Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II K 134/18

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Oskarżony D. D. prowadził działalność gospodarczą w zakresie projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków pod nazwą Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe (...) z siedzibą w P.. Swą działalność oskarżony prowadził w okresie od 15.12.2003 r do 15.11.2009 r kiedy to dokonał jej wyrejestrowania. W dniu 01.07.2010 r oskarżony wznowił działalność gospodarczą. Zatrudniał wówczas między innymi Z. D. , S. W. , D. L. M. M. oraz Ł. Ł.. Firmę (...) w trakcie jej istnienia trapiły problemy finansowe. Oskarżony miał kłopoty z wypłacalnością. D. D. ciął koszty prowadzonego przez siebie podmiotu gospodarczego w ten sposób, że uporczywie nie odprowadzał składek na ubezpieczenie społeczne , zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za zatrudnianych przez siebie pracowników. Oskarżony nie odprowadził składek za następujących pracowników:

- za Z. D. za okres styczeń – luty 2011r

- za S. W. za okres od kwietnia 2011 r do stycznia 2013r

- za D. L. za styczeń 2011 r oraz za okres od czerwca do grudnia 2012 r

- za M. M. za okres od kwietnia 2011 r do listopada 2012 r

- za Ł. Ł. za styczeń 2011 r

Uchylając się od odprowadzania składek oskarżony doprowadził do zadłużenia na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. w kwocie 45 748,47 zł. D. D. wyrejestrował działalność gospodarczą z dniem 01 lutego 2013 r.

( dowód: zeznania świadków : Ł. Ł. k. 34v,171-171v; A. O. k.15,171v ; M. M. k.23v,181v ; zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa z zestawieniami zadłużenia k. 1-5; wyrejestrowanie płatnika składek (...) k. 6,8; zgłoszenie zmiany danych płatnika (...) k.7,9; dane płatnika k.10,11; rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem M. M. k. 27; umowa o pracę M. M. k. 28, 29; świadectwo pracy M. M. k.30-32; umowa o pracę Ł. Ł. k. 38; rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem Ł. Ł. k. 39; świadectwo pracy Ł. Ł. k. 40; zestawienia należnych składek k. 50-65; wniosek o rozłożenie na raty należności z tytułu składek (...) k. 85-90; kserokopia faktury VAT z 13.05.2011 r k. 97; informacja ZUS k. 144,178; wyjaśnienia oskarżonego k. 96,170v-171)

Oskarżony D. D. składając wyjaśnienia w postępowaniu przygotowawczym przyznał się do stawianego mu zarzutu. Wyjaśnił , że w czasie prowadzenia firmy zatrudniał różnych pracowników. W roku 2011 wykonywał budynek dla firmy (...) w P. . Za wykonanie drugiego etapu budowy wystawił fakturę na kwotę 24 600 zł . Kontrahent odmówił wypłaty należności z uwagi na stwierdzone usterki budowlane. Zapłaty nie dokonano, mimo że firma oskarżonego naprawiła usterki. Oskarżony wpadł wówczas w problemy finansowe. Aby zapłacić wynagrodzenia pracownikom żona oskarżonego zaciągnęła kredyt bankowy. D. D. na miał pieniędzy aby zapłacić należne składki ZUS. W późniejszym okresie oskarżony nawiązał współpracę z firmą (...) z B. , dla której wykonywał roboty budowlane na lotnisku w M. jako podwykonawca. Firma ta również nie rozliczyła się z D. D.. Brak opłaty należnych składek nie wynikał z uporczywości , lecz z braku środków finansowych. W lutym 2018 r oskarżony zwrócił się do ZUS z wnioskiem o rozłożenia zaległości na raty. (k.96).

Wyjaśniając przed sądem D. D. nie przyznał się do zarzuconego mu przestępstwa. Wyjaśnił, że utracił płynność finansową w latach wskazanych w akcie oskarżenia. Przyznał również , że miał problemy podatkowe z Urzędem Skarbowym. Nie sądził się ze swoimi kontrahentami o zapłatę , ponieważ nie miał pieniędzy na sprawy sądowe (k.170v-171).

Sąd zważył, co następuje:

Wyjaśnienia oskarżonego są w znacznej mierze prawdziwe. Zdaniem sądu przyczyną uchylania się oskarżonego od opłacania składek na ubezpieczenie oraz Fundusz Pracy była zła sytuacja finansowa prowadzonego przez niego podmiotu. W tym zakresie wyjaśnienia D. D. są zbieżne z zeznaniami przesłuchanych pracowników Ł. Ł. (k. 34v,171-171v) oraz M. M. (k.23v,181v) . Z zeznań świadków wynika , że w firmie (...) były problemy z płynnością finansową, co było powodem odejść pracowników. Nie można natomiast zgodzić się ze stwierdzeniem oskarżonego , że problemy z finansami w firmie rozpoczęły się od chwili gdy prezes spółki (...) odmówił zapłaty faktury z dn.13.05.2011 r opiewającej na kwotę 24 600 zł (kopia faktury k.97). Należy zauważyć, że oskarżony nie odprowadzał należnych składek w okresie wcześniejszym . W czasie gdy D. D. reaktywował działalność gospodarczą dnia 01.07.2010 r ciążyły już na nim zaległości na rzecz ZUS z tytułu niezapłaconych składek za wcześniejszy okres prowadzonej działalności . Ze złożonego przez oskarżonego w dniu 08 lutego 2018 r wniosku o rozłożenie na raty należności z tytułu składek wynika, że zadłużenie na rzecz ZUS sięga okresu od października 2007 r (k. 86). Zatem przyjąć należy, że nieopłacona faktura, której kopię złożył oskarżony do akt sprawy , nie była głównym źródłem jego problemów.

Sąd nie miał wątpliwości odnośnie prawdomówności świadków Ł. Ł. (k. 34v,171-171v) oraz M. M. (k.23v,181v). Jak wyżej zauważono zeznania świadków korespondują z wyjaśnieniami oskarżonego. D. D. rozliczył się ze swoimi pracownikami jeśli chodzi o ich wynagrodzenia. Sąd dał również wiarę zeznaniu świadka A. O. (k.15,171v). Zeznanie świadka miało niewielkie znaczenie dla ustaleń w sprawie.

Sąd dał wiarę pozostałym dokumentom ujawnionym podczas przewodu sądowego. Nie ujawniły się okoliczności nakazujące wątpić w prawdziwość zawartych w nich informacji.

Na podstawie zebranego materiału dowodowego sąd przyjął, że oskarżony D. D. w okresie od stycznia do lutego 2011 r oraz w okresie od kwietnia 2011 r do stycznia 2013 r w P. , prowadząc działalność gospodarczą pod nazwą PP-UH (...) w zakresie realizacji projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków , uporczywie naruszał prawa zatrudnionych przez siebie pracowników wynikające z ubezpieczenia społecznego w ten sposób, że nie dopełnił ustawowego obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w części obciążającej ubezpieczonych pracowników oraz w części finansowanej przez płatnika , składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz składek na Fundusz Pracy i Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w ten sposób , że nie odprowadził składek za następujących pracowników:

- za Z. D. za okres od stycznia do lutego 2011r;

- za S. W. za okres od kwietnia 2011 r do stycznia 2013 r;

- za D. L. za styczeń 2011 r oraz za okres od czerwca do grudnia 2012 r

- za M. M. za okres od kwietnia 2011r do listopada 2012r

- za Ł. Ł. za styczeń 2011 r

doprowadzając do zadłużenia w łącznej kwocie 45 748,47 zł na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych , czym działał na szkodę wymienionych pracowników oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.. Aby można było mówić o uporczywym naruszaniu praw pracowniczych, powinno ono charakteryzować się dwiema cechami, które muszą wystąpić łącznie. Po pierwsze, długotrwałością uchybiania owym prawom, co może przybrać postać ciągłego lub powtarzającego się ich nierespektowania. Wymaga przy tym podkreślenia, że długotrwałość zawsze musi być ustalana w odniesieniu do realiów konkretnej sprawy, nie zaś utożsamiana z jakimś abstrakcyjnie wyznaczonym okresem czasu. Po drugie, specyficznym nastawieniem psychicznym sprawcy, które można określić mianem zawziętości (nieustępliwości). (zob. Komentarz do art. 218 kk pod red. Ryszarda Stefańskiego). W ocenie sądu czyn przypisany D. D. charakteryzował się tak rozumianą uporczywością. Reaktywując działalność gospodarczą z dniem 01.07.2010 r oskarżony był świadom, że ciążą na nim nieuregulowane , dość znaczne zobowiązania na rzecz ZUS sięgające okresu od października 2007 r. Wydaje się, że D. D. chcąc kontynuować działalność na własny rachunek i ryzyko, powinien najpierw uporządkować sprawy ze swym głównym wierzycielem. Nadto o nastawieniu oskarżonego wobec zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek świadczy jego zachowanie po popełnionym czynie. D. D. zawarł porozumienie z wierzycielem i wywiązuje się z uzgodnionych rat. Uczynił to jednakże dopiero w lutym 2018 r gdy w jego sprawie wdrożono postępowanie karne . W tej sytuacji podnoszony przez oskarżonego argument trudnej sytuacji finansowej prowadzonego przez niego podmiotu nie jest czynnikiem przesądzającym o braku zawinienia po jego stronie. Okoliczność ta występowała od chwili wznowienia działalności gospodarczej w lipcu 2010 r.

Prawa pracownika wynikające z ubezpieczenia społecznego są ściśle skorelowane z obowiązkami płatnika składek oraz ubezpieczyciela i dotyczą przede wszystkim zgłoszenia pracownika do ubezpieczenia, opłacania składek, ustalania prawa do świadczeń, a także wypłacania świadczeń (zob. Komentarz do art. 218 kk pod red. Ryszarda Stefańskiego). W myśl art. 13 pkt 1 ustawy z 13.10.1998 r o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 2015.121 j.t) pracownicy od dnia nawiązania stosunku pracy do daty jego ustania podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu , rentowemu , chorobowemu i wypadkowemu . Według art. 46 ust. 1 ustawy płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych , rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. W myśl art. 47 ust 1 pkt 1 ustawy płatnik opłaca składki za dany miesiąc nie później niż do dnia 10 dnia następnego miesiąca - dla osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie za siebie. Z kolei według art. 47 ust. 1 pkt 3 ustawy do 15 dnia następnego miesiąca składki winni zapłacić pozostali płatnicy. Czyn oskarżonego D. D. sąd zakwalifikował jako występek noszący znamiona przestępstwa opisanego w art. 218 § 1a kk.

Wymierzając karę sąd wziął pod uwagę granice ustawowego wymiaru kary. Czyn przypisany oskarżonemu cechuje się znacznym stopniem społecznej szkodliwości. Oskarżony chcąc złagodzić skutki niekorzystnych dla jego firmy zdarzeń gospodarczych postanowił nie płacić należnych składek na ubezpieczenie za zatrudnionych przez siebie pracowników. Zachowaniem swym działał na szkodę pracowników oraz spowodował zadłużenie na rzecz ubezpieczyciela – (...) Oddział w O. . Pod uwagę sąd wziął również okres czasu, w którym oskarżony uchylał się od odprowadzania należnych składek. Zachowanie oskarżonego nie było również uczciwe wobec innych uczestników obrotu gospodarczego , którzy mimo trudności gospodarczych , wywiązują się z obowiązków na rzecz ZUS. Sąd dostrzegł również, że oskarżony ostatecznie zawarł porozumienie z ubezpieczycielem i terminowo wywiązuje się z uzgodnionych rat. Na korzyść D. D. sąd poczytał nadto jego niekaralność w czasie popełnienia przypisanego mu przestępstwa oraz złożenie w miarę na ogół szczerych wyjaśnień . Oskarżony został wprawdzie skazany na mocy wyroku SR w Piszu z dnia 14.06.2018 r w sprawie sygn. II K 193/18 za czyn z art. 233 § 1 kk (k. 161). Skazanie to jednak nastąpiło po dacie popełnienia czynu będącego przedmiotem postępowania. Na podstawie przepisu art. 218 § 1a kk przy zastosowaniu art. 33 § 1 i 3 kk sąd wymierzył oskarżonemu za popełnienie przypisanego mu przestępstwa karę 80 stawek dziennych grzywny , gdzie wysokość jednej stawki równoważna jest kwocie 10 zł. Uznano , że orzeczona kara jest sprawiedliwą reakcją wobec ujawnionych okoliczności przypisanego mu czynu . D. D. osiąga dochody z prac dorywczych . Zdaniem sądu orzeczoną grzywnę będzie w stanie zapłacić.

Na podstawie art. 46 § 1 kk sąd orzekł wobec oskarżonego obowiązek naprawienia szkody w kwocie 45 278,72 zł na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O..

Na podstawie art. 627 kpk sąd zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego kwotę 840 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego świadczonego przez radcę prawnego zgodnie ze złożonym wnioskiem. Zasądzona kwota zgodna jest ze stawką wynikającą z przepisu § 11 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.01.2015 r w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 poz. 1804).

O kosztach sądowych orzeczono w pkt IV wyroku obciążając nimi oskarżonego w całości.

ZARZĄDZENIE

- (...)

-(...);

- (...)

(...)