.720,89zł brutto wyliczoną z uwzględnieniem części o jakości O ; (...) i jednego elementu tj. błotnika przedniego lewego o jakości (...), których użycie pozwalało na pełne przywrócenie pojazdu do stanu sprzed szkody. Jak wyjaśnił biegły części Q są to części tożsame z oryginalnymi ale niesygnowane znakiem producenta pojazdu. Część (...) to część o potwierdzonej przez podmiot zewnętrzny jakości. Nadto użycie części o jakości (...) dotyczy tylko błotnika przedniego tj. elementu o prostej nieskomplikowanej konstrukcji, który to element nie stanowi o bezpieczeństwie czynnym i biernym (doprecyzował to biegły na rozprawie).

Biegły wydając opinię uwzględnił wiek (12 lat w chwili zdarzenia) i stan pojazdu, w tym w szczególności jego przebieg ( 260 tyś km).

Na to, że nie zawsze szkoda musi się wyrażać w kosztach naprawy przy użyciu części nowych oryginalnych wskazał m.in. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia siedmiu sędziów z dnia 20 czerwca 2012r sygn.. akt III CZP 85/11 odnosząc to w szczególności do pojazdów starszych lub w przypadku części o prostej konstrukcji, których zdatność do pełnej restytucji jest możliwa do oceny bez skomplikowanych badań. W ocenie Sądu, z uwagi na wyżej przedstawione okoliczności, w niniejszej sprawie brak jest podstaw do wyliczenia kosztów naprawy przy użyciu wyłącznie części oryginalnych, jak domaga się powód.

Pozwana ostatecznie optuje za wyliczeniem przez biegłego kosztów naprawy w przyjętym przez Sąd wariancie.

Reasumując należne odszkodowanie to kwota 10720,89zł brutto. Rozliczenie w kwocie brutto nie jest sporne między stronami i wynika z obowiązujących przepisów. Dotychczas wypłacono kwotę 4725,54zł, powodowi przysługuje więc dalsze odszkodowanie w kwocie 5995,35zł. Odsetki od tej kwoty przyznano na podstawie 817 k.c. zgodnie z żądaniem pozwu.

Żądanie pozwu uznano za nieuzasadnione co do kwoty 350zł tytułem sporządzonej kalkulacji naprawy. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z 18 maja 2014 r. (III CZP 24/04, OSNC 2005/7-8/117), odszkodowanie przysługujące z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów może - stosownie do okoliczności sprawy - obejmować także koszty ekspertyzy wykonanej na zlecenie poszkodowanego. Każdorazowo należy więc ocenić, czy w danej sprawie poniesienie tego wydatku było obiektywnie konieczne. Obowiązek wykazania takiej konieczności spoczywa na żądającym zwrotu takich kosztów (art. 6 k.c.), a więc w tym przypadku na powodzie.

Sam fakt poniesienia kosztów nie przesądza automatycznie o tym, że zakład ubezpieczeń powinien je zwrócić. W niniejszej sprawie powód nie naprowadził żadnych twierdzeń i dowodów mogących prowadzić do ustalenia, że wydatek na prywatną ekspertyzę był wydatkiem koniecznym i uzasadnionym. Tymczasem powód jest podmiotem, który w ramach prowadzonej działalności trudni się m.in. nabywaniem i dochodzeniem roszczeń od zakładów ubezpieczeń i są to – jak wskazuje praktyka sądowa – przeważnie roszczenia dotyczące zwrotu kosztów naprawy pojazdu. Powód nabywając wierzytelności odszkodowawcze musi więc znać ich wartość. Powód domaga się zapłaty za fakturę nr (...) wystawioną na niego w dniu 15 lutego 2017r. tym niemniej sam kosztorys będący podstawą jego wyliczeń nosi datę 31 stycznia 2017r. Umowa cesji między powodem a poszkodowanym zawarta została w dniu 10 lutego 2017r. Z powyższego wynika, że w chwili gdy rzeczoznawca sporządzał kosztorys na zlecenie powoda, powód nie miał żadnego tytułu do wierzytelności odszkodowawczej. Poniesiony przez niego koszt nie stanowi więc elementu szkody i nie pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z wypadkiem ubezpieczeniowym.

Ponadto dodać trzeba, że dla powoda wydatek taki stanowi koszt prowadzonej działalności i tak powinien być rozliczany, zatem jego sytuacja różni się znacząco od sytuacji poszkodowanego, który sporządza kosztorys, by samodzielnie dochodzić odszkodowania od zakładu ubezpieczeń i nie ma możliwości rozliczyć kosztów ekspertyzy jako kosztów uzyskania przychodu, zatem wydatek ten powiększa jego szkodę.

Istotne elementy materiału dowodowego omówione zostały we wcześniejszej fazie uzasadnienia. Dla porządku wskazać należy, że Sąd dokonał ustaleń w oparciu o częściowo niesporne twierdzenia stron, zeznania świadka P. P., dowody z dokumentów oraz dowód z opinii biegłego. Autentyczność i treść dokumentów nie była kwestionowana, strony wyprowadzały z nich jedynie częściowo odmienne wnioski. Zeznania świadka Sąd uznał za wiarygodne.

Dowód z opinii biegłego stosownie do utrwalonych w nauce i orzecznictwie poglądów, ze względu na swoją specyfikę może być oceniany przez sąd jedynie w płaszczyźnie poprawności logicznej, zgodności z zasadami doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej (por. Wyrok SN z dnia 7 kwietnia 2004r, sygn.akt II CK 572/04, Lex nr 151656). Sąd może oceniać opinię biegłego pod względem fachowości, rzetelności czy logiczności. Może pomijać pomyłki czy błędy rachunkowe. Nie może jednak nie podzielać poglądów biegłego, czy w ich miejsce wyprowadzać własne stwierdzenia (por. wyrok SN z dnia 19 grudnia 1990r sygn. akt I PR 148/90 opubl. Lex nr 5319, OSP 1991/11/300, wyrok SN z dnia 13 października 1987 r., II URN 228/87 opubl. PiZS 1988, nr 7, poz. 62, Komentarz do art.278 kodeksu postępowania cywilnego, [w:] Bodio J., Demendecki T., Jakubecki A., Marcewicz O., Telenga P., Wójcik M.P., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Oficyna, 2008, wyd. III.). Biegły sporządzający opinię jest stałym i długoletnim biegłym sądowym. Nie ma podstaw do podważania jego kwalifikacji, wyjaśnień i metodyki opartych na wiedzy i doświadczeniu. Na rozprawie strona powodowa miała możliwość zadania pytań biegłemu w celu wyjaśnienia ewentualnych wątpliwości z czego skorzystała. W ocenie Sądu biegły sporządził prawidłową opinię uwzględniając zgromadzony w aktach materiał.

Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji (art. 108 § 1 k.p.c.).

Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach stanowi art. 100 zd.1 k.p.c. stosownie do którego w razie częściowego uwzględnienia żądań koszty będą stosunkowo rozdzielone.

Powód wygrał w 58 % i poniósł następujące koszty: opłatę od pozwu w kwocie 514zł, opłatę skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17zł, połowę kosztów biegłego 669,12zł, wynagrodzenie świadka 50zł oraz koszt wynagrodzenia pełnomocnika 3600zł. Wysokość kosztów wynagrodzenia pełnomocnika ustalono w wysokości stawki minimalnej na podstawie §2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804) .

Pozwana powinna zwrócić 58% kosztów celowych poniesionych w celu dochodzenia należności, czyli kwotę 2813zł.

Na uwzględnione do rozliczenia po stronie pozwanej koszty procesu składa się połowa kosztów biegłego 669,12zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17zł i koszt zastępstwa procesowego w kwocie 3600zł, który określono na podstawie §2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804) .

Pozwana wygrała w 42%. Powód powinien jej więc zwrócić kwotę 1800zł.

Po odjęciu od kwoty 2813zł. kwoty 1800zł otrzymujemy kwotę 1013zł tj. kwotę jaką zobowiązana jest uiścić pozwana.

Mając na uwadze powyższe rozstrzygnięto jak w punkcie III sentencji.

Pozostała część zaliczek zostanie zwrócona stronom po uprawomocnieniu się wyroku.

ZARZĄDZENIE

1. (...)

2. (...)

(...)

(...)

3. (...)