Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2018r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku III Wydział Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Gajewski (spr.)

SSO Joanna Wiecka – Jelińska

del. SSR Łukasz Zioła

Protokolant: sekr. sąd. Maciej Mądziel

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2018r. w Gdańsku

na rozprawie

sprawy z powództwa A. K.

przeciwko H. G.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni

z dnia 23 listopada 2017r. r. o sygnaturze akt I C 928/17

uchyla zaskarżony wyrok, znosi postępowanie od dnia 23 listopada 2017r. i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

SSO Joanna Wiecka – Jelińska SSO Krzysztof Gajewski del. SSR Łukasz Zioła

Sygn. akt III Ca 730/18

UZASADNIENIE

Powódka A. K. wniosła pozew przeciwko H. G. o zapłatę kwoty 1941, 87 zł. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14 czerwca 2017 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, iż jest właścicielem lokalu położonego w G. przy ulicy (...). Powódka nabyła własność lokalu na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie o sygn. (...). Pozwana nie opuściła lokalu w terminie wskazanym w orzeczeniu Sądu i nie ponosi opłat za lokal na rzecz Wspólnoty. Opłaty zostały uregulowane przez powódkę w kwocie dochodzonej pozwem i pomimo wezwania do zapłaty pozwana tych należności nie uregulowała. Jako podstawę prawną pozwu powódka wskazała art. 18 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów.

Pozwana H. G. nie złożyła odpowiedzi na pozew.

Wyrokiem z dnia 23 listopada 2017r. wydanym na posiedzeniu niejawnym Sąd Rejonowy:

I.  zasądził od pozwanej H. G. na rzecz powoda A. K. kwotę 1941 zł. 87 gr. (jeden tysiąc dziewięćset czterdzieści jeden złotych 87/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14 czerwca 2017 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądził od pozwanej H. G. na rzecz powoda A. K. kwotę 1015 zł. ( jeden tysiąc piętnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd I instancji ustalił, że powódka jest właścicielem lokalu położonego w G. przy ulicy (...). Powódka nabyła własność lokalu na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 26 kwietnia 2016 roku w sprawie o sygn. (...). Zgodnie z punktem VII postanowienia pozwana zobowiązana była do opuszczenia lokalu w terminie 7 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia. Postanowienie z dnia 26 kwietnia 2016 roku uprawomocniło się w dniu 18 maja 2016 roku.

Powódka poniosła opłaty na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej od grudnia 2016 roku do maja 2017 roku łącznie w kwocie 1941, 87 zł. Powódka wezwała pozwana do zapłaty powyższej kwoty, przy czym pozwana dobrowolnie tej kwoty nie uregulowała.

Powyższy stan faktyczny Sąd I instancji ustalił zasadniczo na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez powódkę. W ocenie Sądu powyższe dokumenty nie budzą wątpliwości co do swej prawdziwości oraz wiarygodności.

Podstawę prawną roszczenia powódki stanowi przepis art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie Gminy i zmianie kodeksu cywilnego. W ocenie Sądu powódka wykazała roszczenie co do zasady i co do wysokości. Zgodnie z treścią postanowienia Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 26 kwietnia 2016 roku powódka z dniem uprawomocnienia się postanowienia t.j. 18 maja 2016 roku stała się wyłącznym właścicielem lokalu. Pozwana zajmuje lokal bez tytułu prawnego i zobowiązana jest do ponoszenia kosztów opłat na rzecz Wspólnoty. Powódka wykazała, iż poniosła opłaty na rzecz Wspólnoty w kwocie dochodzonej pozwem.

Wobec powyższego na podstawie powołanego przepisu orzeczono, jak w punkcie I wyroku. O odsetkach orzeczono na podstawie art. 455 k.c.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z w zw. z § 2 pkt. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu w brzmieniu obowiązującym po 27 października 2016 roku Sąd zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 98 zł tytułem zwrotu kosztów opłaty, 900 zł. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, 17 zł. tytułem opłaty od pełnomocnictwa.

Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana zaskarżając go w całości i wnosząc o jego uchylenie. W uzasadnieniu wskazano, iż pozwana nie zgadza się wyrokiem z uwagi na fakt, że nie otrzymała z Sądu pozwu wraz załącznikami, tym samym nie miała możliwości, by się z nim zapoznać i ustosunkować do niego.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenia oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie, aczkolwiek z odmiennych przyczyn, aniżeli wynika to z jej treści.

W n/n sprawie Sąd I instancji wydał zaskarżony wyrok na posiedzeniu niejawnym, nie wyznaczając terminu rozprawy. Uwzględniając powyższą okoliczność przesądzenia wymaga dopuszczalność takiego postępowania, w kontekście ogólnej i podstawowej zasady wynikającej z art. 316 k.p.c., że wyrok zapada po przeprowadzeniu rozprawy.

Zgodnie z art. 148 ¹ § 1 k.p.c. sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, sąd uzna - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Przepis powyższy- stanowi wyjątek od dominującej w procesie cywilnym zasady, iż sąd orzekający rozpoznaje sprawy na rozprawie (art. 148 § 1 in fine k.p.c.), a także zasady, że wydanie wyroku przez sąd I instancji następuje po uprzednim rozpoznaniu sprawy na rozprawie (art. 316 § 1 k.p.c.). Tym samym przepis ten wprowadza poważne ograniczenie konstytucyjnej zasady jawności postępowania sądowego, a także stanowi osłabienie zasady ustności i kontradyktoryjności. Z tego względu art. 148 ¹ § 1 k.p.c. powinien być wykładany restrykcyjnie i nie należy rozszerzać zawartego w nim unormowania na wypadki wyraźnie nim nieobjęte lub wątpliwe. Uwzględniając treść wspomnianego przepisu podkreślenia wymaga, iż rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest dopuszczalne tylko w toku wstępnego badania sprawy przed rozpoczęciem rozprawy i po złożeniu przez strony pism procesowych oraz dokumentów, przy czym do rozpoznania sprawy niezbędny jest materiał procesowy przedstawiony sądowi przez obie strony postępowania, chyba że pozwany uzna powództwo ( (...) § 3 k.p.c.). (por. Kodeks postępowania cywilnego. Tom I, red. prof. dr hab. A. Marciniak, prof. dr hab. K. Piasecki, komentarz do art. 148 ¹ § 1 k.p.c.). Dopiero bowiem wyrażenia stanowiska przez obie strony sporu pozwala sądowi na wydanie wyroku, po dokonaniu stosownych ustaleń stanu faktycznego, jak również przesądzeniu zasadności ich twierdzeń, z punktu widzenia przepisów materialnoprawnych. W kontekście powyższych rozważań przyjąć należy, iż brak odniesienia się pozwanego do twierdzeń zawartych w pozwie, uniemożliwia wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym, w trybie art. 148 ¹ § 1 k.p.c. Wydanie natomiast wyroku z pominięciem rozprawy, pomimo braku ku temu podstaw wynikających z art. 148 ¹ § 1 k.p.c. prowadzi do nieważności postępowania, z uwagi na pozbawienie strony procesu możności obrony jej praw w rozumieniu art. 379 pkt 5 k.p.c.

Wyodrębnienie błędów postępowania powodujących nieważność spośród innych uchybień procesowych, które mogą stanowić zarzuty apelacyjne, uzasadnione jest wagą tego rodzaju „uchybień”. Wobec tego skarżący nie musi wykazywać związku przyczynowego między uchybieniem procesowym powodującym nieważność postępowania a wynikiem sprawy. Z powodu bezwzględnego charakteru przyczyn nieważności bez znaczenia jest także okoliczność, czy strona wiedziała o błędach sądu i czy mogła je wytknąć w toku postępowania przed sądem I instancji (art. 162 kpc), gdyż sąd apelacyjny błędy te powinien zawsze wziąć pod rozwagę z urzędu (Komentarz do kpc Część I, pod red. T. Erecińskiego, Warszawa 1999, str. 624-625, por. orz. Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2000r. V CKN 1465/00). Skoro zaś zasady jawności i kontradyktoryjności wyznaczają podstawowe standardy postępowania cywilnego, determinując w zasadniczy sposób możliwość korzystania przez strony z ich uprawnień procesowych, to tym samym nie budzi wątpliwości, że nie znajdujące normatywnego umocowania wyłączenie (w przypadku zasady jawności) oraz ograniczenie (w odniesieniu do zasady kontradyktoryjności) ich stosowania, prowadzi do naruszenia praw stron. W judykaturze podkreśla się, że pozbawienie strony możności obrony skutkujące nieważnością postępowania (art. 379 pkt 5 k.p.c.) występuje wówczas, gdy strona, wbrew swej woli, z powodu wadliwych czynności procesowych sądu zostaje pozbawiona możności działania w postępowaniu lub jego istotnej części, jeżeli skutki tego uchybienia nie mogły być usunięte w dalszym toku postępowania przed wydaniem wyroku w danej instancji (por. orz. Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2000 r., III CKN 416/98, orz. Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2001 r., I CKN 999/98, orz. Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2002 r., II CKN 822/00, orz. Sądu Najwyższego z dnia z dnia 24 lutego 2011 r., III CSK 137/10). Wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym wbrew treści art. 148 ¹ § 1 k.p.c., pozbawia pozwanego możności działania w postępowaniu, co uzasadnia zastosowanie art. 386 § 2 k.p.c. i uchylenie zaskarżonego wyroku, zniesienie postępowania w zakresie, w jakim dotknięty jest ono nieważności oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Z uwagi na podstawę rozstrzygnięcia w n/n sprawie, nie było potrzeby odnoszenia się do zawartych w apelacji zarzutów, jedynie na marginesie wskazania wymaga, iż z elektronicznego potwierdzenia odbioru korespondencji wynika, że w dniu 9 października 2017r. pozwaną odebrała zarówno pozew, pouczenie, jak również zobowiązanie do złożenia odpowiedzi na pozew (k. 23), do którego się jednak nie odniosła.

SSO J. J. SSO K. G. del. SSR Ł. Z.