Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zawiadomieniem z dnia 19 maja 2015 roku Skarb Państwa – Prezydent miasta stołecznego W. wypowiedział z dniem 31 grudnia 2015 roku K. K. dotychczasową wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego (ułamkowej) 1/1 z (...) części nieruchomości gruntowej, stanowiącej własność Skarbu Państwa, położonej w W. przy ul. (...), oznaczonej jako działki ewidencyjne nr (...) z obrębu (...).3- (...) o łącznej powierzchni 16.994 m ², wobec zmiany wartości gruntu. Jednocześnie Skarb Państwa – Prezydent miasta stołecznego W. ustalił z dniem 1 stycznia 2016 roku nową wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości na kwotę 867,96 zł.

W dniu 19 czerwca 2015 roku K. K. złożyła do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. wniosek o ustalenie, że aktualizacja opłaty rocznej jest nieuzasadniona. W związku ze złożeniem przez Skarb Państwa – Prezydenta miasta stołecznego W. sprzeciwu od orzeczenia tego Kolegium, niniejsza sprawa została przekazana do tutejszego Sądu. Wniosek kierowany do Kolegium w dniu 19 czerwca 2015 roku, zgodnie z art. 80 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 roku Nr 102, poz. 651 ze zm.) zastąpił pozew o ustalenie, że aktualizacja opłaty rocznej z tytułu wieczystego użytkowania gruntu, położonego w W. przy ul. (...) jest nieuzasadniona.

Powódka zarzuciła, że ustalona przez pozwanego wartość nieruchomości jest istotnie zawyżona, co w rezultacie czyni aktualizację opłaty rocznej nieuzasadnioną. Jednocześnie K. K. wskazała, że operat szacunkowy, na którym oparł się pozwany, zawiera liczne błędy natury merytorycznej.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka K. K., w związku z przysługującym jej prawem własności lokalu mieszkalnego nr (...), jest użytkownikiem wieczystym 1/1 z (...) części nieruchomości gruntowej, stanowiącej własność Skarbu Państwa, położonej w W. przy ul. (...), oznaczonej jako działki ewidencyjne nr (...) z obrębu (...).3- (...) o łącznej powierzchni 16.994 m ² ( okoliczność bezsporna).

W piśmie z dnia 19 maja 2015 roku Skarb Państwa – Prezydent (...) W. wypowiedział K. K. z dniem 31 grudnia 2015 roku, na podstawie art. 77 ust. 1 i 3 oraz art. 78 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2014 r. poz. 518), dotychczasową wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego (ułamkowej) 1/1 z (...) części nieruchomości gruntowej, stanowiącej własność Skarbu Państwa, położonej w W. przy ul. (...), oznaczonej jako działki ewidencyjne nr (...) z obrębu (...).3- (...) o łącznej powierzchni 16.994 m ², wobec zmiany wartości gruntu. Jednocześnie Skarb Państwa – Prezydent miasta stołecznego W. ustalił z dniem 1 stycznia 2016 roku nową wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości na kwotę 867,96 zł. W zawiadomieniu tym Skarb Państwa wskazał, że zaktualizowana opłata roczna stanowi 1,00% wartości nieruchomości gruntowej ustalonej w 2014 roku, która została potwierdzona w 2015 roku przez rzeczoznawcę majątkowego ( okoliczność bezsporna; ponadto: pismo nr (...). (...). (...).2015. (...) k. 21).

Opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości została ustalona w oparciu o operat szacunkowy wykonany na zlecenie organu reprezentującego Skarb Państwa, przez P. W.. Zgodnie z wykonanym operatem szacunkowym wartość nieruchomości wynosiła 31.456.064 zł ( okoliczność niesporna, ponadto: operat szacunkowy z dn. 22.11.2014 r. - k. 23-40).

W dniu 19 czerwca 2015 roku do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. wpłynął wniosek K. K. o ustalenie, że aktualizacja opłaty za użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowej położonej przy ul. (...) w W. jest nieuzasadniona i rażąco zawyżona. Powódka uzupełniła przedmiotowy wniosek o operat szacunkowy sporządzony przez rzeczoznawcę majątkowego P. T. w sierpniu 2015 roku, zgodnie z którym wartość rynkowa przedmiotowej nieruchomości wynosiła 17.721.853 zł ( okoliczność bezsporna; ponadto: wniosek powódki z dn. 17.06.2015 r. – k. 93, pismo powódki z dn. 25.04.2015 r. wraz z operatem szacunkowym z 08.2015 r. – k. 41-90).

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. orzeczeniem z dnia 23 czerwca 2016 roku ustaliło K. K. opłatę roczną z tytułu użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości w wysokości 488,99 zł od dnia 1 stycznia 2016 roku ( okoliczność bezsporna; ponadto: orzeczenie SKO w W. z dn. 23.06.2016 r. – k. 15-16).

W dniu 22 lipca 2016 roku Skarb Państwa – Prezydent (...) W. wniósł sprzeciw od powyższego orzeczenia SKO w W. ( okoliczność bezsporna; ponadto: sprzeciw z dn. 22.07.2016 r. – k. 2-3).

W związku z tym, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, sprawa została przekazana do sądu powszechnego celem rozpoznania.

Wartość rynkowa przedmiotowej nieruchomości gruntowej przy ul. (...) w W. na datę dokonania aktualizacji, tj. 31 grudnia 2015 roku, wynosiła 32.894.635 zł (1.936 zł/m ²) ( opinia biegłego sądowego rzeczoznawcy majątkowego mgr T. G. z dn. 09.11.2018 r. oraz z dn. 14.02.2019 r. – k. 268-311 i 375-376).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o złożone do akt sprawy dokumenty oraz wydaną w sprawie opinię rzeczoznawcy majątkowego mgr T. G. – uznając je za wiarygodny materiał dowodowy i nie znajdując żadnych podstaw do ich podważenia. Podkreślenia wymaga, iż żadna ze stron procesu nie kwestionowała złożonych do akt dowodów z dokumentów w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem wynikające z ich treści okoliczności należało uznać za bezsporne.

Wartość przedmiotowej nieruchomości, na datę wypowiedzenia powódce dotychczasowej stawki opłaty rocznej Sąd ustalił w oparciu o wydaną w niniejszej sprawie opinię rzeczoznawcy majątkowego mgr T. G. z dnia 9 listopada 2018 roku, podtrzymaną przez niego na rozprawie w dniu 14 lutego 2019 roku. W ocenie Sądu, opinia wykonana została w sposób prawidłowy, rzetelny i dokładny. Ponadto biegły, przesłuchany na rozprawie, w sposób przekonywujący wyjaśnił kwestie, do których zastrzeżenia zgłosiła powódka. Nadto opinia ta jest zbieżna ze znaną Sądowi z urzędu, gdyż wydaną w sprawie toczącej się przed tutejszym Sądem pod sygn. akt II C 222/17 i dotyczącą tej samej nieruchomości – opinią innego biegłego sądowego, tj. mgr inż. R. S. ( k. 336-365), a także opinią złożoną w analogicznej sprawie o sygn. akt II C 2175/16 ( k. 206-238).

Jeżeli chodzi o opinię biegłej sądowej K. J. ( k. 144-172), nie była ona dla Sądu przekonująca, wyliczona w niej wartość nieruchomości nie została potwierdzona żadnym innym dowodem przeprowadzonym w toku postępowania.

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie strony powodowej nie zasługiwało na uwzględnienie.

W świetle art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r., Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.) od orzeczenia samorządowego kolegium odwoławczego w przedmiocie zasadności aktualizacji opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste, użytkownikowi wieczystemu przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Wniesienie sprzeciwu jest równoznaczne z żądaniem przekazania sprawy do sądu powszechnego właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości. Z treści ust. 2 powołanego wyżej przepisu wynika, że samorządowe kolegium odwoławcze przekazuje właściwemu sądowi akta sprawy wraz ze sprzeciwem. Wówczas wniosek o ustalenie, że aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona w innej wysokości, wniesiony uprzednio na podstawie art. 78 ust. 2 ustawy do samorządowego kolegium odwoławczego, zastępuje pozew.

Wniesienie sprzeciwu od orzeczenia samorządowego kolegium odwoławczego przenosi zatem sprawę o ustalenie, że aktualizacja opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego jest nieuzasadniona czy też uzasadniona w innej wysokości, na płaszczyznę procesu cywilnego. Wniesienie sprzeciwu w terminie powoduje utratę mocy orzeczenia kolegium i sąd powszechny bada, czy istnieją podstawy do aktualizacji opłaty (art. 80 u.g.n.), uprawniony jest także do samodzielnego ustalenia wysokości opłaty rocznej. Wyrok sądu ma przy tym charakter konstytutywny i zastępuje odpowiednie oświadczenie woli użytkownika wieczystego w tym przedmiocie.

Zgodnie z art. 78 ust. 3 u.g.n., ciężar dowodu istnienia przesłanek do aktualizacji opłaty (art. 77 ust. 1 u.g.n.) spoczywa na właściwym organie. Podkreślić należy, iż w powołanej regulacji prawnej chodzi o właściciela nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 września 2009 roku, I CSK 45/09). Jest to bowiem przepis o charakterze materialno-prawnym, który - w sensie czasowym - określa ciężar rozkładu dowodu w całym postępowaniu „aktualizacyjnym”, obejmującym fazę postępowania administracyjnego i fazę sądowego postępowania rozpoznawczego. Nie ma przy tym znaczenia to, że właściciel nieruchomości pozostaje zawsze stroną pozwaną w postępowaniu sądowym po wniesieniu sprzeciwu przez właściwy organ lub użytkownika wieczystego od orzeczenia kolegium (art. 80 ust. 1 u.g.n.). R. legis takiego rozwiązania prawnego podyktowana została potrzebą ułatwienia sytuacji dowodowej (a tym samym - procesowej) użytkownika wieczystego w postępowaniu sądowym. Wystąpienie przesłanek aktualizacji opłaty rocznej może być zatem wykazywane przez właściciela nieruchomości przy pomocy wszystkich dostępnych środków dowodowych dopuszczonych w postępowaniu rozpoznawczym.

Jak wynika ze złożonej w niniejszej sprawie opinii rzeczoznawcy majątkowego mgr T. G., wartość przedmiotowej nieruchomości na 31 grudnia 2015 roku wynosiła 32.894.635 zł. Jak zostało wyżej podniesione, uznając, że przedmiotowa opinia jest wiarygodna, posiada walor bezstronności i stanowi miarodajny dowód w sprawie, Sąd przyjął tę opinię jako podstawę swojego rozstrzygnięcia, mając przy tym na względzie całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie oraz to, że zarówno pełnomocnik strony pozwanej jak i powódka nie zgłosili żadnych dalszych wniosków dowodowych.

Sąd wziął również pod uwagę, że operaty szacunkowe sporządzone na zlecenie obu stron niniejszego postępowania, jeszcze przed jego wszczęciem, nie mogą mieć waloru opinii w niniejszej sprawie. (...) (pozasądowe) opinie biegłych, tzn. opinie sporządzone nie na żądanie sądu, ale na zlecenie stron, przez osobę spełniającą warunki do tego by zostać powołanym jako biegły w sprawie, są bowiem traktowane jako dokument prywatny, a więc stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie ( por. teza 15 do art. 245 k.p.c. w: T. Ereciński [w:] T. Ereciński (red.): Kodeks postępowania cywilnego. Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze. T. I, wyd. 2, Warszawa 1999 rok, s. 461).

Zauważyć jednocześnie należy, że w rozumieniu art. 278 k.p.c. opinią biegłego jest tylko opinia złożona przez osobę wyznaczoną przez sąd. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 29 września 1956 roku (3 Cr 121/56, OSN 1958 roku, numer 1, poz. 16), nie może być traktowana jako dowód w procesie opinia biegłego, choćby był nim biegły stały, sporządzona na polecenie strony i złożona do akt sądowych. Pogląd ten całkowicie podziela Sąd rozstrzygający przedmiotową sprawę. (...) ekspertyzy opracowane na zlecenia stron, czy to w toku procesu, czy jeszcze przed jego wszczęciem, należy bowiem traktować jako wyjaśnienie stanowiące poparcie, z uwzględnieniem wiadomości specjalnych, stanowiska stron. W takiej sytuacji, jeżeli istotnie zachodzi potrzeba wyjaśnienia okoliczności sprawy z punktu widzenia wymagającego wiadomości specjalnych, sąd dopuści dowód z opinii biegłego według zasad unormowanych w kodeksie (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 11 czerwca 1974 roku, II CR 260/74, nie publ.). Oparcie orzeczenia na pozasądowym oświadczeniu biegłego stanowiłoby zaś uchybienie procesowe (por. teza 17 do art. 278 k.p.c. [w:] T. Ereciński (red.): Kodeks postępowania cywilnego. Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze. T. I, wyd. 2, Warszawa 1999 rok, s. 497).

Zgodnie z dyspozycją art. 72 ust. 3 pkt 4 u.g.n. wysokość stawki procentowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej, takiej jak nieruchomość stanowiąca przedmiot procesu wynosi 1% ceny nieruchomości gruntowej. W związku z powyższym, opinia biegłego potwierdza zasadność podniesiona opłaty z tytułu użytkowania wieczystego gruntu.

Dlatego też Sąd, mając na względzie poczynione powyżej ustalenia faktyczne i przedstawione rozważania prawne, na podstawie art. 189 k.p.c. oraz wyżej powołanych przepisów orzekł jak w pkt 1 sentencji.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Powódka, jako strona przegrywająca niniejszy proces, zobowiązana jest zwrócić powodowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Na koszty te złożyło się wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego w wysokości 180 zł oraz kwota 1.000 zł uiszczona przez pozwanego tytułem zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego.

Powódka, zgodnie z art. 118 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2014.1025 j.t.) w zw. z art. 98 k.p.c., jest również zobowiązana do pokrycia kosztów poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa, o czym orzeczono w pkt 4 sentencji wyroku. Na koszty te złożyły się wynagrodzenia biegłych sądowych powołanych w niniejszej sprawie.

W pkt 3 sentencji wyroku Sąd przyznał biegłemu T. G. wynagrodzenie w kwocie 199,20 zł za udział w rozprawie, które należy wypłacić biegłemu tymczasowo z zasobów Skarbu Państwa. Biegły sądowy wziął udział w rozprawie w dniu w dniu 14 lutego 2019 roku i złożył ustną opinię uzupełniającą, za co przedłożył stosowny rachunek.

Zgodnie z art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz. U. z 2010 roku Nr 90, poz. 594 z późn. zm.) biegłemu powołanemu przez sąd przysługuje wynagrodzenie za wykonaną pracę oraz zwrot poniesionych przez niego wydatków niezbędnych dla wydania opinii. W myśl art. 89 ust. 2 tejże ustawy wysokość wynagrodzenia biegłego za wykonaną pracę ustala się, uwzględniając wymagane kwalifikacje, potrzebny do wydania opinii czas i nakład pracy, a wysokość wydatków, o których mowa w ust. 1 - na podstawie złożonego rachunku. Zgodnie z art. 89 ust. 3 wyżej wymienionej ustawy wynagrodzenie biegłych oblicza się według stawki wynagrodzenia za godzinę pracy albo według taryfy zryczałtowanej określonej dla poszczególnych kategorii biegłych ze względu na dziedzinę, w której są oni specjalistami. Stosownie do ust. 4 ww. artykułu wynagrodzenie biegłego będącego podatnikiem obowiązanym do rozliczenia podatku od towarów i usług podwyższa się o kwotę podatku od towarów i usług, określoną zgodnie ze stawką tego podatku obowiązującą w dniu orzekania o tym wynagrodzeniu. W myśl § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2013 roku w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu cywilnym (Dz. U. z 30 kwietnia 2013r. poz. 518) stawka wynagrodzenia biegłych powołanych przez sąd za każdą godzinę pracy, zwana dalej „stawką” wynosi w zależności od stopnia złożoności problemu będącego przedmiotem opinii oraz warunków w jakich opracowano opinię od 1,28 % do 1,81 % kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, której wysokość określa ustawa budżetowa, zwanej dalej „kwota bazową”.

Z przepisu art. 9 ust. 1 pkt. 2 lit. a ustawy budżetowej na rok 2018 z dnia 11 stycznia 2018r. (Dz.U.2018.291 z dnia 2018.02.01) wynika, że wysokość kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe wynosi 1.789,42 zł (jeden tysiąc siedemset osiemdziesiąt dziewięć złotych 42/100). Wynagrodzenie za jedną godzinę pracy nie powinno co do zasady przekraczać 1,81% podstawy obliczenia to jest kwoty 32,39 zł.

Rachunek przedłożony przez biegłego odpowiada wymogom formalno – rachunkowym. Oceniając treść przedmiotowego rachunku, stwierdzić należy, że czynności w nim wskazane, a wykonane przez biegłego, zlecone zostały do wykonania przez sąd.

Sposób wyliczenia przez biegłego wynagrodzenia spełnia wymogi § 2 w/w rozporządzenia i art. 89 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Wskazać należy, że zastrzeżeń nie budzi wymiar czasu pracy biegłego, obejmujący czas niezbędny na przygotowanie się do sporządzenia opinii (4 godziny) i czas poświęcony na uczestnictwo w rozprawie (1 godzina). Biegły przyjął stawkę godzinową (32,39 zł), jaka była podstawą obliczenia wynagrodzenia za godzinę pracy.

Przyjmując bowiem za podstawę obliczenia kwotę bazową aktualnie obowiązującą, tj. kwotę 1.789,42 zł (art. 89 ust. 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych) oraz przelicznik pomiędzy 1,28 % a 1,81 % przyjęta przez biegłego stawka godzinowa w wysokości 32,39 zł mieści się w granicach pomiędzy 22,61 zł a 32,39 zł.

Wysokość wynagrodzenia biegłego uwzględnia wymagane kwalifikacje biegłego, potrzebny do wydania opinii czas i nakład pracy.

Mając na względzie całokształt powyższych okoliczności należało uznać za zasadne przyznanie wynagrodzenia biegłemu w łącznej wysokości 199,20 zł. W kwocie tej zawarto 37,25 zł, tytułem 23-procentowego podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 89 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Z tych względów, na podstawie powołanych powyżej przepisów należało orzec jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem proszę doręczyć powódce z pouczeniem o apelacji.