Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 kwietnia 2019 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny, w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Zalewska – Statuch

Sędziowie SSO Antoni Smus

SSO Joanna Składowska

Protokolant: st. sek. sąd. Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 20 marca 2019 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa S. J. i D. J.

przeciwko L. J. i J. J. (1)

o naruszenie posiadania

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli

z dnia 29 czerwca 2018 roku, sygn.. akt I C 1066/16

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I i II w ten sposób, że:

A)  uchyla podpunkty:

14,15,18,19,20,25,26,35,45,52,57,61,66,68,71,72,74,75,77,81,86,89,90,95,102,103,104108,109,110,113,114,115,117,118,119,122,130,133,135,138,140,141,146,151,153,154157,160,161,162,163,164,171,192,195,197,198,200,201,203,212,216,219,224,225,226228,230,232,234,236,239,251,253,259,260,263,265,267,268,269,276,279,280,281,282,287,291,292,293,297,301,307,311,312,315,316,317,318,324,326,330,331,333,337,341,342,351,352,354,356,363,368,369,370,374,382,383,384,388,389,390,391,395,397,398404,407,411,412,415,417,420,422,425,433,434,436,437,444,445,449,451,458,460,467,468,469,470,472,473,478,479,481,482,491,493,494,496,499,501,502,504,506,507,510,511,517,518,520,523,529,533,536,537,538,542,547,553,554,560,563,566,567,570,576,577,578,581,583,584,585,588,589,590,592,594,597,598,599,600,603,604,606,608,610,614,615,619,620,625,628,629,630,631;

B)  podpunktowi 27 nadaje treść: „wiklinowa skrzyneczka”;

C)  podpunktowi 60 nadaje treść: „buty szpilki 3 pary (czarne, brązowe, beżowe zamszowe)”;

D)  podpunktowi 69 nadaje treść: „kołdra z granulatu”;

E)  podpunktowi 91 nadaje treść: „wiklinowe pudełka 2 sztuki”;

F)  podpunktowi 94 nadaje treść: „dekoder”;

G)  podpunktowi 120 nadaje treść: :gry planszowe 7 sztuk”;

H)  podpunktowi 131 nadaje treść: „zabawki pluszaki 12 sztuk”;

I)  podpunktowi 166 nadaje treść: „zielona wersalka”;

J)  podpunktowi 168 nadaje treść: „koszule firmy (...) sztuk”;

K)  podpunktowi 194 nadaje treść: „latarka”;

L)  podpunktowi 224 nadaje treść: „bieżnia”;

M)  podpunktowi 226 nadaje treść: „książka(...)”;

N)  podpunktowi 242 nadaje treść: „biblioteczka z dwoma szufladami”;

O)  podpunktowi 243 nadaje treść: „narożny regał z dolną zamykaną szafką”;

P)  podpunktowi 246 nadaje treść: „kanapa narożna beżowa”;

Q)  podpunktowi 283 nadaje treść: „poszewki 139 sztuk”;

R)  podpunktowi 284 nadaje treść: „obrusy 26 sztuk”:

S)  podpunktowi 285 nadaje treść: bieżniki 18 sztuk”; ,

T)  podpunktowi 286 nadaje treść: „ścierki kuchenne 62 sztuki”;

U)  podpunktowi 304 nadaje treść: „ręczniki 98 sztuk”;

V)  podpunktowi 305 nadaje treść: „prześcieradła 13 sztuk”;

W)  podpunktowi 306 nadaje treść: „dwa niebieskie pudełka”;

X)  podpunktowi 327 nadaje treść: „sukienki 10 sztuk”;

Y)  podpunktowi 334 nadaje treść: „skarpety 82 sztuki”;

Z)  podpunktowi 340 nadaje treść: „krawaty 35 sztuk”;

AA)  podpunktowi 353 nadaje treść: „salaterki szkło ciemne 19 sztuk”;

BB)  podpunktowi 355 nadaje treść: „półmiski płaskie okrągłe 3 sztuki”;

CC)  podpunktowi 358 nadaje treść: „wazy różnej wielkości 2 sztuki”;

DD)  podpunktowi 372 nadaje treść: „herbaty”;

EE)  podpunktowi 381 nadaje treść: „talerzyki deserowe różnej wielkości 24 sztuki”;

FF)  podpunktowi 385 nadaje treść: „mikser”;

GG)  podpunktowi 396 nadaje treść: „deski różnej wielkości 3 sztuki”;

HH)  podpunktowi 400 nadaje treść: „rondel do pieczenia z pokrywą”;

II)  podpunktowi 409 nadaje treść: „9 foremek do ciasta, 1 wałek do ciasta”;

JJ)  podpunktowi 431 nadaje treść: „4 filiżanki z porcelany”;

KK)  podpunktowi 435 nadaje treść: „filiżanki espresso 4 sztuki:’

LL)  podpunktowi 440 nadaje treść: „durszlaki różnej wielkości 3 sztuki”;

MM)  podpunktowi 475 nadaje treść: „puff na buty”;

NN)  podpunktowi 459 nadaje treść: „książki 117 sztuk”;

OO)  podpunktowi 461 nadaje treść: „hortensja zielona sztuczna 1 sztuka”;

PP)  podpunktowi 486 nadaje treść: „kurtki 27 sztuk”;

QQ)  podpunktowi 487 nadaje treść: „buty 108 sztuk”;

RR)  podpunktowi 488 nadaje treść: „szaliki 20 sztuk”;

SS)  podpunktowi 489 nadaje treść: „czapki 32 sztuki”;

TT)  podpunktowi 490 nadaje treść: „rękawiczki 15 sztuk”;

UU)  podpunktowi 492 nadaje treść: „2 rakiety tenisowe”;

VV)  podpunktowi 495 nadaje treść: „2 koce”;

WW)  podpunktowi 498 nadaje treść: „aparat fotograficzny”;

XX)  podpunktowi 500 nadaje treść: „krzesła składane 3 sztuki”;

YY)  podpunktowi 505 nadaje treść: „słoiki puste 53 sztuki”;

ZZ)  podpunktowi 519 nadaje treść: „szafa”;

(...))  podpunktowi 530 nadaje treść: „szafa”;

(...))  podpunktowi 534 nadaje treść: „stare telefony komórkowe 9 sztuk”;

CCC)  podpunktowi 535 nadaje treść: „ładowarki do telefonów 8 sztuk”;

(...))  podpunktowi 555 nadaje treść: „wazon 3 sztuki”;

II.  w pozostałym zakresie oddala apelację;

III.  zasądza od pozwanych L. J. i J. J. (1) solidarnie na rzecz powodów S. J. i D. J. 160 (sto sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I Ca 452/18

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Zduńskiej Woli wyrokiem z dnia 29 czerwca 2018 roku, wydanym
w sprawie I C 1066/16 z powództwa S. J. i D. J. przeciwko pozwanym L. J. i J. J. (1) o naruszenie posiadania
- nakazał pozwanym przywrócenie powodom naruszonego posiadania poprzez wydanie
w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku ruchomości wymienionych
w punkcie 1, w punkcie 2 orzekł o oddaleniu w pozostałym zakresie powództwa oraz w punkcie 3 zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powodów 520 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 320 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Wyrok został wydany w oparciu o następujące ustalenia i wnioski:

W pozwie z dnia 16 listopada 2016 roku skierowanym przeciwko J. J. (1) i L. J. powodowie S. i D. małżonkowie J. wnieśli
o nakazanie J. J. (1) przywrócenia posiadania nieruchomości przy ul. (...) w Z. poprzez wydanie kluczy do furtki, usunięcie łańcuchów na furtce i bramie, usunięcie swoich psów z terenu posesji, usunięcie swojego pojazdu z podwórka nieruchomości oraz udostępnienie lokalu, a także o zakazanie naruszania posiadania w przyszłości. Uzasadniając swoje żądanie powodowie wskazali, że przeciwko nim toczy się egzekucja
w sprawie Km 1778/16 w toku której komornik sądowy J. K. wyznaczył na dzień 9 listopada 2016r. termin wydania L. J. nieruchomości przy ul. (...). Jednocześnie pouczył ich, że do dnia 8 listopada mogą ją opróżnić dobrowolnie. Niestety pod koniec października podczas ich nieobecności na nieruchomości drzwi wejściowe do domu zostały zablokowane, co uniemożliwiło im dostanie się do mieszkania w celu zabrania rzeczy. Po kilku dniach na terenie nieruchomości pojawił się J. J. (1), który od tego czasu stale tam przebywa i uniemożliwia powodom dostanie się na teren działki oraz mieszkania. Próby wejścia na teren posesji spotykają się z odmową ze strony pozwanego. Nie bramie wejściowej i furtce pojawiły się kłódki z łańcuchami, a na terenie działki biega groźny pies. Dwa psy należące do powodów zostały zamknięte w kojcu. Zdaniem powodów działania J. J. (3) utrudniają im wykonanie orzeczenia nakazującego opróżnienie posesji oraz uniemożliwiają normalne funkcjonowanie poprzez pozbawienie ich dostępu do ruchomości,
w tym ubrań niezbędnych w okresie jesiennozimowym.

Pismem z dnia 27 marca 2017r. powodowie zmienili powództwo w ten sposób,
że zażądali przywrócenia posiadania ruchomości znajdujących się na terenie posesji przy
ul. (...), zgodnie z załącznikiem do pisma. Podnieśli, że w dniu 2 marca 2017r. komornik sądowy A. N. wydał L. J. zabudowaną nieruchomość gruntową położoną przy ul. (...). Czynności te zostały wykonane bez opróżnienia posesji
z ruchomości stanowiących własność powodów w wyniku czego zostali pozbawieni ich posiadania. Na rzeczy których posiadania zostali pozbawieni złożyły się ruchomości wymienione w 635 pozycjach, a nadto drzwi wewnętrzne, dwa psy, tj. labrador czekoladowy
i kundelek wraz z dokumentami, wkład kominkowy oraz 3 zewnętrzne rolety antywłamaniowe.
Ustosunkowując się do żądania pozwu pozwani przyznali, że na terenie posesji przy ul. (...) znajduje się część rzeczy ruchomych pozostawionych przez powodów – byłych właścicieli nieruchomości. Rzeczy te po wprowadzeniu L. J. w posiadanie nieruchomości zostały spisane i przeniesione do pomieszczeń w budynku gospodarczym oraz stojącego na posesji samochodu C.. Zdaniem pozwanych zajęcie nieruchomości przez
J. J. podyktowane było chęcią zabezpieczenia posesji zakupionej przez jego córkę przed dewastacją, albowiem powodowie nie przebywali na niej od dłuższego czasu. Jednocześnie pozwani podnieśli, że powodowie domagają się wydania rzeczy których własność nabyła L. J. wraz z nieruchomością w postaci „stałego”, tj. trwale połączonego
z budynkiem wyposażenia jak np. drzwi, centralka telefoniczna, wkład kominkowy, meble
w zabudowie, żyrandole, kinkiety, halogeny, wieszaki i zawieszki, dozowniki, kojec, skrzynka na listy, duży sprzęt agd i rtv itp. Jednocześnie pozwani wskazali, że powodowie nie odpowiedzieli na ich pisma wzywające do dobrowolnego odbioru ruchomości.

Na rozprawie w dniu 14 czerwca 2018r. S. J. oświadczył, że jego żądanie nie powinno obejmować drzwi i wkładu do kominka

Prawomocnym postanowieniem z dnia 22 kwietnia 2016r wydanym w sprawie
I Co 861/15 Sąd Rejonowy w Zduńskiej Woli w sprawie egzekucyjnej prowadzonej przeciwko dłużnikom D. i S. J. z wniosku kilku wierzycieli, dokonał na rzecz L. J. przysądzenia własności zabudowanej nieruchomości położonej w Z. przy ul. (...), sprzedanej w toku licytacji przeprowadzonej w dniu 4 kwietnia 2016r. w Sądzie Rejonowym w Zduńskiej Woli. Tym samym postanowieniem Sąd nakazał dłużnikom opuszczenie, opróżnienie i wydanie L. J. sprzedanej nieruchomości.

W dniu 6 września 2016r. L. J. złożyła do J. K., Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Zduńskiej Woli wniosek o wszczęcie przeciwko D. i S. J. egzekucji wprowadzenia w posiadanie zabudowanej nieruchomości przy ul. (...), bez opróżnienia z osób i rzecz. Do wniosku L. J. załączyła odpis postanowienia z dnia 22 kwietnia 2016r. oraz pełnomocnictwo dla swojego ojca J. J. (1).

Postanowieniem z dnia 26 września 2016r. komornik w sprawie Km 1778/16 wezwał dłużników do dobrowolnego wykonania tytułu wykonawczego i wydania w terminie do dnia
8 listopada 2016r. nieruchomości, pod rygorem przymusowego wprowadzenia wierzyciela
w posiadanie w dniu 9 listopada 2016r.

W drugiej połowie października 2016r. pozwani na kilka dni wyjechali z domu. Pozostawili w nim cały swój dobytek zgromadzony w miejscu zamieszkania oraz rzeczy stanowiące własność dzieci, z których za ich zgodą powodowie mogli swobodnie korzystać. Rzeczy te zostały szczegółowo opisane w załączniku do pisma procesowego z dnia 27 marca 2017r. Na posesji pozostały także dwa psy nad którymi opiekę przejął J. J. (5).
Podczas nieobecności powodów w ich miejscu zamieszkania nieustalona osoba zablokowała drzwi wejściowe do domu. Syn powodów bezskutecznie usiłował do niego wejść. Nie udało się to pomimo usunięcia przy pomocy sprowadzonego ślusarza zamka w drzwiach. Kilka dni później w ostatnich dniach października 2016r. na terenie nieruchomości pojawił się J. J. (1), który oświadczył, że reprezentuje prawa swojej córki L. – właściciela nieruchomości i zabronił powodom wstępu na działkę. Nie bramie wejściowej i furtce pojawiły się kłódki z łańcuchami, a na teren działki został wypuszczony pies. Dwa psy powodów zostały zamknięte w kojcu.

Od tego czasu powodowie nie mają dostępu zarówno do nieruchomości przy ul. (...) jak i do pozostawionych tam rzeczy.

W piśmie z dnia 28 grudnia 2016r. L. J. cofnęła wniosek egzekucyjny
w sprawie Km 1778/16. Tego samego dnia z analogicznym wnioskiem egzekucyjnym, jak
w sprawie Km 1778/16 wystąpiła do komornika A. N.. W dniu 2 marca 2017r. A. N. w sprawie Km 4154/16 - po uprzednim bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu, wprowadził L. J. w asyście funkcjonariuszy KPP Z. w posiadanie nieruchomości przy ul. (...), bez opróżniania jej z osób i rzeczy.

Podczas w/w czynności komornik stwierdził zamknięte drzwi wejściowe do domu oraz wyłamany w nich zamek, brak klamki. Ostatecznie do budynku zdołano wejść drzwiami garażowymi, które M. J. (1) – syn pozwanego otworzył klamką.

Z chwilą pojawienia się na nieruchomości przy ul. (...) pozwany J. J. (1), wspólnie z synem M. i kolegą Z. R. (1) przystąpił do jej porządkowania, sukcesywnie usuwając rzeczy powodów do budynku gospodarczego oraz zaparkowanego tam samochodu C..

Z. R. (1) do znajdującego się na posesji domu po raz pierwszy wszedł wraz
z komornikiem A. N.. W okresie od 2 do 19 marca 2017r. pozwany wspólnie z synem, żoną I. oraz znajomym Z. R. (1) przeniósł rzeczy powodów z budynku mieszkalnego do gospodarczego. Przenoszone rzeczy zostały protokolarnie spisane, przy czym ich znaczna część pokrywa się z listą sporządzoną przez powodów i załączoną do pisma z dnia 27 marca 2017r.

W dniu 16 kwietnia 2018r. J. J. (1) wydał synowi powodów – J. J. (5) dwa psy wraz z dokumentami ich dotyczącymi.

Ustalając stan faktyczny Sąd w całości uznał za wiarygodne dokumenty prywatne
i urzędowe. Za wiarygodne Sąd ocenił zeznania przesłuchanych w sprawie świadków i stron.
Sąd podkreślił, że w sprawie o naruszenie posiadania badaniu podlega jedynie ostatni stan posiadania i fakt jego naruszenia, a Sąd nie rozpoznaje samego prawa, ani dobrej wiary pozwanego (art.478 k.p.c.).

Mając powyższe na uwadze Sąd przyjął za udowodnione twierdzenie pozwu, iż w dacie wyzucia pozwanych z posiadania nieruchomości przy ul. (...), pod koniec października 2016r. na jej terenie znajdowały się ruchomości wyszczególnione w spisie załączonym do pisma z dnia 27 marca 2017r. Okoliczności te potwierdzili bowiem zarówno S. J., jak i jego syn J.. Co więcej fakt ten potwierdza częściowo lista sporządzona przez Z. R.. Z drugiej strony świadkowie Z. R. oraz M. J. do budynku mieszkalnego weszli dopiero w dniu 2 marca 2017r wspólnie z komornikiem A. N.. Bez wątpienia w przeciwieństwie do J. J. (1) nie przebywali stale na posesji w okresie od listopada 2016 do marca 2017. Tak więc ich wiedza nie może obejmować stanu rzeczy istniejącego na nieruchomości w chwili wejścia tam przez pozwanego.
Sąd wskazał, iż przedstawione przez powodów w spisie z dnia 27 marca 2017r. rzeczy to typowe wyposażenie domu oraz rzeczy osobiste. Biorąc pod uwagę okoliczności sprawy, powodowie nie dysponują innym obiektywnym materiałem dowodowym pozwalającym na wykazanie wszystkich składników majątku ruchomego. Wszelka dokumentacja zdjęciowa, faktury i dowody zakupu zostały na nieruchomości i są w dyspozycji pozwanych. Co więcej, w praktyce mało kto przechowuje rachunki wszystkich zakupionych rzeczy, a już na pewno nie zabiera ich z domu opuszczając go na kilka dni. Powodowie nie mogąc wrócić do miejsca zamieszkania znaleźli się w sytuacji w której, poza zeznaniami własnymi oraz członków najbliższej rodziny, nie dysponują żadnym dowodem przy pomocy którego mogliby wykazać posiadanie rzeczy, które pozostawili na posesji. O ile bowiem wykazanie posiadania jednej czy kilku rzeczy charakterystycznych i zauważalnych dla otoczenia jest możliwe przy pomocy zeznań osób trzecich, o tyle wykazanie w ten sposób posiadania kilkuset enumeratywnie wyliczonych składników całego majątku jest nierealne. Nikt obcy nie zna bowiem dokładnej ilości rzeczy posiadanych przez inną osobę w jej domu. Okoliczności te nie mogą jednak działać na korzystać tego kto swym bezprawnym działaniem doprowadził do naruszenia posiadania. Tymczasem pozwani zaoferowali dowody jedynie na potwierdzenie stanu rzeczy istniejącego w chwili wejścia do nieruchomości komornika. Dowody te nie odnoszą się natomiast do stanu rzeczy istniejącego w chwili wejścia na nieruchomość przez J. J., a także stanu nieruchomości, w tym jej części składowych i przynależności na dzień zajęcia jej przez komornika w postępowaniu egzekucyjnym, w którym pozwana L. J. nieruchomość nabyła na licytacji.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd uznał powództwo za częściowo zasadne
w oparciu o przepis art. 344 kc.

W ocenie Sądu uprawnienie do naruszenia lub pozbawienia dotychczasowego posiadacza jego posiadania, związane z wykazanym w innym postępowaniu, prawem do rzeczy naruszającego posiadanie unicestwia w procesie o ochronę posesoryjną skutki samowoli naruszyciela. W orzecznictwie przyjmuje się, że wykazaniu prawa, z którym uprawnienie
to jest związane służy m.in. orzeczenie nakazujące dotychczasowemu posiadaczowi wydanie rzeczy (art.222 § 1 k.c.). Analogicznie należy potraktować orzeczenie sądu wydane w trybie art. 999 k.p.c. w zw. z art. 998 k.p.c. nakazujące dłużnikowi opuszczenie, opróżnienie i wydanie licytantowi nieruchomości, przy czym orzeczenie to obejmuje obowiązek wydania nie tylko nieruchomości, ale także jej części składowych i przynależności według stanu z chwili jej zajęcia (art. 929 § 1 k.p.c. w zw. z art. 84 ustawy o księgach wieczystych i hipotece
w zw. z art. 47 § 2 k.c. w zw. z art. 51 k.c.).

Zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że obowiązek wykazania, że dana rzecz ruchoma jest przynależnością spoczywa na tym kto wywodzi z tego skutki prawne (art. 6 K.c. por. Gudowski Jacek (red.), Kodeks cywilny. Komentarz Księga pierwsza. Część Ogólna LexisNexis 2014). Tak więc w przypadku nieruchomości zakupionych w drodze licytacji obowiązek wykazania, że określone ruchomości były na datę zajęcia jej przynależnościami, a więc objęte są skutkami orzeczenia wydanego w trybie art. 999 k.p.c.
w zw. z art. 998 k.p.c. obarcza nabywcę licytacyjnego.

Sąd podkreślił, że zakres zajęcia nieruchomości w toku postępowania egzekucyjnego
w tym także w odniesieniu do jej przynależności, a w konsekwencji zakres w jakim egzekucja dotyka majątku dłużnika, wynika z orzeczenia organu egzekucyjnego, tj. sporządzonego przez komornika protokołu opisu i oszacowania (art. 947 § 1 pkt 2 k.p.c.). Orzeczenie to z uwagi na jego doniosłość podlega odrębnemu zaskarżeniu do sądu (art. 950 k.p.c.). Opis i oszacowanie jako część akt egzekucyjnych jest udostępniany do wglądu dla zainteresowanych osób na dwa tygodnie przed licytacją (art. 953 § 1 pkt 5 k.p.c.).W konsekwencji należy uznać, że protokół
z opisu i oszacowania jest urzędowym dokumentem (art.244 K.p.c.) stwierdzającym, które ruchomości, stanowią przynależność nieruchomości i które licytant nabywa wraz z nią. Dokument taki korzysta z domniemania prawdziwości, a jeżeli ktoś zaprzecza prawdziwości jego treści obowiązany jest to udowodnić (art. 252 k.p.c.).

W ocenie Sądu z uwagi na restrykcyjny charakter postępowania egzekucyjnego, zakresu w jakim egzekucja z nieruchomości dotyka jej przynależności, nie sposób domniemywać. Zarówno dłużnik, wierzyciel, jak i licytanci, muszą dokładnie wiedzieć co komornik sprzedaje. W szczególności dłużnik musi mieć świadomość jakie składniki majątkowe przechodzą na nabywcę, tj. jaki jest zakres egzekucji.

W oparciu o powyższe Sąd wywiódł, że ruchomości będące przynależnościami, lecz nie objęte prawomocnym protokołem opisu i oszacowania nieruchomości, nie stanowią przedmiotu egzekucji, a ich własność - zgodnie z art. 52 k.c. in fine - nie przechodzi na nabywcę licytacyjnego. Taka wykładnia powołanych przepisów czyni zadość wymogom prowadzenia egzekucji w sposób transparentny i najmniej uciążliwy dla dłużnika.

Sąd podniósł, że w treści sentencji postanowienia z dnia 22 kwietnia 2016 roku, wydanego w sprawie I Co 861/15, nie zostały wymienione ruchomości, które L. J. miałaby nabyć wraz z nieruchomością (art. 52 k.c.). Orzeczenie nie wymienia także ruchomości które, jako związane z rzeczą główną podlegają wydaniu na rzecz pozwanej.

W konsekwencji L. i J. J. (1), jako osoby wywodzące skutki prawne
z art. 51 k.c. powinni okoliczność tę udowodnić. Przy czym dowodem stwierdzającym powyższe okoliczności jest protokół opisu i oszacowania nieruchomości.

Pozwani nigdy nie wnosili o załączenie tegoż dokumentu, a tym bardziej nie obalili domniemania jego prawdziwości. W toku niniejszego postępowania pozwani nie wykazali by którakolwiek z ruchomości wskazanych enumeratywnie w piśmie powodów z dnia 27 marca 2017r. była ujęta w protokole opisu i oszacowania nieruchomości. Brak więc dowodu na to,
że którakolwiek z nich stanowiła przynależność licytowaną wraz z nieruchomością.

Z tych względów pozwani nie mogą w trybie art. 344 § 1 kc in fine uchylić się od spełnienia roszczenia przywrócenia powodom naruszonego posiadania ruchomości. Kwestę nabycia przez L. J. własności ruchomości nie objętych sentencją postanowienia
z dnia 22 kwietnia 2016r. mogą rozstrzygnąć w postępowaniu petytoryjnym.

W świetle powyższych ustaleń oraz treści pisma pozwanych z dnia 7 maja 2018r.
Sąd wywiódł, że samowolne zajęcie przez J. J. posesji przy ul. (...), przed upływem terminu wyznaczonego przez komornika, służyło właśnie objęciu we władanie ruchomości, które nie były objęte protokołem opisu i oszacowania. Błędnie przy tym pozwani wywodzą, że takie ruchomości jak: wykładziny, meble, skrzynka na listy, czy też sprzęt rtv
i agd itp. to przynależności nieruchomości. Niezależnie bowiem od tego czy były one na wyposażeniu mieszkania dłużników w chwili zajęcia nieruchomości (czego pozwani nie wykazali) z całą pewnością nie są one potrzebne do korzystania z nieruchomości (art. 51 k.c). Bez wątpienia zwiększają użyteczność domu, lecz korzystanie bez nich z funkcji mieszkalnej budynku jest możliwe, a zatem nie są do tego niezbędne.

Sąd uznał, że w odniesieniu do ruchomości, których wydania żądają powodowie,
że część z nich była w ich posiadaniu samoistnym, zaś te, które stanowiły własność dzieci pozwanych - w posiadaniu zależnym. Jak wynika z zeznań powoda i jego syna, mogli oni korzystać ze wszystkich rzeczy, które dzieci pozostawiły w domu.

Wejście przez J. J. na posesję powodów w październiku 2016r. pozbawiło ich możliwości korzystania z pozostawionych tam ruchomości. Taki stan rzeczy trwa nadal i jest akceptowany przez L. J., pomimo tego, że sama w tych działaniach udziału nie bierze. Rzeczy powodów nadal znajdują się na nieruchomości pozwanej, a ona wiedząc o tym nie wydaje ich tym, których posiadanie bezprawnie zostało naruszone.

Z tych względów Sąd uwzględnił powództwo, orzekając jak w pkt 1 sentencji. Pozwani przyznali, że na terenie nieruchomości przy ul. (...) znajduje się przynajmniej część rzeczy powodów, do których nie mają swobodnego dostępu. Podnosili natomiast kwestie
w sprawie nieistotne, bo dotyczące dobrej lub złej wiary stron.

Sąd oddalił powództwo w zakresie w jakim pozwani zwrócili powodom dwa psy wraz z dokumentami oraz w zakresie dotyczącym drzwi wewnętrznych, wkładu kominkowego oraz 3 zewnętrznych rolet antywłamaniowych, uznając za twierdzeniem powoda, że stanowią one części składowe nieruchomości.

Sąd wskazał, że spór nie przesądza w żaden sposób kwestii własności do rzeczy objętych sporem i niezależnie od tymczasowego uregulowania problemu ich posiadania, spór o własność i roszczenia z tym związane strony mogą toczyć w odrębnym procesie. Bez znaczenia jest również to czy na posesji przy ul. (...) znajdują się wszystkie rzeczy objęte pozwem. Obowiązek wydania rzeczy dotyczy bowiem pozwanych, a nie miejsca w którym powinien być zrealizowany.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Z wyrokiem nie zgodzili się pozwani zaskarżając go co do punktu pierwszego w całości, wnosząc o jego zmianę i oddalenie powództwa także w tej części, a także zaskarżyli rozstrzygnięcie o kosztach wskazując, że nie dali powodu do wytoczenia powództwa, ponieważ podlegało ono bezwzględnemu oddaleniu.

Pozwani wskazali, że ich wejście w posiadanie pozostawionych przez powodów rzeczy ruchomych było tylko i wyłącznie skutkiem ubocznym wprowadzenia pozwanej w posiadanie nieruchomości przez komornika i następczego niezgłaszania się powodów po odbiór pozostawionych rzeczy.

Skarżący podnieśli zarzut naruszenia:

1. art. 344 § 1 zdanie pierwsze kc:

- poprzez nieuwzględnienie przedmiotowej zmiany powództwa z żądania przywrócenia posiadania nieruchomości na żądanie przywrócenia posiadania rzeczy ruchomych, poprzez nieuwzględnienie, że powodowie dobrowolnie zrezygnowali z uczestniczenia w dniu 2 marca 2017 roku w czynności komornika polegającej na wprowadzeniu pozwanej w posiadanie wylicytowanej nieruchomości podczas której mogli odebrać swoje rzeczy; poprzez nieuwzględnienie, że powodowie nie odebrali nowego klucza od komornika zaoferowanego przez pozwaną oraz że w sposób przez siebie zawiniony od 2 marca 2017 roku -
w przywołanych w uzasadnieniu zarzutu sytuacjach - nie zgłaszali się po odbiór rzeczy na warunkach zaproponowanych przez stronę pozwaną;

- poprzez nieuwzględnienie braku legitymacji czynnej powodów w odniesieniu do rzeczy, których posiadaczami były dzieci powodów, a powodowie co najmniej ich dzierżycielami co do zasady niemogącymi korzystać z ochrony posesoryjnej;

2. art. 316 § 1 kpc w związku z art. 187 § 1 pkt 1 i 2 kpc poprzez jego niezastosowanie, skutkujące naruszeniem art. 321 § 1 kpc w sytuacji w której powodowie w sposób nieuprawniony dokonali przedmiotowej zmiany powództwa z żądania nakazania pozwanym przywrócenia posiadania zlicytowanej nieruchomości na wydanie rzeczy ruchomych z których żadna nie należała do kategorii części składowych lub przynależności tej nieruchomości;

3. naruszenie zasady długu odbiorczego przy świadczeniach niepieniężnych przez jej niezastosowanie polegające na przypisaniu pozwanej niespełnienia obowiązku wydania rzeczy ruchomych gdy powodowie się po te rzeczy nie zgłaszają;

4. naruszenie art. 947 § 1 pkt 2 kpc przez błędna wykładnię i uznanie, że w egzekucji
z nieruchomości jej zakres wynika ściśle z treści protokołu opisu i oszacowania i że ten protokół rozstrzyga wiążąco, które rzeczy ruchome stanowią przynależności i które w związku z tym rzeczy licytant nabywa wraz z nieruchomością, natomiast pominięcie że zakres uprawnień nabywcy licytacyjnego wynika wyłącznie z konstytutywnej sentencji postanowienia
o przysądzeniu własności i przepisów prawa materialnego obowiązujących w momencie wydania orzeczenia, w szczególności art. 52 kc;

5. naruszenie art. 998 § 1 kpc w związku z art. 990 i art. 947 § 1 pkt 1 kpc przez błędną wykładnię i uznanie, że pozwana wraz z nabyciem nieruchomości nie nabyła jakichkolwiek rzeczy ruchomych tylko dlatego że nie zostały one wymienione w sentencji postanowienia
z 22 kwietnia 2016 roku o przysądzeniu własności, które nie definiowało użytego w nim pojęcia „nieruchomość”, a więc jego zakres znaczeniowy i skutki użycia należy oceniać zgodnie z przepisami tytułu III księgi pierwszej kodeksu cywilnego;

6. naruszenie art. 52 kc i art. 365 § 1 kpc poprzez nieuwzględnienie, że z mocy prawa przysądzenie własności objęło również przynależności znajdujące się w dniu wydania tego orzeczenia na terenie zlicytowanej nieruchomości, zgodnie z aktualnym na te chwilę zakresem zabezpieczenia hipotecznego, które z mocy art. 84 ustawy o księgach wieczystych i hipotece obciążało zarówno nieruchomości, jak i jej przynależności;

7. naruszenie art. 47 i art. 52 kc oraz art. 85 i 86 ustawy o księgach wieczystych
i hipotece w odniesieniu do rzeczy stanowiących części składowe lub przynależności,
w szczególności wymienione na kartach 291 verte i 292;

8. naruszenie art. 6 kc poprzez nieuwzględnienie, że powodowie zaprzeczający prawu własności pozwanych do niektórych rzeczy obowiązani byli udowodnić przysługujące im do nich prawo własności;

9. naruszenie art. 235 § 1 zdanie 1 ab initio kpc i art. 232 zdanie 2 kc poprzez czynienie ustaleń w oparciu o protokół z opisu i oszacowania sporządzony w ramach postepowania egzekucyjnego w sprawie I Co 861/15, który to dowód nigdy nie został przez Sąd przeprowadzony, a tym bardziej w sposób zgodny z wymaganiami prawa procesowego, ponieważ żadna ze stron o taki dowód nie wnioskowała a sąd nie mógł go przeprowadzić
z urzędu, gdyż to naruszało zasadę kontradyktoryjności, a także poprzez zaniechanie poinformowania stron o takim zamiarze, co pozbawiło strony możliwości odniesienia się do treści tego dokumentu i zgłoszenia stosownych wniosków;

10. uznanie twierdzeń pozwu za wystarczająco udowodnione w drodze ustnego powtórzenia przez powoda na rozprawie co do tego, iż pozwani przez 2 marca 20117 roku przebywali na nieruchomości powodów.

Powodowie w odpowiedzi na apelację wnieśli o jej oddalenie i zasądzenie na ich rzecz solidarnie od pozwanych kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym.

Pozwani w piśmie z dnia 8 marca 2019 roku (data wpływu) wskazali na wyniki przeprowadzonej przez nich weryfikacji rodzajowej i ilościowej wykazu ruchomości objętych treścią zaskarżonego wyroku (pismo k. 441-452).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na częściowe uwzględnienie.

W pierwszym rzędzie, jeszcze przed wyjaśnieniem motywów, jakie legły u podstaw konstatacji Sądu Okręgowego o tym, że zaskarżone wywiedzioną przez pozwanych apelacją orzeczenie wymagało zreformowania, wskazać należało, że mając na uwadze treść art. 382 kpc , sąd drugiej instancji ma nie tylko uprawnienie, ale i obowiązek rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału oraz dokonania własnej, samodzielnej i swobodnej oceny,
w tym oceny zgromadzonych dowodów (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17.04.1998r., II CKN 704/97, OSNC 1998 nr 12, poz. 214). Sąd II instancji nie ogranicza się zatem tylko do kontroli Sądu I instancji, lecz bada ponownie całą sprawę, a rozważając wyniki postępowania przed Sądem I instancji, władny jest ocenić je samoistnie. Postępowanie apelacyjne jest przedłużeniem procesu przeprowadzonego przez pierwszą instancję,
co oznacza, że nie toczy się on na nowo.

Trzeba też pamiętać, że kognicja sądu odwoławczego obejmuje "rozpoznanie sprawy" (a nie tylko środka odwoławczego) i to w taki sposób, w jaki mógł i powinien uczynić to sąd pierwszej instancji (por. uchwałę Sądu Najwyższego 7 sędziów - zasada prawna - z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, OSNC 2008/6/55, Prok. i Pr.-wkł. (...), Biul. SN 2008/1/13, Wspólnota (...), Lex nr 341125). W konstrukcji prawnej rozpoznawania sprawy przez sąd drugiej instancji w wyniku wniesienia apelacji przez stronę lub strony postępowania (uczestnika lub wnioskodawcę w postępowaniu nieprocesowym), w polskiej procedurze cywilnej chodzi o skontrolowanie prawidłowości rozstrzygnięcia sprawy przez sąd pierwszej instancji, a następnie wydanie orzeczenia merytorycznego.

Mając zatem na uwadze charakter postępowania apelacyjnego, które wprawdzie jest postępowaniem odwoławczym i kontrolnym, to jednak zachowuje charakter postępowania rozpoznawczego, Sąd Okręgowy przeanalizował raz jeszcze cały zebrany w sprawie materiał dowodowy, w efekcie czego doszedł do przekonania, że przyjęta przez sąd pierwszej instancji koncepcja rozstrzygnięcia niniejszej sprawy nie była całkowicie prawidłowa, choć nie
z przyczyn wskazywanych przez skarżących.

Sąd Okręgowy nie podziela bowiem oceny pozwanych co do poprawności wniosku
o uchybieniu przez sąd pierwszej instancji normie wynikającej z art. 344 § 1 zdanie pierwsze kc, ponieważ uzasadniająca ten zarzut argumentacja nie pozostaje w związku z jego dyspozycją.

Kontrola instancyjna dotyczy prawidłowości zastosowania przepisów prawa materialnego w odniesieniu do faktów na które powoływali się powodowie dla uzasadnienia dochodzonego roszczenia. Poprawności dokonanych ustaleń apelujący nie kwestionują zwalczając jedynie dokonaną na ich podstawie przez Sad pierwszej instancji ocenę prawną.

Uwadze apelujących jednak uchodzi, iż w świetle jednoznacznego brzmienia art. 344 kc przesłanką wytoczenia powództwa posesoryjnego jest każde samowolne naruszenie posiadania, polegające zarówno na pozbawieniu posiadania, jak i tylko na jego zakłóceniu.
Co do zasady roszczenie to odwołuje się tylko do samego posiadania i jest niezależnie od tego, czy to posiadanie opiera się na jakimkolwiek tytule prawnym. Innymi słowy, roszczenie przewidziane a gruncie art. 344 § 1 zd. 1 k.c. jest „czysto" posesoryjne, powołując się wyłącznie na sam fakt wcześniejszego posiadania i następnie na jego naruszenie wbrew ogólnemu zakazowi z art. 342 k.c. , zgodnie z którym, nie wolno naruszać samowolnie posiadania, chociażby posiadacz był w złej wierze.

Ochrona posesoryjna ma charakter ściśle obiektywny, opierają się na samym fakcie materialnego, behawioralnego naruszenia posiadania bez uwzględnienia sfery mentalnej naruszyciela, a zwłaszcza jego przekonania, że działał zgodnie z prawem albo świadomości bezprawności dokonanego naruszenia. Samowolność naruszenia oznacza obiektywny brak podstawy prawnej dla dokonania naruszenia sfery władztwa posiadacza, która uchylałaby zakaz wynikający z art. 342 k.c. Taką podstawą może być wyłącznie, co wynika z art. 344 § 1 zd. 2 k.c. , prawomocne orzeczenie sądu lub innego powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu państwowego stwierdziło, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem.

Zważając na powyższe Sąd Okręgowy wskazuje, iż w sprawie o naruszenie posiadania znaczenie dla oceny prawidłowości zastosowanego przepisu prawa materialnego ma wyłącznie to, czy powód wykazał fakt posiadania rzeczy i fakt jego samowolnego naruszenia,
a w przypadku kumulatywnego spełnienia tych przesłanek, obowiązkiem staje się uwzględnienie powództwa opartego na art. 344 § 1 k.c. , zaś w niniejszej sprawie niewątpliwym jest, że obydwie te przesłanki zostały spełnione.

Bezspornie bowiem powodowi pozostawali w posiadaniu nieruchomości, której własność pozwana nabyła w drodze licytacji komorniczej na podstawie prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w Sieradzu z dnia 22 kwietnia 2016 roku, wydanego
w przedmiocie przysądzenia własności nieruchomości.

Nie było sporne między stronami, że powodowie posiadania przedmiotowej nieruchomości zostali pozbawieni na skutek działań pozwanej, która objęła w posiadanie nieruchomość, uniemożliwiając tym samym powodom wstęp na jej teren.

W okolicznościach rozpatrywanej sprawy doszło zatem do naruszenia przez pozwanych posiadania spornej nieruchomości przez powodów i co niezwykle istotne – naruszenie to miało charakter bez wątpienia samowolny, ponieważ wyznaczony przez komornika na 9 listopada 2016 roku termin wprowadzenia pozwanej w posiadanie nieruchomości jeszcze nie nadszedł.

Przy tym sąd odwoławczy podkreśla, że pozwani nie przedstawili wskazanego w art. 344 § 1 zd. 2 k.c. , prawomocnego orzeczenia sądu lub innego powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu państwowego stwierdzającego, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem. Sam fakt, że mocą postanowienia Sądu Rejonowego przysądzono na rzecz pozwanej własność przedmiotowej nieruchomości, nie mógł jeszcze prowadzić do wniosku, że mogła ona samowolnie usunąć powodów z terenu nabytej w drodze licytacji komorniczej nieruchomości. Zgodnie z art. 999 § 1 k.p.c. , prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności przenosi własność na nabywcę i jest tytułem do ujawnienia na rzecz nabywcy prawa własności w katastrze nieruchomości oraz przez wpis w księdze wieczystej lub przez złożenie dokumentu do zbioru dokumentów. Prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności jest tytułem wykonawczym do wprowadzenia nabywcy w posiadanie nieruchomości i opróżnienia znajdujących się na tej nieruchomości pomieszczeń bez potrzeby nadania mu klauzuli wykonalności. Przepis art. 791 stosuje się odpowiednio.

Chronologia zdarzeń związanych z przysądzeniem na rzecz nabywcy licytacyjnego prawa własności nieruchomości, nadania temuż orzeczeniu klauzuli wykonalności oraz samych czynności organu egzekucyjnego związanych z przystąpieniem do wykonania tytułu wykonawczego powinna zatem odbywać się w sposób przewidziany regułami zakreślonymi przez przepisy prawa, co w niniejszej sprawie niewątpliwie nie miało miejsca.

Naruszenie przez pozwanych posiadania powodów nie mogło być zatem uznane za zgodne z prawem, albowiem mogliby oni wejść w posiadanie nieruchomości wyłącznie na podstawie tytułu wykonawczego w drodze czynności egzekucyjnych podjętych przez właściwy organ egzekucyjny, a bez wątpienia tak w tej sprawie nie uczynili i bezprawnie, samowolnie pozbawili powodów posiadania nieruchomości.

Te wszystkie okoliczności uwzględniane i oceniane łącznie niewątpliwie prowadzić musiały do konstatacji, iż pozwani rzeczywiście naruszyli posiadanie powodów i naruszenie to miało charakter samowolny oraz bezprawny, co z kolei czynił zasadnym powództwo oparte na art. 344 § 1 k.c. i uzasadniało nakazanie pozwanym przywrócenia powodom naruszonego posiadania.

W okolicznościach faktycznych sprawy brak jest podstaw, by działanie powodów zmierzające do żądania przywrócenia im posiadania utraconego na skutek samowolnego
i bezprawnego działania pozwanych mogłyby być postrzegane przez pryzmat regulacji
art. 5 k.c. , jako uzasadnienie dla odmowy udzielenia im ochrony prawnej. Stosownie
do art. 5 k.c. , nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno- gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Nie można bowiem sankcjonować samowolnego działania nabywcy nieruchomości, który wchodzi w posiadanie nieruchomości nabytej w drodze licytacji w taki sposób jak to uczynili pozwani. Po to jest określony przepisami prawa tryb wejścia przez nabywcę licytacyjnego w posiadanie nieruchomości, aby z niego korzystać i pozwana miała niewątpliwie możliwość, a wręcz obowiązek skorzystania z przewidzianych prawem instytucji i środków prawnych, aby przejąć nabytą nieruchomość. Rozwiązanie przyjęte przez pozwanych nie może być następczo akceptowane przez sąd. W związku z tym Sąd Odwoławczy nie dostrzegł uzasadnienia dla samowolnego działania pozwanej z pominięciem ustawowych procedur, a co za tym idzie stwierdził brak podstaw dla uznania, że skorzystanie przez powodów z ochrony posesoryjnej w przedmiotowej sprawie jest sprzeczne z art. 5 k.c. zwłaszcza, że orzeczenie wydane w tym postępowaniu ma charakter prowizoryczny, m.in. z uwagi na ograniczony zakres kognicji sądu wynikający z przepisu art. 478 kpc .

Bez znaczenia pozostaje także to, czy i na jakiej podstawie pozwani przekazali dalej posiadanie rzeczy należących do powodów innym osobom, ponieważ wytoczenie tego szczególnego powództwa następuje przeciw osobie, która naruszyła posiadanie.

Jeżeli natomiast chodzi o wskazany w apelacji sposób motywowania przez pozwanych zarzutu uchybienia art. 344 kc to podane argumenty nie odnoszą się do treści objętej nim normy prawa, tworzącej podstawę powództwa posesoryjnego i dla oceny prawidłowości jej zastosowania nie mają przez to znaczenia prawnego.

Dodatkowo wskazać należy, iż zmiany powództwa dotyczy przepis art. 193 kpc, jednakże jego treści również Sąd Rejonowy nie uchybił, gdyż powodom przysługiwało uprawnienie do zmiany żądania, a zmiana ta pozostawała w zgodzie z regułami logicznego wnioskowania (argumentum a maiori ad minus - z większego na mniejsze). Będąc uprawnionymi do żądania przywrócenia posiadania nieruchomości powodowie mogli ograniczyć przedmiotowy zakres przysługującego im roszczenia i przejść na żądanie przywrócenia posiadania tylko rzeczy ruchomych, które znajdowały się na nieruchomości.

Odnosząc się do kolejnego zarzutu wskazać należy, iż on także nie zasługiwał na podzielenie. Legitymacja procesowa należy do materialnej podstawy powództwa i przysługuje stronie, która z mocy przepisów prawa materialnego posiada uprawnienie dochodzenia roszczenia. Powodowie byli legitymowani do wytoczenia powództwa posesoryjnego jako byli właściciele nieruchomości, którzy ją posiadali do dnia samowolnego wyzucia ich z tego posiadania przez pozwanych. Sąd Rejonowy prawidłowo wywiódł, że w odniesieniu do ruchomości, których wydania żądają powodowie, że część z nich była w ich posiadaniu samoistnym, zaś te, które stanowiły własność dzieci pozwanych - w posiadaniu zależnym. Jak wynika z zeznań powoda i jego syna, mogli oni korzystać ze wszystkich rzeczy, które dzieci pozostawiły w domu. Braku poprawności takiego ustalenia i wniosku pozwani nie wykazali.

Nie można także podzielić stanowiska skarżących, że Sąd I instancji dopuścił się obrazy art. 316 § 1 kpc w sposób opisany w apelacji. Zgodnie z tym przepisem po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Stan rzeczy, o którym mowa w przepisie to zarówno stan faktyczny ustalony za pomocą zaoferowanych przez stron dowodów, jak i stan prawny. Sąd I instancji nie uchybił wskazanemu przepisowi, bowiem, jak wynika z pisemnego uzasadnienia wyroku, miał na uwadze całokształt okoliczności sprawy, na które składały się okoliczności faktyczne powoływane przez powodów zarówno w pozwie, jak i w toku postępowania. Sąd pierwszej instancji przez zadawanie pytań stronom dążył ku temu, aby strony przytoczyły lub uzupełniły twierdzenia lub dowody na ich poparcie oraz udzieliły wyjaśnień koniecznych dla zgodnego
z prawdą ustalenia podstawy faktycznej dochodzonych przez nie praw lub roszczeń i w ten sam sposób sąd dążył do wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy. Po wyjaśnieniu wszystkich koniecznych okoliczności Sąd wydał wyrok – nie została zatem naruszona norma z art. 316 kpc .

W ocenie Sądu Okręgowego także rozstrzyganie kwestii nawiązującej do przedstawionego w apelacji zarzutu uchybienia przez sąd pierwszej instancji zasadzie długu odbiorczego nie ma dla sposobu rozstrzygnięcia tej sprawy żadnego znaczenia, ponieważ strony tego procesu nie pozostawały w stosunkach umownych. Podział długów na odbiorcze
i oddawcze jest zagadnieniem związanym z wykonywaniem zobowiązań i skutków ich niewykonania. Przepis art.454 k.c. stanowi „jeżeli miejsce spełnienia świadczenia nie jest oznaczone ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione
w miejscu, gdzie w chwili powstania zobowiązania dłużnik miał zamieszkanie lub siedzibę” . W świetle powyższego dług jest odbiorczy, jeśli to wierzyciel powinien zgłosić się u dłużnika po odbiór świadczenia. Dług niepieniężny – jeżeli strony nie umówiły się inaczej i nic innego nie wynika z właściwości zobowiązania – ma więc charakter długu odbiorczego. Pozwani na okoliczność istnienia jakiejkolwiek umowy łączącej ich z powodami nigdy nie wskazywali.

Omówienie pozostałych zarzutów apelacji należy rozpocząć od ponownego podkreślenia okoliczności, którą pozwani konsekwentnie pomijają. Otóż kontroli instancyjnej zostało poddane powództwo unormowane w przepisie art. 344 kc , które nie służy ochronie prawa, lecz stanu faktycznego, jakim jest posiadanie. Powodowie byli więc zwolnieni
z obowiązku dowodzenia własności rzeczy ruchomych, gdyż ich powództwo nie opierało się na tym prawie. Takiego obowiązku nie mieli także pozwani. Wystarczającym było odwołanie się przez powodów do ostatniego spokojnego posiadania rzeczy, które następnie pozwani przejęli poprzez samowolne przejęcie nieruchomości na której terenie się one znajdowały, czemu co do zasady pozwani nie zaprzeczali. Zarzut uchybienia art. 6 kc pozostaje więc bez znaczenia dla oceny zasady zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Z uwagi na przedmiot tego procesu zbędne jest wypowiadanie się w kwestii poprawności wniosków apelujących opartych na zarzucie prawa własności pozwanej do poszczególnych ruchomości, a w szczególności rozstrzyganie o tym w kontekście uregulowania z art. 998 § 1 kpc w związku z art. 990 kpc i art. 947 § 1 pkt 2 kpc. To - czy pozwana stała się właścicielem ruchomości i których - z woli ustawodawcy jest prawnie obojętne w procesie opartym na art. 344 kc, gdyż spór nie dotyczy prawa.

Bezprzedmiotowym było również ustosunkowywanie się do zarzutu naruszenia art. 52 kc i art. 365 § 1 kpc poprzez nieuwzględnienie, że z mocy prawa postanowienie o przysądzeniu własności objęło również przynależności znajdujące się w dniu wydania tego orzeczenia na terenie zlicytowanej nieruchomości. Powtórzyć należy, iż kwestia prawa i powinności jego ochrony pozostaje poza przedmiotem procesu nakierowanego na ochronę stanów faktycznych związanych z posiadaniem, ponieważ kodeks cywilny poprzez art. 342 kc zakazuje samowolnego naruszania posiadania. Samowolne naruszenie posiadania zawsze jest zachowaniem bezprawnym, a tym samym może być uznane za czyn niedozwolony w oparciu o art. 415 k.c. Zakaz samowolnego naruszania posiadania ma charakter bezwzględny i dotyczy obu jego rodzajów – samoistnego i zależnego, co oznacza, że nawet właściciel rzeczy nie może samowolnie naruszać władania rzeczą wykonywanego przez posiadacza. Ochronie prawa własności służy wyłącznie powództwo oparte na przepisie art. 222 kc i tylko poprzez jego wytoczenie przeciwko osobie, która włada faktycznie rzeczą właściciel może taką rzecz odzyskać. Tylko w procesie opartym na art. 222 kc właściciel może dowodzić przysługującego mu prawa własności w oparciu o dokumenty poświadczające takie zdarzenia prawne lub powoływać się na przepisy prawa, z których w jego ocenie taki skutek wynika. Natomiast
w postępowaniu z art. 344 kc kwestie uchybienia art. 47 i art. 52 kc oraz art. 85 i 86 ustawy
o księgach wieczystych i hipotece pozostają więc poza przedmiotem badania sądu odwoławczego.

Natomiast uważna lektura treści uzasadnienia pozwala na wniosek, iż Sąd Rejonowy odwoływał się do treści powyższych norm jedynie w celu dokonania samokontroli poprawności wnioskowania o dopuszczalności uznania określonych ruchomości za rzeczy niestanowiące części składowych nieruchomości lub jej przynależności.

Odnosząc się z kolei do zarzutu naruszenia art. 235 § 1 zdanie 1 ab initio kpc i art. 232 zdanie 2 kpc wskazać należy, iż skarżący pozostają w błędzie co do tego, że Sąd Rejonowy czynił jakiekolwiek ustalenia w oparciu o protokół z opisu i oszacowania, sporządzony
w ramach postępowania egzekucyjnego w sprawie I Co 861/15. Sąd Rejonowy jedynie wywodził o procesowych skutkach niepowołania się przez stronę pozwaną na jego treść.

Jeżeli natomiast chodzi o zarzut dotyczący uznania twierdzeń pozwu za wystarczająco udowodnione w drodze ustnego powtórzenia przez powoda na rozprawie co do tego, iż pozwani 2 marca 2017 roku przebywali na nieruchomości powodów to skarżący nie wyjaśniają jego znaczenia dla wadliwości zaskarżonego rozstrzygnięcia zwłaszcza w kontekście niekwestionowanego ustalenia Sądu, iż pod koniec października 2016 roku pozwana samowolnie weszła w posiadanie nieruchomości, a tym samym naruszyła posiadanie powodów, którzy od tej chwili nie mają wstępu na nieruchomość, co do znajdujących się tam ruchomości i ten stan trwa do chwili obecnej, co było wystarczającą podstawą dla udzielenia powodom ochrony w trybie powództwa posesoryjnego z art. 344 kc.

Zaskarżony wyrok musiał jednak ulec zmianie pomimo tego, że w znacznej części Sąd pierwszej instancji poczynił w sprawie trafne ustalenia faktyczne i na ich podstawie wyciągnął właściwe wnioski, ponieważ zaaprobowanie orzeczenia w takiej postaci jaką nadał mu Sąd Rejonowy prowadziłoby do powstania wyroku, który częściowo byłby niewykonalny.

Egzekucja wyroku zapadłego w wyniku uwzględnienia powództwa posesoryjnego co do zasady następuje w trybie określonym w przepisie art. 1046 kpc . Apelacja zasługiwała zatem na uwzględnienie w zakresie korekty obowiązku wydania powodom tylko tych ruchomości, których istnienie zostało w piśmie z 8 marca 2019 roku przyznane przez pozwanych pod względem przedmiotowym i ilościowym, co skutkowało stosowną zmianą orzeczenia dokonaną przez Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 kpc w sposób określony w sentencji wyroku tegoż Sądu.

Dokonując takiej korekty Sąd drugiej instancji nie podzielił argumentacji Sądu Rejonowego, iż wystarczającym jest oparcie się na twierdzeniach powodów - co do istnienia rzeczy, których wydania domagają się od pozwanych – tylko z tego względu, że nierealne jest wykazanie posiadania kilkuset, enumeratywnie wyliczonych składników całego majątku.
Takiego skutku Sąd nie może domniemywać, powinien on wynikać z ustalenia konkretnych faktów.

Rozstrzyganie sporów w trybie procesu zostało bowiem przez ustawodawcę poddane określonym rygorom i jednym z nich jest uregulowanie art. 6 kc. Powodowie żądając przywrócenia posiadania poprzez wydanie określonych rzeczy, zgodnie z regułą wynikającą
z przywołanego przepisu, obowiązani byli wykazać, że w dacie dokonanego naruszenia dokładnie wszystkie z nich były w ich dyspozycji, w tym także co do wskazywanych ilości. Takiego dowodu nie przeprowadzono, a zatem posiłkując się regułą z art. 229 kpc - zgodnie
z którą fakty przyznane nie wymagają dowodu - sąd drugiej instancji, co do ilości i rodzaju posiadanych przez pozwanych ruchomości, oparł się na przyznaniu dokonanym przez pozwanych w piśmie z 8 marca 2019 roku i odpowiednio do niego skorygował zaskarżony wyrok.

Nie podzielił jednakże ich argumentacji związanej z koniecznością uznania wszystkich wskazywanych przez nich w tym piśmie rzeczy za części składowe nieruchomości lub do niej przynależne.

Sąd Okręgowy wskazuje, że wobec trwałego połączenia urządzeń z rzeczą główną, istniejącego między nimi fizycznego i funkcjonalnego powiązania, jako części składowe nieruchomości zakwalifikował jedynie ruchomości wymienione w wyroku w punktach: 108,287, 291,517,547,567,628,629,630,631. Fizyczne i funkcjonalne powiązanie powoduje,
że tworzą one razem gospodarczą całość, stanowią części składowe jednej rzeczy złożonej, choćby całość ta dała się technicznie łatwo zdemontować (tak trafnie Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 czerwca 2002r., I CK 5/02, Prawo Bankowe 2002/12/17).

Sąd Okręgowy uznał, że stanowią one części składowe nieruchomości zabudowanej i
zgodnie z art. 47 § 2 k.c. nie mogą one być odrębnym przedmiotem własności, a ponadto nie zostały połączone z domem i działką gruntu dla przemijającego użytku ( art. 47 § 3 k.c. ). Ciężar dowodu, że połączenie nie było trwałe, albo dokonano go jedynie dla przemijającego użytku spoczywa na tym, kto odmawia rzeczy charakteru części składowej. Powodowie takiego dowodu nie przeprowadzili. Demontaż tych ruchomości spowodowałby natomiast istotną zmianę nieruchomości.

Sąd Okręgowy z przyjętego przez Sąd Rejonowy spisu wyeliminował także ruchomości wskazane ogólnikowo, w sposób uniemożliwiający ich zindywidualizowanie. Nie wystarczy bowiem za powodami operować ogólnymi nazwami przedmiotów bez ich bliższego oznaczenia, skoro podobnie brzmiące nazwy rzeczy powtarzały się w spisie złożonym przez powodów. Obowiązek powodów polegał na należytym zindywidualizowaniu przedmiotów, których wydania żądali. Obowiązkowi temu nie czyniło zadość żądanie np. wydania mixu ubrań zimowo-letnich, kamionki 200 sztuk, ciuchów zimowych ze 3 kartony, ubrań z szafy i szafek, fajansu, alkoholu, urządzeń pomocnych w kuchni, różnych urządzeń kuchennych, różnych narzędzi, prania czy brudnej bielizny.

Dalej, nawiązując do niedostatecznego oznaczenia przedmiotów objętych żądaniem wydania, Sąd Okręgowy wskazuje konieczność pominięcie niektórych przedmiotów, których nazwy się powtarzały lub zostały zakwalifikowane do wydania pod zbliżonym pojęciem, np. „wykładzina” i odrębnie wymieniana „wykładzina podłogowa”, „pościel” i odrębnie wymieniane „poszewki” lub odrębnie wymienione „prześcieradła” albo odrębnie przywoływane „prześcieradło”.

Niewłaściwe oznaczenie przedmiotów objętych roszczeniem utrudniało czy wręcz uniemożliwiało weryfikację prawdziwości twierdzeń powodów i właściwe ukierunkowanie postępowania dowodowego, nawet jeśliby strona powodowa wykazała należytą inicjatywę dowodową w tym zakresie.

Wprowadzenie zmian w treści zaskarżonego wyroku wymuszała także świadomość możliwości prawnej powołania się na to orzeczenie jako podstawy do czynienia wiążących ustaleń w zakresie ewentualnej odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanych.

Jednocześnie Sąd Okręgowy, podzielając pogląd prawny wyrażony przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 16 marca 2012r., sygn. IV CSK 373/11, LEX nr 1169841, czy wyroku z dnia 29 października 1998r., sygn. II UKN 282/98, OSNP 1999/23/758), wskazuje, iż w uzasadnieniu ograniczył się do zamieszczenia wyłącznie takich elementów, które ze względu na treść apelacji i zakres rozpoznania były potrzebne do rozstrzygnięcia sprawy, odstępując od wyrażania szczegółowego stanowiska do wszystkich poglądów prezentowanych przez stronę apelującą - pozostających w ich ocenie w związku
z wywiedzionym środkiem zaskarżenia, ponieważ nie miały one istotnego znaczenia dla jej rozpoznania.

Tak argumentując Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w sposób opisany w punkcie I od podpunktu A do podpunktu DDD, a na podstawie art. 385 kpc dalej idącą apelację jako bezzasadną oddalił, o czym orzeczono w punkcie II. sentencji wyroku.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w punkcie III. wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. , zgodnie z regułą odpowiedzialności za wynik procesu. Wobec oddalenia apelacji pozwanych co do zasady zostali oni obciążeni obowiązkiem zwrotu solidarnie powodom poniesionych przezeń kosztów zastępstwa procesowego przed sądem drugiej instancji, ustalonych na podstawie § 5 pkt 4 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku
w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800)

E. A. J. S.