Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 lipca 2018r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Stachurska

Protokolant: sekr. sądowy Aneta Rapacka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 czerwca 2018r. w Warszawie

sprawy B. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W.

o wysokość kapitału początkowego

na skutek odwołania B. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 3 października 2017r., znak: (...)-2004

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego B. G. przyjmuje podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne:

- za rok 1986 w wysokości 32.050,00 zł (trzydzieści dwa tysiące pięćdziesiąt złotych);

- za rok 1987 w wysokości 233.966,00 zł (dwieście trzydzieści trzy tysiące dziewięćset sześćdziesiąt sześć złotych);

- za rok 1988 w wysokości 471.616,00 zł (czterysta siedemdziesiąt jeden tysięcy sześćset szesnaście złotych);

- za rok 1989 w wysokości 2.061.070,00 zł (dwa miliony sześćdziesiąt jeden tysięcy siedemdziesiąt złotych);

- za rok 1990 w wysokości 6.292.410,00 zł (sześć milionów dwieście dziewięćdziesiąt dwa tysiące czterysta dziesięć złotych);

- za rok 1991 w wysokości 25.092.900,00 zł (dwadzieścia pięć milionów dziewięćdziesiąt dwa tysiące dziewięćset złotych);

- za rok 1992 w wysokości 16.281.600,00 zł (szesnaście milionów dwieście osiemdziesiąt jeden tysięcy sześćset złotych);

- za rok 1993 w wysokości 17.243.500,00 zł (siedemnaście milionów dwieście czterdzieści trzy tysiące pięćset złotych);

- za rok 1994 w wysokości 25.600.000,00 zł (dwadzieścia pięć milionów sześćset tysięcy złotych);

- za rok 1995 w wysokości 2.805,00 zł (dwa tysiące osiemset pięć złotych).

UZASADNIENIE

W dniu 16 listopada 2017r. B. G. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. z dnia 3 października 2017r., znak:
(...)-2004, wnosząc o uwzględnienie przy wyliczaniu kapitału początkowego dochodów uzyskanych w czasie zatrudnienia w Firmie (...) w T. w wysokości 5.688.110 zł w roku 1990 oraz w wysokości 22.970.000 zł w roku 1991.

W uzasadnieniu odwołania B. G. wskazała, że dostarczyła do ZUS
w W. świadectwo pracy potwierdzające jej zatrudnienie oraz zaświadczenie Rp-7. Wyjaśniła, że problem polega na tym, że na dokumencie Rp-7 nie ma pieczątki jednego ze współwłaścicieli zatrudniającej ją firmy. Firma ta nie istnieje od lat, a współwłaściciele razem nie współpracują. Jednego z nich znalazła przez przypadek i otrzymała od niego zaświadczenie Rp-7 z jego pieczątką. Z drugim ze współwłaścicieli nie ma natomiast kontaktu. Dodatkowo ubezpieczona zaznaczyła, że przepracowała wiele lat z niskim wynagrodzeniem, dlatego jej emerytura jest niska i bardzo zależy jej na tym, aby dochody które otrzymywała, zostały uwzględnione przy wyliczaniu emerytury (odwołanie, k. 2-3 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 8 grudnia 2017r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Uzasadniając swe stanowisko w sprawie organ rentowy powołał się na treść § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011r.
w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i wyjaśnił, że ubezpieczona wskazała kwoty stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne za okres od 24 kwietnia 1989r. do 15 listopada 1991r., kiedy wykonywała pracę na rzecz Firmy (...) z siedzibą w T.. Jednakże dane podane w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 22 czerwca 2001r. dotyczące ww. okresu zatrudnienia nie mogły zostać uwzględnione, gdyż zaświadczenie to nie spełnia wymogów formalnych. Na zaświadczeniu widnieje jedna pieczątka imienna osoby uprawnionej do wystawienia dokumentów, tj. współwłaściciela P. G., zaś drugą osobą uprawnioną był W. P. (1). Na dokumencie brakuje jego pieczątki imiennej, a podpis jest nieczytelny. Zdaniem organu rentowego zaświadczenie powinno być opatrzone pieczątką firmową, podpisem oraz pieczątką służbową pracodawcy albo upoważnionego przez niego pracownika, a także podpisem i pieczątką służbową kierownika komórki finansowej albo upoważnionego pracownika. Ponadto organ rentowy wskazał, że ww. firma została zlikwidowana 5 kwietnia 1995r., a dokument został wystawiony dopiero 22 czerwca 2001r. Jednocześnie organ rentowy podniósł, że dokonał potwierdzenia ubezpieczenia B. G. w związku z pracą w ww. firmie, ale tylko za okres do końca stycznia 1990 roku pracodawca składał deklaracje imienne i za ten czas przyjęto kwoty wynikające z potwierdzenia. W późniejszym czasie pracodawca składał deklaracje bezimienne i za ten okres organ rentowy przyjął minimalne wynagrodzenie pracowników zgodnie z art. 15 ust. 2a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (odpowiedź na odwołanie z dnia 8 grudnia 2017r., k. 4 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

B. G. była zatrudniona w Firmie (...) z siedzibą w T. (dalej jako FK (...) w T.) na podstawie umowy o pracę w okresie
od 24 kwietnia 1989r. do 15 listopada 1991r. na stanowisku pracownika bezpośrednio produkcyjnego. Z tytułu zatrudnienia w ww. firmie uzyskała wynagrodzenie
w wysokości:

- w 1989 roku – 1.897.000 zł,

- w 1990 roku – 6.205.810 zł,

- w 1991 roku – 22.970.00 zł.

Na uzyskany przez ubezpieczoną dochód składało się wynagrodzenie zasadnicze oraz zasiłek rodzinny. W maju i czerwcu 1990 roku ubezpieczona przebywała na urlopie bezpłatnym (świadectwo pracy z 15 listopada 1991r., k. 5 akt kapitałowych, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 22 czerwca 2001r., k. 6 akt kapitałowych; listy płac pracowników firmy (...)- załączniki do akt sprawy, potwierdzenie ubezpieczenia z dnia 19 marca 2001r., k. 7 akt kapitałowych). Za okres od 23 do 26 listopada 1990r. został jej wypłacony zasiłek chorobowy w wysokości 86.600 zł (karta zasiłkowa, k. 19 akt kapitałowych).

Wspólnikami Firmy (...) z siedzibą w T. byli P. G.
i W. P. (1). Firma została zlikwidowana w dniu 4 kwietnia 1995r. W dniu 22 czerwca 2001r. ubezpieczonej wystawiono zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu
w ww. firmie (zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 22 czerwca 2001r., k. 6 akt kapitałowych, informacja o likwidacji FK (...) P. G., W. P. (1) – nieoznaczona karta akt emerytalnych, zeznania świadka I. C., k. 81 a.s.).

W okresie od 25 listopada 1991r. do 30 kwietnia 1993r. B. G. pracowała w Zakładzie (...) w pełnym wymiarze czasu pracy i za rok 1991 podstawa ubezpieczenia wynosiła 1.570.900 zł (potwierdzenie ubezpieczenia z dnia 19 marca 2001r., k. 9 akt kapitałowych). Za okres od 7 do 14 listopada 1991r. został jej wypłacony zasiłek chorobowy w wysokości 552.000 zł (karta zasiłkowa, k. 19 akt kapitałowych).

Na wniosek B. G. z dnia 1 lipca 2004r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych
(...) Oddział w W. wydał w dniu 30 stycznia 2007r. decyzję, w której ustalił kapitał początkowy w kwocie 70.978,49 zł (decyzja ZUS z 30 stycznia 2017r., k. 22-26 akt kapitałowych).

W dniu 12 września 2017r. B. G. złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o emeryturę (wniosek z 12 września 2017r., k. 1-6 akt emerytalnych). Organ rentowy wydał w dniu 3 października 2017r. decyzję znak: (...)-2004, w której ustalił kapitał początkowy ubezpieczonej w wysokości 80.456,64 zł. Do obliczenia kapitału początkowego ZUS przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 636,82 zł, okresy składkowe w wymiarze 14 lat, 11 miesięcy i 27 dni oraz nieskładkowe w wymiarze 4 lat, 10 miesięcy i 23 dni, zaś do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjął okres 10 kolejnych lat kalendarzowych z przedziału 1987-1996, ustalając wskaźnik w wymiarze 42,49%. Organ rentowy nie uwzględnił:

⚫

okresów od 1 lipca 1992r. do 31 lipca 1992r., od 29 grudnia 1993r. do 31 grudnia
1993r., od 25 grudnia 1994r. do 6 stycznia 1995r., od 1 lipca 1995r. do 15 lipca
1995r., od 16 grudnia 1995r. do 16 stycznia 1996r. – z uwagi na fakt przebywania przez ubezpieczoną na urlopie bezpłatnym;

⚫

dochodu z 1990r. w kwocie 5.688.110,00 zł i z 1991r. w kwocie 22.970.000,00 zł, gdyż dokument Rp-7 nie zawiera imiennej pieczątki służbowej drugiego upoważnionego pracownika.

W oparciu o ustalony powyższą decyzją kapitał początkowy ZUS(...) Oddział
w W. decyzjami z dnia 17 października 2017r., znak: (...) i (...), przyznał B. G. emeryturę wraz z okresową emeryturą kapitałową (decyzja ZUS z 03 października 2017r. z załącznikami, k. 29-33 akt kapitałowych, decyzje ZUS z 17 października 2017r. w spawie emerytury i okresowej emerytury kapitałowej, nieoznaczona karta akt emerytalnych).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie powołanych dokumentów, w tym w szczególności zgromadzonych w aktach organu rentowego. Ponadto Sąd uwzględnił dokumentację przedłożoną przez M. S.. j. w postaci listy płac pracowników Firmy (...) z siedzibą w T., w tym ubezpieczonej, w tej części, w której była oryginalna. Sąd oparł się również na zeznaniach świadka I. C. (k. 81 a.s.) w zakresie w jakim wskazała podmiot przechowujący dokumentację pracowniczą osób zatrudnionych w FK (...) w T., a także na dowodzie z dokumentu w postaci zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 22 czerwca 2001r. dołączonego do akt rentowych. Dowód ten był wprawdzie kwestionowany przez ZUS, jednakże Sąd nie podzielił zastrzeżeń o charakterze formalnym podnoszonych przez organ rentowy, o czym będzie mowa poniżej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie B. G. podlegało uwzględnieniu.

Kapitał początkowy, zgodnie z treścią art. 173 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2018r. poz. 1270) ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., którzy przed dniem wejścia w życie ww. ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 ustawy, pomnożonej przez wyrażone
w miesiącach średnie dalsze trwanie życia, ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 ustawy dla osób w wieku 62 lat (art. 173 ust. 2). Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia
w życie ustawy (art. 173 ust. 3). W myśl art. 174 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach
z FUS kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1)  okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2)  okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3)  okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze
nie większym niż określony w art. 5 ust. 2 (art. 174 ust. 2).

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych
w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999r. (art. 174 ust. 3). Jeżeli okres wskazany
do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy,
w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku
do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu (art. 174 ust. 3b).

Regulacje określające postępowanie przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych i dowody, które mogą być uwzględnione, zawiera rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011r. nr 237, poz. 1412). Zgodnie z § 21 ww. rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Z kolei zgodnie z § 22 ust. 1 rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności:

1)  legitymacja ubezpieczeniowa;

2)  legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę,
wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika
w czasie trwania zatrudnienia.

W postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe katalog środków dowodowych jest szerszy niż w postępowaniu przed organem rentowym. Prowadzenie dowodu z zeznań świadków lub z przesłuchania stron nie podlega żadnym ograniczeniom, co wynika z art. 473 § 1 k.p.c. Ten wyjątek od ogólnych zasad, wynikających z art. 247 k.p.c., sprawia, że każdy istotny fakt (np. taki, którego ustalenie jest niezbędne do przyznania ubezpieczonemu prawa do emerytury), może być dowodzony wszelkimi środkami dowodowymi, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 4 października 2007r., I UK 111/07). Oznacza to, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być więc udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, jednakże każdorazowo fakty sporne wymagają dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 9 stycznia 1998r., II UKN 440/97
i z dnia 4 lipca 2007r., I UK 36/07, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 30 października 2013r., III AUa 269/13).

W rozpatrywanej sprawie B. G. domagała się uwzględnienia przy obliczaniu kapitału początkowego wynagrodzenia uzyskanego w czasie zatrudnienia w Firmie (...) w T. w latach 1990-1991, w oparciu o informacje wynikające z wystawionego przez pracodawcę zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (Rp-7) z dnia 22 czerwca 2001r. w kwotach odpowiednio 5.688.110 zł w roku 1990 oraz 22.970.000 zł w roku 1991. W decyzji z dnia 3 października 2017r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ponownie ustalił kapitał początkowy ubezpieczonej, przy czym nie uwzględnił uzyskanego przez nią wynagrodzenia za powyższe lata. Jako przyczynę odmowy organ rentowy wskazał braki formalne przedstawionego przez ubezpieczoną zaświadczenia Rp-7 z dnia 22 czerwca 2001r., w którym podpis drugiego ze wspólników firmy jest nieczytelny i nie zawiera jego pieczątki imiennej.

Sąd Okręgowy nie podzielił stanowiska organu rentowego co do niemożności uwzględnienia informacji wynikających z ww. dokumentu. W ocenie Sądu zajęte przez organ rentowy stanowisko i zakwestionowanie Rp-7 było niezasadne i zdecydowanie zbyt formalistyczne. Analizując treść spornego zaświadczenia z dnia 22 czerwca 2001r. Sąd zważył, że dokument ten zawiera podpis obu współwłaścicieli FK (...) w T. – P. G. i W. P. (1). Podpis drugiego z wymienionych współwłaścicieli, zdaniem Sądu, nie jest nieczytelny, gdyż zawiera zauważalną pierwszą literę imienia i jego nazwisko (widoczne „W. P.”). Ponadto dokument jest opatrzony pieczątką zakładu pracy, a także podpisem i imienną pieczątką P. G., został więc potwierdzony przez osoby decyzyjne FK (...) w T.. Z tego względu, w ocenie Sądu, trudno powyższy dokument dyskwalifikować jedynie z powodu braku pieczątki imiennej jednego ze współwłaścicieli firmy, tym bardziej, że organ rentowy nie wykazał, by z jakichkolwiek przepisów wynikał bezwzględny wymóg umieszczania pieczątki imiennej osoby upoważnionej do wystawienia zaświadczenia Rp-7.

W orzecznictwie wyrażano kilkukrotnie stanowisko, zgodnie z którym dyskwalifikowanie zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu jedynie z powodu braku imiennej pieczątki pracodawcy nie jest zasadne, jeżeli wskazane w tym dokumencie informacje dotyczące uzyskanego przez wnioskodawcę wynagrodzenia znajdują potwierdzenie w pozostałych dowodach zebranych w sprawie (zob. wyroki: Sądu Okręgowego
w B. z dnia 16 maja 2016r., VI U 141/15; Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 18 kwietnia 2013r., III U 676/12 oraz z dnia 1 lutego 2016r., VII U 487/15; Sądu Okręgowego w Ostrołęce z dnia 18 kwietnia 2013r., III U 676/12). W przedmiotowej sprawie Sąd uznał, iż brak pieczątki imiennej wspólnika, kiedy na dokumencie znajduje się jego dający się zidentyfikować podpis, nie odbiera zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu cech dokumentu, w oparciu o który można byłoby wyliczyć kapitał początkowy ubezpieczonej. Poza tym informacje o wynagrodzeniu za lata 1990 i 1991 znajdują również pośrednio potwierdzenie w listach płac przedłożonych przez firmę (...). j. Co prawda jedynie część z tych dokumentów została przedstawiona w formie oryginałów, gdyż w części stanowią one jedynie kserokopie, jednakże w ocenie Sądu nie można całkowicie pomijać informacji, jakie z nich wynikają – a mianowicie, że wynagrodzenie ubezpieczonej co do zasady obejmowało zbliżone kwoty w spornych latach. Zsumowanie ich daje kwotę wynagrodzenia rocznego o wartościach nawet przewyższających wynagrodzenie wskazane w zaświadczeniu z dnia 22 czerwca 2001 roku.

Mając na względzie powyższe Sąd Okręgowy uznał odwołanie B. G.
za zasadne i zmienił zaskarżoną decyzję na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Zmiana dotyczy podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, przyjętych do wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego ubezpieczonej, w odniesieniu do spornych lat 1990 – 1991. W roku 1990 zgodnie z Rp-7 wynagrodzenie B. G. wyniosło 6.205.810 zł. Dodatkowo do tej kwoty należało doliczyć zasiłek chorobowy w wysokości 86.600 zł, co po zsumowaniu stanowi kwotę 6.292.410 zł. Z kolei za rok 1991 Sąd przyjął wynagrodzenie z FK (...), wynikające z ww. dokumentu, w kwocie 22.970.000 zł, zasiłek chorobowy wypłacony w roku 1991 w wysokości 552.000 zł oraz wynagrodzenie z Zakładu (...) wynoszące 1.570.900 zł. Po zsumowaniu kwota za rok 1991 to 25.092.900 zł.

Mając na względzie powołaną argumentację Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem i aktami rentowymi doręczyć pełnomocnikowi ZUS.