Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Powód, działający wówczas jako (...) z siedzibą w L. ( obecnie (...) w L., przy czym w trakcie postępowania przed Sądem I instancji doszło wcześniej do przekształcenia spółki (...) z siedzibą w L. w spółkę akcyjną działającą pod firmą (...) z siedzibą w L.), wniesionym pozwem domagał się zasądzenia od pozwanego (...) z siedzibą w W. kwoty 1 346, 85 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 29 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w wyniku kolizji komunikacyjnej z dnia 30 stycznia 2017 r. uszkodzony został pojazd marki (...) o numerze rejestracyjnym (...) stanowiący współwłasność E. M. i G. M.. Pozwany jako ubezpieczyciel odpowiedzialności cywilnej pojazdu sprawcy tej kolizji uznał swoją odpowiedzialność za szkodę i wypłacił bezsporną część odszkodowania w kwocie 313,65 zł. W związku z uszkodzeniem pojazdu poszkodowany został zmuszony do wynajęcia pojazdu zastępczego w okresie od dnia 27 lutego 2017 r. do dnia 9 marca 2017 r. Za wynajęcie pojazdu zastępczego została wystawiona poszkodowanym faktura VAT nr (...) z dnia 28 lutego 2017 r. na kwotę 166,05 zł brutto, a w dniu 9 marca 2017 r. - faktura VAT nr (...) na kwotę 1 494,45 zł brutto. Dotyczyły one najmu pojazdu zastępczego przez 10 dni za kwotę 135 zł netto za dobę, czyli 1 660,50 zł brutto. W dniu 9 marca 2017 r. powód nabył wierzytelność obejmującą odszkodowanie za szkodę wynikającą z konieczności najmu przez poszkodowanego pojazdu zastępczego. Pozwany odmówił powodowi wypłaty dalszej odszkodowania z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego, wskazując, że zasadnym był jedynie okres 3 dni najmu. Zdaniem powoda, pozwany bezpodstawnie nie uwzględnił całego okresu korzystania przez poszkodowanego z pojazdu zastępczego, czyli 10 dni, który odpowiadał okresowi naprawy samochodu uszkodzonego.

W dniu 29 czerwca 2017 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy w sprawie o sygn. akt VIII GNc 3679/17 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym uwzględniający powództwo w całości i orzekł o kosztach procesu.

W złożonym sprzeciwie pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu swego stanowiska pozwany przyznał, że przeprowadził likwidację szkody z umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Pozwany podkreślił, iż w przedmiotowej sprawie sporny jest okres najmu oraz dobowa stawka najmu. Pozwany wskazał, iż poinformował poszkodowanych o możliwości najmu pojazdu zastępczego z wypożyczalni z nim współpracujących oraz o wysokości akceptowanej stawki najmu w razie skorzystania z oferty innego podmiotu. Co więcej, poszkodowany wynajął od powoda samochód zastępczy ponad miesiąc od uszkodzenia samochodu, co oznacza, że pojazd ten był jezdny, a naprawę można było tak zorganizować, aby zminimalizować zakres szkody. W ocenie pozwanego, technologiczny czas naprawy uszkodzonego samochodu wynosił jedynie 3 dni, zaś uzasadniona stawka czynszu najmu wynosić winna 85 zł netto dziennie w oparciu o analizę stawek najmu stosowanych na terenie świadczenia usługi.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 13 czerwca 2018 r. (sygn. akt VIII GC 3132/17) w punkcie I zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 516,60 zł. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 29 kwietnia 2017r. do dnia zapłaty, w pozostałej części powództwo oddalił ( punkt II), w zakresie kosztów procesu zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 73,12 zł. oraz zarządzono zwrot powodowi ze Skarbu Państwa kwoty 158,12 zł. tytułem nadpłaconych kosztów sądowych.

Orzeczenie to Sąd I instancji oparł na następujących ustaleniach faktycznych oraz rozważaniach natury prawnej: w dniu 30 stycznia 2017 r. na skutek kolizji drogowej uszkodzony został pojazd marki (...) o numerze rejestracyjnym (...) stanowiący współwłasność E. M. i G. M.. Sprawca szkody był ubezpieczony u pozwanego w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody spowodowane ruchem tych pojazdów. Szkoda została zgłoszona pozwanemu w dniu zdarzenia. Pozwany uznał swoją odpowiedzialność za szkodę co do zasady. W dniu 28 lutego 2017 r. uszkodzony samochód został oddany do zakładu naprawczego, a zwrócono go po naprawie w dniu 9 marca 2017 r. W dniu 27 lutego 2017 r. poszkodowana E. M. zawarła z powodem umowę najmu samochodu zastępczego marki (...) o numerze rejestracyjnym (...) na jeden dzień z zastosowaniem stawkę czynszu najmu wynoszącej 135 zł netto za dobę. W dniu 28 lutego 2017 r. powód wystawił poszkodowanej fakturę VAT nr (...) na kwotę 166, 05 zł brutto z tytułu tej kosztów tej umowy. W dniu 28 lutego 2017 r. poszkodowana zawarła z powodem umowę najmu samochodu zastępczego marki (...) o numerze rejestracyjnym (...). Umowa została zawarta na czas od 28 lutego 2017 r. do dnia 6 marca 2017 r. również przy zastosowaniu stawki czynszu najmu wynoszącej 135 zł netto za dobę. W dniu 6 marca 2017 r. poszkodowana E. M. zawarła z powodem kolejną umowę najmu samochodu zastępczego marki (...) o numerze rejestracyjnym (...). Umowa ta została zawarta do dnia 9 marca 2017 r., również za stawkę 135 zł netto za dobę. W dniu 9 marca 2017 r. powód wystawił poszkodowanej fakturę VAT nr (...) na kwotę 1 494, 45 zł brutto za 9 dni najmu pojazdu zastępczego. W tym samym dniu poszkodowana zawarła z powodem umowę cesji wierzytelności obejmującej roszczenie o odszkodowanie z tytułu kosztów wynajęcia pojazdu zastępczego. Decyzją z dnia 5 kwietnia 2017 r. pozwany przyznał poszkodowanej odszkodowanie z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego w kwocie 313, 65 zł brutto, czyli za 3 dni przy zastosowaniu stawki dobowej w wysokości 104, 55 zł brutto. Pismem z dnia 26 stycznia 2017 r. pozwany wskazał na możliwość najęcia za jego pośrednictwem pojazdu zastępczego ze wskazaniem podmiotów oferujących takie usługi, a także akceptowanych stawkach najmu i jego zasadach. Poszkodowana nie skorzystała z tej oferty, albowiem pojazdem oferowanym przez wypożyczalnię współpracującą z pozwanym nie można było przewozić zwierząt, a nadto w razie kolizji najemca zobowiązany był pokryć koszt tzw. udziału własnego w szkodzie. W oparciu o opinię pisemną i ustną uzupełniającą biegłego M. Ż. Sąd I instancji ustalił, że uzasadniony i konieczny czas naprawy uszkodzonego samochodu wynosił łącznie 5 dni roboczych, zaś stawka dobowa czynszu najmu zastosowana przez powoda w wysokości 166,05 zł brutto była stawką rynkową. Sąd Rejonowy oceniając ten dowód wskazał, że biegły sporządził powyższą opinię w sposób jasny i zrozumiały, a jej wnioski końcowe nie budziły zastrzeżeń co do ich kompletności.

Sąd I instancji uznał, że stosownie do art. 509 k.c. powód na podstawie umowy przelewu wierzytelności z dnia 9 marca 2017 r. nabył od poszkodowanej jej roszczenie wobec pozwanego z tytułu odszkodowania za koszty najmu pojazdu zastępczego w związku z uszkodzeniem w dniu 30 stycznia 2017 r. samochodu marki (...) o numerze rejestracyjnym (...). Oznacza to, że powód jako następca prawny poszkodowanej miał legitymację czynną do wytoczenia powództwa w niniejszej sprawie, choć co do zasady okoliczność ta nie była sporna między stronami. Zgodnie z treścią art. 822 k.c., w wyniku zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Świadczenie ubezpieczyciela obejmuje zaś zapłatę sumy pieniężnej odpowiadającej wysokości poniesionej przez poszkodowanego szkody (art. 805 k.c.). Okres konieczny do naprawy pojazdu należy rozumieć jako rzeczywisty czas naprawy, a więc taki, w którym pojazd realnie mógł zostać naprawiony, przy uwzględnieniu szeregu okoliczności, które są immanentnie związane z naprawą, w tym oczekiwania na kolejkę, zatwierdzenie kosztorysu, oględziny itp. Chodzi tutaj bowiem o taki czas, w jakim – w normalnym toku rzeczy – pojazd byłyby naprawiony, a zatem ograniczenie się jedynie do technologicznego czasu naprawy, czyli takiego, jaki jest poświęcany wyłącznie na wykonanie samych czynności naprawczych, jest niewystarczające. Postulat pełnego odszkodowania sprowadza się bowiem do zrekompensowania w całości szkody poniesionej wskutek używania pojazdu zastępczego przez okres, przez który poszkodowany nie ma możliwości korzystania z pojazdu uszkodzonego. Możliwości tej jest zaś pozbawiony nie tylko podczas technologicznego czasu naprawy, lecz przez cały okres, w jakim pojazd znajduje się w serwisie, a który jest niezbędny do wykonania naprawy. W aktualnym orzecznictwie sądów powszechnych oraz Sądu Najwyższego w pełni zaakceptowane jest stanowisko, że poszkodowanemu przysługuje prawo do zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego przez czas naprawy uszkodzonego pojazdu. Szkodę, za którą odpowiada ubezpieczyciel, należy bowiem ujmować zgodnie z zasadą pełnego odszkodowania określoną w art. 361 § 2 k.c. obejmującego ekonomicznie uzasadnione wydatki potrzebne do przywrócenia stanu poprzedniego. We wskazanych ramach mieści się zaś kwota wynajmu pojazdu zastępczego przez okres niezbędny do dokonania naprawy uszkodzonego samochodu. Poszkodowany nie powinien bowiem znaleźć się w sytuacji gorszej niż wówczas, gdyby mu szkody nie wyrządzono, przy czym jakkolwiek korzystanie przez poszkodowanego z pojazdu zastępczego stanowi normalne następstwo szkody komunikacyjnej, to koszty najmu tego pojazdu obejmować mogą wyłącznie okres konieczny i niezbędny do naprawy pojazdu (por. wyrok SN z dnia 5.11.2004 r., II CK 494/03). Zobowiązany do zapłaty odszkodowania odpowiada za pozbawienie właściciela pojazdu możliwości korzystania z niego, przy czym zakres tej odpowiedzialności ograniczony jest do czasu, jaki normalnie konieczny jest w danych okolicznościach do naprawienia pojazdu. Mając powyższe na uwadze, w przedmiotowej sprawie zasadne było żądanie powoda w zakresie kosztów najmu pojazdu zastępczego, ale jedynie za okres kolejnych 2 dni, co wynika z opinii biegłego, który jednoznacznie po zapoznaniu się z materiałem dowodowym zawartym w aktach sprawy, w tym dokumentacją warsztatu naprawczego, wskazał, iż uzasadniony i konieczny czas naprawy uszkodzonego pojazdu przy uwzględnieniu zakresu uszkodzeń zgłoszonych w postępowaniu likwidacyjnym wynosił 5 dni. Kwota należna powodowi za kolejne 2 dni najmu przy zastosowaniu stawki dobowej 166, 05 zł brutto wynosi 332, 10 zł brutto. Do kwoty tej, zdaniem Sądu I instancji, doliczyć należało trzykrotność kwoty 61, 50 zł brutto stanowiącej różnicę między stawką dobową czynszu najmu zastosowaną przez powoda (166, 05 zł brutto) a stawką dobową czynszu najmu przyjętą przez pozwanego (104, 55 zł brutto), co z uwagi na uwzględniony przez pozwanego okres najmu pojazdu zastępczego w liczbie 3 dni daje dodatkowo 184, 50 zł brutto. Wobec powyższego Sąd Rejonowy na podstawie art. 415 k.c. w zw. z art. 822 § 1 k.c. w zw. z art. 509 § 1 k.c. oraz art. 481 § 1 i 2 k.c. w pkt. I wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę łączną 516, 60 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 29 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty. O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Rozstrzygnięcie o kosztach procesu opierało się na treści art. 100 zdanie pierwsze k.p.c. Na mocy art. 84 ust 2. w zw. z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd zwrócił powodowi kwotę 158, 12 zł .

Apelację (k. 116-118) od zaskarżonego wyroku wniósł powód w części, tj. co do punktu II, oddalającego powództwo co do kwoty 830,25 zł wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 29 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty oraz co do punktu III wyroku zasądzającego od powoda na rzecz pozwanego kwotę 73,12 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Skarżący zarzucił naruszenie przepisu art.361§1 kc polegające na błędnej wykładni, wyrażające się w przyjęciu, że należne powodowi odszkodowanie z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego powinno przysługiwać za okres 5 dni najmu, podczas gdy odszkodowanie to powinno zostać ustalone za okres 10 dni najmu pojazdu zastępczego wynikający z umowy najmu zawartej pomiędzy powodem a poszkodowaną.

Powód w tym stanie wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 830,25 zł z odsetkami za opóźnienie od dnia 29 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu za I i II instancję ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania przy uwzględnieniu kosztów postępowania apelacyjnego. Uzasadnienie apelacji zawiera rozwinięcie sformułowanego zarzutu. Powód wskazał, że kwestionuje stanowisko Sądu I instancji, że uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego powinien wynosić 5 dni kalendarzowych, poszkodowana faktycznie korzystała z pojazdu zastępczego w okresie od 27.02.2017 r. do 09.03.2017 r., co potwierdzają umowy najmu, a w tym samym okresie, tj.10 dni, miała miejsce naprawa pojazdu, co wynika z karty pojazdu. W tym dokumencie zostały wymienione przeprowadzone podczas naprawy czynności oraz czas ich realizacji, nie jest wobec tego zrozumiały czas naprawy przyjęty przez biegłego i stanowisko Sądu I instancji. Biegły nie uwzględnił zlecenia naprawy, gdzie zostały wypisane poszczególne prace naprawcze. Technologiczny czas naprawy określany w programach komputerowych wyliczony jest jedynie teoretycznie i zawiera modelową liczbę roboczogodzin potrzebnych do naprawy. Nie uwzględnia wielu czynników występujących w normalnym toku realizacji usługi naprawy pojazdu. Ograniczenie okresu za który przysługuje refundacja kosztów najmu samochodu zastępczego poprzez oparcie metodyki kompensacji o tzw. technologiczny czy tez uzasadniony czas naprawy nie tylko nie realizuje zasady pełnego odszkodowania ale naraża również poszkodowanych na poniesienie dodatkowych wydatków, które nie wystąpiłyby, gdyby im nie została wyrządzona szkoda.

Pozwany nie złożył odpowiedzi na apelację.

Sąd Okręgowy zważył, że:

Apelacja powoda nie była zasadna. Podniesiony zarzut naruszenia prawa materialnego- naruszenie art.361§1 kc polegające na błędnej wykładni nie był słuszny. Sąd I instancji w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku expresis verbis wskazał, że szkodę, za którą odpowiada ubezpieczyciel, należy ujmować zgodnie z zasadą pełnego odszkodowania określoną w art. 361 § 2 k.c. obejmującego ekonomicznie uzasadnione wydatki potrzebne do przywrócenia stanu poprzedniego, a w jej ramach mieści się zaś kwota wynajmu pojazdu zastępczego przez okres niezbędny do dokonania naprawy uszkodzonego samochodu. Skarżący nie kwestionował wskazanej zasady pełnego odszkodowania. W istocie podważał trafność wniosków opinii biegłego wydanej w sprawie, gdzie określono, że okres 5 dni był niezbędny do dokonania naprawy uszkodzonego pojazdu. W tym miejscu należy podkreślić, że ocena dowodów ( w szczególności opinii biegłego) dokonana przez sąd I instancji, z uwzględnieniem zarzutów apelacji, nie daje podstaw do stwierdzenia, że wnioski Sądu Rejonowego nie są logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, a w takim przypadku ocena sądu I instancji mieści się w granicach swobodnej oceny dowodów (zob. wyr. SN z 27.9.2002 r., II CKN 817/00, Legalis). Wbrew twierdzeniom skarżącego biegły opiniował w oparciu o całość materiału dowodowego zebranego w sprawie, w tym z uwzględnieniem karty naprawy pojazdu. Ponadto biegły nie ograniczył się do tzw. technologicznego czasu naprawy, ale określił rzeczywisty czas naprawy w którym pojazd realnie mógł zostać naprawiony. Podany przez biegłego czas uwzględnia okoliczności związane z naprawą konkretnego pojazdu poszkodowanych i jest to okres w jakim – w normalnym toku rzeczy – ten pojazd byłyby naprawiony.

Wskazana zasada pełnego odszkodowania nie obejmuje kosztów najmu pojazdu zastępczego ponad okres przekraczający czas niezbędny na naprawę uszkodzonego samochodu. W niniejszej sprawie ten czas wynosił 5 dni i pozwany nie był zobowiązany do pokrycia kosztów związanych z wynajmem pojazdu zastępczego w wyższym zakresie. Bez znaczenia w tym stanie pozostaje okoliczność rzeczywistego najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowaną przez 9 dni. Słuszne jest stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy, przytoczone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że o ile korzystanie przez poszkodowanego z pojazdu zastępczego stanowi normalne następstwo szkody komunikacyjnej, to koszty najmu tego pojazdu obejmować mogą wyłącznie okres konieczny i niezbędny do naprawy pojazdu (por. wyrok SN z dnia 5.11.2004 r., II CK 494/03). Pozwany nie może ponosić negatywnych konsekwencji z racji przedłużającej się ponad niezbędny i konieczny czas zleconej naprawy uszkodzonego pojazdu.

W świetle powyższych okoliczności żaden z zarzutów apelacyjnych nie był zasadny i nie mógł prowadzić do zmiany orzeczenia Sadu I instancji.

Apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu (art.385 kpc).