Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 listopada 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 listopada 2018 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) (...) Funduszu (...) z siedzibą w K.

przeciwko E. J. i J. J.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy - Woli w Warszawie

z dnia 6 grudnia 2017 r., sygn. akt I C 1013/16

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu dla Warszawy - Woli w Warszawie, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania w instancji odwoławczej.

SSR del. Artur Grajewski SSO Adrianna Szewczyk-Kubat SSO Agnieszka Wiśniewska

Sygn. akt V Ca 512/18

UZASADNIENIE

W dniu 19 listopada 2015 r. powód (...) (...) Funduszu (...) z siedzibą w K. wniósł o zasądzenie solidarnie od pozwanych E. J. i J. J. kwoty 50.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania sądowego, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłatą skarbową od pełnomocnictwa. W uzasadnieniu wskazał, że na podstawie umowy cesji
z dnia 26 września 2013 r. przejął od Banku (...) S.A. z siedzibą w K. (poprzednio (...) Bank S.A. z siedzibą w G.) prawa do wierzytelności z tytułu niewykonania przez pozwanych umowy kredytu nr (...) z dnia 6 kwietnia 2006 r. Zabezpieczeniem spłaty powyższej umowy kredytu jest hipoteka ustanowiona na nieruchomości gruntowej położonej w miejscowości T., gmina L., będącej
z chwilą zawarcia umowy własnością strony pozwanej.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana E. J. wniosła o oddalenie powództwa ewentualnie o ograniczenie odpowiedzialności pozwanej do nieruchomości położonej w T., dla której Sąd Rejonowy w Nowym Dworze Mazowieckim prowadzi księgę wieczystą (...). W uzasadnieniu wskazała, że jest obecnie
w dramatycznej sytuacji finansowej jak i osobistej oraz nie dysponuje żadnymi środkami finansowymi. Z kolei pozwany J. J. wnosząc o oddalenie powództwa podniósł,
iż strona powodowa nie udowodniła swojego prawa do występowania w niniejszej sprawie.

Wyrokiem z 6 grudnia 2017 r., sygn. I C 1013/16, Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli w Warszawie oddalił powództwo i zasądził od powoda na rzecz pozwanych 4.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Powyższe orzeczenie zapadło na podstawie następującego stanu faktycznego.

W dniu 6 kwietnia 2006 r. E. J. i J. J. zawarli z (...) Bank S.A. z siedzibą w G. (obecnie Bank (...) S.A. z siedzibą w K.) umowę kredytu nr (...). W związku z brakiem spłaty zobowiązań określonych umową kredytu nr (...) z dnia 6 kwietnia 2006 r. Bank (...) S.A. z siedzibą w K. (poprzednio (...) Bank S.A. z siedzibą w G.) pismem z dnia 26 stycznia 2010 r. wypowiedział pozwanym warunki spłaty kredytu oraz wystawił w dniu 25 maja 2010 r. bankowy tytuł egzekucyjny przeciwko E. J. i J. J.. Postanowieniem z dnia 21 czerwca 2010 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli w Warszawie w sprawie pod sygn. akt I Co 2505/10 nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu wystawionemu w dniu 25 maja 2010 r. przez Bank (...) S.A. z siedzibą w K.. Wnioskiem z dnia 19 lipca 2010 r. Bank (...) S.A. z siedzibą w K. wniósł o wszczęcie postępowania egzekucyjnego przeciwko J. J. i E. J.. Postanowieniem
z dnia 20 grudnia 2013 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Woli
w W. R. W. umorzył prowadzone postępowanie egzekucyjne z udziałem dłużników J. J. i E. J. w sprawie Km (...) w związku z wnioskiem pierwotnego wierzyciela z dnia 26 listopada 2013 r. W dniu 26 września 2013 r. Bank (...) S.A. z siedzibą w K. oraz (...) (...) (...) Fundusz (...) z siedzibą w K. zawarli umowę przelewu wierzytelności,
na mocy której Bank (...) S.A. z siedzibą w K. przeniósł na (...) (...) (...) Fundusz (...) z siedzibą
w K. szczegółowo określone w załączniku nr (...) i (...) do umowy wierzytelności przysługujące wobec dłużników z tytułu czynności bankowych, zabezpieczone poprzez wpis hipoteki na rzecz Banku. Powód przedłożył fragment załącznika nr (...) do wskazanej umowy, w którym wymieniono dane pozwanych, źródło zobowiązania oraz sumę zobowiązania. Strona powodowa przedłożyła również oświadczenie cedenta o uiszczeniu przez cesjonariusza całości ceny kupna. Pismami z dnia 22 maja 2015 r. (...) (...) (...) Fundusz (...) z siedzibą
w K. wezwał E. J. i J. J. do spłaty należności w kwocie
788.462,71 zł.

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie albowiem dochodzone roszczenie uległo przedawnieniu, co skutecznie zostało podniesione przez pozwanych.

Pozwanych z pierwotnym wierzycielem łączyła umowa kredytu. Roszczenie banku
o zwrot pożyczki/kredytu ma związek z prowadzeniem działalności gospodarczej przez bank. Nie ma przy tym znaczenia, kim był pożyczkobiorca - przedsiębiorcą czy konsumentem. Zgodnie z zaś utrwalonym poglądem w judykaturze roszczenia banku wynikające z umowy pożyczki/kredytu przedawniają się w terminie trzech lat. Zgodnie
z treścią przepisu art. 120 § 1 zd. 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Termin przedawnienia może ulec przerwaniu (art. 123 k.c.). Nastąpi to m.in. przez każdą czynność przedsięwziętą przed sądem w celu wyegzekwowania należności - a zatem np. wskutek wystąpienia przez bank do Sądu
z wnioskiem o nadanie bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności. Poza tym po każdym przerwaniu bieg terminu należy liczyć od nowa (art. 124 § 1 k.c). Zaś
w okresie, gdy sprawa jest zawisła w sądzie lub w postępowaniu egzekucyjnym przed komornikiem, termin przedawnienia w ogóle nie biegnie (art. 124 § 2 k.c). Stosownie do treści art. 125 § 1 k.c. roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu.

Powyższy przepis nie miał zdaniem Sądu Rejonowego zastosowania w niniejszej sprawie, bowiem zgodnie z poglądem ugruntowanym w judykaturze w art. 125 k.c. przewidziano wprawdzie wydłużenie terminu przedawnienia do 10 lat, niezależnie od długości terminu określonego w przepisie szczególnym dla danego rodzaju roszczeń -
w odniesieniu do roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem organów wskazanych w tym przepisie, lub ugodą przed nimi zawartą. Jednak rozszerzenie skutku
z art. 125 k.c na tytuły egzekucyjne - wymienione w art. 96-98 ustawy z 1997 r. - Prawo bankowe - nie znajduje uzasadnienia. Inne racje przemawiają bowiem za uznaniem określonego tytułu jako wystarczającego do nadania klauzuli wykonalności, inne zaś za wprowadzeniem dłuższego terminu przedawnienia. Ten ostatni efekt ustawodawca wyraźnie wiąże wyłącznie z kontrolą zasadności roszczenia przez organ niezależny od stron. Stąd do roszczenia powoda znajdzie zastosowanie trzyletni termin przedawnienia.

W przedmiotowej sprawie pierwotny wierzyciel Bank (...) S.A. z siedzibą
w K. (poprzednio (...) Bank S.A. z siedzibą w G.) wystawił bankowy tytuł egzekucyjny, po czym złożył do Sądu wniosek o nadanie klauzuli wykonalności, który został uwzględniony przez tutejszy Sąd postanowieniem z dnia 21 czerwca 2010 r.
Ta czynność - stosownie do treści art. 123 § 1 pkt 1 k.c. przerwała bieg przedawnienia. Następnie, Bank złożył do Komornika wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego,
co także przerwało bieg przedawnienia, jako że jest to czynność zmierzająca bezpośrednio do zaspokojenia roszczenia. Jednakże pomimo powyższego, w ocenie Sądu Rejonowego doszło do przedawnienia roszczenia dochodzonego przez powoda. Zgodnie z poglądem Sądu Najwyższego wyrażonym w uchwale z dnia 29 czerwca 2016 r., sygn. III CZP 29/16, jaki podziela Sąd orzekający w niniejszej sprawie, nabywca wierzytelności niebędący bankiem nie może powoływać się na przerwę biegu przedawnienia spowodowaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności (art. 123 § 1 pkt 2 k.c). W przedmiotowej sprawie powód nie może zatem powoływać się na przerwę biegu przedawnienia jaka była spowodowana przez złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji przez pierwotnego wierzyciela. W konsekwencji stwierdzić należało, że roszczenie powoda uległo przedawnieniu. Jak wynika bowiem ze zgromadzonego materiału dowodowego, bankowy tytuł egzekucyjny został wystawiony w 25 maja 2010 r. Powyższe implikuje, zdaniem Sądu, że dochodzone roszczenie z umowy kredytu nr (...) z 6 kwietnia 2006 r. musiało być już wtedy wymagalne. Pozew natomiast w niniejszej sprawie został wniesiony do Sądu w dniu 19 listopada 2015 r., a więc po upływie trzyletniego terminu przedawnienia roszczenia.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu uzasadniał art. 98 k.p.c, wraz
z wyrażoną w nim zasadą odpowiedzialności strony za wynik procesu. Powód przegrał proces, stąd należało zasądzić od niego na rzecz pozwanych kwotę 4.800,00 zł, na którą złożyło się wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika.

Od przedmiotowego wyroku apelację wniósł powód. Zaskarżył wyrok
w całości, zarzucają mu naruszenie:

I. naruszenie przepisów postępowania, które miały wpływ na wynik sprawy, tj.

1. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez:

a) brak wszechstronnego rozważanie materiału dowodowego i dokonanie jego oceny,
w sposób wybiórczy. z pominięciem jego istotnej części, w tym m.in. umowy kredytu, umowy sprzedaży wierzytelności wraz z wyciągiem z Załącznika do tej umowy, pod którą podpisy poświadczył notariusz (poświadczonych za zgodność z oryginałem przez występującego w sprawie radcę prawnego), pism procesowych z dnia: 01.12.2017r., 20.11.2017r., 28.09.2017r., 31.01.2017r., 08.12.2016r., 26.09.2016r., 08.07.2016r., 30.12.2015r., 30.12.2015r., 08.07.2016r., 09.01.2017r. z których wynika, iż wierzytelność będąca przedmiotem sporu, a wynikająca z umowy kredytu została zabezpieczona hipoteką umowną kaucyjną do kwoty 782.269,31 zł na nieruchomości, objętej Kw Nr (...), należącej na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej do pozwanych, co doprowadziło do nieprawidłowego ustalenia, że wierzytelność uległa przedawnieniu, a powództwo zostało oddalone z uwagi na podniesiony zarzut w tym zakresie przez stronę pozwaną;

b) niewyprowadzenie z materiału dowodowego wniosków z niego wynikających,
tj. nieuwzględnienie faktu, iż wierzytelność dochodzona pozwem zabezpieczona została hipoteką umowną kaucyjną na nieruchomości, należącej na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej do pozwanych, co wynika również z umowy kredytu oraz umowy cesji wierzytelności (zawarcie których nie było przez pozwanych kwestionowane),
co doprowadziło do uznania, że wierzytelność uległa przedawnieniu, co w konsekwencji skutkowało oddaleniem powództwa wobec strony pozwanej,

2. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie, dokonanej w sposób wybiórczy, wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, polegającej na zupełnym pominięciu (zaniechaniu) odniesienia się w uzasadnieniu wyroku do twierdzeń powoda w przedmiocie braku przedawnienia wierzytelności z uwagi na wpis hipotecznym ujawniony na rzecz powoda w Dziale IV Kw Nr (...), a zabezpieczający roszczenie dochodzone w przedmiotowym sporze, a tym samym błędne uznanie, iż roszczenie uległo przedawnieniu i zachodziły przesłanki do niezasądzenia żądanego świadczenia, podczas gdy z dowodów z dokumentów wynika wniosek przeciwny, a także uniemożliwiło powodowi ocenę i kontrolę rozumowania Sądu I instancji,

3. art 319 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w przedmiotowej sprawie, skutkujące oddaleniem powództwa w całości, podczas gdy pozwani ponoszą wobec powoda także odpowiedzialność rzeczową, którą w toku procesu wprost przyznali i w przypadku podniesienia zarzutu przedawnienia Sąd meriti winien, zasądzić świadczenie
z ograniczeniem odpowiedzialności strony pozwanej do przedmiotu hipoteki, czego jednakże Sąd o quo nie uczynił,

4. art. 232 k.p.c. w zw. z art. 229 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c, poprzez błędne pominięcie w uzasadnieniu wyroku twierdzeń strony pozwanej co do okoliczności,
iż należność dochodzona w przedmiotowym wpisem jest zabezpieczona na rzecz powoda wpisem ograniczonego prawa rzeczowego w postaci hipoteki umownej kaucyjnej do kwoty 782.269,31 zł, na nieruchomości objętej Kw Nr (...), a należącej, na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej, do pozwanych,

5. art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 316 k.p.c. poprzez pominięcie w dacie wyrokowania okoliczności, iż należność dochodzona w przedmiotowym sporze jest zabezpieczona na rzecz powoda hipoteką umowną kaucyjną do kwoty 782.269,31 zł, ustanowioną na nieruchomości objętej Kw Nr (...), co potwierdza treść uzasadnienia wyroku Sądu meriti w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych i prawnych sprawy, co implikowało niezasadne oddalenia powództwa z uwagi na podniesiony przez stronę pozwaną zarzut przedawnienia, podczas gdy wierzytelność hipoteczna, dochodzona w zakresie kapitału w przedmiotowym sporze, nie ulega przedawnieniu, z uwagi na brzmienie obowiązujących przepisów prawa.

II. naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez jego błędną wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie, tj.

1. art. 69 u.k.w.h. oraz art. 77 u.k.w.h. w zw. z art. 117 § 1 k.c. w zw. z art. 118 k.c., poprzez ich niezastosowanie przez Sąd a quo i błędne uznanie, iż roszczenie dochodzone
w przedmiotowym sporze (wartość przedmiotu sporu stanowiła część kwoty zaległego kapitału/pretensji głównej), a zabezpieczone na rzecz powoda wpisem ograniczonego prawa rzeczowego (hipoteki) uległo przedawnieniu, co skutkowało oddaleniem powództwa, podczas gdy należności zabezpieczone hipotecznie nie ulegają przedawnieniu,

2. art. 77 u.k.w.h. w zw. z art. 117 § 2 k.c. poprzez błędne uznanie przez Sąd a quo,
iż stronie pozwanej przysługuje zarzut przedawnienia jako skuteczny środek zaskarżenia
p-ko powództwu stronie powodowej (wierzyciela hipotecznego), podczas gdy
z obowiązujących przepisów prawa wynika wniosek przeciwny,

3. art. 68 ust .1 i 2 zd. 1 u.k.w.h. w zw. z art. 69 u.k.w.h. w zw. z art. 10 ust. 1 ustawy
z dnia 26.06.2009r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw w zw. z art. 77 u.k.w.h. poprzez ich niezastosowanie przez Sąd a quo
i uznanie, iż przedawnienie roszczenia zabezpieczonego hipoteką wpływa na uprawnienie powoda (wierzyciela hipotecznego) w zakresie dochodzenia zaspokojenia z przedmiotu hipoteki poprzez oddalenie powództwa, podczas gdy z obowiązujących przepisów prawa wynika wniosek przeciwny,

4. art. 75 u.k.w.h. poprzez jego niezastosowanie, podczas gdy warunkiem skutecznego dochodzenia zaspokojenia z nieruchomości obciążonej hipoteką jest uzyskanie przez wierzyciela hipotecznego (powoda) tytułu wykonawczego przeciwko właścicielom nieruchomości- stronie pozwanej, zasądzającego od niego zabezpieczoną hipoteką wierzytelność.

Nadto, w trybie art. 368 § 1 pkt 4 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. wniósł:

-na podstawie art. 382 k.p.c. w zw. z art. 241 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c, o dopuszczenie
i przeprowadzenie dowodu z dokumentu w postaci odpisu zupełnego Kw Nr (...), na okoliczność w treści uzasadnienia apelacji powołaną (brak możliwości podniesienia zarzutu przedawnienia wierzytelności dochodzonej w sporze),
w celu uzupełnienia materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie.

Wskazując na powyższe zarzuty, wniósł o uwzględnienie niniejszej apelacji w całości oraz: - na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 368 § 1 pkt 5 k.p.c, wniósł o zmianę
w całości zaskarżonego wyroku i zasądzenie na rzecz powoda od pozwanych solidarnie kwotę 50.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 19.05.2015r. do dnia 31.12.2015r., a od dnia 01.01.2016r. odsetki ustawowe za opóźnienie do dnia zapłaty, z ograniczeniem odpowiedzialności ww. pozwanych, w trybie art. 319 k.p.c, do wysokości wartości nieruchomości, obciążonej na rzecz powoda wpisem ograniczonego prawa rzeczowego
w postaci: hipoteki umownej kaucyjnej do kwoty 782.269,31 zł, ustanowionej na nieruchomości należącej na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej do pozwanych solidarnie, dla której Sąd Rejonowy w Nowym Dworze Mazowieckim IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi Kw Nr (...) oraz zasądzenie od strony pozwanej na rzecz strony powodowej solidarnie kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Pozwani wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów procesu za drugą instancję.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powoda okazała się zasadna, jednakże nie mogła prowadzić do zmiany zaskarżonego orzeczenia, a jego uchylenia do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu, albowiem sąd ten nie rozpoznał istoty sprawy.

Wykładnia pojęcia nierozpoznanie istoty sprawy w rozumieniu art. 386 § 4 k.p.c. nakazuje przyjąć, że jest to brak rozstrzygnięcia co do przedmiotu sprawy, wyznaczonego treścią i materialno-prawną podstawą żądania powoda, materialno-prawnymi, bądź będącymi ich następstwem, procesowymi zarzutami pozwanego. Do tak rozumianego nierozpoznania dochodzi zatem wówczas, gdy sąd zaniechał ich zbadania bezpodstawnie przyjmując, że istnieje przesłanka jurysdykcyjna lub procesowa unicestwiająca roszczenie. Ma to miejsce m.in., gdy sąd bezpodstawnie odmawia dalszego prowadzenia sprawy przyjmując brak legitymacji procesowej stron, skuteczność twierdzenia lub zarzutu wygaśnięcia bądź umorzenia zobowiązania, upływ terminów zawitych, przedwczesność powództwa czy też nie rozpoznał żądań w aspekcie wszystkich twierdzeń powoda lub zarzutów pozwanego przyjmując, że nie zostały one zgłoszone lub zostały zgłoszone, ale są objęte prekluzją procesową. Sąd Najwyższy podziela w tym zakresie utrwalone stanowisko judykatury przedstawione m.in. w wyroku Sądu Najwyższego z 9 stycznia 1936 r.,
C 1839/36, Zb. Orz. 1936, poz. 315, postanowieniach Sądu Najwyższego z 15 lipca 1998 r.
II CKN 838/97, z 3 lutego 1999 r., III CKN 151/98, wyrokach Sądu Najwyższego
z 23 września 1998 r., II CKN 897/97, OSNC 1999, Nr 1, poz. 22, z 12 lutego 2002 r., I CKN 486/00, OSP 2003 Nr 3, poz. 36, z 14 maja 2002 r., V CKN 357/00, z 25 listopada 2003 r., II CK 293/02, z 21 października 2005 r., III CK 161/05, z 12 listopada 2007 r., I PK 140/07, OSNP 2009, nr 1-2, poz. 2, z 26 stycznia 2011 r., IV CSK 299/10, z 3 czerwca 2011 r., III CSK 330/10, z 12 stycznia 2012 r., II CSK 274/11, nie publ.).

Sąd pierwszej instancji, przesądzając sporne kwestie na niekorzyść apelującego, doszedł do przekonania, że roszczenie objęte pozwem uległo przedawnieniu na mocy art. 118 k.c. Przy czym całkowicie pominął przy ocenie istnienia przesłanek warunkujących skuteczność zarzutu przedawnienia, treść art. 77 u.k.w.h., zgodnie z którym Przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką nie narusza uprawnienia wierzyciela hipotecznego do uzyskania zaspokojenia z nieruchomości obciążonej. Przepisu tego nie stosuje się do roszczeń
o świadczenia uboczne. W sprawie fakt zabezpieczenia roszczenia powoda poprzez wpis
w dziale IV księgi wieczystej nr (...) nie był kwestionowany, a jednocześnie był podnoszony przez powoda już w pozwie. Sąd Rejonowy nie poczynił jednakowoż ustaleń w tym zakresie, jak również w kontekście wpływu zabezpieczenia hipotecznego roszczenia objętego pozwem na skuteczność zarzutu przedawnienia. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 20 lutego 2018 r., V CSK 212/17, zgodnie z art. 77 u.k.w.h., przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką nie narusza uprawnienia wierzyciela hipotecznego do uzyskania zaspokojenia z nieruchomości obciążonej, poza roszczeniami
o świadczenia uboczne. Przepis ten ma zastosowanie do właściciela nieruchomości będącego dłużnikiem osobistym, jak i do właściciela, który jest osobą trzecią. Przedawnienie wierzytelności hipotecznej wywołuje skutki tylko w sferze obligacyjnej. Jeżeli dłużnik jest dłużnikiem rzeczowym i dojdzie do przedawnienia wierzytelności, to będzie odpowiadał tylko rzeczowo. Właściciel nieruchomości, który jest jednocześnie dłużnikiem osobistym, może bronić się przed żądaniem wierzyciela hipotecznego zarzutem przedawnienia wierzytelności głównej w zakresie zaspokojenia z innych składników majątkowych niż obciążona nieruchomość. Skutki przedawnienia wierzytelności hipotecznej polegają na tym, że właściciel przedmiotu hipoteki nie może skutecznie podnieść wobec wierzyciela hipotecznego zarzutu przedawnienia wierzytelności zabezpieczonej hipoteką. Wierzyciel hipoteczny może domagać się zapłaty tytułem zaspokojenia swej wierzytelności od dłużnika osobistego lub od właściciela przedmiotu hipoteki. Obowiązek tego właściciela odpowiadający uprawnieniu wierzyciela do zaspokojenia się z przedmiotu hipoteki polega na zapłacie, a nie na znoszeniu egzekucji kierowanej do tego podmiotu.

Sąd Rejonowy w ogóle nie poczynił ponadto ustaleń co do tego czy, a jeżeli tak,
w jakiej wysokości przysługuje powodowi roszczenie względem pozwanych (podnoszony był bowiem również zarzut nie wykazania przez powoda istnienia zobowiązania dochodzonego pozwem). Ograniczył się w tym zakresie do opisu umowy przelewu wierzytelności i zawartych w niej informacji, nie czyniąc stanowczych ustaleń co do skuteczności cesji względem pozwanych oraz wysokości nabytej wierzytelności.

Powyższe okoliczności nakazywały uchylenie zaskarżonego wyroku do ponownego rozpoznania na podstawie art. 386 § 4 k.p.c., zaś o kosztach procesu w instancji odwoławczej orzekając na podstawie art. 108 § 2 k.p.c.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy winien w pierwszej kolejności ustalić, czy doszło do nabycia przez powoda wierzytelności objętej pozwem od Banku (...) S.A. w K., jeśli tak, jaką kwotą wyrażała się nabyta wierzytelność, a następnie dokonanie subsumpcji ustalonego stanu faktycznego pod dyspozycję normy art. 77 u.k.w.h. w kontekście podniesionego zarzutu przedawnienia, mając na uwadze, że hipoteka pozostaje w mocy niezależnie od tego, jak długo istnieje i jest wymagalna zabezpieczona wierzytelność, natomiast nie dotyczy to roszczeń o świadczenia uboczne (art. 77 zd. 2 u.k.w.h.), albowiem przedawnienie hamujące roszczenia o świadczenie uboczne, które objęto hipoteką według art. 69 u.k.w.h., uniemożliwia wierzycielowi hipotecznemu zaspokojenia
w odniesieniu do tego roszczenia z obciążonej nieruchomości (zob. też art. 73 u.k.w.h.).
Art. 77 zd. 2 u.k.w.h. odnosi się zarówno do odsetek kapitałowych, jak i do odsetek za opóźnienie.

SSR del. Artur Grajewski SSO Adrianna Szewczyk-Kubat SSO Agnieszka Wiśniewska