Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 18 marca 2019 r.

Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 4 marca 2019 r. w Giżycku

na rozprawie

sprawy z wniosku J. B. (1)

z udziałem J. B. (2), Powiatu (...), S. B.

o rozgraniczenie

postanawia:

1.  Między nieruchomościami położonymi w G. przy ul. (...) oraz ul. (...) stanowiącymi:

- działki numer (...) zapisanymi w księdze wieczystej (...),

- działkę numer (...) zapisaną w księdze wieczystej (...),

- działki numer (...) zapisanymi w księdze wieczystej (...)

ustala granice według linii biegnącej punktami 73-01522, 73-01521, 73-01505, 73-01504 oznaczonych na szkicu granicznym opinii z dnia 30 czerwca 2016r. biegłego A. D. stanowiącej integralna część orzeczenia

2.  Zasądzić od uczestników J. B. (2) i S. B. na rzecz wnioskodawcy kwotę 200 złotych (dwieście złotych) tytułem zwrotu opłaty sądowej

3.  Zasądzić od uczestników J. B. (2) i S. B. na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Giżycku) kwotę 1867,48 zł (jeden tysiąc osiemset sześćdziesiąt siedem złotych 48/100) tytułem zwrotu kosztów opinii biegłych.

4.  Pozostałe koszty postępowania wnioskodawca i uczestnicy ponoszą we własnym zakresie.

SSR Marek Makowczenko

Sygn. akt I Ns 534/17

UZASADNIENIE

W dniu 9 listopada 2017 r. Urząd Miejski w G. przekazał Sądowi Rejonowemu w Giżycku sprawę nr WM.6830.01.2016.JK w przedmiocie rozgraniczenia nieruchomości opisanej w księdze wieczystej nr (...) stanowiącej własność J. B. (1) oraz nieruchomości opisanej w księdze wieczystej nr (...) stanowiącej współwłasność J. B. (2) i S. B. oraz nieruchomości opisanej w księdze wieczystej (...) stanowiącej własność Powiatu (...).

W toku postępowania przed Sądem pełnomocnik wnioskodawcy J. B. (1) domagał się dokonania rozgraniczenia wskazanych nieruchomości wskazując, iż przebieg granicy jest sporny. Podał, iż akceptuje treść opinii biegłego R. N. sporządzonej na potrzeby postępowania rozgraniczeniowego prowadzonego w trybie administracyjnym. Nadto twierdził, iż powierzchnia nieruchomości wynikająca z przedmiotowej opinii jest zgodna z powierzchnią ujawnioną w zasobie ewidencji gruntów Starostwa Powiatowego w G. oraz w księgach wieczystych.

Uczestnicy postępowania J. B. (2) i S. B. kwestionowali sporządzoną opinię w zakresie powierzchni nieruchomości stanowiącej przedmiot ich współwłasności. Uczestnicy nie zgodzili się na różnicę błędu w granicach 10 cm. Twierdzili, iż działka ma 6 m szerokości, a nie 5,90 m. Podnosili, iż biegły nie wziął pod uwagę grubości murów pomiędzy nieruchomościami.

Uczestnik Powiat (...) nie zajął stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 15 września 1969 r. Prezydium Powiatowej Rady Narodowej ustanowiło na rzecz uczestnika postępowania J. B. (2) użytkowanie wieczyste działki gruntu oznaczonej nr (...) (następnie nr geod. 286) o powierzchni 193 m ² położonej w G. przy ulicy (...). Od strony wschodniej nieruchomość graniczyła z ulicą (...), zaś od strony zachodniej z ulicą (...).

Uczestnik postępowania na przedmiotowej działce wybudował dom jednorodzinny w zabudowie szeregowej na podstawie decyzji Prezydium Powiatowej Rady Narodowej z dnia 03.04.1970 r. nr (...).6-60-601/21/70 o pozwoleniu na budowę zachowując linię zabudowy I – ego segmentu położonego przy ulicy (...) oraz zgodnie z planem realizacyjnym. Garaż oraz wejście do budynku usytuowane zostało od strony ulicy (...).

( dowód : akta notarialny Rep. A Nr (...) – k. 83-86, karta inwentaryzacyjna – k. 12, protokół zdawczo-odbiorczy – k. 13, decyzja o pozwoleniu na budowę – k. 10, decyzja o lokalizacji szczegółowej – k. 11, mapa sytuacyjna – k. 15, plan realizacyjny – k. 88-89, z akt KW (...) wniosek o założenie księgi wieczystej – k. 1, opis nieruchomości – k. 2, umowa z 15.09.1969 r. – k. 7-8)

Bezpośrednio z nieruchomością uczestników postępowania graniczy działka nr (...) stanowiąca własność wnioskodawcy J. B. (1). Na części przedmiotowej nieruchomości posadowiony jest budynek jednorodzinny w zabudowie szeregowej przylegający od strony południowej do budynku uczestników postępowania. Budynki mają wspólną ścianę fundamentową oraz cokół betonowy usytuowany wzdłuż wjazdów do garaży. Od strony ulicy (...) nieruchomości rozdziela metalowe ogrodzenie na betonowych fundamentach. Od strony ulicy (...) nieruchomości nie są odgrodzone.

( dowód : wydruk z kw (...) – k. 293-296, protokół z oględzin nieruchomości – k. 311, z akt KW (...)– wniosek o założenie księgi wieczystej – k. 1, opis nieruchomości – k. 2, umowa z 15.09.1969 r. – k. 7-8)

Przebieg granicy działek nr (...) został przyjęty podczas założenia ewidencji gruntów w 1972 r. Następnie na podstawie operatu technicznego z wykonania odnowienia ewidencji gruntów miasta G. nr 011.00-674/00 z 1991 r. dokonano przenumerowania wszystkich działek oraz ponownego obliczenia powierzchni, w tym powierzchnię działki nr (...) zmniejszono z 0,0193 ha do 0,0191 ha, zaś zwiększono powierzchnię działki sąsiedniej nr (...) z 0,0194 ha do 0,0196 ha. Powierzchnia działki nr (...) pozostała bez zmian. W dniu 22.06.1989 r. właściciele działek nr (...) przyjęli bez zastrzeżeń opisaną wyżej powierzchnię nieruchomości poprzez złożenie własnoręcznych podpisów pod protokołem ustalenia i ogłoszenia stanu władania w określonych w ewidencji gruntów granicach działek.

( dowód : wykaz zmian gruntowych – k. 66, wypis z rejestru gruntów – k. 67, uzupełniający protokół ustalenia i ogłoszenia stanu władania – k. 226, opinia w sprawie rozgraniczenia nieruchomości – k. 328-339, przesłuchanie biegłego – k. 375-376, z akt KW (...) karta inwentaryzacyjna – k. 27, wykaz zmian gruntowych – k. 29-30, 32-33, wypis z rejestru gruntów – k. 34; z akt KW (...) – wykaz zmian gruntowych – k. 31-32, karta inwentaryzacyjna – k. 35)

Na mocy umowy darowizny z dnia 2 maja 2008 r. współwłaścicielką nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) do ½ części stała się uczestniczka postępowania S. B..

( dowód : wydruk z kw (...) – k. 297-300)

Przebieg granicy od strony ulicy (...) pomiędzy wskazanymi nieruchomościami jest sporny z uwagi na brak znaków geodezyjnych.

(okoliczność bezsporna)

W 2015 r. w (...) Ośrodku (...) zostały zarejestrowane trzy zgłoszenia prac geodezyjnych dotyczących wznowienia granic nieruchomości stanowiącej działkę nr (...). Żadne z nich nie zakończyło się złożeniem operatu technicznego.

( dowód : pismo z 30..09.2016 r. – k. 284, pismo z 04.10.2016 r. – k. 283)

W dniu 14.09.2016 r. wnioskodawca J. B. (1) złożył do Burmistrza Miasta G. wniosek o rozgraniczenie sąsiadujących ze sobą nieruchomości oznaczonych numerami geodezyjnymi działek (...) położonych kolejno przy ulicy (...) podając, iż przebieg granicy jest sporny.

( dowód : wniosek o rozgraniczenie – k. 286, postanowienie o wszczęciu postępowania – k. 278)

Decyzją z dnia 10.10.2017 r nr WM.6830.01.2016.JK Burmistrz Miasta G. postanowił zatwierdzić granicę nieruchomości oznaczonej numerami geodezyjnymi (...) z nieruchomością sąsiednią oznaczoną numerem geodezyjnym działki (...). W toku tego postępowania organ ustalił, iż na skutek odnowienia ewidencji gruntów z 1991 r. działka nr (...) o powierzchni 0,0385 ha nie uległa zmianie, zaś powierzchnia działki nr (...) stanowiąca 0,0193 ha została skorygowana do powierzchni 0,0191 ha (-2 m ²). Jednocześnie powierzchnia działki nr (...) o powierzchni 0,0194 ha po korekcie uzyskała powierzchnię 0,0196 ha (+2 m ²). Upoważniony geodeta R. N. stwierdził, iż aktualna powierzchnia nieruchomości jest zgodna z powierzchnią ujawnioną w zasobie ewidencji gruntów oraz księgach wieczystych.

Odwołanie od przedmiotowej decyzji wnieśli uczestnicy postępowania.

( dowód : decyzja o rozgraniczeniu wraz z potwierdzeniami odbioru – k. 47-54, postanowienie o wysokości kosztów postępowania rozgraniczeniowego wraz z potwierdzeniami odbioru – k. 40-41, zawiadomienie o zakończeniu postępowania wraz z potwierdzeniami odbioru – k. 56-62, zawiadomieniu o sprostowaniu omyłki – k. 64-65, notatka z dn. 31.08.2017 r. – k. 93, wypis z rejestru gruntów dz. nr 286 – k. 94, wypis z rejestru gruntów dz. nr 286 – k. 285, 281/4 – k. 95, wypis z rejestru gruntów dz. nr 291 – k. 96, wypis z rejestru gruntów dz. nr 253/2 – k. 97, pisma z 11.08.2017 r. – k. 114-115, oświadczenie z 11.08.2017 r. – k. 118, zawiadomienie z 10.08.2017 r. – k. 119-120, zawiadomienie o zakończeniu postępowania z 27.07.2017 r. – k. 123-128, operat techniczny – k. 130-169, protokół graniczny z opinią geodezyjną – k. 215-228, opinia w sprawie rozgraniczenia nieruchomości – k. 328-339, odwołanie z 31.10.2017 r. – k. 8)

Sąd zważył, co następuje:

Postępowanie rozgraniczeniowe toczące się przed sądem cywilnym na podstawie art. 153 k.c. poprzedza etap postępowania administracyjnego uregulowanego w przepisach ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. 2017 r., poz. 2101). Przepis art. 33 ust. 3 w/w ustawy przewiduje możliwość żądania przez stronę postępowania administracyjnego niezadowoloną z ustalenia przebiegu granicy w drodze decyzji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) przekazania sprawy sądowi – co miało miejsce w niniejszej sprawie.

Istota rozgraniczenia polega na wyodrębnieniu nieruchomości z innych otaczających ją gruntów przez ustalenie zasięgu prawa własności w stosunku do gruntów sąsiadujących. Rozgraniczenie nieruchomości następuje w oparciu o kryteria określone w art. 153 k.c., przy czym znajdują one zastosowanie w takiej kolejności w jakiej wymienione są w przepisie, bowiem wyłączają się wzajemnie (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2019 r., IV CSK 388/18, nr Lex 2640513). W pierwszej kolejności należy ustalić granicę na podstawie aktualnego na dzień orzekania stanu prawnego – stosownie do tytułów własności przysługujących właścicielom gruntów. Ustalenie stanu prawnego następuje w oparciu o dane wynikające z aktów notarialnych, wypisów lub odpisów orzeczeń, dane z ksiąg wieczystych, z ewidencji gruntów i budynków, map, planów, szkiców i wykazów zmian gruntowych oraz innych dokumentów pomiarowych, obliczeniowych i opisowych pozwalających na ustalenie przebiegu granic (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 1998 r., III CKN 308/97, nr Lex 319233). Rodzaje dokumentów stanowiących podstawę ustalania przebiegu granic oraz sposób i tryb wykonywania przez geodetę czynności ustalania przebiegu granic szczegółowo określa § 5 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz (...) z dnia 14 kwietnia 1999 r. w sprawie rozgraniczania nieruchomości (Dz. U. z 1999 r. Nr 45, poz. 453). Jeżeli stan prawny daje się ustalić, to granica winna być ustalona zgodnie z przebiegiem linii granicznych wskazanych w dokumentach, które sąd uzna za miarodajne. W przypadku, gdy stanu prawnego nie można ustalić, ustalenie granic powinno nastąpić według spokojnego posiadania, a gdy takie ustalenie jest niemożliwe, to dopuszczalne jest ustalenie granicy z uwzględnieniem wszelkich okoliczności.

W pierwszej kolejności należało zatem ustalić na podstawie dokumentów i innych dowodów, jaki jest zakres prawa własności wnioskodawcy i uczestników postępowania. W niniejszej sprawie wynika on z treści ksiąg wieczystych wskazanych nieruchomości oraz dokumentów określających położenie punktów granicznych i przebieg granic nieruchomości – tj. operatu założenia ewidencji gruntów z lat 1968-1971 (k. 140), zarysu pomiarowego do mapy zasadniczej - operat techniczny nr 27/81/83 z 1983 r. (k. 225), uzupełniającego protokołu ustalenia i ogłoszenia stanu władania - operat techniczny nr 011.00- (...) z 1991 r. (k. 226). Wskazane dokumenty stanowią podstawę ustalania przebiegu granic nieruchomości zgodne z § 3, 4, 5 ust. 1 i 2 w/w rozporządzenia w sprawie rozgraniczania nieruchomości.

Odnosząc się do zarzutów uczestników postępowania w przedmiocie zmiany powierzchni stanowiącej ich własność nieruchomości wskazać należy, iż wnioskodawca i uczestnik postępowania uczestniczyli w dniu 22.06.1989 r. w spisie protokołu ustalenia granic i bez zastrzeżeń przyjęli do wiadomości powierzchnię działek w granicach określonych danymi w ewidencji gruntów (odpowiednio 0,0385 ha i 0,0193 ha). Strony postępowania nie kwestionowały wiarygodności protokołu ustalenia i ogłoszenia stanu władania w określonych w ewidencji gruntów granicach działek (k. 226). Odnowienie ewidencji gruntów miasta G. nastąpiło na podstawie przepisów rozdziału 4 zarządzenia Ministrów Rolnictwa i (...) z dnia 20 lutego 1969 r. w sprawie ewidencji gruntów (M. P. Nr 11, poz. 98 z późn. zm.) i polegało na wykonaniu nowych pomiarów szczegółowych, zaś ustalony stan został ujawniony w ewidencji gruntów. Z dokumentem tym ustawodawca związał skutek wiążącego ustalenia stanu prawnego danych działek gruntu. Od tego czasu nie były podejmowane żadne czynności prawne, które kreowałyby odmienny stan prawny granic tych nieruchomości.

Granicę między nieruchomościami można zatem stwierdzić według stanu prawnego i zgodnie ze stanem prawnym winna ona przebiegać według linii z punktami granicznymi 73- (...), 73- (...), 73- (...), 73- (...) na szkicu graficznym wykonanym przez biegłego A. D. w dniu 30.06.2018 r. W sporządzonej opinii biegły podał, iż przebieg granicy wynikającej z ewidencji przebiega zgodnie z użytkowaniem. Zaznaczyć na marginesie należy, że występowanie wątpliwości co do stanu prawnego nie oznacza, że stanu prawnego nie da się ustalić ( vide postanowienie SN z dnia 6 maja 1974 r., III CRN 81/74, OSNCP 1975, nr 4, poz. 65). Ustalenie stanu prawnego wymaga uwzględnienia przez sąd wszelkich środków dowodowych. W przedmiotowej sprawy wynikał on z wymienionych wyżej dokumentów określających przebieg granic nieruchomości, która została odwzorowana przez biegłego geodetę w terenie. Sąd nie znalazł podstaw do zakwestionowania przywołanej opinii, bowiem była ona rzetelna, pełna i jasna. Strony w wyznaczonym przez Sąd terminie nie wzniosły merytorycznych uwag do treści opinii.

Biorąc zatem pod uwagę treść sporządzonej w sprawie opinii Sąd postanowił ustalić granice zgodnie ze sporządzonym przez biegłego szkicem granicznym stanowiącym integralną część opinii.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 2 k.p.c. nakładając na uczestników postępowania obowiązek zwrotu kosztów postępowania na rzecz wnioskodawcy. Sąd stwierdził, iż w niniejszej sprawie interesy wnioskodawcy i uczestników były ze sobą sprzeczne, bowiem oczekiwali ustalenia granicy w różnym kształcie, przy czym żądanie przekazania sprawy sądowi zgłoszone przez uczestników było bezzasadne, bowiem ustalenia biegłego powołanego w przedmiotowej sprawie pokrywały się z ustaleniami geodetów upoważnionych w postępowaniu administracyjnym.

W sprawie pozostały także do rozliczenia nieuiszczone koszty sądowe tymczasowo poniesione przez Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Giżycku w łącznej wysokości 1.867,48 zł tytułem wynagrodzenia biegłego sądowego. Sąd ocenił, że obowiązek pokrycia nieuiszczonych kosztów sądowych powinien obciążać uczestników postępowania w całości. W konsekwencji Sąd zasądził od uczestników na rzecz Skarbu Państwa koszty opinii biegłych na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Giżycku.